کاربر:Salar/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''دفتر تبلیغات اسلامی'''، نخستین نهاد تبلیغی، آموزشی و پژوهشی پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] در [[حوزه علمیه قم]].
'''دفتر تبلیغات اسلامی'''، نخستین نهاد تبلیغی، آموزشی و پژوهشی پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] در [[حوزه علمیه قم]].
==پیشینه==
==پیشینه==
گروهی از عالمان انقلابی و هوادار امام‌خمینی ازجمله مرتضی مطهری، سیدعلی خامنه‌ای، محمد عبایی خراسانی و محمد محمدی ری‌شهری پیش از محرم ۱۳۳۹ق/ آذر ۱۳۵۷ ستادی با هدف اعزام مبلغ به شهرها و روستاهای کشور در راستای تبلیغ دین و تشدید مبارزه علیه رژیم شاهنشاهی تشکیل دادند که نام و عنوان مشخصی نداشت.<ref> (رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷).</ref> پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نیاز مبرم جامعه انقلابی ایران به تشکیلاتی منسجم و مرجعی مشخص برای تبلیغات اسلامی، آن تشکلِ بی‌نام و نشان در قم با سازماندهی و تأیید امام‌خمینی با عنوان «دایره تبلیغات امام» و سپس «دفتر تبلیغات امام» آغاز به کار کرد و در اواخر سال ۱۳۵۸ به «دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم» تغییر نام داد.<ref> (رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷؛ روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، کارنامه چهارده ساله دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ۱۶).</ref> هیئت مؤسس این مرکز، عبایی خراسانی، سیدحسین موسوی تبریزی، غلامحسین حقانی، محمدی ری‌شهری و محمد جعفری گیلانی بودند.<ref> (رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷).</ref> در برخی از گزارش‌ها از محمدجواد کشمیری، عباس شیرازی و مرتضی فهیم کرمانی نیز با عنوان اعضای مؤسس یادشده است.<ref> (کشمیری، خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین محمدجواد کشمیری، ۲۷۷؛ موسوی تبریزی، خاطرات، ۵۱۹).</ref> دفتر تبلیغات اسلامی افزون بر ساماندهی تبلیغات در بسیاری از کارها ازجمله تدریس شیوه تبلیغ، آموزش درس‌هایی مانند جامعه‌شناسی، روانشناسی، فلسفه حقوق، اقتصاد اسلامی، نهج البلاغه و استفاده از شیوه‌های نوین تبلیغی به‌ویژه هنر و انتشار مجلات به‌روز حوزوی و عمومی ازجمله مجله حوزه و پاسدار اسلام، پیشتاز بلکه جریان‌ساز بوده‌است.
گروهی از عالمان انقلابی و هوادار [[امام‌خمینی]] ازجمله [[مرتضی مطهری]]، [[سیدعلی خامنه‌ای]]، [[محمد عبایی خراسانی]] و [[محمد محمدی ری‌شهری]] پیش از محرم ۱۳۳۹ق/ آذر ۱۳۵۷ ستادی با هدف اعزام مبلغ به شهرها و روستاهای کشور در راستای تبلیغ دین و تشدید مبارزه علیه [[حکومت پهلوی|رژیم شاهنشاهی]] تشکیل دادند که نام و عنوان مشخصی نداشت.<ref> (رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷).</ref> پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نیاز مبرم جامعه انقلابی ایران به تشکیلاتی منسجم و مرجعی مشخص برای تبلیغات اسلامی، آن تشکلِ بی‌نام و نشان در قم با سازماندهی و تأیید امام‌خمینی با عنوان «دایره تبلیغات امام» و سپس «دفتر تبلیغات امام» آغاز به کار کرد و در اواخر سال ۱۳۵۸ به «دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم» تغییر نام داد.<ref> (رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷؛ روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، کارنامه چهارده ساله دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ۱۶).</ref> هیئت مؤسس این مرکز، عبایی خراسانی، [[سیدحسین موسوی تبریزی]]، [[غلامحسین حقانی]]، محمدی ری‌شهری و [[محمد جعفری گیلانی]] بودند.<ref> (رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷).</ref> در برخی از گزارش‌ها از محمدجواد کشمیری، عباس شیرازی و مرتضی فهیم کرمانی نیز با عنوان اعضای مؤسس یادشده است.<ref> (کشمیری، خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین محمدجواد کشمیری، ۲۷۷؛ موسوی تبریزی، خاطرات، ۵۱۹).</ref> دفتر تبلیغات اسلامی افزون بر ساماندهی تبلیغات در بسیاری از کارها ازجمله تدریس شیوه تبلیغ، آموزش درس‌هایی مانند جامعه‌شناسی، روانشناسی، فلسفه حقوق، اقتصاد اسلامی، نهج البلاغه و استفاده از شیوه‌های نوین تبلیغی به‌ویژه هنر و انتشار مجلات به‌روز حوزوی و عمومی ازجمله [[مجله حوزه]] و [[مجله پاسدار اسلام|پاسدار اسلام]]، پیشتاز بلکه جریان‌ساز بوده‌است.


