۲۱٬۱۶۲
ویرایش
جانباز: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
جانباز به معنای جان‌بازنده و کسی است که با جان خود بازی می‌کند و آن را در معرض خطر قرار می‌دهد.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۵/۶۵۱۶.</ref> این واژه تا عصر جمهوری اسلامی ایران، معنای اصطلاحی خاصی نداشت و پس از | جانباز به معنای جان‌بازنده و کسی است که با جان خود بازی می‌کند و آن را در معرض خطر قرار می‌دهد.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۵/۶۵۱۶.</ref> این واژه تا عصر جمهوری اسلامی ایران، معنای اصطلاحی خاصی نداشت و پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] نیز تا پیش از تصویب قانون مربوط به تسهیلات استخدامی جانبازان، تعریف حقوقی مشخصی از آن وجود نداشت و از جانبازان با تعابیری چون معلولان انقلاب یا معلولان جنگ،<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۳/۲۰۸۵.</ref> مجروحان و [[ایثارگران]] نیز یاد می‌شد؛ اما با تصویب قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان در سال ۱۳۶۹، در [[مجلس شورای اسلامی]]، نخستین بار تعریف حقوقی جانباز ارائه شد و به ایثارگرانی که در جریان شکل‌گیری و شکوفایی انقلاب اسلامی و حفظ و حراست از دستاوردهای ارزشمند آن، از تعرض و تجاوز عوامل داخلی و خارجی یا هر گونه حوادث مستقیم ناشی از آن به اختلالات و نقصان‌های عارضی جسمی و روانی دچار شده و در روند زندگی اجتماعی با محدودیت‌هایی مواجه شده‌اند، جانباز گفته شد. | ||
== جایگاه جانبازی و جانبازان == | == جایگاه جانبازی و جانبازان == | ||
در طول تاریخ بشر، جنگ‌ها مهم‌ترین منشأ تحولات منفی و مثبت [[سیاسی]] و [[اقتصادی]] و | در طول تاریخ بشر، جنگ‌ها مهم‌ترین منشأ تحولات منفی و مثبت [[سیاست|سیاسی]] و [[اقتصاد|اقتصادی]] و اجتماعی بوده‌اند؛<ref>عنبری و اویسی فردویی، چالش‌های فرهنگی و هویتی جانبازان جنگ تحمیلی، ۱۱۴.</ref> و مسائل بازماندگان و معلولان جنگ، یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به این پدیده است که در جامعه‌شناسی جنگ مورد توجه قرار می‌گیرد.<ref>آشفته تهرانی، جامعه‌شناسی جنگ و نیروهای نظامی، ۲۳.</ref> | ||
در | در جنگ‌های صدر اسلام، افزون بر اینکه مداوای مجروحان و انتقال آنان به پشت جبهه در زمان جنگ مورد توجه بود،<ref>مهوری، جانبازان و زمامداران وظایف متقابل، ۶۵–۷۰.</ref> توجه به فرهنگ جانبازی پس از پایان جنگ یا غیر از زمان جنگ نیز از نظر دور نبود. براساس آموزه‌های [[اسلام]]، جانباز راه [[خدا]]، چیزی را از دست نداده‌است تا احساس زیان کند؛ بلکه عضوی از اعضای بدن او نزد خدا و در [[بهشت]] ذخیره شده‌است؛<ref>مهوری، جانبازان و زمامداران وظایف متقابل، ۷۸–۸۶</ref> چنان‌که در روایتی از [[پیامبر اکرم(ص)]] آمده‌است هر کس در راه خدا مجروح شود، در حالی وارد بهشت می‌شود که بویش چون بوی مشک است و نشان از [[شهید|شهیدان]] با خود دارد؛<ref>متقی هندی، کنز العمال، ۴/۳۲۰</ref> همچنین این سخن از رسول خدا (ص) نقل شده‌است که هرکس دوست دارد مردی را بنگرد که بعضی از اعضای بدنش، پیش از خودش به بهشت می‌رود، به [[زیدبن‌صوحان]] بنگرد؛<ref>ابن‌کثیر، البدایهٔ و النهایهٔ، ۶/۲۱۴</ref> نیز دربارهٔ قطع شدن یکی از پاهای [[عمیربن‌عمرو]] در [[جنگ حنین]] خاطرنشان کرد که پای او در ورود به بهشت از او پیشی گرفت.<ref>ابن‌حجر، الاصابهٔ، ۴/۶۰۱.</ref>{{سخ}} | ||
