۱۵٬۲۸۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''حرص'''، آزمندی و زیادهروی در دنیاخواهی. | '''حرص'''، آزمندی و زیادهروی در دنیاخواهی. | ||
[[امامخمینی]]، حرص را شدت اشتیاق نفس به دنیا و شئون آن میداند. | |||
حرص به پسندیده چون؛ شدت علاقه [[پیامبر اکرم(ص)|پیامبر(ص)]] به هدایت بندگان، و ناپسند چون؛ حرص [[یهود]] به دنیا تقسیم شدهاست. | |||
طمع، از واژههای مرتبط با حرص است و به ناپسند و پسندیده تقسیم شدهاست. امامخمینی طمع پسندیده را امید به رحمت خداوند همراه با عمل و طمع ناپسند را امید به [[رحمت الهی]] بدون ملاحظه عمل میداند. | |||
امامخمینی حرص را امری ذاتی و از دامهای [[شیطان]] دانسته و ریشه حرص را [[حب نفس]] و [[حب دنیا]] میداند و طمع انسان به غیر حقتعالی را ناشی از جهل به مقام ربوبی برشمرده است. | |||
امامخمینی برای حرص آثاری چون؛ مانع حریت و کمال انسانی و سلب آرامش و [[طمأنینه]] ذکر کردهاست و برای درمان حرص راه علمی چون؛ اندیشه در مضرات حرص و راه عملی چون؛ ریشهکنکردن حب دنیا ارئه کرده است. | |||
== واژهشناسی == | == واژهشناسی == | ||
خط ۷: | خط ۱۷: | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
حرص به معنای ناپسند آن، ازجمله صفات نکوهیده انسانی است که انسان از آغاز آفرینش دچار آن بودهاست و ترک آن، ارزش شمرده میشود. در مکتب بودا، از مقامی به نام «ارهت» سخن به میان آمدهاست که اگر سالک به آن دست پیدا کند، نفس خود را از سستی شهوت، جهالت و آز و حرص آزاد کرده و در این صورت به کمال سعادت و لذت روحانی و آرامش حقیقی دست یافتهاست.<ref>ناس، ۱۹۸–۱۹۹.</ref> در [[دین زرتشت]]، طمع ازجمله گناهان بزرگ بهشمار میآید.<ref>تاریخ ادیان جهان، رضایی، ۱/۱۷۹.</ref> در [[آیین یهود]]، در ده فرمان خداوند به [[حضرت موسی(ع)]] بهصراحت از طمع به مال و ناموس دیگران نهی شدهاست.<ref>کتاب مقدس، سفر خروج، ب۲۰، ۱۷.</ref> در [[آیین مسیحیت]] نیز بر ترک این رذیله<ref>کتاب مقدس، انجیل لوقا، ب۱۱، ۳۹.</ref> و وارستگی از طمع و مادیات<ref>کتاب مقدس، ب۱۲، ۱۵.</ref> توصیه شدهاست. [[قرآن کریم]] نیز حرص را در امور دنیایی ناپسند دانستهاست<ref>بقره، ۹۶.</ref>؛ اما در امور اخروی و هدایت امری پسندیده میداند<ref>توبه، ۱۲۸؛ کهف، ۶؛ نحل، ۳۷؛ یوسف، ۱۰۳.</ref> و در روایات نیز حرص به دنیا نکوهش شدهاست.<ref>صدوق، الخصال، ۱/۱۲۴–۱۲۵؛ آمدی، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ۲۹۴؛ مجلسی، بحار الانوار، ۷۵/۱۱۱.</ref> | حرص به معنای ناپسند آن، ازجمله صفات نکوهیده انسانی است که انسان از آغاز آفرینش دچار آن بودهاست و ترک آن، ارزش شمرده میشود. در مکتب بودا، از مقامی به نام «ارهت» سخن به میان آمدهاست که اگر سالک به آن دست پیدا کند، نفس خود را از سستی شهوت، جهالت و آز و حرص آزاد کرده و در این صورت به کمال سعادت و لذت روحانی و آرامش حقیقی دست یافتهاست.<ref>ناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۹۸–۱۹۹.</ref> در [[دین زرتشت]]، طمع ازجمله گناهان بزرگ بهشمار میآید.