۲۱٬۲۱۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
'''محمدصادق تهرانی'''، روحانی مبارز، عضو [[دفتر امام‌خمینی]] و | '''محمدصادق تهرانی'''، روحانی مبارز، عضو [[دفتر امام‌خمینی]] و وکیل ایشان. | ||
== ولادت تا نوجوانی == | == ولادت تا نوجوانی == | ||
محمدصادق کرباسچی، معروف به تهرانی، در سال ۱۲۹۱ در تهران زاده شد. نیاکان او از بازرگانان [[تبریز]] بودند که در دوره [[قاجاریه]] به [[تهران]] آمدند و به [[تجارت]] پرداختند و پدر او ابوالقاسم کرباسچی، از بازاریان خوشنام و متدین تهران بود. | محمدصادق کرباسچی، معروف به تهرانی، در سال ۱۲۹۱ در تهران زاده شد. نیاکان او از بازرگانان [[تبریز]] بودند که در دوره [[قاجاریه]] به [[تهران]] آمدند و به [[تجارت]] پرداختند و پدر او ابوالقاسم کرباسچی، از بازاریان خوشنام و متدین تهران بود. | ||
تهرانی، خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در تهران فرا گرفت؛ سپس برای تحصیل علوم دینی به مدرسه محمدیه رفت و بخشی از درس‌های مقدماتی علوم دینی را آموخت، ولی برای کار به بازار رفت و در پانزده‌سالگی دوباره برای تحصیل درس‌های دینی به | تهرانی، خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در تهران فرا گرفت؛ سپس برای تحصیل علوم دینی به مدرسه محمدیه رفت و بخشی از درس‌های مقدماتی علوم دینی را آموخت، ولی برای کار به بازار رفت و در پانزده‌سالگی دوباره برای تحصیل درس‌های دینی به مدرسه محمدیه<ref>قاسم‌پور، کرباسچی تهرانی، ۱/۳۰۵</ref> و [[مدرسه مروی تهران]] رفت و نزد علی صمدی رشتی و ملامحسن درس خواند؛ سپس برای تکمیل تحصیلات دینی به [[حوزه مشهد]] رفت. [[حبیب‌الله گلپایگانی]] ازجمله استادان وی در مشهد بود.<ref>موسوی عبادی، شهرداران تهران، ۱۱۰–۱۱۱</ref> | ||
== هجرت به قم == | == هجرت به قم == | ||
تهرانی در ۱۳۱۲ برای ادامه تحصیل به [[قم]] رفت و | تهرانی در ۱۳۱۲ برای ادامه تحصیل به [[قم]] رفت و سیدحسن فاضل و [[میرزامحمدعلی ادیب]] از استادان دوره سطح وی در قم بودند؛ سپس در درس خارج فقه و اصول [[عبدالکریم حائری یزدی]] حاضر شد و پس از درگذشت وی، از درس [[سیدمحمدتقی خوانساری]]، [[سیدصدرالدین صدر]] و [[سیدمحمد حجت]] استفاده کرد و در [[اخلاق]] نیز از [[میرزاجواد ملکی]] و عباس تهرانی بهره برد.<ref>قاسم‌پور، کرباسچی تهرانی، ۱/۳۰۵</ref> وی مدتی تولیت و امام جماعت [[مسجد جامع قم]]، همچنین تولیت مدرسه رضویه را بر عهده داشت.<ref>همشهری، روزنامه؛ صادقی اردستانی، همراه صادق، ۱۰۳</ref> وی شخصیتی سیاسی نبود، ولی در حوزه جایگاهی معتبر و به تعبیری جنبه علمایی و آخوندی داشت.<ref>خمینی، نقش تاریخی حجت الاسلام احمدی، ۲۵۰</ref> | ||
== آشنایی با امام و حضور در دفتر == | == آشنایی با امام و حضور در دفتر == | ||
تهرانی، از آغاز ورود به [[حوزه علمیه قم]]، با [[امام‌خمینی]] آشنا شد<ref>کرباسچی، محمدصادق، سلسله موی دوست، ۱۸۴؛ قاسم‌پور، کرباسچی تهرانی، ۱/۳۰۵</ref> و از زمانی که دفتر ایشان شکل گرفت و برای پرداخت [[شهریه]] از طلبه‌ها امتحان می‌گرفتند،<ref>شریفی، مصاحبه</ref> وی از کسانی بود که به دعوت امام‌خمینی در دفتر ایشان حضور پیدا کرد<ref>کرباسچی، غلامحسین، گفتگوی حضوری</ref> و نیز از طلبه‌ها امتحان می‌گرفت.<ref>اسماعیلی، گفتگو</ref> با توجه به موقعیت علمی و اخلاقی تهرانی در قم، حضور وی در دفتر امام‌خمینی موجب تقویت روزافزون [[مرجعیت]] ایشان گردید.<ref>کرباسچی، غلامحسین، گفتگوی حضوری</ref> | تهرانی، از آغاز ورود به [[حوزه علمیه قم]]، با [[امام‌خمینی]] آشنا شد<ref>کرباسچی، محمدصادق، سلسله موی دوست، ۱۸۴؛ قاسم‌پور، کرباسچی تهرانی، ۱/۳۰۵</ref> و از زمانی که دفتر ایشان شکل گرفت و برای پرداخت [[شهریه امام‌خمینی|شهریه]] از طلبه‌ها امتحان می‌گرفتند،<ref>شریفی، مصاحبه</ref> وی از کسانی بود که به دعوت امام‌خمینی در دفتر ایشان حضور پیدا کرد<ref>کرباسچی، غلامحسین، گفتگوی حضوری</ref> و نیز از طلبه‌ها امتحان می‌گرفت.<ref>اسماعیلی، گفتگو</ref> با توجه به موقعیت علمی و اخلاقی تهرانی در قم، حضور وی در دفتر امام‌خمینی موجب تقویت روزافزون [[مرجعیت امام‌خمینی|مرجعیت]] ایشان گردید.<ref>کرباسچی، غلامحسین، گفتگوی حضوری</ref> | ||
== مشارکت در قیام ۱۵ خرداد == | == مشارکت در قیام ۱۵ خرداد == | ||
وی در [[قیام ۱۵ خرداد]] نیز مشارکت داشت<ref>قاسم‌پور، کرباسچی تهرانی، ۱/۳۰۵–۳۰۶</ref> و در خاطرات خود اشاره کرده است امام‌خمینی پیش از [[بازداشت]]، پیش‌بینی آن را داشت؛ به همین جهت اظهار کرد اطرافیان ایشان به دنبال کسی که برای آزادی ایشان وساطت کند، نباشند.<ref>کرباسچی، محمدصادق، فارس</ref> | وی در [[قیام ۱۵ خرداد]] نیز مشارکت داشت<ref>قاسم‌پور، کرباسچی تهرانی، ۱/۳۰۵–۳۰۶</ref> و در خاطرات خود اشاره کرده است امام‌خمینی پیش از [[دستگیری امام‌خمینی|بازداشت]]، پیش‌بینی آن را داشت؛ به همین جهت اظهار کرد اطرافیان ایشان به دنبال کسی که برای آزادی ایشان وساطت کند، نباشند.<ref>کرباسچی، محمدصادق، فارس</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
پس از آزادی امام‌خمینی از حبس و حصر و بازگشت به قم، در شب سه‌شنبه ۱۸/۱/۱۳۴۳،<ref>عاقلی، روزشمار تاریخ ایران، ۲/۱۷۴</ref> رفت و آمد به بیت ایشان گسترش یافت. ایشان اعضای بیت، ازجمله [[عبدالعلی قرهی]]، [[زین‌العابدین ذوالفقاری]]، [[محمد فاضلی اشتهاردی]] و تهرانی را گرد آورد و ضمن اندرز با اشاره به روایتی از [[امیرالمؤمنین علی(ع)]] که هر کس [[دین]] خود را برای دنیای دیگران بفروشد، شقی‌ترین مردم است،<ref>آمدی، تصنیف غرر الحکم، ۱۶۷</ref> از آنان خواست برای موفقیت [[مرجعیت]] ایشان، دین خود را نفروشند و به کسی اهانت نکنند. این سخنان، محبت ایشان را در دل‌ها افزایش داد و تهرانی را بیشتر شیفته ایشان کرد.<ref>صادقی اردستانی، همراه صادق، ۴۹</ref> | پس از آزادی امام‌خمینی از حبس و حصر و بازگشت به قم، در شب سه‌شنبه ۱۸/۱/۱۳۴۳،<ref>عاقلی، روزشمار تاریخ ایران، ۲/۱۷۴</ref> رفت و آمد به بیت ایشان گسترش یافت. ایشان اعضای بیت، ازجمله [[عبدالعلی قرهی]]، [[زین‌العابدین ذوالفقاری]]، [[محمد فاضلی اشتهاردی]] و تهرانی را گرد آورد و ضمن اندرز با اشاره به روایتی از [[امیرالمؤمنین علی(ع)]] که هر کس [[دین]] خود را برای دنیای دیگران بفروشد، شقی‌ترین مردم است،<ref>آمدی، تصنیف غرر الحکم، ۱۶۷</ref> از آنان خواست برای موفقیت [[مرجعیت امام‌خمینی|مرجعیت]] ایشان، دین خود را نفروشند و به کسی اهانت نکنند. این سخنان، محبت ایشان را در دل‌ها افزایش داد و تهرانی را بیشتر شیفته ایشان کرد.<ref>صادقی اردستانی، همراه صادق، ۴۹</ref> | ||
== مورد اعتماد و وکیل امام == | == مورد اعتماد و وکیل امام == | ||
با [[تبعید امام‌خمینی]] در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به [[ترکیه]] و | با [[تبعید امام‌خمینی]] در ۱۳ آبان ۱۳۴۳ به [[ترکیه]] و بازداشت [[سیدمصطفی خمینی]]، دفتر ایشان مدت کوتاهی بسته شد؛ ولی با رفع موانع، به‌تدریج فعالیت خود را با مسئولیت تهرانی، آغاز کرد<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۷۴</ref> {{ببینید|متن=ببینید| دفتر امام‌خمینی}}. تهرانی در بیت مستقر شد و به پرسش‌های شرعی مردم پاسخ می‌گفت و [[وجوه شرعی]] را دریافت<ref>رسولی محلاتی، خاطرات، ۷۴</ref> و [[شهریه امام‌خمینی]] را نیز پرداخت می‌کرد.<ref>همشهری، روزنامه</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
تهرانی در ۱۳۴۴ برخی افراد را برای دریافت اجازه [[امور حسبیه]] به امام‌خمینی معرفی کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۵۰ و ۴۵۳</ref> امام‌خمینی در ۲۷ شهریور ۱۳۴۷ وی را به | تهرانی در ۱۳۴۴ برخی افراد را برای دریافت اجازه [[امور حسبیه]] به امام‌خمینی معرفی کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۵۰ و ۴۵۳</ref> امام‌خمینی در ۲۷ شهریور ۱۳۴۷ وی را به وکالت خود منصوب کرد و اجازه دریافت وجوه شرعیه، دستگردان، امهال به مقدار صلاح و دیگر امور مربوطه را به او داد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۸۰ و ۲/۱۹۶</ref> ایشان در نامه‌ای دیگر به یاران خود ازجمله [[محمود متقیان]]، یکی از بازاریان قم تأکید کرد از طریق وی [[سهم امام(ع)]] را بپردازند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۰۶؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۴/۴۱۶–۴۱۷</ref> به سبب اعتماد و ارجاع مردم به تهرانی از سوی امام‌خمینی، وی همواره زیر نظر [[ساواک|سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) بود.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۴/۴۲۱</ref> ساواک در قم، تبعید تهرانی را به ساواک مرکز به سبب طرفداری از امام‌خمینی و جمع کردن و فرستادن وجوه شرعی برای ایشان، پیشنهاد کرد که با آن موافقت شد؛ ولی با توصیه [[سیدکاظم شریعتمداری]]، از مراجع تقلید، از تبعید وی خودداری شد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۷/۱۹</ref> | ||
== تهدیدهای ساواک == | == تهدیدهای ساواک == | ||
در برخی گزارش‌های ساواک در ۱۳۴۹ آمده است که [[سیدمحمدصادق لواسانی]] | در برخی گزارش‌های ساواک در ۱۳۴۹ آمده است که [[سیدمحمدصادق لواسانی]] در [[تهران]] و تهرانی در [[قم]]، در گردآوری و فرستادن [[وجوه شرعی]] برای [[امام‌خمینی]] به [[عراق]] دخالت داشته، نماینده ایشان در [[ایران]] هستند. نیز خاطرنشان شده که امام‌خمینی نیز طی نامه‌ای به فرزند خود [[سیداحمد خمینی]] این دو تن را نماینده خود معرفی کرده، یادآور شده است به وسیله [[نصرالله خلخالی]]، از روحانیان طرفدار امام‌خمینی و ساکن [[نجف]]، با ایشان مکاتبه کنند. در حاشیه این گزارش پیشنهاد شده است برای تضعیف موقعیت امام‌خمینی از نظر اقتصادی، لواسانی از تهران به گیلان و تهرانی از قم به [[همدان]] تبعید شود.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۷/۱۸–۱۹</ref> | ||
امام‌خمینی در ۳۰/۹/۱۳۴۹ در نامه‌ای به سیداحمد خمینی یادآور شد به خانواده [[سیداحمد کلانتر]] که به دست ساواک دستگیر شده بود، از طریق تهرانی به صورتی مطمئن و به گونه‌ای که کسی آگاه نشود، کمک شود.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۵/۴۴۱ و ۴۴۳</ref> در این مقطع، تلاش [[ساواک]] به قطع ارتباط امام‌خمینی با مقلدان و جلوگیری از وصول کمک‌های مالی و قطع [[شهریه]] ایشان متمرکز شده بود؛ اما فعالیت‌های وکلای ایشان، ازجمله تهرانی با وجود تهدیدهای ساواک همچنان ادامه داشت.<ref>انصاری، حدیث بیداری، ۷۸</ref> | امام‌خمینی در ۳۰/۹/۱۳۴۹ در نامه‌ای به سیداحمد خمینی یادآور شد به خانواده [[سیداحمد کلانتر]] که به دست ساواک دستگیر شده بود، از طریق تهرانی به صورتی مطمئن و به گونه‌ای که کسی آگاه نشود، کمک شود.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۵/۴۴۱ و ۴۴۳</ref> در این مقطع، تلاش [[ساواک]] به قطع ارتباط امام‌خمینی با مقلدان و جلوگیری از وصول کمک‌های مالی و قطع [[شهریه]] ایشان متمرکز شده بود؛ اما فعالیت‌های وکلای ایشان، ازجمله تهرانی با وجود تهدیدهای ساواک همچنان ادامه داشت.<ref>انصاری، حدیث بیداری، ۷۸</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
ساواک تلفن اعضای بیت امام‌خمینی ازجمله تهرانی را به‌شدت مراقبت می‌کرد؛ نیز در ۲۳/۱۰/۱۳۵۰ پیشنهاد کرد چون گذشته، خانه ایشان مراقبت شده، از تردد افراد به آن و خانه تهرانی، مقسّم شهریه ایشان، جلوگیری شود.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۵/۶۱۱–۶۱۲</ref> بر این اساس، چون خانه امام‌خمینی جای مناسبی برای گفتگوی اعضای بیت نبود و افراد از احوال و کارهای یکدیگر بی‌اطلاع می‌ماندند و دربارهٔ شهریه نیز مشکلاتی در میان بود، تهرانی پیشنهاد کرد به صورت دوره‌ای روزهای پنجشنبه هر هفته در خانه یکی از اعضا جمع شوند و به بحث و تبادل نظر بپردازند. این پیشنهاد مورد موافقت بقیه اعضا قرار گرفت و طی چند ماه در سال ۱۳۵۱ جلسه‌های بسیاری برگزار شد.<ref>صادقی اردستانی، همراه صادق، ۱۰۴–۱۰۵</ref> | ساواک تلفن اعضای بیت امام‌خمینی ازجمله تهرانی را به‌شدت مراقبت می‌کرد؛ نیز در ۲۳/۱۰/۱۳۵۰ پیشنهاد کرد چون گذشته، خانه ایشان مراقبت شده، از تردد افراد به آن و خانه تهرانی، مقسّم شهریه ایشان، جلوگیری شود.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۵/۶۱۱–۶۱۲</ref> بر این اساس، چون خانه امام‌خمینی جای مناسبی برای گفتگوی اعضای بیت نبود و افراد از احوال و کارهای یکدیگر بی‌اطلاع می‌ماندند و دربارهٔ شهریه نیز مشکلاتی در میان بود، تهرانی پیشنهاد کرد به صورت دوره‌ای روزهای پنجشنبه هر هفته در خانه یکی از اعضا جمع شوند و به بحث و تبادل نظر بپردازند. این پیشنهاد مورد موافقت بقیه اعضا قرار گرفت و طی چند ماه در سال ۱۳۵۱ جلسه‌های بسیاری برگزار شد.<ref>صادقی اردستانی، همراه صادق، ۱۰۴–۱۰۵</ref> | ||
امام‌خمینی در ۱۵/۱/۱۳۵۲ طی نامه‌ای به [[سیداحمد خمینی]] یادآور شد تهرانی به برخی مؤسسه‌ها ازجمله [[مدرسه علوی]] تهران اجازه هزینه کردن [[وجوه شرعی]] فراوانی داده است؛ به وی یادآوری شود این گونه مؤسسه‌ها به این وجوه نیاز ندارند و تهرانی در اجازه به آنان | امام‌خمینی در ۱۵/۱/۱۳۵۲ طی نامه‌ای به [[سیداحمد خمینی]] یادآور شد تهرانی به برخی مؤسسه‌ها ازجمله [[مدرسه علوی]] تهران اجازه هزینه کردن [[وجوه شرعی]] فراوانی داده است؛ به وی یادآوری شود این گونه مؤسسه‌ها به این وجوه نیاز ندارند و تهرانی در اجازه به آنان احتیاط کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۴۹۳</ref> | ||
