۱٬۲۹۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''حقیقت و مجاز'''، کاربرد لفظ در معنای اصلی و غیر اصلی آن. | '''حقیقت و مجاز'''، کاربرد لفظ در معنای اصلی و غیر اصلی آن. | ||
حقیقت و مجاز، اقسام مختلفی چون: حقیقت و مجاز لغوی، عرفی، شرعی و عقلی دارد. | |||
نظرات گوناگونی درباره مجاز وجود دارد: برخی منکر اصل مجاز، برخی منکر مجاز در [[قرآن]] بوده‌اند؛ و برخی منعی در اصل وجود مجاز یا کاربرد آن در قرآن نمی‌بینند. | |||
در تفسیر مجاز دو رویکرد وجود دارد: در رویکردی، «حقیقت» کاربرد لفظ در موضوع‌له خود و «مجاز» کاربرد لفظ در غیر موضوع‌له است، رویکرد دوم را سکاکی مطرح کرده و به «حقیقت ادعایی» معروف است؛ طبق این نظریه، مجاز نیز در موضوع‌له به کار رفته‌است. | |||
[[امام‌خمینی]]، با وجود انتقاد به نظریه سکاکی آن را نزدیک‌تر به ذوق سلیم دانسته و با برخی تغییرات آن را پذیرفته‌است و قائل است در تمامی اقسام مجاز، لفظ در موضوع‌له خودش به کار رفته‌است؛ ولی فارق میان حقیقت و مجاز، تطابق اراده جدی با اراده کاربردی در حقیقت و عدم تطابق آن دو در مجاز است. | |||
میان نظریه سکاکی و امام‌خمینی اختلافاتی است؛ تفسیر سکاکی ویژه استعاره است؛ در حالی‌که در نظر امام‌خمینی همه اقسام مجاز و کنایه را دربر می‌گیرد. در نظر سکاکی ظرف ادعا، مرحله قبل از کاربرد است و پس از آن لفظ بر مصداق ادعایی اطلاق می‌گردد؛ ولی در نظر امام‌خمینی، ادعای فردیت پس از کاربرد لفظ در معنای موضوع‌له و در مرحله تطبیقِ معنای موضوع‌له انجام می‌گیرد. | |||
مبنای امام‌خمینی در تفسیر حقیقت و مجاز، دارای ثمره‌های چندی است، چون: عدم نیازمندی به وضع نوعی یا شخصی در صحت کاربرد مجاز؛ و در موارد شک در مجازبودن، اصل تطابق اراده جدی با اراده کاربردی جاری می‌شود. | |||
برای تشخیص حقیقت از مجاز سه روش «تبادر»، «صحت سلب و عدم آن» و «اطراد» ذکر شده، اما امام‌خمینی از میان این سه روش، تنها تبادر را علامت حقیقت معرفی می‌کند. | |||
== واژه‌شناسی == | == واژه‌شناسی == | ||
| خط ۹۷: | خط ۱۱۲: | ||
[[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه امام‌خمینی]] | [[رده:مقاله‌های جلد چهارم دانشنامه امام‌خمینی]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:مقاله های نیازمند ارزیابی]] | |||