کاربر:Salehi/صفحه تمرین۵: تفاوت میان نسخه‌ها

سیدحسن طباطبایی قمی در سال ۱۳۲۹ق/ ۱۲۸۹ش در [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|نجف اشرف]] به دنیا آمد.<ref>(شریف‌ رازی، گنجینه دانشمندان، ۷/۱۴۲)</ref> نسب پدر وی، سیدحسین با ۲۷ واسطه به [[امام‌حسن مجتبی(ع)]] می‌رسد.<ref>(مختاری، حاج‌‌آقا‌حسین قمی، ۴۵)</ref> سیدحسن طباطبایی به سبب شهرت پدر، به قمی شناخته می‌شود. پدر وی، [[سیدحسین قمی]] از [[مراجع تقلید]] و علمای مبارزی بود که در دوران سلطنت [[رضاشاه پهلوی]] نقش مهمی در مخالفت با کارها و اقدامات ضد دینی [[رژیم پهلوی]] داشت.<ref>(پورامینی، گلشن ابرار، ۲/۵۹۷)</ref>

سیدحسن طباطبایی قمی در کودکی به همراه پدر به [[ایران]] آمد و مقدمات و [[درس‌های سطح]] را در [[حوزه مشهد]] نزد استادان این شهر گذراند. وی در سال ۱۳۴۷ق/ ۱۳۰۸ به [[حج]] رفت و پس از آن برای مدت کوتاهی ساکن [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|نجف]] شد. در بازگشت به [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|مشهد]]، به دلیل بیماری به مدت شش ماه در [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|اصفهان]] ماند و از مدرسان آن دیار بهره برد. پس از آن دوباره در سال ۱۳۵۰ق/ ۱۳۱۰ به‌همراه پدرش به [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|عراق]] رفت و با اقامت در نجف اشرف از [[میرزامحمدحسین نایینی]]، [[ضیاء‌الدین عراقی]]، [[محمدحسین اصفهانی]] و [[سیدمحمدکاظم شیرازی]] فقه و اصول فقه آموخت.<ref>(جلالی، مشهد در بامداد، ۹۷؛ شریف ‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۷/۱۴۲)</ref>

سیدحسن قمی در تهران به‌همراه پدرش به مدت کوتاهی بازداشت بود<ref>(رائین، واقعه گوهرشاد به‌ روایت دیگر۷۴)</ref> و پس از تبعید پدرش به [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|کربلا]] به دستور رضاشاه در سال ۱۳۱۴،<ref>(جعفریان، داستان حجاب، ۶۰؛ پورامینی، گلشن ابرار، ۲/۵۹۸)</ref> وی مأمور سرپرستی خانواده و رساندن آنان به کربلا شد. پس از درگذشت پدرش در چهاردهم ربیع‌الاول ۱۳۶۶ق/ پانزدهم بهمن ۱۳۲۵، وی به مشهد بازگشت و در [[مسجد گوهرشاد]] به اقامه [[نماز جماعت]] و تدریس درس‌های حوزه پرداخت.<ref>(خامنه‌ای، گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد، ۸۳)</ref> وی در راستای عمل به تکالیف دینی، در ۶/۱۰/۱۳۳۹ به همراه [[میرزااحمد کفایی خراسانی]]، [[حسین فقیه سبزواری]] و [[سیدمحمدهادی میلانی]] در تلگرامی به عیسی صدیق وزیر فرهنگ خواستار افزوده‌شدن درس تعلیمات دینی به مواد درسی دانش‌آموزان شد؛<ref>(جلالی، تقویم تاریخ خراسان، ۱۶۹)</ref> همچنین در ۱۷/۱۲/۱۳۴۰ در دیداری با رئیس بهداشت خراسان، از حضور برخی عناصر [[بهائیت|بهائی‌]] در اداره بهداشت اعلام نگرانی کرد و به وی هشدار داد<ref>(جلالی، تقویم تاریخ خراسان، ۱۷۴)</ref>