از سوی دیگر، سال‌ها پیش از پیروزی انقلاب، سیدکاظم شریعتمداری دارالتبلیغ اسلامی را در قم به وجود آورد؛ اما این مرکز مورد تأیید برخی از بزرگان حوزه نبود و به کانونی برای ایجاد اختلاف و تضعیف جریان انقلابی و نهضت امام‌خمینی در حوزه علمیه قم تبدیل شده بود.<ref> (خمینی، مقدمه کتاب کوثر، ۱/سی‌ونه ـ چهل؛ رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷).</ref> امام‌خمینی با تأسیس دارالتبلیغ مخالف بود؛ ولی تا زمانی که در قم بود به سبب لزوم اتحاد روحانیت و توجه به خطرهای اساسی‌تر، سخنی که بازگوکننده مخالفت با آن باشد نگفت.<ref> (طاهری خرم‌آبادی، خاطرات آیت‌الله سیدحسن خرم‌آبادی، ۳۰۳/۱؛ صابری همدانی، خاطرات آیت‌الله صابری همدانی، ۱۱۶؛ شریعتمداری، آیت‌الله شریعتمداری به روایت اسناد ساواک، ۲۷۳).</ref> این مرکز دارای چاپخانه و کتابخانه‌ای بزرگ نیز بود. شریعتمداری پس از حمایت از حزب جمهوری خلق مسلمان در سال ۱۳۵۸ و نیز ارتباط با کودتای نوژه در سال ۱۳۶۱ با مصادره اموال و مؤسسات مرتبط به دست سیدحسین موسوی تبریزی، دادستان کل انقلاب اسلامی، که به اذعان شریعتمداری از اموال بیت‌المال و وجوه شرعی تاسیس شده بود<ref> (موسوی تبریزی، گفتگو، ۷۴).</ref> از تصدی این مرکز برکنار شد {{ببینید|کودتای نوژه | سیدکاظم شریعتمداری}} امام‌خمینی به درخواست موسوی تبریزی، دادستان کل انقلاب اسلامی نخست طی حکمی شفاهی، دارالتبلیغ و مؤسسات مرتبط با آن را به دفتر تبلیغات اسلامی واگذار کرد و پس از چندی آن را به صورت کتبی نیز اعلام کرد.<ref> (امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۹۱/۱۹؛ رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷).</ref> پس از آن، دفتر تبلیغات اسلامی به ساختمان دارالتبلیغ در میدان شهدا منتقل شد.
از سوی دیگر، سال‌ها پیش از پیروزی انقلاب، [[سیدکاظم شریعتمداری]] دارالتبلیغ اسلامی را در قم به وجود آورد؛ اما این مرکز مورد تأیید برخی از بزرگان حوزه نبود و به کانونی برای ایجاد اختلاف و تضعیف جریان انقلابی و [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]] در [[حوزه علمیه قم]] تبدیل شده بود.<ref> (خمینی، مقدمه کتاب کوثر، ۱/سی‌ونه ـ چهل؛ رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷).</ref> [[امام‌خمینی]] با تأسیس [[دارالتبلیغ اسلامی|دارالتبلیغ]] مخالف بود؛ ولی تا زمانی که در [[قم]] بود به سبب لزوم اتحاد روحانیت و توجه به خطرهای اساسی‌تر، سخنی که بازگوکننده مخالفت با آن باشد نگفت.<ref> (طاهری خرم‌آبادی، خاطرات آیت‌الله سیدحسن خرم‌آبادی، ۳۰۳/۱؛ صابری همدانی، خاطرات آیت‌الله صابری همدانی، ۱۱۶؛ شریعتمداری، آیت‌الله شریعتمداری به روایت اسناد ساواک، ۲۷۳).</ref> این مرکز دارای چاپخانه و کتابخانه‌ای بزرگ نیز بود. شریعتمداری پس از حمایت از [[حزب جمهوری خلق مسلمان]] در سال ۱۳۵۸ و نیز ارتباط با [[کودتای نوژه]] در سال ۱۳۶۱ با [[مصادره اموال]] و مؤسسات مرتبط به دست سیدحسین موسوی تبریزی، دادستان کل انقلاب اسلامی، که به اذعان شریعتمداری از [[بیت‌المال|اموال بیت‌المال]] و وجوه شرعی تاسیس شده بود<ref> (موسوی تبریزی، گفتگو، ۷۴).</ref> از تصدی این مرکز برکنار شد {{ببینید|کودتای نوژه | سیدکاظم شریعتمداری}} امام‌خمینی به درخواست موسوی تبریزی، دادستان کل انقلاب اسلامی نخست طی حکمی شفاهی، دارالتبلیغ و مؤسسات مرتبط با آن را به دفتر تبلیغات اسلامی واگذار کرد و پس از چندی آن را به صورت کتبی نیز اعلام کرد.<ref> (امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۹۱/۱۹؛ رزمگیر، نهادها و ارگان‌هایی که به حکم امام‌خمینی تاسیس شده‌اند، ۳۳۷).</ref> پس از آن، دفتر تبلیغات اسلامی به ساختمان دارالتبلیغ در میدان شهدا منتقل شد.


==ساختار==
==ساختار==
در سال ۱۳۶۲ هیئت‌مدیره دفتر تبلیغات اسلامی تشکیل شد و تصمیم‌گیری در همه امور دفتر، طبق اساسنامه بر عهده این هیئت گذاشته شد. مسئولان بخش‌ها و نماینده ولی‌فقیه در دفتر، اعضای هیئت‌مدیره را تشکیل می‌دادند.<ref>روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، کارنامه چهارده ساله دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ۲۴).</ref> این دفتر در ادامه دارای معاونت‌های آموزش، فرهنگی و تبلیغی، فرهنگی و هنری، پژوهش و تحقیقات و چند مؤسسه و مرکز وابسته ازجمله مرکز مطالعات و تحقیقات، انتشارات (مؤسسه بوستان کتاب)، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، صندوق قرض‌الحسنه و شعبه‌هایی در اصفهان، خراسان و جنوب شرق (ایرانشهر) و دو نمایندگی در تهران و خوزستان شد.<ref> (روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، آشنایی اجمالی با دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱ و ۸).</ref>
در سال ۱۳۶۲ هیئت‌مدیره دفتر تبلیغات اسلامی تشکیل شد و تصمیم‌گیری در همه امور دفتر، طبق اساسنامه بر عهده این هیئت گذاشته شد. مسئولان بخش‌ها و نماینده ولی‌فقیه در دفتر، اعضای هیئت‌مدیره را تشکیل می‌دادند.<ref>روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، کارنامه چهارده ساله دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ۲۴).</ref> این دفتر در ادامه دارای معاونت‌های آموزش، فرهنگی و تبلیغی، فرهنگی و هنری، پژوهش و تحقیقات و چند مؤسسه و مرکز وابسته ازجمله مرکز مطالعات و تحقیقات، انتشارات (مؤسسه بوستان کتاب)، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، صندوق قرض‌الحسنه و شعبه‌هایی در اصفهان، خراسان و جنوب شرق (ایرانشهر) و دو نمایندگی در [[تهران]] و خوزستان شد.<ref> (روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، آشنایی اجمالی با دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱ و ۸).</ref>


==اهداف و وظایف==
==اهداف و وظایف==
اهداف و وظایف دفتر تبلیغات اسلامی عبارت است از:  
اهداف و وظایف دفتر تبلیغات اسلامی عبارت است از:  


۱. تبیین و تدوین عقاید و اندیشه‌های دینی، تبلیغ آموزه‌های اسلامی و معارف قرآن کریم؛
۱. تبیین و تدوین عقاید و اندیشه‌های دینی، تبلیغ آموزه‌های اسلامی و معارف [[قرآن|قرآن کریم]]؛


۲. گسترش فرهنگ اسلام و پیام انقلاب در جهان و خنثی‌سازی تهاجم تبلیغاتی دشمنان اسلام و انقلاب اسلامی؛  
۲. گسترش فرهنگ [[اسلام]] و پیام انقلاب در جهان و خنثی‌سازی تهاجم تبلیغاتی دشمنان اسلام و انقلاب اسلامی؛  


۳. ارائه خدمات آموزشی، کمک‌آموزشی، تحقیقاتی و مطالعاتی به حوزه‌های علمیه؛  
۳. ارائه خدمات آموزشی، کمک‌آموزشی، تحقیقاتی و مطالعاتی به حوزه‌های علمیه؛  


۴. بهره‌گیری از توان علمی و اسلامی حوزه‌ها جهت تأمین پشتیبانی‌های لازم از نظام فرهنگی و تبلیغی کشور در راستای تحقق اندیشه‌ها و آرمان‌های امام‌خمینی؛
۴. بهره‌گیری از توان علمی و اسلامی [[حوزه‌های علمیه|حوزه‌ها]] جهت تأمین پشتیبانی‌های لازم از نظام فرهنگی و تبلیغی کشور در راستای تحقق اندیشه‌ها و آرمان‌های [[امام‌خمینی]]؛


۵. بررسی و شناخت نیازها و اولویت‌های آموزشی، تحقیقاتی، سیاسی و فرهنگی و هنری حوزه‌های علمیه و اقدام در جهت رفع کمبودهای آن در چارچوب سیاست‌های مصوب؛  
۵. بررسی و شناخت نیازها و اولویت‌های آموزشی، تحقیقاتی، سیاسی و فرهنگی و هنری حوزه‌های علمیه و اقدام در جهت رفع کمبودهای آن در چارچوب سیاست‌های مصوب؛  
confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸

ویرایش