گفتار و رفتار پیشوایان دین دربارهٔ جانباز و جانبازی، چنان روحیه‌ای بر جانبازان صدر اسلام حاکم کرد که نه تنها جانبازی را از دست دادن چیزی به حساب نمی‌آوردند، بلکه آن را به دست آوردن کمال می‌شمردند و با اعتقاد به اجر و پاداش جانبازی، از آن استقبال می‌کردند.<ref>مهوری، جانبازان و زمامداران وظایف متقابل، ۸۶–۸۹.</ref> | گفتار و رفتار پیشوایان دین دربارهٔ جانباز و جانبازی، چنان روحیه‌ای بر جانبازان صدر اسلام حاکم کرد که نه تنها جانبازی را از دست دادن چیزی به حساب نمی‌آوردند، بلکه آن را به دست آوردن کمال می‌شمردند و با اعتقاد به اجر و پاداش جانبازی، از آن استقبال می‌کردند.<ref>مهوری، جانبازان و زمامداران وظایف متقابل، ۸۶–۸۹.</ref> | ||
[[جنگ تحمیلی هشت‌ساله عراق علیه ایران]] نیز یکی از مهم‌ترین رخدادهای قرن بیستم بود که پس از گذشت سال‌ها از پایان آن، هنوز آثار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن پابرجاست.<ref>عنبری و اویسی فردویی، چالش‌های فرهنگی و هویتی جانبازان جنگ تحمیلی، ۱۱۴.</ref>{{سخ}} | [[جنگ تحمیلی هشت‌ساله عراق علیه ایران]] نیز یکی از مهم‌ترین رخدادهای قرن بیستم بود که پس از گذشت سال‌ها از پایان آن، هنوز آثار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن پابرجاست.<ref>عنبری و اویسی فردویی، چالش‌های فرهنگی و هویتی جانبازان جنگ تحمیلی، ۱۱۴.</ref>{{سخ}} | ||
دربارهٔ پیامدها و آثار جنگ، مصادیق و تحلیل‌های متعددی وجود دارد؛ یکی از مهم‌ترین این مصادیق، آسیب‌دیدگی و جنگ‌زدگی است. آسیب‌دیدگان جنگ نیز متنوع‌اند؛ اما در میان آنان جانبازان به عنوان نماد و واقعیت‌های عینی جنگ، جایگاه ویژه‌ای دارند.<ref>عنبری و اویسی فردویی، چالش‌های فرهنگی و هویتی جانبازان جنگ تحمیلی، ۱۱۵.</ref> | دربارهٔ پیامدها و آثار جنگ، مصادیق و تحلیل‌های متعددی وجود دارد؛ یکی از مهم‌ترین این مصادیق، آسیب‌دیدگی و جنگ‌زدگی است. آسیب‌دیدگان جنگ نیز متنوع‌اند؛ اما در میان آنان جانبازان به عنوان نماد و واقعیت‌های عینی جنگ، جایگاه ویژه‌ای دارند.<ref>عنبری و اویسی فردویی، چالش‌های فرهنگی و هویتی جانبازان جنگ تحمیلی، ۱۱۵.</ref> | ||
[[امام‌خمینی]] با توجه به ازخودگذشتگی و جانبازی‌های جانبازان انقلاب اسلامی، فداکاری آنان را یادآور و تداعی‌کننده فداکاران صدر اسلام می‌دانست و مجاهدت افتخارآمیز آنان را الگویی برای مجاهدان می‌شمرد؛<ref>۱۴/۱۸۳</ref> به‌گونه‌ای که از دیدگاه ایشان میان جانبازان و معلولان انقلاب اسلامی ایران و آنانی که در [[غزوه|غزوات]] پیامبر جنگیده و شهید و معلول شده‌اند، تفاوتی وجود ندارد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۴۱–۴۴۲.</ref> ایشان جانبازان را مایه سرافرازی ملت [[ایران]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۸۳.</ref> و دارای قدرت روحی و معنوی بالا می‌خواند و خود را در برابر آنها کوچک می‌شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۶.</ref> | [[امام‌خمینی]] با توجه به ازخودگذشتگی و جانبازی‌های جانبازان انقلاب اسلامی، فداکاری آنان را یادآور و تداعی‌کننده فداکاران صدر اسلام می‌دانست و مجاهدت افتخارآمیز آنان را الگویی برای مجاهدان می‌شمرد؛<ref>۱۴/۱۸۳</ref> به‌گونه‌ای که از دیدگاه ایشان میان جانبازان و معلولان انقلاب اسلامی ایران و آنانی که در [[غزوه|غزوات]] پیامبر جنگیده و [[شهدا|شهید]] و معلول شده‌اند، تفاوتی وجود ندارد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۴۱–۴۴۲.</ref> ایشان جانبازان را مایه سرافرازی ملت [[ایران]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۸۳.</ref> و دارای قدرت روحی و معنوی بالا می‌خواند و خود را در برابر آنها کوچک می‌شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۶.</ref> | ||