با آغاز مخالفت امام‌خمینی با کارهای ضد اسلامی رژیم پهلوی، در سال ۱۳۴۱، قمی نیز در کنار دیگر علما و مردم به مبارزه پرداخت؛<ref>(حسینیان، سه سال ستیز مرجعیت شیعه ۱۳۴۱ ـ ۱۳۴۳، ۱۵۴؛ مرکز بررسی اسناد، قیام ۱۵ خرداد، ۵/۳۶۷ ـ ۳۶۸)</ref> از این‌رو به دنبال تصویب [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]]، در هجدهم مهر ۱۳۴۱ فقیه سبزواری، سیدحسن قمی و کفایی در خانه میلانی جمع شدند و درخواست حضور استاندار وقت خراسان [[سیدجلال‌الدین تهرانی]] کردند. در این جلسه، قمی تهدید کرد که از مردم خواهد خواست در مسجد گوهرشاد تحصن کنند و استاندار قول داد مخالفت آنان را به محمدرضا پهلوی اعلام کند.<ref>(جلالی، مشهد در بامداد، ۱۴۲ ـ ۱۴۳)</ref> قمی در آذر ۱۳۴۱ در تلگرامی‌ به‌ [[اسدالله علم‌|اسدالله عَلَم‌]]، این لایحه را تخلف‌ از قوانین‌ دینی‌ و موجب‌ انزجار شدید و تشویش‌ اذهان‌ عمومی‌ مردم‌ جامعه‌‌ اسلامی‌ برشمرد و دولت‌ را ملزم‌ به‌ صرف‌نظرکردن‌ از تمامی‌ مصوبات‌ خلاف‌ شرع‌ دانست.<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۵/۲۸)</ref> وی همچنین در پی حمله عوامل رژیم پهلوی به [[مدرسه فیضیه]]‏ در فروردین ۱۳۴۲، در نامه‌ای به امام‌خمینی با ایشان اظهار همدردی کرد و ایشان نیز در پاسخ ضمن سپاسگزاری از اظهار همدردی وی، این واقعه را فاجعه عظیم از طرف رژیم جبار بر اسلام و مسلمین دانست که خاطرات زمان مغول را زنده کرده است.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱/۱۶۹.</ref>

پس از سخنرانی امام‌خمینی در عصر [[عاشورا|عاشورای]] ۱۳۸۳ق/ سیزدهم خرداد ۱۳۴۲ش و بازداشت ایشان، سیدحسن قمی به دلیل همراهی با نهضت، در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ در مشهد بازداشت و به تهران منتقل و در [[زندان قصر]]، در سلولی نزدیک سلول امام‌خمینی زندانی شد.<ref>(جلالی، تقویم تاریخ خراسان، ۱۸۵؛ جلالی، مشهد در بامداد، ۱۷۲ ـ ۱۷۵)</ref> وی در تهران به مدت پانزده روز در زندان قصر به سر برد؛ سپس همراه امام‌خمینی به [[پادگان عشرت‌آباد]] منتقل و پس از تبدیل‌شدن حکم زندان امام‌خمینی به حصر، به همراه ایشان در خانه رضا روغنی در قیطریه تهران ساکن شد.<ref>(← امام‌خمینی، صحیفه امام، ۸/۱۸۵)</ref> وی در ۱۷/۱/۱۳۴۳ به همراه امام‌خمینی آزاد شد و به مشهد بازگشت،<ref>(جلالی، تقویم تاریخ خراسان، ۱۹۳؛ جلالی، مشهد در بامداد، ۲۱۳)</ref> اما به مبارزه علیه رژیم پهلوی ادامه داد.<ref>(جلالی، مشهد در بامداد، ۳۳۸ ـ ۳۳۹)</ref> وی در خرداد ۱۳۴۳ به همراه امام‌خمینی، میلانی و [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]] اعلامیه مشترکی را به‌مناسبت نخستین سالگرد [[قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲]] صادر کردند؛<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۱/۲۴۲ ـ ۲۴۴)</ref> همچنین در پی تبعید امام‌خمینی در سال ۱۳۴۳ به [[اقامتگاه‌های امام‌خمینی|ترکیه]]، وی تلگرامی را برای مراجع تقلید قم فرستاد و ضمن اعلام شگفتی و تأسف از خبر تبعید ایشان، این اقدام رژیم را خلاف قانون اساسی دانست.<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۵/۱۰۷؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۶ ـ ۵/۳۹؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۴/۲۷۳)</ref>

قمی به‌همراه میلانی در پی جلسات مشترک مدرسان حوزه مشهد در بیستم آذر ۱۳۴۳ اعلامیه مبسوطی صادر کرد و ضمن تأکید بر مواضع قبلی خود تبعید امام‌خمینی و تصویب لایحه [[کاپیتولاسیون]] را محکوم کرد.<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۵/۱۱۲؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۴/۳۴۷ ـ ۳۵۰)</ref> با انتشار اعلامیه قمی، [[کنسول امریکا]] در مشهد با وی دیدار کرد و قمی در این دیدار با انتقاد از مصونیت [[مستشاران امریکایی]] در ایران اعلام کرد درگیرشدن با روحانیان ایران به زیان امریکا خواهد بود.<ref>(جلالی، مشهد در بامداد، ۲۳۱)</ref> وی پس از انتقال امام‌خمینی از ترکیه به عراق، در مهر ۱۳۴۴ در پیامی تأسف خود را از تبعید ایشان به عراق اعلام و برای رهایی ایشان دعا کرد<ref>(مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۵/۱۱۸؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۵/۴۴۰ ـ ۴۴۱)</ref>

با ادامه فعالیت‌های قمی و سخنرانی او در نهم فروردین ۱۳۴۶ در مسجد جامع گوهرشاد علیه رژیم پهلوی، وی در ۱۰/۱/۱۳۴۶ شبانه بازداشت و برای تبعید به خاش، به زاهدان منتقل شد.<ref>(شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، ۳۰؛ مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۴/۱۶۳)</ref> او پس از چهارده ماه اقامت در خاش به [[کرج]] منتقل شد و در حصر کامل و مراقبت ویژه قرار گرفت. قمی حدود یازده سال را در حبس خانگی در کرج گذراند.<ref>(خسروشاهی، اسناد نهضت اسلامى ایران‏، ۳/۱۷۵)</ref> وی در دوران تبعید نیز مخالفت خود را با رژیم پهلوی اعلام و در اعلامیه‌هایی به افشاگری علیه آن پرداخت.<ref>(← مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۵/۱۴۰ ـ ۱۴۳، ۱۹۳ ـ ۲۰۰ و ۲۱۰ ـ ۲۱۱؛ جلالی، تقویم تاریخ خراسان، ۲۳۴؛ جلالی، مشهد در بامداد، ۳۳۹)</ref>

قمی در ادامه نیز [[ولایت فقها]] را تنها در [[امور حسبیه]]، امور مربوط به کودکان و افراد مجنون و فروع [[قضاوت]] دانست و در مجموع به [[شورای رهبری]] متشکل از مراجع تقلید قائل بود.<ref>(قمی، سؤال و جواب، ۶ ـ ۹؛ قمی، بیست ‌و پنج‌ سال، ۲/۱۲۳ ـ ۱۲۴)</ref> وی برخی لوایح در دولت جمهوری اسلامی را خلاف شرع دانست و اعمال برخی نهادهای دولتی، مانند [[بنیاد مستضعفان]]، [[بنیاد مسکن]] و عملکرد [[حزب جمهوری اسلامی]] را نکوهش کرد؛<ref>(قمی، سؤال و جواب، ۱۴؛ قمی، بیست ‌و پنج‌ سال، ۲/۱۱۸ ـ ۱۱۹ و ۱۲۲؛ صالحی مازندرانی، خاطرات آیت‌الله اسماعیل صالحی مازندرانی، ۲۷۱)</ref> همچنین [[قانون اساسی جمهوری اسلامی]] را رد کرد. وی ازجمله به اصل ۱۰۷ و ۱۱۲ که درباره تعیین [[رهبری]] است، شدیداً حمله کرد و انتخاب رهبر به‌ دست اقشار مردم را غیر منطقی برشمرد. او همچنین در [[جنگ تحمیلی عراق علیه ایران]] نیز مخالفت خود را با ادامه جنگ پس از [[آزادی خرمشهر]] به‌ دست نیروهای ایرانی اعلام کرد.<ref>(قمی، بیست‌ و پنج‌ سال، ۲/۱۱۶ ـ ۱۱۷ و ۱۱۹)</ref>

با گسترش مخالفت‌های صریح قمی، در پایان بهار ۱۳۶۱ خانه وی زیر نظر مأموران انتظامی قرار گرفت.<ref>(خامنه‌ای، گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد، ۱۲۳)</ref> با گذشت زمان و به‌دلیل کسالت شدید، در میانه دهه ۱۳۷۰ خانه‌نشینی قمی خاتمه یافت و او به کربلا و مکه سفر کرد. قمی در ۲۱ خرداد ۱۳۸۶ در ۹۶سالگی درگذشت و در [[حرم امام‌رضا(ع)]] به خاک سپرده شد.<ref>(جلالی، مشاهیر مدفون، ۳۳۹ ـ ۳۴۰)</ref>