Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱
ویرایش
کاربر:E.shahabi: تفاوت میان نسخه‌ها
←مدرسین حوزه در دوران مبارزه
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
با زندانی‌شدن امام‌خمینی پس از سخنرانی روز عاشورا سال ۱۳۴۲، یکی از مهم‌ترین اقدامات برای آزادی ایشان از زندان، مهاجرت علما از شهرهای مختلف به تهران بود که مدرسان حوزه در ایجاد انگیزه برای مهاجرت برخی از علما نقش داشتند.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۱۳۳ ـ ۱۳۴.</ref> دیگر اقدام مهم مدرسان به همراه علمای دیگر، تأکید بر مرجعیت امام‌خمینی با صدور بیانیه‌ها و فرستادن تلگرام‌ها برای جلوگیری از محاکمه ایشان به دست رژیم پهلوی بود.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۱۳۸ ـ ۱۳۹؛ یزدی، خاطرات، ۳۱۸ ـ ۳۱۹.</ref> افشاگری‌ها، سخنرانی‌ها و فراهم‌کردن زمینه مهاجرت علما و فضلا به تهران و صدور اعلامیه‌هایی مبنی بر لزوم آزادی امام‌خمینی، در نهایت منجر به آزادی ایشان شد.<ref>مرکز اسناد، ۳/۸۳؛ موسوی تبریزی، خاطرات، ۱۴۰ ـ ۱۴۳ و ۱۴۶.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|دستگیری امام‌خمینی}} استقبال از امام‌خمینی و برپایی جشن آزادی ایشان در سال [[۱۳۴۳]]<ref>یزدی، خاطرات، ۳۱۹؛ موسوی تبریزی، خاطرات، ۱/۱۴۶.</ref> و برپایی مجالس عزا برای گرامی‌داشت شهدای پانزده خرداد، برقراری تماس میان علمای شهرستان‌ها با امام‌خمینی به عنوان رهبر مبارزه، ازجمله اقدامات مدرسان حوزه، پس از آزادی امام‌خمینی از حصر بود.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ ـ ۳/۳۵۸ ـ ۵۶۷.</ref> | با زندانی‌شدن امام‌خمینی پس از سخنرانی روز عاشورا سال ۱۳۴۲، یکی از مهم‌ترین اقدامات برای آزادی ایشان از زندان، مهاجرت علما از شهرهای مختلف به تهران بود که مدرسان حوزه در ایجاد انگیزه برای مهاجرت برخی از علما نقش داشتند.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۱۳۳ ـ ۱۳۴.</ref> دیگر اقدام مهم مدرسان به همراه علمای دیگر، تأکید بر مرجعیت امام‌خمینی با صدور بیانیه‌ها و فرستادن تلگرام‌ها برای جلوگیری از محاکمه ایشان به دست رژیم پهلوی بود.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۱۳۸ ـ ۱۳۹؛ یزدی، خاطرات، ۳۱۸ ـ ۳۱۹.</ref> افشاگری‌ها، سخنرانی‌ها و فراهم‌کردن زمینه مهاجرت علما و فضلا به تهران و صدور اعلامیه‌هایی مبنی بر لزوم آزادی امام‌خمینی، در نهایت منجر به آزادی ایشان شد.<ref>مرکز اسناد، ۳/۸۳؛ موسوی تبریزی، خاطرات، ۱۴۰ ـ ۱۴۳ و ۱۴۶.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|دستگیری امام‌خمینی}} استقبال از امام‌خمینی و برپایی جشن آزادی ایشان در سال [[۱۳۴۳]]<ref>یزدی، خاطرات، ۳۱۹؛ موسوی تبریزی، خاطرات، ۱/۱۴۶.</ref> و برپایی مجالس عزا برای گرامی‌داشت شهدای پانزده خرداد، برقراری تماس میان علمای شهرستان‌ها با امام‌خمینی به عنوان رهبر مبارزه، ازجمله اقدامات مدرسان حوزه، پس از آزادی امام‌خمینی از حصر بود.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۴ ـ ۳/۳۵۸ ـ ۵۶۷.</ref> | ||
