confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
اقتصاد: تفاوت میان نسخه‌ها
←اقتصاد اسلامی
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''اقتصاد'''، سیاست‌ها و چارچوب‌های اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران. ==مفهوم‌شناسی== اقتصاد از ریشه «قَصد»، به معنای میانه‌روی در کارها است، <ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۳/۳۵۴؛ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۲۶۶۷.</ref> چنان‌که در قرآن کریم هم به این...» ایجاد کرد) |
|||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
امام‌خمینی با تأکید بر نقش زمان و مکان در [[اجتهاد]]، علمای اسلام را موظف به ارائه طرح‌ها و برنامه‌های سازنده و دربرگیرنده منافع محرومان می‌دانست و البته این امر را بدون حاکمیت دولت اسلامی ممکن نمی‌دید، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۴۰.</ref> اگرچه در اندیشه ایشان زیربنای فکری افراد جامعه، [[توحید]] و عقاید حق الهی است نه اقتصاد، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۴۵۱.</ref> اما اقتصاد نیز از جایگاه مهمی برخوردار است و ایشان به این مفهوم از منظر حفظ استقلال، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۲۲ ـ ۱۲۳، ۱۴۸ و ۱۰/۳۳۳، ۳۷۳، ۳۸۴.</ref> تأمین عدالت اجتماعی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۱۸۲، ۲۰۱ و ۵۰۵.</ref> و زمینه‌ساز سعادت بشر <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۳۲۷.</ref> می‌پرداخت. از نگاه ایشان اگر اسلام با مجموعه قواعد خود به صورت یک مکتب منسجم به اجرا درآید، علاوه بر فقر‌زدایی و جلوگیری از فساد صاحبان ثروت‌های نامشروع، موجب شکوفایی استعدادها و قدرت خلاقیت افراد جامعه نیز می‌شود. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۳۸۲ ـ ۳۸۳.</ref> این نظام اقتصادی، حافظ منافع محرومان است و مشارکت عموم مردم را در عرصه اقتصاد گسترش می‌دهد، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۴۰.</ref> {{ببینید|متن=ببینید| فقر}} همچنین با معیارهای دو نظام اقتصادی جهانی، یعنی سرمایه‌داری غرب و سوسیالیستی شرق، همخوانی ندارد؛ زیرا سرمایه‌داری بی‌حد و مرز، امری افراطی و مخالف عدالت اجتماعی است. همچنان که نپذیرفتن مالکیت خصوصی و تن‌دادن به اشتراک در همه چیز، پذیرفتنی نیست. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۴۴.</ref> | امام‌خمینی با تأکید بر نقش زمان و مکان در [[اجتهاد]]، علمای اسلام را موظف به ارائه طرح‌ها و برنامه‌های سازنده و دربرگیرنده منافع محرومان می‌دانست و البته این امر را بدون حاکمیت دولت اسلامی ممکن نمی‌دید، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۴۰.</ref> اگرچه در اندیشه ایشان زیربنای فکری افراد جامعه، [[توحید]] و عقاید حق الهی است نه اقتصاد، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۴۵۱.</ref> اما اقتصاد نیز از جایگاه مهمی برخوردار است و ایشان به این مفهوم از منظر حفظ استقلال، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۲۲ ـ ۱۲۳، ۱۴۸ و ۱۰/۳۳۳، ۳۷۳، ۳۸۴.</ref> تأمین عدالت اجتماعی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۱۸۲، ۲۰۱ و ۵۰۵.</ref> و زمینه‌ساز سعادت بشر <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۳۲۷.</ref> می‌پرداخت. از نگاه ایشان اگر اسلام با مجموعه قواعد خود به صورت یک مکتب منسجم به اجرا درآید، علاوه بر فقر‌زدایی و جلوگیری از فساد صاحبان ثروت‌های نامشروع، موجب شکوفایی استعدادها و قدرت خلاقیت افراد جامعه نیز می‌شود. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۳۸۲ ـ ۳۸۳.</ref> این نظام اقتصادی، حافظ منافع محرومان است و مشارکت عموم مردم را در عرصه اقتصاد گسترش می‌دهد، <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۴۰.</ref> {{ببینید|متن=ببینید| فقر}} همچنین با معیارهای دو نظام اقتصادی جهانی، یعنی سرمایه‌داری غرب و سوسیالیستی شرق، همخوانی ندارد؛ زیرا سرمایه‌داری بی‌حد و مرز، امری افراطی و مخالف عدالت اجتماعی است. همچنان که نپذیرفتن مالکیت خصوصی و تن‌دادن به اشتراک در همه چیز، پذیرفتنی نیست. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۴۴.</ref> | ||
امام‌خمینی مکتب‌های اقتصادی وارداتی مانند [[اقتصاد مارکسیستی]] را شکست‌خورده می‌دانست <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۸۱.</ref> و معتقد بود نظام سوسیالیستی طی هفتاد سال حاکمیت خود نشان داد که نه تنها برنامه‌ای راهگشا برای مشکلات اقتصادی جوامع بشری ندارد، بلکه خود نیز دچار گره‌های کور اقتصادی شده و به‌اشتباه راه حل را در نظام سرمایه‌داری می‌جوید. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۰ ـ ۲۲۱.</ref> | امام‌خمینی مکتب‌های اقتصادی وارداتی مانند [[اقتصاد مارکسیستی]] را شکست‌خورده می‌دانست <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۸۱.</ref> و معتقد بود نظام سوسیالیستی طی هفتاد سال حاکمیت خود نشان داد که نه تنها برنامه‌ای راهگشا برای مشکلات اقتصادی جوامع بشری ندارد، بلکه خود نیز دچار گره‌های کور اقتصادی شده و به‌اشتباه راه حل را در نظام سرمایه‌داری می‌جوید. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۰ ـ ۲۲۱.</ref> | ||