از نگاه امام‌خمینی پیروزی انقلاب اسلامی، مرهون فداکاری و حماسه‌آفرینی جانبازان است که با خون خود شرافت انسانی ملت بزرگ ایران را بیمه کرده‌اند؛ از این‌رو آنان را صاحبان حقی بزرگ بر ملت می‌شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۴۶–۱۴۷ و ۱۴/۷۹.</ref> ایشان جانبازان را ولی‌نعمت، صاحبان انقلاب و شهدای زنده خطاب می‌کرد؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۴۹ و ۳۲۶؛ رفیق‌دوست، مصاحبه، ۴/۱۶۰</ref> چنان‌که آنان را رهبران نهضت اسلامی می‌دانست که بدون هیچ توقع مدح و ثنا و پاداشی، تعهد خود را به اسلام و [[قرآن]] ثابت کرده‌اند،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۴.</ref> و بدن‌های ناقص‌شده آنان زبان گویایی است که به عظمت روح جاوید آنها شهادت می‌دهد؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۷</ref> این جانبازان اگر شکایتی هم دارند از آن جهت است که به فیض [[شهادت]] نرسیده‌اند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۷.</ref> و تعبیر شهدای زنده برای آنان نیز از همین رو است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۳۲۶.</ref> ایشان با اظهار ناراحتی و تأسف از درد و رنجی که جانبازان تحمل می‌کنند،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۴۰ و ۴۴۱.</ref> خود را چون پدری که در رنج فرزند شریک است، در درد و رنج آنان شریک می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۵۶؛ ۱۳/۴۰۸ و ۱۶/۱۴.</ref> و تنها محفوظ‌بودن [[ثواب]] این جانبازی‌ها نزد خداوند را تسکین‌دهنده این رنج و درد می‌شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۵۶ و ۱۳/۴۰۸.</ref> | از نگاه امام‌خمینی پیروزی انقلاب اسلامی، مرهون فداکاری و حماسه‌آفرینی جانبازان است که با خون خود شرافت انسانی ملت بزرگ ایران را بیمه کرده‌اند؛ از این‌رو آنان را صاحبان حقی بزرگ بر [[ملت]] می‌شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۴۶–۱۴۷ و ۱۴/۷۹.</ref> ایشان جانبازان را ولی‌نعمت، صاحبان انقلاب و شهدای زنده خطاب می‌کرد؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۴۹ و ۳۲۶؛ رفیق‌دوست، مصاحبه، ۴/۱۶۰</ref> چنان‌که آنان را رهبران نهضت اسلامی می‌دانست که بدون هیچ توقع مدح و ثنا و پاداشی، تعهد خود را به اسلام و [[قرآن]] ثابت کرده‌اند،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۴.</ref> و بدن‌های ناقص‌شده آنان زبان گویایی است که به عظمت روح جاوید آنها شهادت می‌دهد؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۷</ref> این جانبازان اگر شکایتی هم دارند از آن جهت است که به فیض [[شهادت]] نرسیده‌اند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۷.</ref> و تعبیر شهدای زنده برای آنان نیز از همین رو است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۳۲۶.</ref> ایشان با اظهار ناراحتی و تأسف از درد و رنجی که جانبازان تحمل می‌کنند،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۴۴۰ و ۴۴۱.</ref> خود را چون پدری که در رنج فرزند شریک است، در درد و رنج آنان شریک می‌دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۵۶؛ ۱۳/۴۰۸ و ۱۶/۱۴.</ref> و تنها محفوظ‌بودن [[ثواب]] این جانبازی‌ها نزد خداوند را تسکین‌دهنده این رنج و درد می‌شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۵۶ و ۱۳/۴۰۸.</ref> | ||
