سیداحمد زنجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۲۹۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۸ مرداد ۱۴۰۲

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Shams

Image-reviewer، دیوان‌سالاران، emailconfirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران

۱۴٬۹۸۸

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''زنجانی، سیداحمد'''، از مدرسان [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه]] و از دوستان [[امام‌خمینی]] در [[قم]] است.
+{{جعبه اطلاعات شخصیت سیاسی مذهبی
-==زندگی‌نامه==
+| عنوان         = سیداحمد زنجانی
-سیداحمد حسینی (شبیری) زنجانی در چهارم [[صفر]] ۱۳۰۸ق/ ۲۸ [[شهریور]] ۱۲۶۹ش در [[زنجان]] به دنیا آمد <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴.</ref>. پدرش سیدعنایت‌الله از شاگردان آخوند [[ملاقربانعلی زنجانی]] بود <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳.</ref> و در حدود ۱۲۸۸ق/ ۱۲۵۰ش از روستاهای [[میانه]] به زنجان رفت و در این شهر [[ازدواج]] کرد و سال ۱۳۴۳ق/ ۱۳۰۳ش درگذشت <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۲۶/۱۱۴.</ref>.
+| تصویر         =زنجانی_سیداحمد1.jpg
+| اندازه تصویر  =
+| توضیح تصویر   =
+|سرشناسی        =
+|نام کامل       = سیداحمد حسینی (شبیری) زنجانی
+|لقب            = آیت‌الله
+|نسب            =
+|زادروز         =  ۴ صفر ۱۳۰۸ق/ ۲۸ شهریور ۱۲۶۹ش
+|شهر تولد       = [[زنجان]]
+|کشور تولد      = [[ایران]]
+|تاریخ درگذشت   =  ۲۹ رمضان ۱۳۹۳ق/ ۵ آبان۱۳۵۲ش
+|شهر درگذشت     = [[قم]]
+|کشور درگذشت    = [[ایران]]
+|آرامگاه        =  [[حرم حضرت معصومه(س)]]
+|نام همسر       =
+|فرزندان        = دارای سه پسر و سه دختر/ [[سیدموسی شبیری زنجانی]] • سیدجعفر شبیری • سیدابراهیم شبیری
+|خویشاوند سرشناس= سید موسی شبیری زنجانی
+|دین            = [[اسلام]]
+|مذهب           = [[شیعه]]
+|پیشه           = علمای شیعه
+|مناصب          = مدرس حوزه علمیه • دوست امام‌خمینی
+|پس از          =
+|پیش از         =
+|اساتید         =   [[امام‌خمینی]] • محمد کفایی خراسانی • [[شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] • محمدرضا نجفی اصفهانی
+|شاگردان        = سیدستار میانجی • صدرالدین لنگرانی • موسی عباسی زنجانی • سیدیونس اردبیلی
+|تالیفات        = اجوبة المسائل • فرق بین مرد و زن در احکام • رسالة فی المحرّمات الأبدیة و …
+|وبگاه رسمی     =
+|امضا           =
+}}
+'''سیداحمد زنجانی'''، از مدرسان [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه]] و از دوستان [[امام‌خمینی]] در [[قم]].
-سیداحمد زنجانی [[دوره مقدمات]]، [[سطح عالی]] و بخشی از [[درس خارج]] را در مدرسه شاهی و مدرسه سیّد زنجان <ref>محبوبی، ستارگان حرم، ۳/۸۲ و ۸۴.</ref> نزد زین‌العابدین زنجانی، میرزاعبدالرحیم فقاهتی، محمدکاظم خراسانی، میرزاابراهیم فلکی حکمی زنجانی <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۵ ـ ۱۱۶.</ref>، عبدالکریم خوئینی زنجانی، میرزااحمد زنجانی، سیدحسن زنجانی، محمد آقازاده <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۲۶/۱۱۵ ـ ۱۱۶.</ref> و آخوند محمدتقی <ref>ریحان یزدی، آینه دانشوران، ۱۹۹.</ref> گذراند.
+سیداحمد زنجانی در سال ۱۲۶۹ در زنجان به دنیا آمد و دوره مقدمات، سطوح و مقداری از دروس خارج را در مدرسه شاهی و مدرسه سیّدزنجان فراگرفت. وی در سال ۱۳۰۶ به قم عزیمت کرد و با [[امام‌خمینی]] هم‌درس و هم‌بحث شد و به مدت ده سال از درس حائری یزدی بهره برد.
-زنجانی در سال ۱۳۴۶ق/ ۱۳۰۶ش به [[قم]] رفت <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳۴۱/۳.</ref> و از درس [[میرزامحمدصادق خاتون‌آبادی]] (م۱۳۴۹ق)، [[محمدرضا نجفی اصفهانی]] (م۱۳۶۲ق) و [[شیخ‌عبدالکریم حائری یزدی]] استفاده کرد <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۶.</ref>. وی که با امام‌خمینی هم‌درس و هم‌بحث بود <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۶۵۱ ـ ۶۵۲.</ref>، ده سال در درس حائری شرکت کرد <ref>خیابانی تبریزی، علمای معاصر، ۴۳۰.</ref> و درس ایشان را نوشت <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۶ ـ ۱۱۷.</ref>. وی از سیدمحسن امین عاملی، محمدرضا مسجدشاهی، حائری یزدی و [[شیخ‌عباس قمی]] و سیدعبدالحسین شرف‌الدین عاملی اجازه روایت داشت <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴.</ref>.
+زنجانی بسیار [[قرآن]] تلاوت می‌کرد و از خشک‌مقدسی بیذار بود و از اشخاص متظاهر و خرافی که به حقوق دیگران بی‌قید بودند، متنفر بود. او به مبانی فقهی احاطه داشت و تسلط او بر کتاب فقهی جواهرالکلام مایه شگفتی دیگران می‌شد.
-زنجانی عالمی خودساخته <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۵؛ جواهر کلام، تربت پاکان، ۱/۳۳۷.</ref>، بی‌تکلف، [[فروتنی|فروتن]] <ref>کریمی جهرمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله سیداحمد زنجانی، ۹ ـ ۱۰.</ref>، آزاده و شجاع بود و مطالبی را که دیگران جرئت گفتن آن را نداشتند، به زبان می‌آورد <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۳.</ref>. بسیار قرآن [[تلاوت]] می‌کرد <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۴؛ شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref>، از خشک مقدسی، بیزار و از اشخاص متظاهر به [[تقوا]] و خرافی که به حقوق دیگران بی‌قید بودند، متنفر بود <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۵۹۵.</ref>.