<ref>تاریخ ادیان جهان، رضایی، ۱/۱۷۹.</ref> در [[آیین یهود]]، در ده فرمان خداوند به [[حضرت موسی(ع)]] بهصراحت از طمع به مال و ناموس دیگران نهی شدهاست.<ref>کتاب مقدس، سفر خروج، ب۲۰، ۱۷.</ref> در [[آیین مسیحیت]] نیز بر ترک این رذیله<ref>کتاب مقدس، انجیل لوقا، ب۱۱، ۳۹.</ref> و وارستگی از طمع و مادیات<ref>کتاب مقدس، ب۱۲، ۱۵.</ref> توصیه شدهاست. [[قرآن کریم]] نیز حرص را در امور دنیایی ناپسند دانستهاست<ref>بقره، ۹۶.</ref>؛ اما در امور اخروی و هدایت امری پسندیده میداند<ref>توبه، ۱۲۸؛ کهف، ۶؛ نحل، ۳۷؛ یوسف، ۱۰۳.</ref> و در روایات نیز حرص به دنیا نکوهش شدهاست.<ref>صدوق، الخصال، ۱/۱۲۴–۱۲۵؛ آمدی، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ۲۹۴؛ مجلسی، بحار الانوار، ۷۵/۱۱۱.</ref> | ||
علمای اخلاق با ریشهیابی و بیان آفات این صفت نفسانی، با تأکید بر ترک حرص و طمع، راههای درمان این دو رذیله اخلاقی را مطرح کردهاند.<ref>غزالی، احیاء علوم الدین، ۱۰/۲۰–۲۴؛ فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ۶/۵۱–۵۹؛ نراقی، جامع السعادات، ۲/۱۰۲–۱۰۹.</ref> اهل معرفت حرص و طمع به امور مادی را از رذایل اخلاقی شمردهاند؛ اما طمع به امور معنوی را ازجمله [[مقامات|مقامات عارفان]] ([[مقام رغبت]]) میدانند.<ref>انصاری، منازل السائرین، ۵۷؛ ابنعربی، الفتوحات المکیه، ۲/۱۳۱ و ۵۳۲؛ تلمسانی، شرح منازل السائرین، ۱/۱۵۹.</ref> | علمای اخلاق با ریشهیابی و بیان آفات این صفت نفسانی، با تأکید بر ترک حرص و طمع، راههای درمان این دو رذیله اخلاقی را مطرح کردهاند.<ref>غزالی، احیاء علوم الدین، ۱۰/۲۰–۲۴؛ فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ۶/۵۱–۵۹؛ نراقی، جامع السعادات، ۲/۱۰۲–۱۰۹.</ref> اهل معرفت حرص و طمع به امور مادی را از رذایل اخلاقی شمردهاند؛ اما طمع به امور معنوی را ازجمله [[مقامات|مقامات عارفان]] ([[مقام رغبت]]) میدانند.<ref>انصاری، منازل السائرین، ۵۷؛ ابنعربی، الفتوحات المکیه، ۲/۱۳۱ و ۵۳۲؛ تلمسانی، شرح منازل السائرین، ۱/۱۵۹.</ref> | ||
خط ۱۰۳: | خط ۱۱۳: | ||
* ورام، مسعودبنعیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعة ورام)، قم، مکتبة فقیه، چاپ اول، ۱۴۱۰ق. | * ورام، مسعودبنعیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعة ورام)، قم، مکتبة فقیه، چاپ اول، ۱۴۱۰ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
محسن میرزاپور، «[https://books.khomeini.ir/books/10004/415/ حرص]»، دانشنامه امام | |||
[[رده:مقالههای | == پیوند به بیرون == | ||
* محسن میرزاپور، «[https://books.khomeini.ir/books/10004/415/ حرص]»، [[دانشنامه امام خمینی|دانشنامه امامخمینی]]، ج۴، ص۳۴۲. | |||
[[رده:مقالههای تأییدشده]] | |||
[[رده:مقالههای بینیاز از جعبه اطلاعات]] | |||
[[رده:مقالههای جلد چهارم دانشنامه امامخمینی]] | |||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | |||
[[رده:اخلاق]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |