۱۵٬۷۶۹
ویرایش
A.sharefat (بحث | مشارکتها) (اصلاح نویسههای عربی) |
جز (انتقال از رده:حوادث پس از انقلاب به رده:رویدادهای بعد از انقلاب ردهانبوه) |
||
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات واقعه | |||
|عنوان = تسخیر لانه جاسوسی امریکا | |||
|تصویر = تسخیر لانه جاسوسی1.jpg | |||
|اندازه تصویر= | |||
|توضیح تصویر = | |||
|نامهای دیگر = انقلاب دوم | |||
|شرح ماجرا = تصرف [[سفارتخانه]] آمریکا در ایران به دست گروهی از [[دانشجویان]] مسلمان | |||
|طرفین = | |||
|زمان = ۱۳ آبان ۱۳۵۸ | |||
|دوره = انقلاب اسلامی ایران | |||
|مکان = تهران، سفارت آمریکا | |||
|علت = مخالفت با | |||
# آزادشدن داراییهای ایران؛ | # آزادشدن داراییهای ایران؛ | ||
# ختم همه دعاوی و قرار توقیفها علیه ایران؛ | # ختم همه دعاوی و قرار توقیفها علیه ایران؛ | ||
# برگرداندن اموال محمدرضا پهلوی و خانواده او؛ | # برگرداندن اموال محمدرضا پهلوی و خانواده او؛ | ||
# دخالتنکردن امریکا در امور داخلی ایران <ref>محبی، بیانیه الجزایر و دیوان داوری، | # دخالتنکردن امریکا در امور داخلی ایران.<ref>محبی، بیانیه الجزایر و دیوان داوری، ۲۵–۲۶؛ جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۲/۸/۱۳۵۹، ۷</ref> | ||
هیئت دولت وقت به ریاست [[محمدعلی رجایی]] برای اجرای قطعنامه وارد عمل شد. به دلیل قطع رابطه ایران و | هیئت دولت وقت به ریاست [[محمدعلی رجایی]] برای اجرای قطعنامه وارد عمل شد. به دلیل قطع رابطه ایران و آمریکا، دولت الجزایر مبادله نظر دو دولت را بر عهده گرفت.<ref>محبی، بیانیه الجزایر و دیوان داوری، ۲۶۷</ref> از سوی [[آمریکا]] وارن کریستوفر، معاون وزیر خارجه و از طرف ایران [[بهزاد نبوی]] وزیر مشاور در امور اجرایی با گروهی از کارشناسان بانک مرکزی و وزارت خارجه و مشاوران حقوقی، مذاکرات غیر مستقیمی را با نظارت دولت الجزایر میان دولت ایران و امریکا آغاز کردند که حدود دو ماه به درازا کشید و در ۲۹ دی ۱۳۵۹، به انتشار بیانیه الجزایر انجامید و ایران و امریکا آن را بهطور جداگانه پذیرفتند. در این مذاکرات شرایط چهارگانه مجلس ایران مبنای گفتگو قرار گرفت و برای اجرای هر شرط راهکارهایی در نظر گرفته شد و قرار شد همزمان با اجرای بیانیه گروگانها آزاد شوند.<ref>باقی، انقلاب و تنازع بقا، ۱۰۰؛ محبی، بیانیه الجزایر و دیوان داوری، ۲۶</ref> به علت حاضرنبودن ایران بر سر میز مذاکره با امریکا به جای قرارداد از کلمه بیانیه استفاده شد و دولت الجزایر گفتگوهای مورد توافق را به صورت بیانیهای منتشر کرد و دو طرف آن را امضا کردند.<ref>باقی، انقلاب و تنازع بقا، ۱۰۰</ref> | ||
{{سخ}} | |||
[[بیانیه الجزایر]] حاوی سه سند بود: اصول کلی، بیانیه | [[بیانیه الجزایر]] حاوی سه سند بود: اصول کلی، بیانیه دربارهٔ حل و فصل دعاوی و سند تعهدات. سند اخیر ناظر به تعهدات مالی خاصی بود که باید همزمان با اجرای بیانیه اجرا میشد.<ref>محبی، بیانیه الجزایر و دیوان داوری، ۲۶۹–۲۷۰</ref> اصول کلی شیوه اجرای چهار شرط مجلس را مشخص میکرد. بیانیه حل و فصل دعاوی نیز بیانکننده ضوابط اجرایی شرایط و ارجاع دعاوی ایران و امریکا به حکمیت بینالمللی بود. متن رسمی بیانیه به زبان انگلیسی صادر شد و ترجمه فارسی آن به امضای نماینده دولت ایران رسید. | ||
{{سخ}} | |||
مهمترین موضوعاتی که در بندهای اصول کلی آمد عبارت بودند از: آزادی ۵۲ گروگان، پسگرفتن دعوای امریکا علیه ایران از دیوان لاهه، لغو و حل و فصل دعاوی مطروح علیه ایران در محکمههای | مهمترین موضوعاتی که در بندهای اصول کلی آمد عبارت بودند از: آزادی ۵۲ گروگان، پسگرفتن دعوای امریکا علیه ایران از دیوان لاهه، لغو و حل و فصل دعاوی مطروح علیه ایران در محکمههای آمریکایی یا سایر دیگر کشورها از طریق ارجاع آن به یک داوری بینالمللی، لغو تحریمهای تجاری امریکا علیه ایران، تشکیل دیوان داوری ایران-امریکا برای رسیدگی به دعاوی اتباع هر یک از دو دولت علیه دولت مقابل، همچنین دعاوی دو دولت علیه یکدیگر. در بیانیه «حلّ و فصل دعاوی» نیز توافق گردید که هیئت داوری نُهنفره به نام دیوان داوری ایران-امریکا در شهر لاهه هلند تشکیل شود تا به دعاوی طرفین شامل دعاوی اتباع طرفین، دعاوی تجاری طرفین، دعاوی ناشی از تفسیر و اجرای بیانیه الجزایر و غیره رسیدگی کند.<ref>محبی، بیانیه الجزایر و دیوان داوری، ۲۷۰–۲۷۱</ref> | ||
{{سخ}} | |||
برابر بیانیه الجزایر، در مقابل آزادکردن گروگانها، باید دولت امریکا حسابهای مسدودشده ایران را آزاد میکرد و امریکا شکایتی | برابر بیانیه الجزایر، در مقابل آزادکردن گروگانها، باید دولت امریکا حسابهای مسدودشده ایران را آزاد میکرد و امریکا شکایتی درباره اسارت گروگانها و ایران شکایتی در مورد بستن حسابهای خود اظهار نمیکرد.<ref>بازرگان، انقلاب ایران، ۹۹–۱۰۰</ref> علیرغم خواسته کارتر، گروگانها ۳۰ دی ۱۳۵۹ پس از برگزاری مراسم تحلیف رئیسجمهور جدید امریکا آزاد شدند.<ref>شاهعلی، انقلاب دوم، ۳۰۵–۳۰۶؛ ولز، ۴۴۴ روز خاطرات گروگانها، ۶۱۸–۶۱۹</ref> دولت رجایی از هیچ تلاشی برای خنثیکردن پیامدهای منفی این جریان فروگذار نکرد و سعی کرد از امکانات حقوقی موجود استفاده بهینه کند.<ref>افتخار جهرمی، دیوان داوری دعاوی ایران، ۶۹–۷۰</ref> میتوان گفت بیانیه الجزایر در مجموع دستاوردی مثبت برای [[ایران]] بود و برخی از ضعفهای آن ناشی از ناهماهنگیهای دوران اولیه انقلاب، کمبود نیروی متخصص در عرصه حقوق بینالملل و کارشکنیهای رئیسجمهور وقت، [[سیدابوالحسن بنیصدر]] و رئیس بانک مرکزی در برابر دولت رجایی بود<ref>شاهعلی، انقلاب دوم، ۲۴۹</ref>؛ ولی برخی از گروههای داخلی مخالفِ دولت رجایی و برخی از مطبوعات ازجمله روزنامه «میزان» نشریه [[نهضت آزادی ایران|نهضت آزادی]]، امضای بیانیه الجزایر را خیانتی جبرانناپذیر خواندند؛ اما امامخمینی به دلیل شرایط جنگی کشور اجازه مقابله با آنها را به رجایی نداد. [[محمدعلی رجایی|رجایی]] در گزارش به [[مجلس شورای اسلامی]] آثار معنوی این قرارداد را بهمراتب بیشتر از آثار مادی آن شمرد و تعهد امریکا به دخالتنکردن در امور ایران را پیروزی بزرگ خواند.<ref>رجایی، روزنامه اطلاعات</ref> بهزاد نبوی از اعضای تیم مذاکرهکننده عملنکردن امریکا به بیشتر تعهدات خود و [[مصادره]] بسیاری از سپردههای ایران به نفع شرکتها و مؤسسههای آمریکایی را مربوط به تخلف امریکا و نه نقص بیانیه شمرده است.<ref>نبوی، پاسخ به نقد بیانیه عمومی الجزایر، ۶۹۲–۶۹۴؛ شاهعلی، انقلاب دوم، ۲۴۵–۲۴۸</ref> | ||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | == پانویس == | ||
==منابع== | {{پانویس|۲}} | ||
== منابع == | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آقایی، عباس، عقاب در آتش، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۵ش. | * آقایی، عباس، عقاب در آتش، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۵ش. | ||
خط ۷۵: | خط ۱۱۵: | ||
* افتخار جهرمی، گودرز، دیوان داوری دعاوی ایران، ایلات متحده و عملکرد آن در قلمرو حقوق بینالملل، مجله تحقیقات حقوقی، شماره ۱۵, ۱۳۷۳ش. | * افتخار جهرمی، گودرز، دیوان داوری دعاوی ایران، ایلات متحده و عملکرد آن در قلمرو حقوق بینالملل، مجله تحقیقات حقوقی، شماره ۱۵, ۱۳۷۳ش. | ||
* امامخمینی، سیدروحالله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش. | * امامخمینی، سیدروحالله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش. | ||
* انصاری، حمید، مهاجر قبیله ایمان، نگاهی به زندگینامه یادگار امام، تهران، مؤسسه تنظیم | * انصاری، حمید، مهاجر قبیله ایمان، نگاهی به زندگینامه یادگار امام، تهران، مؤسسه تنظیم …، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | ||
* بازرگان، مهدی، انقلاب ایران در دو حرکت، تهران، نویسنده، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش. | * بازرگان، مهدی، انقلاب ایران در دو حرکت، تهران، نویسنده، چاپ دوم، ۱۳۶۳ش. | ||
* بازرگان، مهدی، مشکلات و مسائل نخستینسال انقلاب، ناشر عبدالعلی بازرگان، چاپ اول، ۱۳۶۱ش. | * بازرگان، مهدی، مشکلات و مسائل نخستینسال انقلاب، ناشر عبدالعلی بازرگان، چاپ اول، ۱۳۶۱ش. | ||
خط ۹۵: | خط ۱۳۵: | ||
* حبیبی، حمید، آثار تسخیر لانه جاسوسی از دیدگاه حضرت امام و مقام معظم رهبری، مجله حصون، شماره ۳۲، ۱۳۹۰ش. | * حبیبی، حمید، آثار تسخیر لانه جاسوسی از دیدگاه حضرت امام و مقام معظم رهبری، مجله حصون، شماره ۳۲، ۱۳۹۰ش. | ||
* خلیلی، اکبر، گامبهگام با انقلاب، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | * خلیلی، اکبر، گامبهگام با انقلاب، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | ||
* خمینی، سیداحمد، مجموعه آثار یادگار امام، حجتالاسلام و المسلمین حاجسیداحمد خمینی، مؤسسه تنظیم | * خمینی، سیداحمد، مجموعه آثار یادگار امام، حجتالاسلام و المسلمین حاجسیداحمد خمینی، مؤسسه تنظیم …، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش. | ||
* خوشزاد، اکبر، مجلس شورای اسلامی، دوره اول، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش. | * خوشزاد، اکبر، مجلس شورای اسلامی، دوره اول، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش. | ||