امام‌خمینی همچنین با افتخار به وجود فرزندان شهدا و جانبازان، آنان را ذخیره عظیم برای تداوم انقلاب می‌دانست و با توجه پدرانه به آنان،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۷، ۳۸ و ۳۹۳.</ref> بر | امام‌خمینی همچنین با افتخار به وجود فرزندان شهدا و جانبازان، آنان را ذخیره عظیم برای تداوم انقلاب می‌دانست و با توجه پدرانه به آنان،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۷، ۳۸ و ۳۹۳.</ref> بر [[خانواده]]، همسر و فرزندان شهدا و جانبازان درود می‌فرستاد و برای آنان طلب صبر می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۸/۳۲۶ و ۱۹/۴۰–۴۱.</ref> | ||
ایشان همچنین با تقدیر از ازدواج دختری جوان با [[پاسدار]] جانبازی که در جنگ هر دودست خود را از دست داده و از هر دوچشم آسیب دیده بود، آن را خاطره‌ای فراموش‌نشدنی خواند و خاطرنشان ساخت که فداکاری و معنویت و خداجویی این دختر را با معیارهای رایج نمی‌توان ارزیابی کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۹۴.</ref> | ایشان همچنین با تقدیر از ازدواج دختری جوان با [[پاسدار]] جانبازی که در جنگ هر دودست خود را از دست داده و از هر دوچشم آسیب دیده بود، آن را خاطره‌ای فراموش‌نشدنی خواند و خاطرنشان ساخت که فداکاری و معنویت و خداجویی این دختر را با معیارهای رایج نمی‌توان ارزیابی کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۹۴.</ref> | ||
== خدمات به جانبازان == | == خدمات به جانبازان == | ||
در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، امور مجروحان انقلاب، برعهده [[کمیته امداد امام‌خمینی]] بود که در ۱۹ اسفند ۱۳۵۷ تشکیل شد.{{ببینید|متن=ببینید|کمیته امداد امام‌خمینی}} در ۲۵ اسفند ۱۳۵۸، امام‌خمینی در حکمی به [[مهدی کروبی]]، ضرورت تأسیس سازمانی برای رسیدگی به امور آسیب‌دیدگان انقلاب و خانواده‌های آنان را یادآور شد و با تعیین وی به عنوان سرپرست سازمان یادشده، اولویت‌های اقدامات سازمان را در رسیدگی به امور فرهنگی، اقتصادی و درمانی بیان کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۸۵–۱۸۶.</ref> این سازمان که با تصویب [[شورای انقلاب]]، از خرداد ۱۳۵۹ به [[سازمان بهزیستی]] ملحق شده بود،<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۳۳۲.</ref> پس از آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و در ۱۰ دی ۱۳۵۹، با تصویب مجلس شورای اسلامی به عنوان نهادی مستقل و زیرمجموعه [[نخست‌وزیر|نخست‌وزیری]] در نظر گرفته شد که سرپرست آن نیز با پیشنهاد نخست‌وزیر و تأیید | در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، امور مجروحان انقلاب، برعهده [[کمیته امداد امام‌خمینی]] بود که در ۱۹ اسفند ۱۳۵۷ تشکیل شد.{{ببینید|متن=ببینید|کمیته امداد امام‌خمینی}} در ۲۵ اسفند ۱۳۵۸، امام‌خمینی در حکمی به [[مهدی کروبی]]، ضرورت تأسیس سازمانی برای رسیدگی به امور آسیب‌دیدگان انقلاب و خانواده‌های آنان را یادآور شد و با تعیین وی به عنوان سرپرست سازمان یادشده، اولویت‌های اقدامات سازمان را در رسیدگی به امور فرهنگی، اقتصادی و درمانی بیان کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۸۵–۱۸۶.