۱٬۷۶۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جبر و اختیار'''، مجبور یا مختاربودن انسان در انجام یا ترک کارها. | '''جبر و اختیار'''، مجبور یا مختاربودن انسان در انجام یا ترک کارها. | ||
مسئله جبر و اختیار یکی از مسائل مهم اعتقادی است که پیشینه تاریخی طولانی دارد. عقیده به جبر در [[اسلام]] ریشه در برداشت‌ها از برخی آیات دارد که اراده و مشیت انسان را تابع اراده و مشیت حق معرفی می‌کند. از سوی دیگر برداشت از آیاتی که افعال انسان را براساس کسب خود او می‌شمارد و بر اساس آن جزا داده می‌شود، سبب قول به تفویض شده است. | |||
عقیده به جبر و اختیار در متون کلامی با عقیده به [[قضا و قدر]] پیوند خورده است. در متون فلسفه بیشتر با مسائلی چون وجوب و امکان، اصل علیت و عدم تخلف معلول از علت تامه پیوند دارد. [[عرفا|عارفان]] نیز با تأکید بر مسئله وحدت وجود حق‌تعالی را یگانه آفریدگار، خالق انسان و افعال او می‌دانند، درعین‌حال انسان را در افعال خود مختار و صاحب اراده می‌شمارند. | |||
امام خمینی در آثار خود به بحث جبر و اختیار پرداخته و معتقد است با اینکه این بحث در [[کلام|علم کلام]] مطرح است، از فروع عقلی مسائل علم کلام به شمار می‌رود. ایشان تفویض به معنای مطلق را امری باطل می‌داند که دارای دو مؤلفه استقلال برای انسان و محدود کردن قدرت حق تعالی است. همچنین ایشان با بیان چند دلیل نظریه جبر را باطل می‌کند و با کمک گرفتن از احادیث [[اهل بیت(ع)|اهل‌بیت (ع)]] و نظریه «أمر بین الأمرین» تأکید می‌کند و معتقد است تمام افعال و آثار کمالی که به خلق نسبت داده می‌شود، به همان نسبت به حق تعالی نیز منتسب است. | |||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۷۰: | ||
[[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه امام‌خمینی]] | [[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه امام‌خمینی]] | ||
[[رده:کلام]] | [[رده:کلام]] | ||
[[رده:مقاله های نیازمند ارزیابی]] | |||