== تبعید از قم == | == تبعید از قم == | ||
در ۱۷/۵/۱۳۵۲ کمیسیون امنیت اجتماعی قم ۲۶ تن از فضلای قم، ازجمله تهرانی را بازداشت کرد و او را به سه سال | در ۱۷/۵/۱۳۵۲ کمیسیون امنیت اجتماعی قم ۲۶ تن از فضلای قم، ازجمله تهرانی را بازداشت کرد و او را به سه سال تبعید در شهر نرماشیر کرمان محکوم کرد. هواداری و فعالیت به نفع [[امام‌خمینی]] و گردآوری وجوه شرعی، دستاویز این تبعید بود.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۱/۴۴۰؛ خسروشاهی، مجله بعثت، ۶</ref> پس از تبعید وی، [[سیدمرتضی پسندیده]] امور بیت را بر عهده گرفت.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۶/۴۹</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
تهرانی در مدت تبعید نیز همچنان به فعالیت‌های خود ادامه داد. بنا بر اسناد ساواک، [[محمدحسن شریف قنوتی]] (نخستین روحانی | تهرانی در مدت تبعید نیز همچنان به فعالیت‌های خود ادامه داد. بنا بر اسناد ساواک، [[محمدحسن شریف قنوتی]] (نخستین روحانی شهید [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ تحمیلی]]) وجوهی در محل تبعید تهرانی به وی تحویل داده است.<ref>کامور بخشایش، شیخ شریف، ۴۴</ref> روحانیان تبعیدی، ازجمله تهرانی در واقع سفیران [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] به دورافتاده‌ترین نقاط کشور بودند<ref>خسروشاهی، مجله بعثت، ۶</ref> و سبب تقویت نیروهای مبارز اسلامی در آن منطقه نیز می‌شدند.<ref>قربانی، چگونگی گسترش نهضت، ۱۵۱</ref> تبعیدگاه تهرانی یک سال پس از تبعید براساس رای کمیسیون امنیت اجتماعی قم، از نرماشیر کرمان به شهر فومن استان گیلان تغییر یافت و دو سال از تبعیدش گذشته بود که [[عفو]] شد.<ref>قاسم‌پور، کرباسچی تهرانی، ۱/۳۰۶</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
امام‌خمینی در ۱۳/۷/۱۳۵۴ در نامه‌ای از نجف به سیداحمد خمینی و تهرانی توصیه کرد به همان روش گذشته در فرستادن وجوه مالی عمل شود، و فرستادن آن از طریق [[کویت]] را مناسب‌تر شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۱۱۶–۱۱۷</ref> در آبان ۱۳۵۶ تهرانی به همراه شماری دیگر از فضلای حوزه، طی نامه‌ای درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]] را تسلیت گفتند.<ref>ربانی شیرازی، یاران امام، ضمیمه ۱۳</ref> | امام‌خمینی در ۱۳/۷/۱۳۵۴ در نامه‌ای از نجف به سیداحمد خمینی و تهرانی توصیه کرد به همان روش گذشته در فرستادن وجوه مالی عمل شود، و فرستادن آن از طریق [[کویت]] را مناسب‌تر شمرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۱۱۶–۱۱۷</ref> در آبان ۱۳۵۶ تهرانی به همراه شماری دیگر از فضلای حوزه، طی نامه‌ای درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]] را تسلیت گفتند.<ref>ربانی شیرازی، یاران امام، ضمیمه ۱۳</ref> | ||
[[امام‌خمینی]] به وضع و عملکرد روحانیان مبارز، بسیار حساس بود. به گزارش تهرانی، برخی افراد تبعیدی پس از پایان دوره تبعید در بازگشت به قم با استفاده از امکاناتی که در دوره | [[امام‌خمینی]] به وضع و عملکرد روحانیان مبارز، بسیار حساس بود. به گزارش تهرانی، برخی افراد تبعیدی پس از پایان دوره تبعید در بازگشت به قم با استفاده از امکاناتی که در دوره تبعید برایشان فراهم شده بود، خانه خود را عوض کردند. ایشان در این‌باره به آنان پیام داد به تشریفات نپردازند و با چنین رفتارهایی مردم را به سلف صالح بدبین نکنند، و زندگی [[شیخ‌مرتضی انصاری]] که هنگام رحلت هفت تومان بیشتر باقی نگذاشته بود، را یادآور شد.<ref>کرباسچی، محمدصادق، پابه‌پای آفتاب، ۵/۱۵۵</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