+زنجانی در [[قم]] طرف مشورت مراجع ثلاث (صدر، خوانساری و حجت) بود و جلسات آنها گاه در منزل زنجانی برگزار می‌شد. وی به تقویت همزمان [[حوزه علمیه نجف|حوزه نجف]] و [[حوزه علمیه قم|حوزه قم]] اعتقاد داشت و بر رویارویی با تهدیدهای رژیم پهلوی تاکید داشت.
-زنجانی به مبانی فقهی احاطه داشت و تسلط وی بر کتاب فقهی [[جواهر الکلام]] شگفتی دیگران را برانگیخته بود <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۷.</ref>. وی اعتقاد داشت دین جوابگوی نیازهای [[مردم]] است و فقه اسلامی قابل اجرا‌شدن <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۸.</ref>. او به ادبیات فارسی مسلط بود و از نوشتن مطالب غیر مفید پرهیز می‌کرد <ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۶.</ref> و از دستاوردهای علمی تازه بشر مانند رادیو استقبال می‌کرد و آن را وسیله‌ای برای خبررسانی می‌دانست <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۸.</ref>. پس از آنکه در سال ۱۳۴۴ق [[عبدالعزیز‌بن‌سعود]]، [[قبور ائمه(ع)]] را در [[قبرستان بقیع]] مدینه خراب کرد، زنجانی که در آن زمان در [[زنجان]] بود با میرزامهدی میرزایی، از دیگر علمای زنجان، در نامه‌هایی از علمای شهرها خواستند [[روز هشتم شوال]] را برای ابراز انزجار از این جنایت تعطیل کنند <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۹ ـ ۱۲۰.</ref>. زنجانی بر ضرورت تقویت هم‌زمان [[حوزه قم]] و [[نجف]] برای رویارویی با تهدیدهای [[رژیم پهلوی]] علیه حوزه تأکید داشت <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۰ ـ ۱۲۱.</ref>.
+پس از درگذشت [[سیدحسین بروجردی]]، زنجانی به عنوان مرجع تقلید مطرح شد اما بیشتر وقت خود را صرف تحقیق و تألیف کرد و برای تقویت حوزه علمیه قم، مرجعیت [[سید محمدرضا گلپایگانی|سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]] را تأیید کرد.
-زنجانی در حوزه قم جایگاهی ممتاز داشت؛ چنان‌که علما در مسائل مهم با وی [[مشورت]] می‌کردند <ref>گلپایگانی، شعله انقلاب را روشن نگه داشتند، ۱۲۷.</ref>. [[سیدصدرالدین صدر]]، [[سیدمحمد حجت]] و [[سیدمحمدتقی خوانساری]] معروف به مراجع ثلاث، برای وی احترام بسیار قائل بودند و جلسات مشترک آنان گاه در خانه زنجانی برگزار می‌شد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶ ـ ۵۶۷.</ref>. پس از درگذشت [[سیدحسین بروجردی]]، نام زنجانی در میان نخبگان حوزه به عنوان [[مرجع تقلید]] مطرح بود <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶.</ref>؛ ولی او دراین‌باره احساس وظیفه نکرد و بیشتر وقت خود را صرف تألیف و تحقیق کرد <ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۷.</ref>. به گزارشی پس از درگذشت بروجردی، زنجانی برای تقویت حوزه قم و تثبیت [[مرجعیت]] در [[ایران]]، مرجعیت [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]] را (برای جذب مردم [[آذربایجان]] به حوزه علمیه قم) تأیید کرد <ref>صابری همدانی، خاطرات آیت‌الله صابری همدانی، ۱۱۳؛ بیات، مصاحبه حضوری.</ref>. سیدمحمد حجت در [[حرم فاطمه معصومه(س)]] نماز می‌خواند و در نبود وی سیداحمد زنجانی [[نماز]] را برپا می‌کرد و پس از درگذشت حجت، اقامه جماعت به زنجانی سپرده شد <ref>عراقچی، خاطرات آیت‌الله حاج‌شیخ‌علی عراقچی همدانی، ۹۴؛ کریمی جهرمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله سیداحمد زنجانی، ۸.</ref>. [[امام‌خمینی]] مقید بود [[نماز ظهر و عصر]] را به سیداحمد زنجانی [[اقتدا]] کند <ref>رسولی محلاتی، مجله حوزه، ۶۴.</ref> و در نبود زنجانی ایشان نماز را اقامه می‌کرد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۶۴۳.</ref>.
+او پس از سیدمحمد حجت در حرم [[حضرت فاطمه معصومه(س)|حضرت معصومه(س)]] اقامه جماعت می‌کرد و امام‌خمینی مقید به شرکت در آن بود. او در جلساتی که مراجع پس از سیدحسین بروجردی تشکیل می‌دادند شرکت می‌کرد.
-زنجانی که در حوزه زنجان دروس سطح میانی را درس می‌داد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۳۱.</ref>، پس از مهاجرت به قم آن را ادامه داد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا؛ شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref>. برخی از شاگردان او عبارت‌اند از: سیدستار میانجی، سیدناصرالدین آرام قمی، صدرالدین لنگرانی، [[موسی عباسی زنجانی]] و [[سیدیونس اردبیلی]] <ref>ریحان یزدی، آینه دانشوران، ۳۱۸، ۴۰۵، ۴۱۳ و ۴۲۶.</ref>. پس از درگذشت حائری یزدی و مرجعیت سیدمحمد حجت، پاسخ به [[استفتائات فقهی]] وی بر عهده زنجانی قرار گرفت <ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۶۶ ـ ۱۶۷.</ref>. فعالیت‌های اجتماعی وی پس از آمدن به قم نیز ادامه یافت. نظارت بر مدرسه حجتیه از سوی حجت <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۰ ـ ۱۲۱.</ref>، حاشیه‌نویسی بر مسائل فقهی با شرکت عده‌ای از علما <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶ ـ ۵۶۷.</ref> و نیز مباحثه با امام‌خمینی درباره برخی از [[مسائل فقهی]] <ref>سبحانی، ابعاد شخصیت حضرت آیت‌الله العظمی امام‌خمینی، ۱۷.</ref>، از فعالیت‌های زنجانی بود.