مخالفت امام‌خمینی با لایحه کاپیتولاسیون و سخنرانی علیه آن، {{ببینید|متن=ببینید|مقاله کاپیتولاسیون}} بار دیگر امام‌خمینی را در کانون مبارزه قرار داد و مدرسان، اعلامیه و سخنرانی ایشان را به صورت گسترده در تهران و دیگر مناطق کشور پخش کردند.<ref>هاشمی رفسنجانی، دوران مبارزه، ۱/۱۹۷؛ مسعودی خمینی، خاطرات، ۲۹۶ ـ ۲۹۹.</ref> پس از دستگیری امام‌خمینی، مدرسان قم، فعالیت خود را برای جلب حمایت مراجع و تلاش برای آزادی ایشان آغاز کردند <ref>یزدی، خاطرات، ۳۲۵.</ref> | مخالفت امام‌خمینی با لایحه کاپیتولاسیون و سخنرانی علیه آن، {{ببینید|متن=ببینید|مقاله کاپیتولاسیون}} بار دیگر امام‌خمینی را در کانون مبارزه قرار داد و مدرسان، اعلامیه و سخنرانی ایشان را به صورت گسترده در تهران و دیگر مناطق کشور پخش کردند.<ref>هاشمی رفسنجانی، دوران مبارزه، ۱/۱۹۷؛ مسعودی خمینی، خاطرات، ۲۹۶ ـ ۲۹۹.</ref> پس از دستگیری امام‌خمینی، مدرسان قم، فعالیت خود را برای جلب حمایت مراجع و تلاش برای آزادی ایشان آغاز کردند <ref>یزدی، خاطرات، ۳۲۵.</ref> | ||
مکاتبه و مراوده اعضای مدرسان حوزه با امام‌خمینی در نجف پس از تبعید ایشان و تلاش برای تبلیغ مرجعیت امام‌خمینی پس از رحلت سیدمحسن حکیم در سال ۱۳۴۹ و صدور اعلامیه‌ای با امضای دوازده تن از مدرسان برجسته مبنی بر اعلمیت امام‌خمینی، ازجمله اقدامات مدرسان حوزه بود <ref>مسعودی خمینی، خاطرات، ۳۰۱؛ طاهری خرم‌آبادی، ۲/۷۷ ـ ۸۱ | مکاتبه و مراوده اعضای مدرسان حوزه با امام‌خمینی در نجف پس از تبعید ایشان و تلاش برای تبلیغ مرجعیت امام‌خمینی پس از رحلت [[سیدمحسن حکیم]] در سال [[۱۳۴۹]] و صدور اعلامیه‌ای با امضای دوازده تن از مدرسان برجسته مبنی بر اعلمیت امام‌خمینی، ازجمله اقدامات مدرسان حوزه بود.<ref>مسعودی خمینی، خاطرات، ۳۰۱؛ طاهری خرم‌آبادی، خاطرات، ۲/۷۷ ـ ۸۱.</ref> که در نتیجه آن سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) حکم بازداشت دوازده تن از آنان را صادر و برخی را دستگیر و تبعید کرد و برخی را تحت تعقیب قرار داد.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۲۶۴ ـ ۲۶۵.</ref> | ||
فعالیت‌های مدرسان در سال‌های ۱۳۴۹ ـ ۱۳۵۲ تا حدودی تحت الشعاع سه مسئله انتشار کتاب شهید جاوید، فعالیت‌های سازمان مجاهدین خلق {{ببینید|متن=ببینید|مقاله سازمان مجاهدین خلق ایران}} و برنامه‌های [[حسینیه ارشاد]] و سخنرانی‌های علی شریعتی،{{ببینید|متن=ببینید|شریعتی، علی}} واقع شد. موضوع یکی از جلسات مدرسین حوزه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، اعلام نظر درباره مباحث مطرح‌شده از سوی شریعتی و اختلافات به‌وجودآمده در این زمینه بود که نظر برخی از علما بر صدور حکم تکفیر قرار داشت؛ ولی به اقتضای مصلحت و با الگوگیری از سکوت امام‌خمینی دراین‌باره، از هر گونه اعلام نظری خودداری شد.<ref>یزدی، خاطرات، ۴۸۱ ـ ۴۸۲.</ref> علاوه بر فعالیت‌های جمعی و گروهی تشکل مدرسان، بسیاری از آنان در فاصله سال‌های ۱۳۴۳ ـ ۱۳۵۶، فعالیت‌های فردی سیاسی نیز در مناطق مختلف کشور داشتند که به بازداشت و تبعید آنان انجامید.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۳۳۶ ـ ۴۶۲.</ref> | فعالیت‌های مدرسان در سال‌های ۱۳۴۹ ـ ۱۳۵۲ تا حدودی تحت الشعاع سه مسئله انتشار کتاب شهید جاوید، فعالیت‌های سازمان مجاهدین خلق {{ببینید|متن=ببینید|مقاله سازمان مجاهدین خلق ایران}} و برنامه‌های [[حسینیه ارشاد]] و سخنرانی‌های علی شریعتی،{{ببینید|متن=ببینید|شریعتی، علی}} واقع شد. موضوع یکی از جلسات مدرسین حوزه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، اعلام نظر درباره مباحث مطرح‌شده از سوی شریعتی و اختلافات به‌وجودآمده در این زمینه بود که نظر برخی از علما بر صدور حکم تکفیر قرار داشت؛ ولی به اقتضای مصلحت و با الگوگیری از سکوت امام‌خمینی دراین‌باره، از هر گونه اعلام نظری خودداری شد.<ref>یزدی، خاطرات، ۴۸۱ ـ ۴۸۲.</ref> علاوه بر فعالیت‌های جمعی و گروهی تشکل مدرسان، بسیاری از آنان در فاصله سال‌های ۱۳۴۳ ـ ۱۳۵۶، فعالیت‌های فردی سیاسی نیز در مناطق مختلف کشور داشتند که به بازداشت و تبعید آنان انجامید.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۳۳۶ ـ ۴۶۲.</ref> | ||
پس از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در سال ۱۳۵۶ و آغاز مرحله جدیدی در نهضت، فعالیت جمعی مدرسین حوزه علمیه قم دوباره آغاز شد و نخستین اقدام رسمی آنان برگزاری مراسم ختم به مناسبت چهلمین روز رحلت وی بود. پس از پایان این مراسم که با حضور همه مراجع بزرگ قم برگزار شد، رژیم پهلوی سخنرانان این جلسه، محمدجواد حجتی کرمانی، محمدمهدی ربانی املشی و [[صادق خلخالی]] را دستگیر و تبعید کرد.<ref>موسوی تبریزی، خاطرات، ۱/۳۸۲ ـ ۳۸۳.</ref> مدرسان حوزه همچنین در واکنش به مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات به امام‌خمینی در ۱۷/۱۰/۱۳۵۶، با تشکیل جلسه و تعطیلی دروس حوزه، در شکل‌گیری قیام ۱۹ دی {{ببینید|متن=ببینید|نوزده دی}} و حوادث پس از آن که نقطه عطف نهضت شد، نقشی تعیین‌کننده داشتند.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۴۶۴ ـ ۴۷۶.</ref> | پس از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در سال ۱۳۵۶ و آغاز مرحله جدیدی در نهضت، فعالیت جمعی مدرسین حوزه علمیه قم دوباره آغاز شد و نخستین اقدام رسمی آنان برگزاری مراسم ختم به مناسبت چهلمین روز رحلت وی بود. پس از پایان این مراسم که با حضور همه مراجع بزرگ قم برگزار شد، رژیم پهلوی سخنرانان این جلسه، محمدجواد حجتی کرمانی، محمدمهدی ربانی املشی و [[صادق خلخالی]] را دستگیر و تبعید کرد.<ref>موسوی تبریزی، خاطرات، ۱/۳۸۲ ـ ۳۸۳.</ref> مدرسان حوزه همچنین در واکنش به مقاله توهین‌آمیز روزنامه اطلاعات به امام‌خمینی در ۱۷/۱۰/۱۳۵۶، با تشکیل جلسه و تعطیلی دروس حوزه، در شکل‌گیری قیام ۱۹ دی {{ببینید|متن=ببینید|نوزده دی}} و حوادث پس از آن که نقطه عطف نهضت شد، نقشی تعیین‌کننده داشتند.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۴۶۴ ـ ۴۷۶.</ref> | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
