confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
کاربر:Salar/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
←پیشینه
(←پیشینه) |
|||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
کهن‌ترین دانشگاه جهان با هفتصد سال تداوم، «گندی‌شاپور» یا جندی شاپور است که حدود ۱۷۰۰ سال پیش در دزفول تأسیس گردید | کهن‌ترین دانشگاه جهان با هفتصد سال تداوم، «گندی‌شاپور» یا جندی شاپور است که حدود ۱۷۰۰ سال پیش در دزفول تأسیس گردید<ref>متقی، آموزش عالی در ایران و جهان، ۱۶؛ روشن‌نهاد، انقلاب فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، ۶۳.</ref> و در آن تعلیمات عالی در رشته‌های ادبیات، طب و فلسفه تدریس می‌شد (دورانت، ۴/۱۷۰). گندی‌شاپور بزرگ‌ترین مرکز فرهنگی آن زمان بود که دانشجویان و استادان از اطراف جهان به آن رو می‌آوردند (همان، ۴/۱۷۱). با این حال، دانشگاه قرویین را به عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان شمرده‌اند. این دانشگاه در شهر فاس مراکش قرار دارد و در سال ۸۵۹م/ ۲۳۸ش به وسیله دختری به نام فاطمه فِهری تأسیس شد (جماران). دانشگاه الازهر با بیش از هزار سال سابقه در مصر برای رهبری حرکت‌های دینی ایجاد شد و علاوه بر علوم دینی به مسائل سیاسی نیز می‌پرداخت (ضمیری، ۱۳۶). از دیگر مکان‌های آموزشی قدیمی، مدرسه‌هایی معروف به مدرسه‌های نظامیه در دوران سلجوقی‌اند. گروهی معتقدند رونق دانشگاه‌های اروپا پس از قرون وسطی با الگوبرداری از این مدرسه‌های اسلامی میسر شد (همان، ۱۳۷؛ متقی، ۱۷). مدرسه نظامیه بغداد ازجمله این مدارس است که تا سال ۶۰۳ق رونق داشت و سپس دانشگاه‌های دیگر جایگزین آن شدند (ضمیری، ۱۳۸ ـ ۱۴۰؛ متقی، ۱۷ ـ ۱۹). | ||
نظام آموزش عالی جدید در ایران مدرسه عالی «دارالفنون»، در سال ۱۲۲۹ به دست میرزاتقی‌خان امیرکبیر در تهران پایه‌ریزی شد (راوندی، ۱۰۳ ـ ۱۰۴) و در دی ۱۲۳۰ رسماً افتتاح گردید (روشن‌نهاد، ۶۷؛ ورجاوند، ۷/۴۱۱ ـ ۴۱۳). پس از دارالفنون مدارس عالی دیگری چون دارالمعلمین عالی (۱۲۶۹)، مدرسه علوم سیاسی (۱۲۷۹)، مدرسه فلاحت (۱۲۸۱) و مدرسه طب (۱۲۹۸) تأسیس شدند (روشن‌نهاد، ۷۰). طرح تأسیس دانشگاه تهران در خرداد ۱۳۱۳ به تصویب مجلس وقت رسید و در ۲۴ اسفند همان سال به دست رضاخان پهلوی به‌صورت رسمی افتتاح گردید (کرونین، ۱۹۴ ـ ۱۹۶؛ مکی، ۶/۲۲۴ ـ ۲۲۵). گسترش دانشگاه‌ها از سال ۱۳۲۶ با افتتاح دانشگاه تبریز آغاز شد و در ۱۳۲۸ با تصویب مجلس، به وزارت فرهنگ اجازه تأسیس دانشگاه در شهرستان‌های مشهد، اصفهان، شیراز و دیگر شهرها داده شد (روشن‌نهاد، ۷۵). در سال ۱۳۴۶ نیز وزارت علوم و آموزش عالی برای ساماندهی متمرکز آموزش عالی تأسیس شد (همان، ۸۰). | نظام آموزش عالی جدید در ایران مدرسه عالی «دارالفنون»، در سال ۱۲۲۹ به دست میرزاتقی‌خان امیرکبیر در تهران پایه‌ریزی شد (راوندی، ۱۰۳ ـ ۱۰۴) و در دی ۱۲۳۰ رسماً افتتاح گردید (روشن‌نهاد، ۶۷؛ ورجاوند، ۷/۴۱۱ ـ ۴۱۳). پس از دارالفنون مدارس عالی دیگری چون دارالمعلمین عالی (۱۲۶۹)، مدرسه علوم سیاسی (۱۲۷۹)، مدرسه فلاحت (۱۲۸۱) و مدرسه طب (۱۲۹۸) تأسیس شدند (روشن‌نهاد، ۷۰). طرح تأسیس دانشگاه تهران در خرداد ۱۳۱۳ به تصویب مجلس وقت رسید و در ۲۴ اسفند همان سال به دست رضاخان پهلوی به‌صورت رسمی افتتاح گردید (کرونین، ۱۹۴ ـ ۱۹۶؛ مکی، ۶/۲۲۴ ـ ۲۲۵). گسترش دانشگاه‌ها از سال ۱۳۲۶ با افتتاح دانشگاه تبریز آغاز شد و در ۱۳۲۸ با تصویب مجلس، به وزارت فرهنگ اجازه تأسیس دانشگاه در شهرستان‌های مشهد، اصفهان، شیراز و دیگر شهرها داده شد (روشن‌نهاد، ۷۵). در سال ۱۳۴۶ نیز وزارت علوم و آموزش عالی برای ساماندهی متمرکز آموزش عالی تأسیس شد (همان، ۸۰). | ||
==جایگاه و نقش== | ==جایگاه و نقش== | ||
در دوران انقلاب تعداد زیادی از جوانان در دانشگاه‌ها حضور داشتند. اتحاد حوزه و دانشگاه مردم را بیشتر به جریان‌های دانشگاهی وابسته کرد و سرکوب‌های خونین دانشجویان و ایستادگی آنان باعث دلگرمی، اعتماد و حمایت مردم از دانشجویان شد (عمید زنجانی، ۲۶). امام‌خمینی جایگاه و نقش فرهنگیان ازجمله دانشگاهیان را در صورت عملکرد صحیح، چه به لحاظ تأثیرگذاری گسترده در تعلیم و تربیت و چه از لحاظ مسئولیت، در تراز وظایف انبیای الهی قرار داده (۷/۴۲۹ و ۸/۶۱ ـ ۶۲) و برای دانشگاه و دانشگاهیان نقش اساسی و جایگاه ارزشمندی قائل شده‌است. ایشان از آغاز نهضت اسلامی در سال ۱۳۴۲ به دانشگاه‌ها در کنار حوزه‌های علمیه توجه می‌کرد (۱/۱۹۱ و ۱۹۷)، در جمع دانشجویان به سخنرانی می‌پرداخت (۱/۱۹۱ و ۲۶۷)، برای آنان پیام می‌فرستاد (۳/۲۱۱ و ۵/۳۵۰)، آنان را نصیحت می‌کرد (۴/۱۵۷)، مقدرات کشور را به دست آنان می‌دانست (۳/۲۴۹) و درباره استفاده ابزاری استعمار از دانشگاه هشدار می‌داد (۳/۳۰۷، ۵۰۵ و ۴/۵۴). | در دوران انقلاب تعداد زیادی از جوانان در دانشگاه‌ها حضور داشتند. اتحاد حوزه و دانشگاه مردم را بیشتر به جریان‌های دانشگاهی وابسته کرد و سرکوب‌های خونین دانشجویان و ایستادگی آنان باعث دلگرمی، اعتماد و حمایت مردم از دانشجویان شد (عمید زنجانی، ۲۶). امام‌خمینی جایگاه و نقش فرهنگیان ازجمله دانشگاهیان را در صورت عملکرد صحیح، چه به لحاظ تأثیرگذاری گسترده در تعلیم و تربیت و چه از لحاظ مسئولیت، در تراز وظایف انبیای الهی قرار داده (۷/۴۲۹ و ۸/۶۱ ـ ۶۲) و برای دانشگاه و دانشگاهیان نقش اساسی و جایگاه ارزشمندی قائل شده‌است. ایشان از آغاز نهضت اسلامی در سال ۱۳۴۲ به دانشگاه‌ها در کنار حوزه‌های علمیه توجه می‌کرد (۱/۱۹۱ و ۱۹۷)، در جمع دانشجویان به سخنرانی می‌پرداخت (۱/۱۹۱ و ۲۶۷)، برای آنان پیام می‌فرستاد (۳/۲۱۱ و ۵/۳۵۰)، آنان را نصیحت می‌کرد (۴/۱۵۷)، مقدرات کشور را به دست آنان می‌دانست (۳/۲۴۹) و درباره استفاده ابزاری استعمار از دانشگاه هشدار می‌داد (۳/۳۰۷، ۵۰۵ و ۴/۵۴). | ||