+سیداحمد زنجانی در ردیف دوستان صمیمی امام‌خمینی بود و زنجانی واسطه دریافت وجوه شرعی برای ایشان و معرف ایشان بود. زنجانی در سال ۱۳۵۲ در گذشت و در صحن بزرگ حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
-زنجانی در جلساتی که با حضور امام‌خمینی، سیدکاظم شریعتمداری، مرتضی حائری، [[سیدمحمد داماد]] و سیدمحمدرضا گلپایگانی درباره بررسی مسائل حوزه و مرجعیت تشکیل می‌شد، شرکت می‌کرد <ref>گلپایگانی، شعله انقلاب را روشن نگه داشتند، ۱۲۷.</ref>. در [[مهر]] ۱۳۲۸ سیدحسین بروجردی سه گروه را برای اصلاح امور اداری و آموزشی حوزه معین کرد: هیئتی برای رسیدگی به امور [[طلاب]] و مدارس و هیئتی برای امتحان خارج تازه‌واردان به حوزه و گروه سوم برای آزمون‌گرفتن درس‌های [[مقدمات]] و [[سطح]]، که زنجانی در گروه اول و امام‌خمینی در گروه دوم عضو بودند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۷.</ref> {{ببینید|حوزه علمیه قم}}. همچنین بروجردی وی را برای رسیدگی به [[امور قضایی]] روحانیان تعیین کرد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۳.</ref>.
-امام‌خمینی که همواره در پی دوستانِ موافق و متدین، و برپایی مجالس انس مفید و به دور از [[غیبت]] بود، سیداحمد در ردیف دوستان صمیمی ایشان قرار گرفت. او به امام‌خمینی بسیار ارادت می‌ورزید <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۴؛ زریاب خویی، امام به روایت دانشوران، ۱۸۶.</ref> و از ایشان تعبیر به «رفیق» می‌کرد و در خانه نیز از «حاج‌آقا روح‌الله» بسیار یاد می‌کرد. آن دو، همفکر و همراه بودند. تقید به [[عبادت]] و روحیه [[آزادگی]] و مبارزه با [[تحجر]] و نیز روحیه شوخ‌طبعی از وجوه مشترک آن دو بود <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۴؛ مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۶.</ref>. آن دو همچنین اهل ذوق و ظرافت‌های ادبی و شعری بودند و همین امر موجب رفاقت هرچه بیشتر آنان شده بود <ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۶.</ref>. آنان با یکدیگر مسافرت ازجمله سفر زیارتی به [[مشهد]] می‌رفتند <ref>رجائی‌نژاد، یادی از صاحبان باغ خضراء، ۷.</ref> و به یکدیگر نامه می‌نوشتند <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۵۹۷ ـ ۵۹۸.</ref> و به پیاده‌روی می‌رفتند <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۲۶ ـ ۶۲۷.</ref>.
+امام‌خمینی در نامه‌ای به فرزند بزرگ او سیدموسی شبیری درگذشت او را تسلیت گفت، سیدموسی شبیری متولد ۱۳۰۶ و از اساتید و مراجع حوزه علمیه قم می‌باشد و امام‌خمینی در دیداری، به او اجازه شفاهی مطلق در امور شرعی داده است.
-آگاهی از مسائل روز و آشنایی با افکار نو و نشریات روز وجه مشترک دیگر آن دو بود؛ چنان‌که امام‌خمینی از زنجانی مطالبی را از روزنامه‌ای فکاهی، که در قفقاز منتشر شده و در آن نکته‌هایی به صورت کاریکاتور درباره مباحثه طلبه‌های حوزه مطرح ‌شده بود، نقل کرده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۱۰۲.</ref>. زنجانی و امام‌خمینی به جنبه‌های اخلاقی در حوزه اهتمام ویژه‌ای داشتند و در تدریس نکته‌های اخلاقی بیان می‌کردند <ref>کاظمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله حاج‌سیداحمد زنجانی، ۱۵.</ref>. زنجانی واسطه دریافت [[وجوهات شرعی]] برای [[امام‌خمینی]] بود <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۳۵۷.</ref> و وی را معرف [[وکلای امام‌خمینی]] می‌خواندند. [[سیدجلال‌الدین همدانی]] <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۶۳.</ref>، [[بیوک خاتمی زنجانی]] <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۵۱۱.</ref> و [[علی اوسطی تهرانی]] <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۸۰.</ref>، ازجمله کسانی بودند که سیداحمد زنجانی به امام‌خمینی معرفی کرد.
+== تحصیلات ==
+سیداحمد حسینی (شبیری) زنجانی در چهارم صفر ۱۳۰۸ق/ ۲۸ شهریور ۱۲۶۹ش در [[زنجان]] به دنیا آمد.<ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴.</ref> پدرش سیدعنایت‌الله از شاگردان آخوند [[ملاقربانعلی زنجانی]] بود<ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳.</ref> و در حدود ۱۲۸۸ق/ ۱۲۵۰ش از روستاهای میانه به زنجان رفت و در این شهر [[ازدواج]] کرد و سال ۱۳۴۳ق/ ۱۳۰۳ش درگذشت.<ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۲۶/۱۱۴.</ref>
-رژیم پهلوی در سال ۱۳۴۱ لوایح شش‌گانه موسوم به [[انقلاب سفید]] درباره اصلاحات اجتماعی و سیاسی بر پایه سیاست [[امریکا]] در منطقه را مطرح کرد. [[اصلاحات ارضی]] و برابری سیاسی زنان و مردان از مواد مطرح در این طرح بود <ref>شیرخانی و رجائی‌نژاد، از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی، ۶۹.</ref>. رژیم در صدد برآمد آن را به نظرخواهی عمومی بگذارد. علمای بزرگ [[قم]] ازجمله سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدکاظم شریعتمداری، مرتضی حائری، سیدمحمدحسین طباطبایی، سیدمحمد محقق داماد، [[سیدمرتضی لنگرودی]]، [[میرزاهاشم آملی]] و سیداحمد زنجانی، برای تبادل نظر دراین‌باره گرد آمدند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۵۰؛ سلیمی، فعالیت وعاظ و روحانیون در نهضت امام‌خمینی، ۲۲.</ref>. امام‌خمینی در این جلسه ضمن تشریح برنامه‌های [[حکومت پهلوی]]، علما را به [[مبارزه]] با همه‌پرسی دعوت کرد <ref>سلیمی، فعالیت وعاظ و روحانیون در نهضت امام‌خمینی، ۲۲.</ref>. آنان با صدور اعلامیه‌ای ضمن تأکید بر احترام [[زنان]] در [[اسلام]]، اختلاط زنان و مردان را خلاف [[فرهنگ دینی]] و طرح مطرح‌شده از سوی [[محمدرضا پهلوی]] را صوری و برخلاف [[قانون اساسی]] دانستند و تأکید کردند [[روحانیت]]، تکلیف دینی و وجدانی خود می‌داند که مصالح و مفاسد را به دولت‌ها و به جامعه مسلمانان گوشزد کند و از بی‌توجهی رژیم پهلوی به قوانین دینی و ضروریات مذهبی انتقاد کند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۴۵ ـ ۱۵۰.</ref>؛ سپس همراه با سیدمحمد محقق داماد، مرتضی حائری و میرزاهاشم آملی با فرستادن تلگرامی به محمدرضا پهلوی، آن مصوبه را مخالف با مصالح عالی اسلام و کشور و سلطنت دانستند و خواستار حذف آن شدند <ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۱۹.</ref> {{ببینید|انقلاب سفید}}.