پس از خروج محمدرضا پهلوی از ایران و اعلام آمادگی امام‌خمینی برای بازگشت،{{ببینید|متن=ببینید| امام‌خمینی}} مدرسان حوزه جلسات متعددی برای باشکوه‌ترکردن مراسم استقبال از ایشان برپا کردند و با گمان ورود مستقیم امام‌خمینی به قم، کمیته استقبال از ایشان در این شهر تشکیل شد؛ اما پس از آگاهی از اقامت موقت ایشان در تهران، مدرسان ضمن همکاری با کمیته استقبال تهران، به همراه علمای انقلابی دیگر سخنرانی‌های اعتراض‌آمیز و سپس تحصن در دانشگاه تهران را در دستور کار خود قراردادند.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۶۰۲ ـ ۶۰۴ و ۶۰۸ ـ ۶۱۶.</ref> | پس از خروج محمدرضا پهلوی از ایران و اعلام آمادگی امام‌خمینی برای بازگشت،{{ببینید|متن=ببینید| امام‌خمینی}} مدرسان حوزه جلسات متعددی برای باشکوه‌ترکردن مراسم استقبال از ایشان برپا کردند و با گمان ورود مستقیم امام‌خمینی به قم، کمیته استقبال از ایشان در این شهر تشکیل شد؛ اما پس از آگاهی از اقامت موقت ایشان در تهران، مدرسان ضمن همکاری با کمیته استقبال تهران، به همراه علمای انقلابی دیگر سخنرانی‌های اعتراض‌آمیز و سپس تحصن در دانشگاه تهران را در دستور کار خود قراردادند.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۶۰۲ ـ ۶۰۴ و ۶۰۸ ـ ۶۱۶.</ref> | ||
پس از بازگشت امام‌خمینی و انتصاب [[مهدی بازرگان]] به نخست‌وزیری دولت موقت، مدرسین حوزه علمیه قم با فرستادن پیام تبریک برای بازرگان در ۱۹/۱۱/۱۳۵۷ و برنامه‌ریزی برای برگزاری راهپیمایی در حمایت از دولت موقت، از این انتخاب پشتیبانی کردند.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۶۱۹.</ref> روزهای نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مدرسین برای رفع مشکلات پیش رو هر روز جلسه داشت. برخی از این جلسات در مدرسه فیضیه تشکیل می‌شد.<ref>طاهری خرم‌آبادی، خاطرات، ۲/۳۲۱ ـ ۳۲۳.</ref> | پس از بازگشت امام‌خمینی و انتصاب [[مهدی بازرگان]] به نخست‌وزیری دولت موقت، مدرسین حوزه علمیه قم با فرستادن پیام تبریک برای بازرگان در ۱۹/۱۱/۱۳۵۷ و برنامه‌ریزی برای برگزاری راهپیمایی در حمایت از دولت موقت، از این انتخاب پشتیبانی کردند.<ref>صالح، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تا اکنون، ۱/۶۱۹.</ref> روزهای نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مدرسین برای رفع مشکلات پیش رو هر روز جلسه داشت. برخی از این جلسات در مدرسه فیضیه تشکیل می‌شد.<ref>طاهری خرم‌آبادی، خاطرات، ۲/۳۲۱ ـ ۳۲۳.</ref> | ||
==فعالیت‌های پس از انقلاب== | ==فعالیت‌های پس از انقلاب== | ||
از اقدامات مهم جامعه مدرسین پس از پیروزی انقلاب می‌توان به این موارد اشاره کرد: | از اقدامات مهم جامعه مدرسین پس از پیروزی انقلاب می‌توان به این موارد اشاره کرد: | ||