امام‌خمینی در دوم خرداد ۱۳۵۷ در نامه‌ای به یکی از یاران خود در قم (نام وی معلوم نیست)، وی را به همکاری با تهرانی فرا خواند و از او خواست سلام ایشان را به تهرانی برساند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۳۹۹</ref> | امام‌خمینی در دوم خرداد ۱۳۵۷ در نامه‌ای به یکی از یاران خود در قم (نام وی معلوم نیست)، وی را به همکاری با تهرانی فرا خواند و از او خواست سلام ایشان را به تهرانی برساند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۳۹۹</ref> | ||
== عهده‌دار امور مالی دفتر == | == عهده‌دار امور مالی دفتر == | ||
در اردیبهشت ۱۳۵۷ پس از تبعید [[سیدمرتضی پسندیده]]، | در اردیبهشت ۱۳۵۷ پس از تبعید [[سیدمرتضی پسندیده]]، وکیل دیگر امام‌خمینی به [[اصفهان]]،<ref>پسندیده، یاران امام، ص</ref> تهرانی به عنوان تنها وکیل مالی امام‌خمینی در [[قم]] و در بیت ایشان حاضر می‌شد و عهده‌دار امور مالی و گرفتن وجوه شرعی بود، و به گفته ساواک، بهتر و بیشتر از پسندیده، مشغول فعالیت و گردآوری وجوه شد.<ref>پسندیده، یاران امام، ۴۳۰</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
فعالیت‌های تهرانی سبب شد در تیر ۱۳۵۷ براساس رأی کمیسیون امنیت اجتماعی قم، به سه سال تبعید در انارک یزد محکوم شود. وی به [[ساواک]] احضار و از او خواسته شد از گردآوری وجوه شرعی مقلدان امام‌خمینی خودداری کند و در صورت قبول، حکم فعلاً اجرا نشود. وی نخست تعهد داد در امور بیت دخالت نکند، ولی در ارتباط با وجوه، با این استدلال که از طرف امام‌خمینی و دیگر مراجع تقلید مجاز به گرفتن این‌گونه وجوه بوده و شرعاً نمی‌تواند نپذیرد، ساواک نتوانست مانع وی از گرفتن وجوه شرعی شود<ref>پسندیده، یاران امام، ۴۵۴–۴۵۵</ref> و سرانجام وی به انارک و پس از دو ماه به ایذه [[خوزستان]] تبعید شد.<ref>مرکز بررسی اسناد تاریخی، پایگاه اطلاع‌رسانی</ref> | فعالیت‌های تهرانی سبب شد در تیر ۱۳۵۷ براساس رأی کمیسیون امنیت اجتماعی قم، به سه سال تبعید در انارک یزد محکوم شود. وی به [[ساواک]] احضار و از او خواسته شد از گردآوری وجوه شرعی مقلدان امام‌خمینی خودداری کند و در صورت قبول، حکم فعلاً اجرا نشود. وی نخست تعهد داد در امور بیت دخالت نکند، ولی در ارتباط با وجوه، با این استدلال که از طرف امام‌خمینی و دیگر مراجع تقلید مجاز به گرفتن این‌گونه وجوه بوده و شرعاً نمی‌تواند نپذیرد، [[ساواک]] نتوانست مانع وی از گرفتن وجوه شرعی شود<ref>پسندیده، یاران امام، ۴۵۴–۴۵۵</ref> و سرانجام وی به انارک و پس از دو ماه به ایذه [[خوزستان]] تبعید شد.<ref>مرکز بررسی اسناد تاریخی، پایگاه اطلاع‌رسانی</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
امام‌خمینی در ۲۸ | امام‌خمینی در ۲۸ شعبان ۱۳۹۸/ ۱۲ مرداد ۱۳۵۷، در پاسخ به نامه به تهرانی، با خرسندی از سلامتی وی، یادآور شد برای [[اسلام]] و مسلمانان احساس خطر می‌کند و با آرزوی [[صلح]] و صفای یاران، یادآور شد شایعه عزل پسندیده از وکالت درست نیست و وی همچنان در وکالت باقی است.<ref>بایگانی مؤسسه، دفتر قم</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
پس از بازگشت امام‌خمینی به ایران و [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، تهرانی همچنان به عنوان نماینده ایشان در امور مالی به انجام وظیفه می‌پرداخت. امام‌خمینی نیز بارها این نمایندگی را تأیید کرد؛ ازجمله [[جعفر صبوری]] در ۹/۸/۱۳۶۱ طی نامه‌ای از ایشان خواست نظر خود را در تعیین وکیل رسمی خود اعلام کند. ایشان تصریح کرد هر اندازه به تهرانی پرداخته شود، قبول است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۷۴</ref> | پس از [[بازگشت امام‌خمینی|بازگشت امام‌خمینی به ایران]] و [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، تهرانی همچنان به عنوان نماینده ایشان در امور مالی به انجام وظیفه می‌پرداخت. امام‌خمینی نیز بارها این نمایندگی را تأیید کرد؛ ازجمله [[جعفر صبوری]] در ۹/۸/۱۳۶۱ طی نامه‌ای از ایشان خواست نظر خود را در تعیین وکیل رسمی خود اعلام کند. ایشان تصریح کرد هر اندازه به تهرانی پرداخته شود، قبول است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۷۴</ref> | ||
== وفات == | == وفات == | ||
تهرانی، جمعه، نهم خرداد ۱۳۸۲ در ۹۱سالگی در [[قم]] درگذشت و با توجه به | تهرانی، جمعه، نهم خرداد ۱۳۸۲ در ۹۱سالگی در [[قم]] درگذشت و با توجه به وصیت وی، [[حسینعلی منتظری]] به صورت خصوصی بر پیکر او [[نماز میت|نماز]] گزارد و پس از تشییع و نماز به امامت [[سیدموسی شبیری زنجانی]] (به صورت عمومی)، با توجه به ممانعت از دفن در [[حرم فاطمه معصومه(س)]]، بر خلاف آنچه در برخی منابع آمده<ref>قاسم‌پور، کرباسچی تهرانی، ۱/۳۰۶</ref> در [[قبرستان نو قم]]، در مقبره ابوحسین به خاک سپرده شد.<ref>کرباسچی، غلامحسین، گفتگوی حضوری</ref> از تهرانی چهار دختر و سه پسر ازجمله غلامحسین و غلامرضا کرباسچی باقی مانده است.<ref>همشهری، روزنامه</ref> | ||
== غلامحسین کرباسچی == | == غلامحسین کرباسچی == | ||
یکی از دو پسر روحانی محمدصادق تهرانی، [[غلامحسین کرباسچی]] است که در سال ۱۳۳۲ در قم زاده شد. وی پس از پایان تحصیلات ابتدایی، در یازده‌سالگی وارد [[حوزه علمیه قم]] شد<ref>مروارید، دادگاه ملی، ۱/ط</ref> و در [[مدرسه منتظریه]] (حقانی) مشغول تحصیل گشت. وی سال ۱۳۵۱، پس از سه سال حضور در درس‌های [[حسینعلی منتظری]] و [[حسین وحید خراسانی]]، با تشویق [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] به [[دانشگاه]] رفت و در رشته علوم ریاضی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد.<ref>تاریخ ایرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی</ref> | یکی از دو پسر روحانی محمدصادق تهرانی، [[غلامحسین کرباسچی]] است که در سال ۱۳۳۲ در قم زاده شد. وی پس از پایان تحصیلات ابتدایی، در یازده‌سالگی وارد [[حوزه علمیه قم]] شد<ref>مروارید، دادگاه ملی، ۱/ط</ref> و در [[مدرسه منتظریه]] (حقانی) مشغول تحصیل گشت. وی سال ۱۳۵۱، پس از سه سال حضور در درس‌های [[حسینعلی منتظری]] و [[حسین وحید خراسانی]]، با تشویق [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] به [[دانشگاه]] رفت و در رشته علوم ریاضی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد.<ref>تاریخ ایرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