+سیداحمد زنجانی دوره مقدمات، سطح عالی و بخشی از درس خارج را در مدرسه شاهی و مدرسه سیّد زنجان<ref>محبوبی، ستارگان حرم، ۳/۸۲ و ۸۴.</ref> نزد زین‌العابدین زنجانی، میرزاعبدالرحیم فقاهتی، [[محمدکاظم خراسانی]]، میرزاابراهیم فلکی حکمی زنجانی،<ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۵–۱۱۶.</ref> عبدالکریم خوئینی زنجانی، میرزااحمد زنجانی، سیدحسن زنجانی، محمد آقازاده<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۲۶/۱۱۵–۱۱۶.</ref> و آخوند محمدتقی<ref>ریحان یزدی، آینه دانشوران، ۱۹۹.</ref> گذراند.
-همچنین جلسه مهم علمای بزرگ قم درباره حادثه [[پانزده خرداد]] در خانه زنجانی برگزار شد و اعلامیه‌های امام‌خمینی نیز در زیرزمین خانه او چاپ و تکثیر گردید <ref>کاظمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله حاج‌سیداحمد زنجانی، ۱۵.</ref>. پیش از بازداشت امام‌خمینی، زنجانی با اطلاعاتی که از طریق برخی از بزرگان زنجان و مرتبط با دربار، به دست آورده بود، ایشان را در جریان توطئه دربار برای بازداشت ایشان قرار داد <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref>. سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) از ارتباط امام‌خمینی با زنجانی اطلاع و آن را زیر نظر داشت؛ چنان‌که شرکت امام‌خمینی در مجلس ترحیم درگذشت خواهر زنجانی در گزارش‌های ساواک آمده است <ref>رجائی‌نژاد، یادی از صاحبان باغ خضراء، ۷.</ref>. در پی بازداشت امام‌خمینی پس از سخنرانی [[فیضیه]] در پانزده خرداد و اعزام ایشان به [[تهران]] و تحت‌نظربودن در [[قیطریه]]، زنجانی نامه‌ای برای ایشان نوشت و در آن با شعری، از دوری ایشان ابراز دلتنگی کرد <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۴.</ref>. امام‌خمینی در موردی تایید وی را در هزینه‌کردن [[سهم امام]] در ساخت حمام را تنفیذ کرده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۳۵۷.</ref>. پس از [[تبعید امام‌خمینی]] در [[آبان]] ۱۳۴۳ از [[ایران]]، رابطه میان آن دو ادامه داشت؛ ازجمله امام‌خمینی پس از باخبرشدن از بیماری زنجانی با نامه از وی احوال‌پرسی و ابراز کرد با دست به گریبان بودن با حوادث پیری و گرفتاری‌ها، برای حسن عاقبت از وی التماس دعا دارد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۵۹۷.</ref>.
+زنجانی در سال ۱۳۴۶ق/ ۱۳۰۶ش به [[قم]] رفت<ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۳۴۱/۳.</ref> و از درس [[میرزامحمدصادق خاتون‌آبادی]] (م۱۳۴۹ق)، [[محمدرضا نجفی اصفهانی]] (م۱۳۶۲ق) و [[شیخ‌عبدالکریم حائری یزدی]] استفاده کرد.<ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴؛ باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۶.</ref> وی که با امام‌خمینی هم‌درس و هم‌بحث بود،<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۶۵۱–۶۵۲.</ref> ده سال در درس حائری شرکت کرد<ref>خیابانی تبریزی، علمای معاصر، ۴۳۰.</ref> و درس ایشان را نوشت.<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۶–۱۱۷.</ref> وی از سیدمحسن امین عاملی، محمدرضا مسجدشاهی، حائری یزدی و [[شیخ‌عباس قمی]] و سیدعبدالحسین شرف‌الدین عاملی اجازه روایت داشت.<ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴.</ref>
-زنجانی در ۲۹ رمضان ۱۳۹۳ق/ ۵/۸/۱۳۵۲ش از دنیا رفت و پس از [[تشییع]] <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۳.</ref>، در صحن بزرگ [[فاطمه معصومه(س)]] به خاک سپرده شد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۶۰۲ ـ ۶۰۳.</ref>. امام‌خمینی در نامه‌ای به فرزند ارشد وی، [[سیدموسی شبیری زنجانی]]، درگذشت او را تسلیت گفت و با طلب رحمت و ابراز لطف به وی یادآور شد از پدر او خاطرات فراموش‌ناشدنی بسیاری دارد و روزهای همنشینی با وی را بی‌نظیر خواند <ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۴.</ref>.