* درویشی سهتلانی، فرهاد، سیره عملی امامخمینی در اداره امور کشور ( | * درویشی سهتلانی، فرهاد، سیره عملی امامخمینی در اداره امور کشور (۱۳۵۷–۱۳۶۸)، تهران، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۵ش. | ||
* دهشیار، حسین، تحولات سیاسی ایران، از سال | * دهشیار، حسین، تحولات سیاسی ایران، از سال ۱۳۴۲–۱۳۵۸، چاپشده در تحولات سیاسی-اجتماعی ایران ۱۳۵۷–۱۳۲۰، تدوین مجتبی مقصودی، تهران، روزنه، چاپ اول، ۱۳۸۰ش. | ||
* ذاکری، علیاکبر، طلوع خورشید، سالشمار زندگانی امامخمینی قدس سره، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۹۱ش. | * ذاکری، علیاکبر، طلوع خورشید، سالشمار زندگانی امامخمینی قدس سره، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۹۱ش. | ||
* رجایی، محمدعلی، روزنامه اطلاعات، ۶/۱۱/۱۳۵۹ش. | * رجایی، محمدعلی، روزنامه اطلاعات، ۶/۱۱/۱۳۵۹ش. | ||
خط ۱۰۴: | خط ۱۴۴: | ||
* رضوی، مسعود، هاشمی و انقلاب، تهران، همشهری، چاپ اول، ۱۳۷۶ش. | * رضوی، مسعود، هاشمی و انقلاب، تهران، همشهری، چاپ اول، ۱۳۷۶ش. | ||
* روبین، باری، جنگ قدرتها در ایران، ترجمه محمود مشرقی، بیجا، آشتیانی، چاپ اول، ۱۳۶۳ش. | * روبین، باری، جنگ قدرتها در ایران، ترجمه محمود مشرقی، بیجا، آشتیانی، چاپ اول، ۱۳۶۳ش. | ||
* زرگر، علیاصغر، کودتای ۲۸ مرداد، چاپشده در تحولات سیاسی-اجتماعی ایران | * زرگر، علیاصغر، کودتای ۲۸ مرداد، چاپشده در تحولات سیاسی-اجتماعی ایران ۱۳۵۷–۱۳۲۰، به اهتمام مجتبی مقصودی، تهران، روزنه، چاپ اول، ۱۳۸۰ش. | ||
* سائلی کردهده، مجید، شورای انقلاب اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۴ش. | * سائلی کردهده، مجید، شورای انقلاب اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۴ش. | ||
* سحابی، عزتالله، در شورای انقلاب چه گذشت (گفتگو)، مجله ایران فردا، شماره ۵۲، ۱۳۷۷ش. | * سحابی، عزتالله، در شورای انقلاب چه گذشت (گفتگو)، مجله ایران فردا، شماره ۵۲، ۱۳۷۷ش. | ||
خط ۱۱۰: | خط ۱۵۰: | ||
* سولیوان، ویلیام، مأموریت در ایران، ترجمه محمود مشرقی، تهران، هفته، چاپ سوم، ۱۳۶۱ش. | * سولیوان، ویلیام، مأموریت در ایران، ترجمه محمود مشرقی، تهران، هفته، چاپ سوم، ۱۳۶۱ش. | ||
* شاهعلی، احمدرضا، انقلاب دوم. | * شاهعلی، احمدرضا، انقلاب دوم. | ||
* تسخیر لانه جاسوسی | * تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، آثار و پیامدها، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش. | ||
* شولسکی، آبرام، نبرد بیصدا، ترجمه معاونت پژوهشی دانشکده اطلاعات، تهران، دانشکده امامباقر(ع) ، چاپ اول، ۱۳۸۱ش. | * شولسکی، آبرام، نبرد بیصدا، ترجمه معاونت پژوهشی دانشکده اطلاعات، تهران، دانشکده امامباقر(ع)، چاپ اول، ۱۳۸۱ش. | ||
* صدیقی، وحیدالزمان، انقلاب اسلامی ایران از نگاه دیگران، ترجمه مجید روئینتن، تهران، اطلاعات، چاپ اول، ۱۳۷۸ش. | * صدیقی، وحیدالزمان، انقلاب اسلامی ایران از نگاه دیگران، ترجمه مجید روئینتن، تهران، اطلاعات، چاپ اول، ۱۳۷۸ش. | ||