ایشان اقتصاد مطلوب و سالم را اقتصاد مستقل و غیر وابسته <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۴۷۲ و ۱۳/۲۱۰.</ref> به‌ویژه در زمینه کشاورزی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۳۷۳.</ref> می‌دید؛{{ببینید|متن=ببینید|کشاورزی؛ تولید و صنعت}} چنین اقتصادی توان تأمین اساسی‌ترین نیازهای مردم محروم و ستمدیده را دارد و مصرف‌کننده صرف نیست. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۴۷۳.</ref> ایشان که معتقد بود ملت ایران یک لحظه [[استقلال]] و [[عزت]] خود را با هزار سال رفاه وابسته به بیگانگان عوض نمی‌کند. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۰۰ ـ ۲۰۱.</ref> رشد پایدار اقتصادی را در گرو استقلال اقتصادی می‌دانست و بر این باور بود که با استقلال اقتصادی، کشور بیمه می‌شود. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۶.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|استقلال}} پایداری و تحمل مشکلات، وجود [[اعتماد به نفس]] در عرصه‌های تولیدی و اقتصادی، از نظر ایشان زمینه‌ساز خودکفایی و اقتصاد مستقل بوده <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۰۸ و ۱۷/۲۴۳ ـ ۲۴۴.</ref> و پذیرش و محترم‌شمردن مالکیت خصوصی به شکل محدود و تلاش در جهت تحقق عدالت اجتماعی نیز، از ویژگی‌های نظام اقتصادی معتدل اسلامی است. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۴۴؛ فوزی، نگرش امام‌خمینی به اقتصاد اسلامی به عنوان یک راهکار بی‌بدیل، ۱۱۹ ـ ۱۲۰.</ref> | ایشان اقتصاد مطلوب و سالم را اقتصاد مستقل و غیر وابسته <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۴۷۲ و ۱۳/۲۱۰.</ref> به‌ویژه در زمینه کشاورزی <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۳۷۳.</ref> می‌دید؛{{ببینید|متن=ببینید|کشاورزی؛ تولید و صنعت}} چنین اقتصادی توان تأمین اساسی‌ترین نیازهای مردم محروم و ستمدیده را دارد و مصرف‌کننده صرف نیست. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۵/۴۷۳.</ref> ایشان که معتقد بود ملت ایران یک لحظه [[استقلال]] و [[عزت]] خود را با هزار سال رفاه وابسته به بیگانگان عوض نمی‌کند. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۰۰ ـ ۲۰۱.</ref> رشد پایدار اقتصادی را در گرو استقلال اقتصادی می‌دانست و بر این باور بود که با استقلال اقتصادی، کشور بیمه می‌شود. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۶.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|استقلال}} پایداری و تحمل مشکلات، وجود [[خودباوری|اعتماد به نفس]] در عرصه‌های تولیدی و اقتصادی، از نظر ایشان زمینه‌ساز خودکفایی و اقتصاد مستقل بوده <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۰۸ و ۱۷/۲۴۳ ـ ۲۴۴.</ref> و پذیرش و محترم‌شمردن مالکیت خصوصی به شکل محدود و تلاش در جهت تحقق عدالت اجتماعی نیز، از ویژگی‌های نظام اقتصادی معتدل اسلامی است. <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۴۴؛ فوزی، نگرش امام‌خمینی به اقتصاد اسلامی به عنوان یک راهکار بی‌بدیل، ۱۱۹ ـ ۱۲۰.</ref> | ||
==اقتصاد دوران پهلوی== | ==اقتصاد دوران پهلوی== | ||
اوضاع و شرایط اجتماعی و اقتصادی می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های سیاست‌گذاران کشور تأثیر بسزایی بگذارد. شرایط اجتماعی دوره پیش از [[انقلاب اسلامی]] نیز موجب به‌کارگیری خط مشی و راهبرد ویژه‌ای شد که آثار و نتایج آن، کشور را به سوی شرایطی خاص بُرد. راهبرد توسعه نظامی، مدرنیزاسیون شتابان با شعار کمیت، کیفیت و سرعت، صنعتی‌شدن بی‌قید و شرط، صدور [[نفت]] و افزایش درآمدهای نفتی، اقتصاد تک‌محصولی و خط مشی ژاندارمی منطقه آثار و نتایجی بر سطح رفاه مردم و میزان وابستگی در ابعاد مختلف بر جای گذاشت. <ref>دادگر، اقتصاد ایران ـ قبل و بعد از انقلاب اسلامی، ۲۷ ـ ۲۸.</ref> | اوضاع و شرایط اجتماعی و اقتصادی می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های سیاست‌گذاران کشور تأثیر بسزایی بگذارد. شرایط اجتماعی دوره پیش از [[انقلاب اسلامی]] نیز موجب به‌کارگیری خط مشی و راهبرد ویژه‌ای شد که آثار و نتایج آن، کشور را به سوی شرایطی خاص بُرد. راهبرد توسعه نظامی، مدرنیزاسیون شتابان با شعار کمیت، کیفیت و سرعت، صنعتی‌شدن بی‌قید و شرط، صدور [[نفت]] و افزایش درآمدهای نفتی، اقتصاد تک‌محصولی و خط مشی ژاندارمی منطقه آثار و نتایجی بر سطح رفاه مردم و میزان وابستگی در ابعاد مختلف بر جای گذاشت. <ref>دادگر، اقتصاد ایران ـ قبل و بعد از انقلاب اسلامی، ۲۷ ـ ۲۸.</ref> | ||