+زنجانی عالمی خودساخته،<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۵؛ جواهر کلام، تربت پاکان، ۱/۳۳۷.</ref> بی‌تکلف، [[فروتنی|فروتن]]،<ref>کریمی جهرمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله سیداحمد زنجانی، ۹–۱۰.</ref> آزاده و شجاع بود و مطالبی را که دیگران جرئت گفتن آن را نداشتند، به زبان می‌آورد.<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۳.</ref> بسیار قرآن [[تلاوت]] می‌کرد،<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۴؛ شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref> از [[تحجر|خشک‌مقدسی]]، بیزار و از اشخاص متظاهر به [[تقوا]] و خرافی که به حقوق دیگران بی‌قید بودند، متنفر بود.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۵۹۵.</ref>
-زنجانی دارای سه پسر و سه دختر بوده است. سیدموسی شبیری زنجانی از [[مراجع تقلید]]، سیدجعفر شبیری شاغل در [[مناصب قضایی]] و سیدابراهیم شبیری، از [[مدرسان]] و [[ائمه جماعت]] تهران پسران زنجانی‌اند <ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۵ ـ ۱۲۶.</ref> و سیدابوالفضل فاضلی، سیدابوالفضل مصطفوی و سیدابوالفضل میرمحمدی دامادهای او هستند <ref>معینی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله زنجانی، ۲۰.</ref>.
+== جایگاه علمی ==
-سیدموسی شبیری زنجانی، متولد هشتم [[رمضان]] ۱۳۴۶ق/ ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ش در قم و از اساتید و مراجع حوزه علمیه قم و دارای آثار فقهی و رجالی چندی است. وی به سبب دوستی دیرین پدر خود با امام‌خمینی و نیز شخصیت خود وی همواره مورد توجه امام‌خمینی بوده است و در روز دوم ورود ایشان به [[ایران]] به همراه [[علی احمدی میانه‌جی]] به دیدار ایشان رفت <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۴/۶۱۲.</ref>. وی در استفتایی نظر امام‌خمینی را درباره [[خمس]] چیزهایی که در میان سال یا پس از آن از نیاز شخص خارج شده است و تفاوت نظر ایشان در دو کتاب [[تحریر الوسیله]] و تعلیقه بر [[عروة الوثقی]] پرسیده است و امام‌خمینی همراه با پاسخ، خواستار توفیق و تأیید او شده و از وی درخواست [[دعا]] کرده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۲۳۷ ـ ۲۳۸.</ref>؛ چنان‌که ایشان در اجازه‌ای شفاهی و حضوری به وی او را دارای همه اختیاراتی شمرده که خود دارد <ref>شبیری زنجانی، سیدموسی، کتاب صوم.</ref>
+زنجانی به مبانی فقهی احاطه داشت و تسلط وی بر کتاب فقهی [[جواهر الکلام]] شگفتی دیگران را برانگیخته بود.<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۷.</ref> وی اعتقاد داشت دین جوابگوی نیازهای [[مردم]] است و فقه اسلامی قابل اجراشدن.<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۸.</ref> او به ادبیات فارسی مسلط بود و از نوشتن مطالب غیر مفید پرهیز می‌کرد<ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۶.</ref> و از دستاوردهای علمی تازه بشر مانند [[رادیو]] استقبال می‌کرد و آن را وسیله‌ای برای خبررسانی می‌دانست.<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۸.</ref> پس از آنکه در سال ۱۳۴۴ق [[عبدالعزیزبن‌سعود]]، قبور ائمه(ع) را در [[قبرستان بقیع|قبرستان بقیع مدینه]] خراب کرد، زنجانی که در آن زمان در زنجان بود با میرزامهدی میرزایی، از دیگر علمای زنجان، در نامه‌هایی از علمای شهرها خواستند [[روز هشتم شوال]] را برای ابراز انزجار از این جنایت تعطیل کنند.<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۹–۱۲۰.</ref> زنجانی بر ضرورت تقویت هم‌زمان [[حوزه قم]] و [[نجف]] برای رویارویی با تهدیدهای [[رژیم پهلوی]] علیه حوزه تأکید داشت.<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۰–۱۲۱.</ref>
-==آثار==
-سیداحمد زنجانی دارای آثار فقهی، اجتماعی و ادبی گوناگونی است ازجمله: رساله فقهی رضاعیه، صید و ذباحه <ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴ ـ ۱۸۵.</ref>، ردّ بر [[قصیمی]] (از [[وهابیت|علمای وهابی]])، تعلیقه بر الفقه علی المذاهب الاربعه، حاشیه بر عروة الوثقی، [[رسائل]] و [[کفایة الاصول]] <ref>زنجانی، الکلام یجرّ، ۱ ـ ۲/۴۶۱ ـ ۴۶۳.</ref>، الکلام یجرّ الکلام <ref>آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ۱۸/۱۱۲.</ref>، ایمان و رجعت در نقد انکار [[رجعت]] از سوی شریعت سنگلجی و مستثنیات الاحکام <ref>زنجانی، الکلام یجرّ، ۱ ـ ۲/۴۶۱.</ref>. امام‌خمینی از کتاب [[الکلام یجر الکلام]] با اعجاب یاد می‌کرد <ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۲۳.</ref> و نیز درکتاب [[کشف اسرار]] اشاره کرده است در زمان [[رضاشاه پهلوی]] به کتاب ایمان و رجعت اجازه انتشار ندادند<ref>امام‌خمینی، کشف اسرار،  ۳۳۳.</ref>؛ اما بعدها منتشر شد.
