۳۹۲
ویرایش
حجاب و نگاه: تفاوت میان نسخه‌ها
←احکام فقهی
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==احکام فقهی== | ==احکام فقهی== | ||
مرد مسلمان گرچه در صورتی که در معرض دید [[نامحرم]] باشد، تنها پوشانیدن [[عورتین]] بر او واجب است <ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، | مرد مسلمان گرچه در صورتی که در معرض دید [[نامحرم]] باشد، تنها پوشانیدن [[عورتین]] بر او واجب است <ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۵/۵۰۲؛ امام‌خمینی، استفتائات، ۸/۵۷۵ ـ ۵۷۹</ref>، اما اگر بداند زن نامحرم عمداً به بدن او نگاه می‌کند، [[احتیاط مستحب]] آن است که خود را بپوشاند <ref>امام‌خمینی، استفتائات، ۸/۵۷۸ ـ ۵۷۹</ref>. نگاه‌کردن زن به دست و صورت مردان در صورتی که بدون [[قصد لذت]] و [[ریبه]] باشد اشکال ندارد، اما نگاه به قسمت‌های دیگر بدن مرد برای زنان حرام است <ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۵/۴۹۴؛ امام‌خمینی، استفتائات، ۸/۴۸۳</ref>. از سوی دیگر، امام‌خمینی همانند دیگر فقیهان <ref>فاضل هندی، کشف اللثام، ۳/۲۲۷ و ۷/۲۵، ۳۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۸/۱۶۴ و ۲۹/۹۶</ref> حجاب را برای زنان مسلمان واجب دانسته <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۲۹۲؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۱/۱۳۷؛ ← فاضل لنکرانی، ۵۵۹</ref> و لمس و نگاه به بدن نامحرم را برای آنان حرام می‌داند <ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، ۲/۲۳۱</ref>. منشأ حکم به [[وجوب حجاب]] آیات قرآن <ref>احزاب، ۵۹؛ نور، ۳۱</ref> و روایات مختلف <ref>حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة، ۲۰/۱۹۰ ـ ۲۰۷</ref> است. | ||
لزوم حجاب در برخی آثار فقیهان به دو دسته تقسیم شده است: دسته اول پوشش و حجابی است که به خودی خود واجب است؛ مانند لزوم پوشش عورتین از دیگران؛ | لزوم حجاب در برخی آثار فقیهان به دو دسته تقسیم شده است: دسته اول پوشش و حجابی است که به خودی خود واجب است؛ مانند لزوم پوشش عورتین از دیگران؛ | ||
دسته دوم پوششی است که مخصوص برخی حالات، مانند نماز است که باید مردان عورتین را و زنان تمام بدن را به‌جز گردی صورت، کف دست‌ها و پایین‌تر از مچ پاها بپوشانند، هر چند در معرض نگاه دیگران نباشد <ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، | دسته دوم پوششی است که مخصوص برخی حالات، مانند نماز است که باید مردان عورتین را و زنان تمام بدن را به‌جز گردی صورت، کف دست‌ها و پایین‌تر از مچ پاها بپوشانند، هر چند در معرض نگاه دیگران نباشد <ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۲/۳۱۶ ـ ۳۱۸</ref> و امام‌خمینی نیز این تقسیم را پذیرفته است <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۲۹۲</ref>. | ||
==محدوده پوشش در مردان و زنان== | ==محدوده پوشش در مردان و زنان== | ||
درباره معنا و تعیین محدوده پوشش در مردان و زنان اختلاف نظر وجود دارد و از نگاه فقیهان لازم است همه بدن زن پوشانده شود. امام‌خمینی و دیگر فقها <ref>نجفی، جواهر الکلام، 8/163</ref> پوشش تمام بدن زن به‌جز گردی صورت و کف دست‌ها را تا مچ واجب دانسته‌اند <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، 293؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، 1/117؛ امام‌خمینی، استفتائات، 3/247 و 252</ref>. برخی فقیهان پوشاندن همین مقدار از صورت و دست‌ها را نیز واجب دانسته‌اند <ref>ابن‌حمزه، الوسیلة الی نیل الفضیله، 89</ref>؛ اما