|
|
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات کتاب
| | #تغییر_مسیر [[التعلیقة علی العروة الوثقی (کتاب)]] |
| | تصویر = التعلیقة علی العروة الوثقی.jpg
| |
| | نام عنوان = التعلیقة علی العروة الوثقی
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | نام‌کتاب‌به‌فارسی =
| |
| | نویسنده = [[امام‌خمینی]]
| |
| | مترجم =
| |
| | ترجمه‌به‌دیگرزبان‌ها =
| |
| | تاریخ نگارش = از سال ۱۳۷۲ق تا ۱۳۷۵ق
| |
| | موضوع = حواشی امام‌خمینی بر کتاب [[العروة الوثقی]]
| |
| | سبک =
| |
| | زبان = عربی
| |
| | ویراستار =
| |
| | به تصحیح =
| |
| | به کوشش =
| |
| | طراح جلد =
| |
| | تعداد جلد = 1 جلد
| |
| | تعداد صفحات =
| |
| | قطع =
| |
| | مجموعه =
| |
| | نسخه‌الکترونیکی =
| |
| | ناشر = [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]]
| |
| | محل نشر =
| |
| | تاریخ نشر = سال ۱۳۸۰ش
| |
| | نوبت چاپ =
| |
| | شمارگان =
| |
| | شابک =
| |
| | نوع رسانه =
| |
| | وبسایت ناشر =
| |
| | مشخصات نشر =
| |
| }}
| |
| '''التعلیقة علی العروة الوثقی'''، حواشی [[امام‌خمینی]] بر کتاب [[العروة الوثقی]]؛ عربی.
| |
| ==مقدمه==
| |
| [[حاشیه‌نویسی]] بر کتاب‌های فقهی را میتوان به دو دسته [[فقه استدلالی]] و [[فقه فتوایی|فتوایی]] تقسیم کرد. [[رساله‌های عملیه]] و نوع حواشی کتاب‌های فقه فتوایی، از قسم دوم هستند. یکی از کتاب‌های فقه فتوایی، [[العروة الوثقی]]، مهم‌ترین اثر [[سیدمحمدکاظم یزدی طباطبایی]] (۱۲۴۸-۱۳۳۷ق) است که تاکنون ده‌ها حاشیه بر آن نگاشته شده است. از ایشان چندین اثر تألیفی دیگر نیز به جا مانده است <ref>احمدی فقیه یزدی، سیری در آثار و تألیفات حضرت‌آیةالله العظمی امام‌خمینی، ۱/۵-۷</ref>. این کتاب را [[شیخ‌عباس قمی]] با عنوان [[الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی]]، به فارسی ترجمه کرده است.
| |
| ==ویژگی‌های العروة الوثقی==
| |
| العروة الوثقی با اینکه دربرگیرنده همه ابواب فقهی نیست، به سبب فروع بسیار و مباحث عمدهای که در آن مطرح شده است و نیز دقت و تبحر مؤلف آن در [[علم فقه]]، مورد توجه قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که برخی بیش از پنجاه حاشیه بر آن یاد کرده‌اند <ref>احمدی فقیه یزدی، سیری در آثار و تألیفات حضرت‌آیةالله العظمی امام‌خمینی ، ۳۴</ref>. برخی از این حواشی دربردارنده همه ابواب عروه و برخی تنها دربردارنده بخش‌هایی از آن‌اند <ref>← یزدی طباطبایی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، ۵/۳</ref>.
| |
| <br>
| |
| عناوین این کتاب عبارت‌اند از: [[تقلید]]، [[طهارت]]، [[نماز]]، [[روزه]]، [[اعتکاف]]، [[زکات]]، [[خمس]]، [[حج]]، [[اجاره]]، [[مضاربه]]، [[مزارعه]]، [[مساقات]]، [[ضمان]]، [[حواله]]، [[نکاح]] و [[وصیت]] که کامل نشده است <ref>یزدی طباطبایی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، ۵/۶۹۲</ref>. نثر العروة الوثقی، نثری روان و ساده است. واژههای غیر عربی نیز در آن، به چشم می‌خورند <ref>←یزدی طباطبایی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، ۱/۲۹۸</ref>. مؤلف در برخی مسائل به استدلال اجمالی بر نظر خود نیز پرداخته است <ref>برای نمونه، ← یزدی طباطبایی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، ۱/۵۰۰، ۲/۱۸۲ و ۵/۱۹-۲۴</ref>. گفتنی است سیدمحمدکاظم یزدی بر العروة الوثقی تکمله‌ای نوشته است که دربردارنده ابواب [[ربا]]، [[عده|عدّه]]، [[وکالت]]، [[هبه]]، [[وقف]] و قضاست اما نوعاً موضوع حاشیه‌نگاری فقها نبوده است.
