confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''محمدحسن رحیمیان'''، [[روحانیت|روحانی]] مبارز، [[شاگردان امامخمینی|شاگرد]] و عضو [[دفتر امامخمینی]]. | '''محمدحسن رحیمیان'''، [[روحانیت|روحانی]] مبارز، [[شاگردان امامخمینی|شاگرد]] و عضو [[دفتر امامخمینی]]. | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
محمدحسن رحیمیان، در سال ۱۳۲۷ در بخش دستگرد واقع در جنوب غربی اصفهان متولد شد؛ اما در شناسنامه سال ۱۳۲۹ ثبت شدهاست.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۱.</ref> پدر وی [[یدالله رحیمیان]]، از شاگردان [[سیدحسین بروجردی]]، [[امامخمینی]] و [[سید محمدحسین طباطبائی|سیدمحمدحسین طباطبایی]] در [[قم]] و از علما و مدرسان حوزه علمیه اصفهان بود<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۷.</ref> و در اصفهان، در مدرسه ترکها، حجره داشت و در سال ۱۳۴۱ پس از درگذشت بروجردی، از نخستین افرادی بود که امامخمینی را به عنوان فقیه اعلم و [[مرجعیت امامخمینی|مرجع تقلید]] معرفی کرد<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۳، ۲۷ ـ ۲۸ و ۳۵.</ref> و در زمان انتشار نشریه «مکتب تشیع»، که از سوی روحانیان مبارزی مانند اکبر هاشمی رفسنجانی و محمدجواد باهنر تهیه و منتشر میشد، نمایندگی پخش آن در اصفهان را به عهده داشت.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۳۵.</ref> امامخمینی در ۲۳ آذر ۱۳۴۱،<ref>صحیفه، | محمدحسن رحیمیان، در سال ۱۳۲۷ در بخش دستگرد واقع در جنوب غربی اصفهان متولد شد؛ اما در شناسنامه سال ۱۳۲۹ ثبت شدهاست.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۱.</ref> پدر وی [[یدالله رحیمیان]]، از شاگردان [[سیدحسین بروجردی]]، [[امامخمینی]] و [[سید محمدحسین طباطبائی|سیدمحمدحسین طباطبایی]] در [[قم]] و از علما و مدرسان حوزه علمیه اصفهان بود<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۷.</ref> و در اصفهان، در مدرسه ترکها، حجره داشت و در سال ۱۳۴۱ پس از درگذشت بروجردی، از نخستین افرادی بود که امامخمینی را به عنوان فقیه اعلم و [[مرجعیت امامخمینی|مرجع تقلید]] معرفی کرد<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۳، ۲۷ ـ ۲۸ و ۳۵.</ref> و در زمان انتشار نشریه «مکتب تشیع»، که از سوی روحانیان مبارزی مانند اکبر هاشمی رفسنجانی و محمدجواد باهنر تهیه و منتشر میشد، نمایندگی پخش آن در اصفهان را به عهده داشت.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۳۵.</ref> امامخمینی در ۲۳ آذر ۱۳۴۱،<ref>صحیفه، ۱/۱۲۵.</ref> ۲ مرداد ۱۳۴۳ و ۲۱ تیر ۱۳۶۲<ref>صحیفه، ۱۷/۵۲۲.</ref> به یدالله رحیمیان، [[اجازات امامخمینی|اجازهنامه]] در امور حسبیه داده و در مرداد ۱۳۴۳ نیز در نامهای به وی، ضمن اعلام وصول نامه و مبلغ وجوهات از طریق فرزند وی محمدحسن، بر رعایت احتیاط و دقت در أخذ اجازه در پرداخت سهم امام، تأکید کردهاست.<ref>صحیفه، ۱/۳۵۹.</ref> | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
محمدحسن رحیمیان از ششسالگی، تحصیلات دوره ابتدایی را بدون ثبت نام در مدرسه و به صورت مستمع آزاد، در دبستان کمالالدین دستگرد گذراند.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۱.</ref> پس از پایان دوره ابتدایی، با وجود علاقه بسیار، موفق به ادامه تحصیل در دبیرستان نشد و به حوزه علمیه اصفهان، نزد پدرش رفت و تا سال ۱۳۴۰، بخشی از مقدمات را در این حوزه خواند.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۳.</ref> وی در سیزدهسالگی (۱۳۴۱)، به [[حوزه علمیه قم]] رفت و در [[مدرسه فیضیه]] اقامت گزید.