+زنجانی در حوزه قم جایگاهی ممتاز داشت؛ چنان‌که علما در مسائل مهم با وی [[مشورت]] می‌کردند.<ref>گلپایگانی، شعله انقلاب را روشن نگه داشتند، ۱۲۷.</ref> [[سیدصدرالدین صدر]]، [[سیدمحمد حجت]] و [[سیدمحمدتقی خوانساری]] معروف به مراجع ثلاث، برای وی احترام بسیار قائل بودند و جلسات مشترک آنان گاه در خانه زنجانی برگزار می‌شد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶–۵۶۷.</ref> پس از درگذشت [[سیدحسین بروجردی]]، نام زنجانی در میان نخبگان حوزه به عنوان [[مرجعیت|مرجع تقلید]] مطرح بود<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶.</ref>؛ ولی او دراین‌باره احساس وظیفه نکرد و بیشتر وقت خود را صرف تألیف و تحقیق کرد.<ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۷.</ref> به گزارشی پس از درگذشت بروجردی، زنجانی برای تقویت حوزه قم و تثبیت [[مرجعیت]] در [[ایران]]، مرجعیت [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[سیدکاظم شریعتمداری]] را (برای جذب مردم آذربایجان به حوزه علمیه قم) تأیید کرد.<ref>صابری همدانی، خاطرات آیت‌الله صابری همدانی، ۱۱۳؛ بیات، مصاحبه حضوری.</ref> سیدمحمد حجت در [[حرم فاطمه معصومه(س)]] نماز می‌خواند و در نبود وی سیداحمد زنجانی [[نماز]] را برپا می‌کرد و پس از درگذشت حجت، اقامه جماعت به زنجانی سپرده شد.<ref>عراقچی، خاطرات آیت‌الله حاج‌شیخ‌علی عراقچی همدانی، ۹۴؛ کریمی جهرمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله سیداحمد زنجانی، ۸.</ref> [[امام‌خمینی]] مقید بود نماز ظهر و عصر را به سیداحمد زنجانی اقتدا کند<ref>رسولی محلاتی، مجله حوزه، ۶۴.</ref> و در نبود زنجانی ایشان نماز را اقامه می‌کرد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۶۴۳.</ref>
-==پانویس==
-{{پانویس|2}}
+زنجانی که در حوزه زنجان دروس سطح میانی را درس می‌داد،<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۳۱.</ref> پس از مهاجرت به قم آن را ادامه داد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا؛ شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref> برخی از شاگردان او عبارت‌اند از: سیدستار میانجی، سیدناصرالدین آرام قمی، صدرالدین لنگرانی، [[موسی عباسی زنجانی]] و [[سیدیونس اردبیلی]].<ref>ریحان یزدی، آینه دانشوران، ۳۱۸، ۴۰۵، ۴۱۳ و ۴۲۶.</ref> پس از درگذشت حائری یزدی و مرجعیت سیدمحمد حجت، پاسخ به استفتائات فقهی وی بر عهده زنجانی قرار گرفت.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۶۶–۱۶۷.</ref> فعالیت‌های اجتماعی وی پس از آمدن به قم نیز ادامه یافت. نظارت بر مدرسه حجتیه از سوی حجت،<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۰–۱۲۱.</ref> حاشیه‌نویسی بر مسائل فقهی با شرکت عده‌ای از علما<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۶–۵۶۷.</ref> و نیز مباحثه با امام‌خمینی دربارهٔ برخی از مسائل فقهی،<ref>سبحانی، ابعاد شخصیت حضرت آیت‌الله العظمی امام‌خمینی، ۱۷.</ref> از فعالیت‌های زنجانی بود.
-==منابع==
+زنجانی در جلساتی که با حضور امام‌خمینی، سیدکاظم شریعتمداری، مرتضی حائری، [[سیدمحمد داماد]] و [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] دربارهٔ بررسی مسائل [[حوزه‌های علمیه|حوزه]] و [[مرجعیت]] تشکیل می‌شد، شرکت می‌کرد.<ref>گلپایگانی، شعله انقلاب را روشن نگه داشتند، ۱۲۷.</ref> در مهر ۱۳۲۸ سیدحسین بروجردی سه گروه را برای اصلاح امور اداری و آموزشی حوزه معین کرد: هیئتی برای رسیدگی به امور [[طلاب]] و مدارس و هیئتی برای امتحان خارج تازه‌واردان به حوزه و گروه سوم برای آزمون‌گرفتن درس‌های مقدمات و سطح، که زنجانی در گروه اول و امام‌خمینی در گروه دوم عضو بودند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|حوزه علمیه قم}}. همچنین بروجردی وی را برای رسیدگی به امور قضایی روحانیان تعیین کرد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۳/۵۶۳.</ref>
+امام‌خمینی که همواره در پی دوستانِ موافق و متدین، و برپایی مجالس انس مفید و به دور از [[غیبت]] بود، سیداحمد در ردیف دوستان صمیمی ایشان قرار گرفت. او به امام‌خمینی بسیار ارادت می‌ورزید<ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۴؛ زریاب خویی، امام به روایت دانشوران، ۱۸۶.</ref> و از ایشان تعبیر به «رفیق» می‌کرد و در خانه نیز از «حاج‌آقا روح‌الله» بسیار یاد می‌کرد. آن دو، همفکر و همراه بودند. تقید به [[عبادت]] و روحیه آزادگی و مبارزه با [[تحجر]] و نیز روحیه شوخ‌طبعی از وجوه مشترک آن دو بود.<ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۴؛ مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۶.</ref> آن دو همچنین اهل ذوق و ظرافت‌های ادبی و [[شعر|شعری]] بودند و همین امر موجب رفاقت هرچه بیشتر آنان شده بود.<ref>مختاری، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، ۱۶.</ref> آنان با یکدیگر مسافرت ازجمله سفر زیارتی به [[مشهد]] می‌رفتند<ref>رجائی‌نژاد، یادی از صاحبان باغ خضراء، ۷.</ref> و به یکدیگر نامه می‌نوشتند<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۵۹۷–۵۹۸.</ref> و به پیاده‌روی می‌رفتند.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۲۶–۶۲۷.</ref>
+آگاهی از مسائل روز و آشنایی با افکار نو و نشریات روز وجه مشترک دیگر آن دو بود؛ چنان‌که امام‌خمینی از زنجانی مطالبی را از روزنامه‌ای فکاهی، که در قفقاز منتشر شده و در آن نکته‌هایی به صورت کاریکاتور دربارهٔ مباحثه طلبه‌های حوزه مطرح شده بود، نقل کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۳/۱۰۲.</ref> زنجانی و امام‌خمینی به جنبه‌های اخلاقی در حوزه اهتمام ویژه‌ای داشتند و در تدریس نکته‌های اخلاقی بیان می‌کردند.<ref>کاظمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله حاج‌سیداحمد زنجانی، ۱۵.</ref> زنجانی واسطه دریافت [[وجوهات شرعی]] برای [[امام‌خمینی]] بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۳۵۷.</ref> و وی را معرف [[وکلای امام‌خمینی]] می‌خواندند. [[سیدجلال‌الدین همدانی]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۶۳.</ref> [[بیوک خاتمی زنجانی]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۵۱۱.</ref> و [[علی اوسطی تهرانی]]،<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۴۸۰.</ref> ازجمله کسانی بودند که سیداحمد زنجانی به امام‌خمینی معرفی کرد.