| |
| ==اهمیت و جایگاه==
| |
| حاشیه [[امام‌خمینی]] بر العروة الوثقی پس از پایان حاشیه‌نویسی بر کتاب [[وسیلة النجاة]] {{ببینید|متن=ببینید|تعلیقة علی وسیلة النجاة}} اثر [[سیدابوالحسن اصفهانی]] (۱۲۸۴-۱۳۶۵ق) در سال ۱۳۷۲ق آغاز و در هفتم جمادی‌الاولی ۱۳۷۵ق به پایان رسیده است <ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب التعلیقة علی العروة الوثقی تألیف امام‌خمینی، ۳</ref>. فزونی فروعی که در حاشیه بر عروه، به تبع متن آمده است، سبب شده تعلیقه بر العروة الوثقی در میان آثار فقهی امام‌خمینی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد و مطالعه سایر آثار فقهی ایشان بدون مطالعه این اثر کامل نباشد <ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب التعلیقة علی العروة الوثقی تألیف امام‌خمینی، 3</ref>. برخی مسائل مطرح‌شده در [[رساله نجاة العباد]]-نخستین اثر فتوایی امام‌خمینی به زبان پارسی {{ببینید|متن=ببینید|رساله نجاة العباد}}-برگرفته از حواشی وی بر العروة الوثقی است <ref>امام‌خمینی، نجاة العباد، ۵</ref>. همه حواشی امام‌خمینی بر این اثر، [[فتوای صریح]] نیست، بلکه برخی احتیاطی و برخی توضیحی است <ref>← امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۵۸</ref>.
| |
| ==نقدهای امام==
| |
| امام‌خمینی بر بیشتر فتاوای [[سیدمحمدکاظم یزدی]] حاشیه نوشته است و شمار آنها بالغ بر سه‌هزار است. از ۷۲ مسئله [[اجتهاد و تقلید]]، ایشان بر چهل مورد آن حاشیه نوشته است که در مقایسه با حواشی [[سیدحسین بروجردی]] که حدود ۲۵ مورد است، قابل توجه می‌باشد. ایشان از ۸۸ مسئله‌ای که در اقسام و احکام آب‌ها در متن آمده، بر ۵۳ مورد و در اقسام و احکام [[نجاسات]] که ۱۴۴ مسئله در متن آمده، ۱۱۱ مورد و در افعال [[وضو]] که در متن ۴۹ مسئله به آن اختصاص یافته است، بر ۲۷ مورد آن حاشیه نوشته است.
| |
| امام‌خمینی برخلاف یزدی طباطبایی که تقلید را [[التزام]] به [[فتوای مجتهد]] معینی دانسته است، مستندبودن عمل به فتوای [[مجتهد]] معین را کافی میداند <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۷</ref>؛ چنان‌که برخلاف ایشان عمل عامی را بدون [[تقلید]] و [[احتیاط]]، در صورت انطباق با رأی مجتهد، باطل نمی‌داند <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۷</ref>. [[جواز عدول]] از مرجعِ زنده به مرجعِ زنده دیگر در صورت تساوی آنان، کاشف تعبدی‌بودن حسن ظاهر از [[عدالت]] <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۸-۹</ref>، واجب شرعی‌نبودن غسل‌ها به جز [[غسل میت]]، أقوی‌دانستن عدم اشتراط [[غسل جنابت]] برای دو [[سجده سهو]] <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۱۳۵ و ۱۳۹</ref>، معتبربودن نقل فتوا از سوی [[ثقه]] و عدم لزوم حصول اطمینان از قول وی، حرام‌نبودن مال پس‌گرفته‌شده با ترافع نزد کسی که شایستگی فتوادادن ندارد، صرف نظر از [[حرمت]] [[اصل ترافع]]، جواز استعمال ظروف طلا و نقره برای تزیین در منازل، مساجد و مشاهد مشرفه، بلکه مطلق نگهداری و فروش آنها و جواز وضوگرفتن با آنها در مقام [[اضطرار]]، و عدم وجوب شکستن آنها <ref>امام‌خمینی، تعلیقه عروه، ۸۰-۸۳</ref>، ازجمله موارد دیگر اختلاف فتوای امام‌خمینی است.