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۱۷.</ref> از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۴، ادامه مقدمات و مقداری از دوره سطح را نزد استادانی چون رحمتالله فشارکی، [[محسن دوزدوزانی]]، مصطفی اعتمادی، سیدابوالفضل موسوی تبریزی، غلامرضا صلواتی و نیز نزد پدر در سفرهایی که به اصفهان میرفت، فراگرفت.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۴.</ref> | محمدحسن رحیمیان از ششسالگی، تحصیلات دوره ابتدایی را بدون ثبت نام در مدرسه و به صورت مستمع آزاد، در دبستان کمالالدین دستگرد گذراند.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۱.</ref> پس از پایان دوره ابتدایی، با وجود علاقه بسیار، موفق به ادامه تحصیل در دبیرستان نشد و به حوزه علمیه اصفهان، نزد پدرش رفت و تا سال ۱۳۴۰، بخشی از مقدمات را در این حوزه خواند.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۳.</ref> وی در سیزدهسالگی (۱۳۴۱)، به [[حوزه علمیه قم]] رفت و در [[مدرسه فیضیه]] اقامت گزید.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۱۷.</ref> از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۴، ادامه مقدمات و مقداری از دوره سطح را نزد استادانی چون رحمتالله فشارکی، [[محسن دوزدوزانی]]، مصطفی اعتمادی، سیدابوالفضل موسوی تبریزی، غلامرضا صلواتی و نیز نزد پدر در سفرهایی که به اصفهان میرفت، فراگرفت.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۴.</ref> | ||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
== فعالیتها و مسئولیتهای بعد از انقلاب اسلامی == | == فعالیتها و مسئولیتهای بعد از انقلاب اسلامی == | ||
رحیمیان پس از پیروزی انقلاب | رحیمیان پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]]، با [[دفتر امامخمینی]] در [[تهران]] همکاری میکرد و عضو آن بود<ref>سلیمی بنی و مظفری، ۳۰۷.</ref> و در زمان [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ تحمیلی عراق علیه ایران]]، گاه به نمایندگی از [[امامخمینی]] در جبهه حضور مییافت.<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۶۴.</ref> وی در اواسط سال ۱۳۶۱، همراه [[سید هاشم رسولی محلاتی|سیدهاشم رسولی محلاتی]] و [[حسن صانعی]]، از سوی امامخمینی، مسئول وجوه شرعیه و تمام مسائل مربوط به حفظ و حسابرسی این وجوه شدند و به همین منظور حساب بانکی مشترک به نام این سه نفر، در بانک صادرات جماران گشوده شد<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۶۹.</ref> و امامخمینی در نامهای که در تاریخ ۹/۱۰/۱۳۶۱ خطاب به بانک صادرات نوشته شدهاست، تأیید کرد که همه وجوه این حساب، وجوه شرعی است و دیناری متعلق به ایشان یا ورثه نیست؛<ref>صحیفه، ۱۷/۲۰۰.</ref> از همینرو پس از درگذشت ایشان، موجودی حساب برای پرداخت [[شهریه امامخمینی|شهریه]] به [[طلاب]] به [[شورای مدیریت حوزه علمیه قم]] تحویل داده شد.<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۶۹ ـ ۲۷۰.</ref> در سالهای آخر حیات امامخمینی به دستور ایشان، حساب ارزی به نام رحیمیان و یک نفر دیگر در بانک گشوده شد که موجودی این حساب نیز پس از درگذشت ایشان برای شهریه به شورای مدیریت تحویل شد.<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۷۰.</ref> رحیمیان در سال ۱۳۶۲، تعلیقات امامخمینی بر شرح فصوص الحکم قیصری و مصباح الانس فناری را به درخواست [[سیداحمد خمینی]] بازنویسی کرد؛ حاشیههای امامخمینی بر این دو کتاب، در غارت کتابهای ایشان به دست ساواک در سال ۱۳۴۷ ناپدید شده بود که بهطور اتفاقی در سال ۱۳۶۲ توسط طلبهای در همدان، نزد دستفروش دورهگردی پیدا شد.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۱۷۷ ـ ۱۷۹.</ref> | ||