+== فعالیت‌های مبارزاتی ==
+{{جعبه اطلاعات شخصیت سیاسی مذهبی
+| تصویر         =پرونده:زنجانی سید احمد.jpg
+}}
+[[رژیم پهلوی]] در سال ۱۳۴۱ لوایح شش‌گانه موسوم به [[انقلاب سفید]] دربارهٔ اصلاحات اجتماعی و سیاسی بر پایه سیاست [[آمریکا]] در منطقه را مطرح کرد. [[اصلاحات ارضی]] و برابری سیاسی زنان و مردان از مواد مطرح در این طرح بود.<ref>شیرخانی و رجائی‌نژاد، از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی، ۶۹.</ref> رژیم در صدد برآمد آن را به نظرخواهی عمومی بگذارد. علمای بزرگ [[قم]] ازجمله [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]]، [[سیدکاظم شریعتمداری]]، [[مرتضی حائری]]، [[سیدمحمدحسین طباطبایی]]، [[سیدمحمد محقق داماد]]، [[سیدمرتضی لنگرودی]]، [[میرزاهاشم آملی]] و سیداحمد زنجانی، برای تبادل نظر دراین‌باره گرد آمدند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۵۰؛ سلیمی، فعالیت وعاظ و روحانیون در نهضت امام‌خمینی، ۲۲.</ref> امام‌خمینی در این جلسه ضمن تشریح برنامه‌های حکومت پهلوی، علما را به مبارزه با همه‌پرسی دعوت کرد.<ref>سلیمی، فعالیت وعاظ و روحانیون در نهضت امام‌خمینی، ۲۲.</ref> آنان با صدور اعلامیه‌ای ضمن تأکید بر احترام [[زنان]] در [[اسلام]]، اختلاط زنان و مردان را خلاف فرهنگ دینی و طرح مطرح‌شده از سوی [[محمدرضا پهلوی]] را صوری و برخلاف قانون اساسی دانستند و تأکید کردند [[روحانیت]]، تکلیف دینی و وجدانی خود می‌داند که مصالح و مفاسد را به دولت‌ها و به [[جامعه]] مسلمانان گوشزد کند و از بی‌توجهی رژیم پهلوی به قوانین دینی و ضروریات مذهبی [[انتقاد]] کند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۴۵–۱۵۰.</ref>؛ سپس همراه با سیدمحمد محقق داماد، مرتضی حائری و [[میرزاهاشم آملی]] با فرستادن تلگرامی به [[محمدرضا پهلوی]]، آن مصوبه را مخالف با مصالح عالی اسلام و کشور و سلطنت دانستند و خواستار حذف آن شدند.<ref>مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۲/۱۹.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|انقلاب سفید}}.
+همچنین جلسه مهم علمای بزرگ قم دربارهٔ حادثه [[پانزده خرداد]] در خانه زنجانی برگزار شد و اعلامیه‌های امام‌خمینی نیز در زیرزمین خانه او چاپ و تکثیر گردید.<ref>کاظمی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله حاج‌سیداحمد زنجانی، ۱۵.</ref> پیش از [[بازداشت امام‌خمینی]]، زنجانی با اطلاعاتی که از طریق برخی از بزرگان زنجان و مرتبط با دربار، به دست آورده بود، ایشان را در جریان توطئه دربار برای بازداشت ایشان قرار داد.<ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۵.</ref> [[ساواک|سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] (ساواک) از ارتباط امام‌خمینی با زنجانی اطلاع و آن را زیر نظر داشت؛ چنان‌که شرکت امام‌خمینی در مجلس ترحیم درگذشت خواهر زنجانی در گزارش‌های ساواک آمده‌است.<ref>رجائی‌نژاد، یادی از صاحبان باغ خضراء، ۷.</ref> در پی بازداشت امام‌خمینی پس از سخنرانی [[فیضیه]] در پانزده خرداد و اعزام ایشان به [[تهران]] و تحت‌نظربودن در [[قیطریه]]، زنجانی نامه‌ای برای ایشان نوشت و در آن با شعری، از دوری ایشان ابراز دلتنگی کرد.<ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۴.</ref> امام‌خمینی در موردی تأیید وی را در هزینه‌کردن [[سهم امام]] در ساخت حمام را تنفیذ کرده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۳۵۷.</ref> پس از [[تبعید امام‌خمینی]] در آبان ۱۳۴۳ از [[ایران]]، رابطه میان آن دو ادامه داشت؛ ازجمله امام‌خمینی پس از باخبرشدن از بیماری زنجانی با نامه از وی احوال‌پرسی و ابراز کرد با دست به گریبان بودن با حوادث پیری و گرفتاری‌ها، برای حسن عاقبت از وی التماس دعا دارد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۵۹۷.</ref>
+== رحلت ==
+زنجانی در ۲۹ رمضان ۱۳۹۳ق/ ۵/۸/۱۳۵۲ش از دنیا رفت و پس از [[تشییع]]،<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۱۳.</ref> در صحن بزرگ [[فاطمه معصومه(س)]] به خاک سپرده شد.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۱/۶۰۲–۶۰۳.</ref> امام‌خمینی در نامه‌ای به فرزند ارشد وی، [[سیدموسی شبیری زنجانی]]، درگذشت او را تسلیت گفت و با طلب رحمت و ابراز لطف به وی یادآور شد از پدر او خاطرات فراموش‌ناشدنی بسیاری دارد و روزهای همنشینی با وی را بی‌نظیر خواند.<ref>شبیری زنجانی، حریم امام، ۴.</ref>
+== فرزندان ==
+زنجانی دارای سه پسر و سه دختر بوده‌است. [[سیدموسی شبیری زنجانی]] از [[مرجعیت|مراجع تقلید]]، سیدجعفر شبیری شاغل در مناصب قضایی و سیدابراهیم شبیری، از مدرسان و [[امامت جماعت|ائمه جماعت]] تهران پسران زنجانی‌اند<ref>باقری بیدهندی، نجوم امت، ۱۲۵–۱۲۶.</ref> و سیدابوالفضل فاضلی، سیدابوالفضل مصطفوی و سیدابوالفضل میرمحمدی دامادهای او هستند.<ref>معینی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله زنجانی، ۲۰.</ref>