| |
| | |
| ==چاپ و انتشار==
| |
| تعلیقه امام‌خمینی برای نخستین بار در [[قم]] در ۳۴۵ صفحه با ارجاع به مسائل العروة الوثقی، بدون آوردن متن کامل آن و تنها با بیان دیدگاه‌های امام‌خمینی، چاپ شده و ناشر مشخصی ندارد <ref>استادی، چهل مقاله، ۳۱۸؛ عماد دشتی، کتابشناسی موضوعی-توصیفی آثار امام راحل، ۴۲</ref>. بار دیگر انتشارات وجدانی قم آن را چاپ کرده است <ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، سیری در تألیفات امام‌خمینی، ۱۶</ref>. پس از چندی، مؤسسه مطبوعاتی دارالفکر در ۳۶۸ صفحه، آن را با عنوان تعلیقة لسماحة العلامة الاوحدی آیةالله العظمی الحاج‌آقا روح‌الله الموسوی الخمینی علی العروة الوثقی، به چاپ رسانده است <ref>استادی، چهل مقاله، ۳۱۸</ref>. در این چاپ، شماره هر مسئله با اصل فتاوای صاحب عروه و امام‌خمینی در جدول و کنار هم آمده است. نسخه اخیر سپس به همراه العروة الوثقی بارها چاپ شده است <ref>استادی، چهل مقاله، ۳۱۸</ref>.
| |
| <br>
| |
| پیش از [[انقلاب اسلامی ایران]]، به سبب ممانعت از نشر آثار امام‌خمینی، حواشی ایشان بر العروة الوثقی و بر رساله توضیح المسائل بروجردی، با حرف «خ» یا نقطه‌چین مشخص می‌شد <ref>عماد دشتی، کتابشناسی موضوعی-توصیفی آثار امام راحل، ۴۲</ref>. کتاب العروة الوثقی با تعلیقه امام‌خمینی و شماری از مراجع هم‌عصر ایشان در بیروت نیز در سال ۱۴۱۰ق همراه با مقدمهای از انتشارات «دارالاسلامیه» به چاپ رسیده است. مؤسسه اسماعیلیان نیز آن را در سال ۱۳۷۰ش/ ۱۴۱۱ق در دو جلد و انتشارات اسلامی وابسته به [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] در سال ۱۴۱۷ق آن را در پنج جلد، همراه با حاشیه برخی مراجع تقلید، ازجمله امام‌خمینی، به چاپ رسانده‌اند. [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] در سال ۱۳۸۰ به سبب وجود خطاهایی در چاپ‌های پیشین و نیز جابه‌جایی برخی تعلیقه‌ها و وجود ابهام در آنها، ضمن تصحیح متن العروة الوثقی، آن را همراه با حواشی [[امام‌خمینی]] در ۱۰۴۰ صفحه و به صورت مستقل با عنوان العروة الوثقی مع تعالیق الامام‌الخمینی، منتشر ساخته است. پس از این تاریخ، تنها این نسخه مبنای انتشار این کتاب، همراه با تعلیقه‌های امام‌خمینی یا همراه با حواشی فقها و مراجع دیگر، قرار گرفته است. این کتاب در «[[موسوعة الامام‌الخمینی]]» همراه با آخرین تحقیقات و دقت بیشتری در سال ۱۳۹۲ و در جلدهای ۲۴ و ۲۵ منتشر شده است.
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
| ==منابع==
| |
| {{منابع}}
| |
| * احمدی فقیه یزدی، محمدحسن، سیری در آثار و تألیفات حضرت‌آیةالله العظمی امام‌خمینی، تهران، مدرس، چاپ اول، ۱۳۶۸ش.
| |
| * استادی، رضا، چهل مقاله، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
| |
| * امام‌خمینی، سیدروح‌الله، التعلیقة علی العروة الوثقی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوم، ۱۳۸۶ش.
| |
| * امام‌خمینی، سیدروح‌الله، رساله نجاة العباد، تهران، مؤسسه تنظیم ...، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
| |
| * جمهوری اسلامی، روزنامه، سیری در تألیفات امام‌خمینی، چهل پرده اشک، ویژه اربعین رحلت امام‌خمینی، ۲۱/۴/۱۳۶۸ش.
| |
| * عماد دشتی، صدرالدین، کتابشناسی موضوعی-توصیفی آثار امام راحل، مجله حضور (ویژه‌نامه هشتمین سالگرد رحلت امام‌خمینی)، ۱۳۷۶ش.
| |
| * مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب التعلیقة علی العروة الوثقی تألیف امام‌خمینی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۶ش.
| |
| * یزدی طباطبایی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشی)، تحقیق احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
| |
| {{پایان}}
| |
| ==پیوند به بیرون==
| |
| علی جان کریمی، [https://books.khomeini.ir/books/10003/415/ التعلیقة علی العروة الوثقی]، دانشنامه امام خمینی، ج۳، ص۴۱۵.
| |
| [[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
| |