رحیمیان یکی از کسانی است که در سال ۱۳۶۶ برای تشکیل مجمع روحانیون مبارز تهران به امامخمینی نامه نوشتند.<ref>← صحیفه، ۲۱/۲۸.</ref> او از اعضای اصلی شورای مرکزی این تشکل بود، اما در ادامه از عضویت در آن انصراف داد.<ref>سلیمی بنی و مظفری، ۳۱۳.</ref> {{ببینید|مجمع روحانیون مبارز تهران}} وی در دوران ریاست مهدی کروبی بر بنیاد شهید انقلاب اسلامی (۱۳۵۸ ـ ۱۳۷۱)، به عنوان قائم مقام بنیاد، فعال بود<ref>سلیمی بنی و مظفری، ۳۰۷.</ref> و پس از استعفای کروبی از این مسئولیت، وی از سوی رهبری نظام عهدهدار نمایندگی ولی فقیه و ریاست این نهاد شد و این مسئولیت تا سال ۱۳۸۳ که بنیاد شهید با بنیاد جانبازان ادغام شد، ادامه یافت؛ پس از آن تا سال ۱۳۹۲ نماینده ولی فقیه در این نهاد بود.<ref>هاشمی رفسنجانی، ۲۹۲؛ سلیمی بنی و مظفری، ۳۴ و ۳۰۸.</ref> {{ببینید|بنیاد شهید انقلاب اسلامی}} | رحیمیان یکی از کسانی است که در سال ۱۳۶۶ برای تشکیل مجمع روحانیون مبارز تهران به امامخمینی نامه نوشتند.<ref>← صحیفه، ۲۱/۲۸.</ref> او از اعضای اصلی شورای مرکزی این تشکل بود، اما در ادامه از عضویت در آن انصراف داد.<ref>سلیمی بنی و مظفری، ۳۱۳.</ref> {{ببینید|مجمع روحانیون مبارز تهران}} وی در دوران ریاست [[مهدی کروبی]] بر [[بنیاد شهید انقلاب اسلامی]] (۱۳۵۸ ـ ۱۳۷۱)، به عنوان قائم مقام بنیاد، فعال بود<ref>سلیمی بنی و مظفری، ۳۰۷.</ref> و پس از استعفای کروبی از این مسئولیت، وی از سوی رهبری نظام عهدهدار نمایندگی ولی فقیه و ریاست این نهاد شد و این مسئولیت تا سال ۱۳۸۳ که بنیاد شهید با بنیاد جانبازان ادغام شد، ادامه یافت؛ پس از آن تا سال ۱۳۹۲ نماینده ولی فقیه در این نهاد بود.<ref>هاشمی رفسنجانی، ۲۹۲؛ سلیمی بنی و مظفری، ۳۴ و ۳۰۸.</ref> {{ببینید|بنیاد شهید انقلاب اسلامی}} | ||
رحیمیان تأکید کردهاست امامخمینی در التزام به ضوابط و داشتن حجت شرعی برای اقدام، مقید بود و این امر شامل کوچکترین و سادهترین اعمال تا مهمترین مسائل میشد.<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۳۶؛ همو، در سایه آفتاب، ۴۵.</ref> امامخمینی ویژگیهای اخلاقی منحصر به فردی نیز در رفتار با مردم و رعایت حقوق دیگران داشت؛<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۳۹ ـ ۲۴۵.</ref> نیز تا حد امکان در امور مربوط به دولت دخالت نمیکرد و سفارشها و توصیهها را بدون پاسخ میگذاشت؛<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۱۹۹ ـ ۲۰۰.</ref> چنانکه کمترین بهره شخصی از اموال شرعی نمیبرد و تا پایان عمر در کمال سادهزیستی و صرفهجویی به سر برد<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۴۷.</ref> و سفرهای مکرر اعضای دفتر حتی به حج را نیز ناخوش میداشت.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۱۲۹ ـ ۱۳۰.</ref> | == ویژگیهای امامخمینی از دیدگاه رحیمیان == | ||
رحیمیان تأکید کردهاست امامخمینی در التزام به ضوابط و داشتن حجت شرعی برای اقدام، مقید بود و این امر شامل کوچکترین و سادهترین اعمال تا مهمترین مسائل میشد.<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۳۶؛ همو، در سایه آفتاب، ۴۵.</ref> امامخمینی ویژگیهای اخلاقی منحصر به فردی نیز در رفتار با مردم و رعایت حقوق دیگران داشت؛<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۳۹ ـ ۲۴۵.</ref> نیز تا حد امکان در امور مربوط به دولت دخالت نمیکرد و سفارشها و توصیهها را بدون پاسخ میگذاشت؛<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۱۹۹ ـ ۲۰۰.</ref> چنانکه کمترین بهره شخصی از اموال شرعی نمیبرد و تا پایان عمر در کمال سادهزیستی و صرفهجویی به سر برد<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۴۷.</ref> و سفرهای مکرر اعضای دفتر حتی به [[حج ابراهیمی|حج]] را نیز ناخوش میداشت.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۱۲۹ ـ ۱۳۰.</ref> | |||