کرباسچی که از کودکی به سبب ارتباط پدر خود با [[امام‌خمینی]]، با ایشان آشنا بود،<ref>تاریخ ایرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی</ref> فعالیت سیاسی خود را از سنین نوجوانی با پخش اعلامیه‌ها و نوارها، در مخالفت با رژیم پهلوی آغاز کرد و چند بار به علت سخنرانی به شهربانی احضار شد و در مجموع سه بار از سوی ساواک دستگیر شد. نخستین بار در اسفند ماه ۱۳۵۲ دو ماه در کمیته مشترک ضد خرابکاری و دو ماه نیز در [[زندان اوین]] زندانی بود. بار دوم دو هفته در [[اصفهان]] و آخرین بار از ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ را در زندان تهران سپری کرد.<ref>کرباسچی، غلامحسین، گفتگوی حضوری؛ مروارید، دادگاه ملی، ۱/ط</ref> وی در سال ۱۳۵۷ از طرف [[سیداحمد خمینی]] به عضویت [[کمیته استقبال از امام‌خمینی]] درآمد و پس از بازگشت امام‌خمینی به | کرباسچی که از کودکی به سبب ارتباط پدر خود با [[امام‌خمینی]]، با ایشان آشنا بود،<ref>تاریخ ایرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی</ref> فعالیت سیاسی خود را از سنین نوجوانی با پخش اعلامیه‌ها و نوارها، در مخالفت با [[رژیم پهلوی]] آغاز کرد و چند بار به علت سخنرانی به شهربانی احضار شد و در مجموع سه بار از سوی ساواک دستگیر شد. نخستین بار در اسفند ماه ۱۳۵۲ دو ماه در کمیته مشترک ضد خرابکاری و دو ماه نیز در [[زندان اوین]] زندانی بود. بار دوم دو هفته در [[اصفهان]] و آخرین بار از ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۵ را در زندان تهران سپری کرد.<ref>کرباسچی، غلامحسین، گفتگوی حضوری؛ مروارید، دادگاه ملی، ۱/ط</ref> وی در سال ۱۳۵۷ از طرف [[سیداحمد خمینی]] به عضویت [[کمیته استقبال از امام‌خمینی]] درآمد و پس از [[بازگشت امام‌خمینی|بازگشت امام‌خمینی به ایران]]، با دفتر ایشان در تهران شروع به همکاری کرد و این همکاری را در دفتر ایشان در قم نیز ادامه داد. وی سپس به سازمان رادیو و تلویزیون رفت و در ساخت برنامه‌های مذهبی این سازمان نقش داشت.<ref>کرباسچی، غلامحسین، گفتگوی حضوری؛ تاریخ ایرانی، پایگاه اطلاع‌رسانی</ref> | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
امام‌خمینی در ۲۲/۱/۱۳۶۰ غلامحسین کرباسچی را با تعبیر «دانشمند محترم»، به سمت ریاست | امام‌خمینی در ۲۲/۱/۱۳۶۰ غلامحسین کرباسچی را با تعبیر «دانشمند محترم»، به سمت ریاست اداره سیاسی ایدئولوژیک (عقیدتی) ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران منصوب کرد تا برابر موازین موجود و هماهنگ با اداره سیاسی ایدئولوژیک (عقیدتی) ارتش و شهربانی، نیازمندی‌ها را رفع و وظایف مربوط را به صورت شایسته انجام دهد و از افراد ژاندارمری خواست با او همکاری و همگامی کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۸۳</ref> کرباسچی پس از آن در سال ۱۳۶۱، با خواست و اصرار امام‌خمینی برای سامان‌دادن به اختلافات اصفهان، به صورت موقت، به مسئولیت استانداری اصفهان گمارده شد؛ اما با خواست و تأکید چندباره امام‌خمینی این مسئولیت تا سال ۱۳۶۸ ادامه یافت.<ref>کرباسچی، غلامحسین، گفتگوی حضوری</ref> وی همچنین از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۷ شهردار تهران بود<ref>مروارید، دادگاه ملی، ۱/ی</ref> و در این دو مسئولیت توانست برای مردم و شهرهای اصفهان و تهران خدمات زیادی داشته باشد. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||