سایر فقیهان آن را به سبب حرجی‌بودن نپذیرفته‌اند <ref>حلی، منتهی المطلب، 4/272؛ نجفی، جواهر الکلام، 8/169؛ همدانی، مصباح الفقیه، 10/389</ref> و به عدم وجوب پوشاندن دست‌ها و صورت فتوا داده‌اند <ref>← بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، 2/488</ref>. امام‌خمینی در حالت نماز، افزون بر مواضع یادشده، پوشاندن پاها تا مچ را نیز واجب نمی‌داند <ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، 1/137؛ امام‌خمینی، توضیح المسائل، 127</ref>؛ گرچه پوشاندن پاها در برابر نامحرم واجب است <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، 292؛ بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، 1/480</ref>. البته در قرآن پیرزن‌هایی که امید چندانی به [[ازدواج]] ندارند و معمولاً در معرض نگاه همراه با لذت نیستند، اگر قصد خودنمایی و تبرج نداشته باشند، از حکم حجاب استثنا شده‌اند <ref>نور، 60</ref>. محقق نجفی پس از ذکر آیه و روایات مرتبط نتیجه گرفته است که این دسته از زنان مجازند در برابر نامحرم روسری خود را بردارند و مواضع زینتشان را نپوشانند، اما حکم پوشش از همه اعضای ایشان برداشته نمی‌شود <ref>نجفی، جواهر الکلام، 29/85 ـ 86</ref>. امام‌خمینی نیز در نظر مشابهی، آشکار‌شدن قسمت‌هایی از بدن، مانند موی سر و دست‌ها را که عادتاً از سوی این دسته از زنان مراعات نمی‌شود، مجاز دانسته است <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، 968</ref>. | درباره معنا و تعیین محدوده پوشش در مردان و زنان اختلاف نظر وجود دارد و از نگاه فقیهان لازم است همه بدن زن پوشانده شود. امام‌خمینی و دیگر فقها <ref>نجفی، جواهر الکلام، 8/163</ref> پوشش تمام بدن زن به‌جز گردی صورت و کف دست‌ها را تا مچ واجب دانسته‌اند <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، 293؛ امام‌خمینی، تحریر الوسیله، 1/117؛ امام‌خمینی، استفتائات، 3/247 و 252</ref>. برخی فقیهان پوشاندن همین مقدار از صورت و دست‌ها را نیز واجب دانسته‌اند <ref>ابن‌حمزه، الوسیلة الی نیل الفضیله، 89</ref>؛ اما سایر فقیهان آن را به سبب حرجی‌بودن نپذیرفته‌اند <ref>حلی، منتهی المطلب، 4/272؛ نجفی، جواهر الکلام، 8/169؛ همدانی، مصباح الفقیه، 10/389</ref> و به عدم وجوب پوشاندن دست‌ها و صورت فتوا داده‌اند <ref>← بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، 2/488</ref>. امام‌خمینی در حالت نماز، افزون بر مواضع یادشده، پوشاندن پاها تا مچ را نیز واجب نمی‌داند <ref>امام‌خمینی، تحریر الوسیله، 1/137؛ امام‌خمینی، توضیح المسائل، 127</ref>؛ گرچه پوشاندن پاها در برابر نامحرم واجب است <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، 292؛ بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، 1/480</ref>. البته در قرآن پیرزن‌هایی که امید چندانی به [[ازدواج]] ندارند و معمولاً در معرض نگاه همراه با لذت نیستند، اگر قصد خودنمایی و تبرج نداشته باشند، از حکم حجاب استثنا شده‌اند <ref>نور، 60</ref>. محقق نجفی پس از ذکر آیه و روایات مرتبط نتیجه گرفته است که این دسته از زنان مجازند در برابر نامحرم روسری خود را بردارند و مواضع زینتشان را نپوشانند، اما حکم پوشش از همه اعضای ایشان برداشته نمی‌شود <ref>نجفی، جواهر الکلام، 29/85 ـ 86</ref>. امام‌خمینی نیز در نظر مشابهی، آشکار‌شدن قسمت‌هایی از بدن، مانند موی سر و دست‌ها را که عادتاً از سوی این دسته از زنان مراعات نمی‌شود، مجاز دانسته است <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، 968</ref>. | ||