رحیمیان تأکید کردهاست که امامخمینی نه تنها کمترین تعلق خاطری به دنیا و لوازم آن نداشت، حتی نشانی از دلبستگی و وابستگی به اعمال و عبادات و دستاوردهای معنوی هم در رفتار ایشان دیده نمیشد.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۶۱.</ref> ایشان برای علما بهویژه افراد مسن که سابقه علمی با ایشان داشتند، بسیار احترام قائل بود و در برابر آنان تواضع میکرد<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۵۵ ـ ۲۵۶.</ref> و گاه از عالمانی که از نظر مقام بزرگ ولی در جامعه ناشناخته بودند، سراغ میگرفت و برای آنان مبالغی پول میفرستاد.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۲۲۲.</ref> رفتار ایشان با دوستان و خدمتگزاران بیت نیز همراه با محبت و پیگیری مشفقانه بود.<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۵۷ ـ ۲۵۸.</ref> نظم و انضباط ایشان نمونه بود و فضای زندگی و کار ایشان همواره تمیز و سرشار از عطرهای خوشبو بود؛<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۶۷ ـ ۲۶۸.</ref> چنانکه به نظر وی حضور ذهن امامخمینی پس از شصت سال نسبت به نوشتههای خود و تأیید کامل مطالب قدیمی، مثالزدنی بودهاست.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۶۶.</ref> | رحیمیان تأکید کردهاست که امامخمینی نه تنها کمترین تعلق خاطری به [[دنیا و آخرت|دنیا]] و لوازم آن نداشت، حتی نشانی از دلبستگی و وابستگی به اعمال و [[عبادات]] و دستاوردهای معنوی هم در رفتار ایشان دیده نمیشد.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۶۱.</ref> ایشان برای علما بهویژه افراد مسن که سابقه علمی با ایشان داشتند، بسیار احترام قائل بود و در برابر آنان تواضع میکرد<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۵۵ ـ ۲۵۶.</ref> و گاه از عالمانی که از نظر مقام بزرگ ولی در جامعه ناشناخته بودند، سراغ میگرفت و برای آنان مبالغی پول میفرستاد.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۲۲۲.</ref> رفتار ایشان با دوستان و خدمتگزاران بیت نیز همراه با محبت و پیگیری مشفقانه بود.<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۵۷ ـ ۲۵۸.</ref> نظم و انضباط ایشان نمونه بود و فضای زندگی و کار ایشان همواره تمیز و سرشار از عطرهای خوشبو بود؛<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۶۷ ـ ۲۶۸.</ref> چنانکه به نظر وی حضور ذهن امامخمینی پس از شصت سال نسبت به نوشتههای خود و تأیید کامل مطالب قدیمی، مثالزدنی بودهاست.<ref>رحیمیان، در سایه آفتاب، ۶۶.</ref> | ||
امامخمینی در ۱۵ آذر ۱۳۶۱ در تأییدیهای که در تأکید بر خدمات زیاد حسن صانعی به ایشان و مراتب امانتداری وی در تصدی امور مالی نوشتهاست، با اشاره به ضمیمهکردن سیدهاشم رسولی محلاتی و محمدحسن رحیمیان به این امر آنان را امین، صالح و خدمتگزار به اسلام خواند و برای آنان دعا کرد تا از شر بدخواهان و منحرفان در امان بمانند.<ref>صحیفه، ۱۷/۱۳۱ ـ ۱۳۲.</ref> ایشان در برابر زحمت رحیمیان در دفتر، از او با مهربانی تشکر و عذرخواهی کرد و به هنگام سفر حج وی در سال ۱۳۶۶، برای او دعا کرد.<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۷۲ ـ ۲۷۵.