+سیدموسی شبیری زنجانی، متولد هشتم رمضان ۱۳۴۶ق/ ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ش در قم و از اساتید و مراجع حوزه علمیه قم و دارای آثار فقهی و رجالی چندی است. وی به سبب دوستی دیرین پدر خود با امام‌خمینی و نیز شخصیت خود وی همواره مورد توجه امام‌خمینی بوده‌است و در روز دوم [[بازگشت امام‌خمینی|ورود ایشان به ایران]] به همراه [[علی احمدی میانه‌جی]] به دیدار ایشان رفت.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۴/۶۱۲.</ref> وی در استفتایی نظر امام‌خمینی را دربارهٔ [[خمس]] چیزهایی که در میان سال یا پس از آن از نیاز شخص خارج شده‌است و تفاوت نظر ایشان در دو کتاب [[تحریر الوسیله]] و [[تعلیقه بر عروة الوثقی]] پرسیده‌است و امام‌خمینی همراه با پاسخ، خواستار توفیق و تأیید او شده و از وی درخواست دعا کرده‌است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۲۳۷–۲۳۸.</ref>؛ چنان‌که ایشان در اجازه‌ای شفاهی و حضوری به وی او را دارای همه اختیاراتی شمرده که خود دارد<ref>شبیری زنجانی، سیدموسی، کتاب صوم.</ref>
+== آثار ==
+سیداحمد زنجانی دارای آثار فقهی، اجتماعی و ادبی گوناگونی است ازجمله: رساله فقهی رضاعیه، صید و ذباحه،<ref>زنجانی، سرگذشت خودنوشت، ۱۸۴–۱۸۵.</ref> ردّ بر قصیمی (از علمای [[وهابیت|وهابی]])، تعلیقه بر الفقه علی المذاهب الاربعه، حاشیه بر عروة الوثقی، رسائل و [[کفایة الاصول]]،<ref>زنجانی، الکلام یجرّ، ۱–۲/۴۶۱–۴۶۳.</ref> الکلام یجرّ الکلام،<ref>آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ۱۸/۱۱۲.</ref> ایمان و رجعت در نقد انکار [[رجعت]] از سوی شریعت سنگلجی و مستثنیات الاحکام.<ref>زنجانی، الکلام یجرّ، ۱–۲/۴۶۱.</ref> امام‌خمینی از کتاب [[الکلام یجر الکلام]] با اعجاب یاد می‌کرد<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ۲/۶۲۳.</ref> و نیز درکتاب [[کشف اسرار]] اشاره کرده‌است در زمان [[رضاشاه پهلوی]] به کتاب ایمان و رجعت اجازه انتشار ندادند<ref>امام‌خمینی، کشف اسرار، ۳۳۳.</ref>؛ اما بعدها منتشر شد.
+== پانویس ==
+{{پانویس|۲}}
+== منابع ==
 {{منابع}}
 * آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.
@@ خط ۴۲: / خط ۹۹: @@
 * خیابانی تبریزی، علی، علمای معاصر، تصحیح عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم، دفتر نشر نوید اسلام، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
 * رجائی‌نژاد، محمد، یادی از صاحبان باغ خضراء، مجله حریم امام، شماره ۳۴۱، ۱۳۹۷ش.
-* رسولی محلاتی، سیدهاشم، مجله حوزه، شماره ۳۷ ـ ۳۸، ۱۳۶۹ش.
+* رسولی محلاتی، سیدهاشم، مجله حوزه، شماره ۳۷–۳۸، ۱۳۶۹ش.
 * ریحان یزدی، علیرضا، آینه دانشوران، مقدمه، تعلیقات و اضافات ناصر باقری بیدهندی، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
-* زریاب خویی، عباس، امام به روایت دانشوران، تهران، مؤسسه تنظیم...، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
+* زریاب خویی، عباس، امام به روایت دانشوران، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
-* زنجانی، سیداحمد، سرگذشت خودنوشت آیة‌الله سیداحمد زنجانی به ضمیمه یک اجازه روایی و ترجمه علمای زنجان، مجله کتاب شیعه، شماره، ۳، ۱۳۹۰ش.
+* زنجانی، سیداحمد، سرگذشت خودنوشت آیةالله سیداحمد زنجانی به ضمیمه یک اجازه روایی و ترجمه علمای زنجان، مجله کتاب شیعه، شماره، ۳، ۱۳۹۰ش.
 * سبحانی، جعفر، ابعاد شخصیت حضرت آیت‌الله العظمی امام‌خمینی، مجله نامه جامعه، شماره ۱۰۴، ۱۳۹۲ش.
 * سلیمی، حشمت‌الله، فعالیت وعاظ و روحانیون در نهضت امام‌خمینی، مجله آموزش تاریخ، شماره ۳۷، ۱۳۸۸ش.
@@ خط ۵۹: / خط ۱۱۶: @@
 * کاظمی، محمدحسین، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله حاج‌سیداحمد زنجانی، مجله حریم امام، شماره ۳۴۱، ۱۳۹۷ش.
 * کریمی جهرمی، علی، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله سیداحمد زنجانی، مجله حریم امام، شماره ۳۴۱، ۱۳۹۷ش.
-* گلپایگانی، سیدمحمدباقر، شعله انقلاب را روشن نگه داشتند، مجله یادآور، شماره ۴ ـ ۵، ۱۳۸۸ش.
+* گلپایگانی، سیدمحمدباقر، شعله انقلاب را روشن نگه داشتند، مجله یادآور، شماره ۴–۵، ۱۳۸۸ش.
 * محبوبی، مجید، ستارگان حرم، شماره ۳، قم، زائر، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
 * مختاری، رضا، نگاهی به شخصیت مرحوم سیداحمد زنجانی، مجله حریم امام، شماره ۳۴۱، ۱۳۹۷ش.
@@ خط ۶۵: / خط ۱۲۲: @@
 * معینی، محمدرضا، نگاهی به شخصیت مرحوم آیت‌الله زنجانی، مجله حریم امام، شماره ۳۴۱، ۱۳۹۷ش.
 {{پایان}}
-==پیوند به بیرون==
-سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/10006/60/ سیداحمد زنجانی]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۶۰-۶۵.
+== پیوند به بیرون ==
-[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده]]
+سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/books/10006/60/ سیداحمد زنجانی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۶، ص۶۰–۶۵.
-[[رده:مقاله‌های بدون تغییرمسیر]]
+[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
+[[رده:مقاله‌های جلد ششم دانشنامه امام‌خمینی]]
+[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]]
+[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
+[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]]
+[[رده:شخصیت‌های حوزوی]]
+[[رده:دوستان امام‌خمینی]]
+[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]]

سیداحمد زنجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

سیداحمد زنجانی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۸ مرداد ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۵۹