</ref> این سازمان که با تصویب [[شورای انقلاب]]، از خرداد ۱۳۵۹ به [[سازمان بهزیستی]] ملحق شده بود،<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۳۳۲.</ref> پس از آغاز [[جنگ تحمیلی عراق علیه ایران]] و در ۱۰ دی ۱۳۵۹، با تصویب [[مجلس شورای اسلامی]] به عنوان نهادی مستقل و زیرمجموعه [[نخست‌وزیر|نخست‌وزیری]] در نظر گرفته شد که سرپرست آن نیز با پیشنهاد نخست‌وزیر و تأیید رهبر انقلاب تعیین می‌شد.<ref>هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات، ۳۳۳؛ مشروح مذاکرات مجلس، روزنامه رسمی مذاکرات، ۱۷.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|بنیاد شهید انقلاب اسلامی}} | ||
پس از پایان جنگ، امام‌خمینی به درخواست کروبی، رئیس [[بنیاد شهید]] و برای رسیدگی بهتر به امور جانبازان و | پس از پایان جنگ، امام‌خمینی به درخواست کروبی، رئیس [[بنیاد شهید]] و برای رسیدگی بهتر به امور جانبازان و خانواده‌های شهدا، در حکمی به [[میرحسین موسوی]]، نخست‌وزیر که مسئول [[بنیاد مستضعفان]] نیز بود، امور جانبازان انقلاب و جنگ تحمیلی را به این سازمان محول کرد و سفارش کرد با استفاده از تجربیات بنیاد شهید و اختصاص بهترین امکانات بنیاد مستضعفان، در رسیدگی به تمامی امور شهیدان زنده انقلاب، همت گمارند؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۹۹.</ref> و از این پس نام این بنیاد، به [[بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی]] تغییر یافت.<ref>قاسم‌پور، بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی، ۳۶.</ref> از سال ۱۳۸۳ به بعد، بخش جانبازان، از بنیاد مستضعفان جدا شد و همراه با بنیاد شهید و ستاد امور [[آزادگان]]، بنیاد شهید و امور ایثارگران را شکل داد.<ref>جام جم، روزنامه، ۱۰.</ref>{{سخ}} | ||
افزون بر قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی که از آغاز انقلاب تاکنون برای تسهیل و رسیدگی بهتر به امور فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جانبازان، تصویب شده‌است، اغلب وزارتخانهها، ادارات و سازمان‌های دولتی نیز هر کدام به‌شکلی و در ارتباط با وظایف خود، امتیازات | افزون بر قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی که از آغاز انقلاب تاکنون برای تسهیل و رسیدگی بهتر به امور فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جانبازان، تصویب شده‌است، اغلب وزارتخانهها، [[ادارات]] و سازمان‌های دولتی نیز هر کدام به‌شکلی و در ارتباط با وظایف خود، امتیازات [[رفاه|رفاهی]]، اجتماعی، فرهنگی و خدماتی را برای جانبازان در نظر گرفته‌اند که در بخشنامه‌ها و مقررات داخلی این سازمان‌ها ذکر شده‌است.<ref>معاونت پشتیبانی و خدمات رفاهی، صفحات مختلف.</ref>{{سخ}} | ||
[[قانون جامع خدمت‌رسانی به ایثارگران]] نیز در سال ۱۳۸۶، در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و پس از پنج سال توقف، در سال ۱۳۹۱ در [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] بررسی و به مدت چهار سال، به‌طور آزمایشی، لازم الاجرا اعلام شد.<ref>درفشی، سایه روشن، ۷۹–۸۰.</ref> در این قانون خانواده جانبازان که شامل همسر، فرزند و والدین آنان می‌شود نیز از خدمات و امتیازات مربوط به جانبازان، بهره‌مند می‌شوند و در صورت فوت جانباز مشمول این قانون، خدمات به خانواده تحت تکفل آنان تعلق می‌گیرد.<ref>درفشی، سایه روشن، ۸۳.</ref>{{سخ}} | [[قانون جامع خدمت‌رسانی به ایثارگران]] نیز در سال ۱۳۸۶، در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و پس از پنج سال توقف، در سال ۱۳۹۱ در [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] بررسی و به مدت چهار سال، به‌طور آزمایشی، لازم الاجرا اعلام شد.<ref>درفشی، سایه روشن، ۷۹–۸۰.</ref> در این قانون خانواده جانبازان که شامل همسر، فرزند و والدین آنان می‌شود نیز از خدمات و امتیازات مربوط به جانبازان، بهره‌مند می‌شوند و در صورت فوت جانباز مشمول این قانون، خدمات به خانواده تحت تکفل آنان تعلق می‌گیرد.<ref>درفشی، سایه روشن، ۸۳.</ref>{{سخ}} | ||
این خدمات عبارت‌اند از: | این خدمات عبارت‌اند از: | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== اهتمام در رفع مشکلات == | == اهتمام در رفع مشکلات == | ||
امام‌خمینی | امام‌خمینی [[استقلال]]، [[آزادی]]، [[جمهوری اسلامی]] و جامعه اسلامی ایران را مدیون ایثارگری‌های شهدا و جانبازان و معلولان انقلاب اسلامی می‌دانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۸۵.</ref> و همه دستگاه‌های اجرایی را مکلف کرد با تسریع در امور مربوط به آنان، تسهیلات لازم را برای جانبازان فراهم کنند و اگر افرادی در [[ادارات]] و وزارتخانهها، در این امر اشکال‌تراشی می‌کنند، به عنوان «[[ضدانقلاب]]» مورد پی‌گرد قرار گیرند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۴۴.</ref> ایشان در عین اینکه [[پاداش]] مجروحیت‌ها و مصیبت‌های واردشده به جانبازان را نزد خداوند محفوظ می‌دانست،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۱۵۱.</ref> در آستانه نخستین فریضه [[حج]] پس از پیروزی انقلاب، از همه کسانی که قصد حج استحبابی داشتند خواست هزینه حج خودشان را صرف نیازهای معلولان و مصدومان انقلاب کنند؛ زیرا ثواب آن نزد خداوند تعالی بسیار از حج استحبابی بالاتر است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۳.</ref>{{سخ}} | ||
از نظر ایشان هر گونه خدمتِ بی‌منت به معلولان و جانبازان و خانواده آنان، خدمت به خدا ارزیابی می‌شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۵۱۷.</ref> ایشان همچنین با تعیین نمایندگانی، همه وجوه و [[اموال مجهول‌المالک]] یا بی‌صاحب و [[ارث]] بدون وارث و اموالی را که بابت محاسبه [[خمس]] و خروج از ذمه و اجرای اصل ۴۹ [[قانون اساسی]] و دیگر قوانین در اختیار [[ولی فقیه]] بود، برای رفع نیاز مالی نهادهایی که به امور مستضعفان و ایثارگران می‌پرداخت، مانند بنیاد جانبازان، اختصاص داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۶۵.</ref>{{سخ}} | از نظر ایشان هر گونه خدمتِ بی‌منت به معلولان و جانبازان و خانواده آنان، خدمت به خدا ارزیابی می‌شد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۵۱۷.</ref> ایشان همچنین با تعیین نمایندگانی، همه وجوه و [[اموال مجهول‌المالک]] یا بی‌صاحب و [[ارث]] بدون وارث و اموالی را که بابت محاسبه [[خمس]] و خروج از ذمه و اجرای اصل ۴۹ [[قانون اساسی]] و دیگر قوانین در اختیار [[ولی فقیه]] بود، برای رفع نیاز مالی نهادهایی که به امور مستضعفان و ایثارگران می‌پرداخت، مانند بنیاد جانبازان، اختصاص داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۶۵.</ref>{{سخ}} | ||
ازجمله سفارش‌های امام‌خمینی به مسئولان و دست‌اندرکاران نظام، دقت در امور مربوط به فرزندان شهیدان، معلولان و جانبازان و رسیدگی بیشتر به تحصیل آنان ـ از ابتدایی‌ترین تا بالاترین مقطع ـ بود. ایشان برای این منظور از وزیران [[ | ازجمله سفارش‌های امام‌خمینی به مسئولان و دست‌اندرکاران نظام، دقت در امور مربوط به فرزندان شهیدان، معلولان و جانبازان و رسیدگی بیشتر به تحصیل آنان ـ از ابتدایی‌ترین تا بالاترین مقطع ـ بود. ایشان برای این منظور از وزیران [[آموزش و پرورش]] و [[وزارت فرهنگ|فرهنگ]] و آموزش عالی خواست برای تسهیل در کار فرزندان ایثارگران (شهدا، [[اسیر|اسرا]]، مفقودان و جانبازان)، طرحی تنظیم و به [[شورای عالی انقلاب فرهنگی]] تقدیم کنند و بنیاد مستضعفان را موظف کرد تمامی بودجه این طرح را بر عهده بگیرد و از نهادهای مختلف کشور نیز خواست به این طرح کمک کنند؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۲۸</ref> همچنین تمام تلاش خود را برای [[رفاه]] و [[امنیت]] مادی و معنوی خانواده‌های شهدا و جانبازان به کار گیرند و به ستایش و حرف بسنده نکنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۵۷.</ref>{{سخ}} | ||
طبق آخرین آمار بنیاد شهید، در میان جانبازان که بیش از نیم‌میلیون نفر از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند، گروه بسیاری متحمل آسیب‌ها و صدمات غیرقابل جبران شدند و با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند. از بیش از ۵۷۴ هزار جانباز در کشور، در حدود سال ۱۳۹۰ بالغ بر هشت هزار جانباز ۷۰درصد و از این میان بالغ بر دو هزار جانباز قطع نخاعی وجود داشته‌است. این افراد در طول زندگی خود، با مشکلات | طبق آخرین آمار بنیاد شهید، در میان جانبازان که بیش از نیم‌میلیون نفر از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند، گروه بسیاری متحمل آسیب‌ها و صدمات غیرقابل جبران شدند و با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند. از بیش از ۵۷۴ هزار جانباز در کشور، در حدود سال ۱۳۹۰ بالغ بر هشت هزار جانباز ۷۰درصد و از این میان بالغ بر دو هزار جانباز قطع نخاعی وجود داشته‌است. این افراد در طول زندگی خود، با مشکلات [[اقتصاد|اقتصادی]]، رفاهی و روانی متعددی مواجه‌اند،<ref>عنبری و اویسی فردویی، چالش‌های فرهنگی و هویتی جانبازان جنگ تحمیلی، ۱۱۵؛ ایرنا.</ref> که بی‌شک همه مردم به‌ویژه مسئولان [[جامعه]]، در برابر آن مسئولیت دارند.<ref>مهوری، جانبازان و زمامداران وظایف متقابل، ۶۴.</ref> پس از خدمات درمانی که نخستین نیاز مجروحین و جانبازان است.<ref>مهوری، جانبازان و زمامداران وظایف متقابل، ۷۲.</ref> شاید مهم‌ترین مسائل جانبازان به عنوان حاملان فرهنگ جبهه و جهاد را باید در حوزه فرهنگی جستجو کرد؛ زیرا پدیده ایثار و جانبازی که هویت جانبازان را شکل می‌دهد، مربوط به حوزه فرهنگی است و تغییر این ارزش‌ها در جامعه پس از جنگ، می‌تواند به ایجاد دغدغه هویتی برای جانبازان منجر شود.<ref>عنبری و اویسی فردویی، چالش‌های فرهنگی و هویتی جانبازان جنگ تحمیلی، ۱۳۵.</ref> از همین‌رو است که خدمات فرهنگی برای شخص جانبازان از یک‌سو و حاکم کردن فرهنگ جانبازی در جامعه اسلامی از سوی دیگر، ضروری به نظر می‌رسد.<ref>مهوری، جانبازان و زمامداران وظایف متقابل، ۷۵–۷۸.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||