</ref> رحیمیان که در سال ۱۳۵۶ ازدواج کردهاست، در سالهای ۱۳۶۳ و ۱۳۶۴، دو فرزند سوم و چهارم خود را برای تبرک و دعا، نزد امامخمینی در جماران برد. وی برخورد ملاطفتآمیز ایشان را بهویژه با نوزاد دختر، از نکات قابل تأمل رفتار ایشان دانستهاست.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۶۱ ـ ۲۶۲؛ رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۶۰ و ۲۶۲.</ref> | [[امامخمینی]] در ۱۵ آذر ۱۳۶۱ در تأییدیهای که در تأکید بر خدمات زیاد [[حسن صانعی]] به ایشان و مراتب امانتداری وی در تصدی امور مالی نوشتهاست، با اشاره به ضمیمهکردن [[سید هاشم رسولی محلاتی|سیدهاشم رسولی محلاتی]] و محمدحسن رحیمیان به این امر آنان را امین، صالح و خدمتگزار به [[اسلام]] خواند و برای آنان [[دعا]] کرد تا از شر بدخواهان و منحرفان در امان بمانند.<ref>صحیفه، ۱۷/۱۳۱ ـ ۱۳۲.</ref> ایشان در برابر زحمت رحیمیان در دفتر، از او با مهربانی تشکر و عذرخواهی کرد و به هنگام [[حج ابراهیمی|سفر حج]] وی در سال ۱۳۶۶، برای او دعا کرد.<ref>رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۷۲ ـ ۲۷۵.</ref> رحیمیان که در سال ۱۳۵۶ ازدواج کردهاست، در سالهای ۱۳۶۳ و ۱۳۶۴، دو فرزند سوم و چهارم خود را برای تبرک و دعا، نزد امامخمینی در [[جماران]] برد. وی برخورد ملاطفتآمیز ایشان را بهویژه با نوزاد دختر، از نکات قابل تأمل رفتار ایشان دانستهاست.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۶۱ ـ ۲۶۲؛ رحیمیان، پابهپای آفتاب، ۲/۲۶۰ و ۲۶۲.</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
رحیمیان بهجز خطاطی متن اعلامیهها، دیوارنویسیها و پارچهنوشتهها، خوشنویسی روی جلد بسیاری از کتابهای نویسندگان معاصر حوزه، نوشتن ادعیه و کتیبههای کاشیسازی را دنبال کردهاست.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۶۷ و ۲۷۶.</ref> وی در سال ۱۳۵۳، کتاب نمونههایی از تعالیم قرآن را به کمک سیدحسین مرتضوی استاد قرآن، به خط ثلث و نسخ، کتابت کرد که بارها تجدید چاپ شد.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۷۰.</ref> کتابت کتیبههای سردر ورودی حرم امامحسین(ع)، مدخل حرم حضرت زینب(س) و کتیبههایی از صحن حضرت ابوالفضل(ع) از دیگر نوشتههای رحیمیان در سالهای بعد است.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۷۶ ـ ۲۷۸.</ref> وی از آغاز انتشار ماهنامه پاسدار | رحیمیان بهجز خطاطی متن اعلامیهها، دیوارنویسیها و پارچهنوشتهها، خوشنویسی روی جلد بسیاری از کتابهای نویسندگان معاصر حوزه، نوشتن ادعیه و کتیبههای کاشیسازی را دنبال کردهاست.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۶۷ و ۲۷۶.</ref> وی در سال ۱۳۵۳، کتاب نمونههایی از تعالیم قرآن را به کمک سیدحسین مرتضوی استاد قرآن، به خط ثلث و نسخ، کتابت کرد که بارها تجدید چاپ شد.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۷۰.</ref> کتابت کتیبههای سردر ورودی [[امام حسین(ع)|حرم امامحسین(ع)]]، مدخل [[حضرت زینبکبرا(س)|حرم حضرت زینب(س)]] و کتیبههایی از صحن حضرت ابوالفضل(ع) از دیگر نوشتههای رحیمیان در سالهای بعد است.<ref>رحیمیان، حدیث رویش، ۲۷۶ ـ ۲۷۸.</ref> وی از آغاز انتشار [[ماهنامه پاسدار اسلام]]، در دیماه ۱۳۶۰، تاکنون مدیر مسئول این نشریه بودهاست.<ref>پاسدار اسلام؛ سلیمی بنی و مظفری، ۳۰۸.</ref> او در دو کتاب به نامهای حدیث رویش و در سایه آفتاب، خاطرات خود از [[امامخمینی]]، حضور در [[دفتر امامخمینی|دفتر ایشان]] و نهضت اسلامی ایران را به تفصیل بازگو کردهاست. | ||
==پانویس== | ==پانویس== |