* طیرانی، بهروز، روزشمار روابط ایران و آمریکا، تهران، وزارت خارجه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش. | * طیرانی، بهروز، روزشمار روابط ایران و آمریکا، تهران، وزارت خارجه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش. | ||
خط ۱۲۱: | خط ۱۶۱: | ||
* کرباسچی، غلامرضا، هفتهزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی، تهران، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، چاپ اول، ۱۳۷۱ش. | * کرباسچی، غلامرضا، هفتهزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی، تهران، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، چاپ اول، ۱۳۷۱ش. | ||
* کیهان، روزنامه، ۲۱/۲۱/۱۳۵۸ش. | * کیهان، روزنامه، ۲۱/۲۱/۱۳۵۸ش. | ||
* گروه تحقیقات، اشغال لانه جاسوسی | * گروه تحقیقات، اشغال لانه جاسوسی آمریکا، زمینهها و پیامدها، مجله حضور، شماره ۸، ۱۳۷۳ش. | ||
* لدین، مایکل، شاه و کارتر، ترجمه مهدی افشار، تهران، دنیای کتاب، چاپ اول، ۱۳۷۱ش. | * لدین، مایکل، شاه و کارتر، ترجمه مهدی افشار، تهران، دنیای کتاب، چاپ اول، ۱۳۷۱ش. | ||
* محبّی، محسن، بیانیه الجزایر و دیوان داوری دعاوی ایران-ایالات متحده، تهران، خط سوم، چاپ اول، ۱۳۷۸ش. | * محبّی، محسن، بیانیه الجزایر و دیوان داوری دعاوی ایران-ایالات متحده، تهران، خط سوم، چاپ اول، ۱۳۷۸ش. | ||
خط ۱۳۳: | خط ۱۷۳: | ||
* نبوی، بهزاد، پاسخ به نقد بیانیه عمومی الجزایر، مجله سیاست خارجی، سال پنجم، شماره ۲، ۱۳۷۰ش. | * نبوی، بهزاد، پاسخ به نقد بیانیه عمومی الجزایر، مجله سیاست خارجی، سال پنجم، شماره ۲، ۱۳۷۰ش. | ||
* نجمی، ناصر، از سیدضیاء تا بازرگان، تهران، نویسنده، چاپ اول، ۱۳۷۰ش. | * نجمی، ناصر، از سیدضیاء تا بازرگان، تهران، نویسنده، چاپ اول، ۱۳۷۰ش. | ||
* ولز، تیم، ۴۴۴ روز خاطرات گروگانها از دوران تسخیر لانه جاسوسی | * ولز، تیم، ۴۴۴ روز خاطرات گروگانها از دوران تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران، رجاء، چاپ دوم، ۱۳۶۸ش. | ||
* هاشمی رفسنجانی، اکبر، کارنامه و خاطرات، سالهای | * هاشمی رفسنجانی، اکبر، کارنامه و خاطرات، سالهای ۱۳۵۷–۱۳۵۸، انقلاب و پیروزی، به کوشش عباس بشیری، تهران، دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ اول، ۱۳۸۳ش. | ||
* Lescht. David W. The Middle East and the United States: A Historical and Political Reassessment، ۲۰۰۳م. | * Lescht. David W. The Middle East and the United States: A Historical and Political Reassessment، ۲۰۰۳م. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | |||
مصطفی ملکوتیان-سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/books/10003/446/ تسخیر لانه جاسوسی | == پیوند به بیرون == | ||
[[رده:مقالههای | * مصطفی ملکوتیان-سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/books/10003/446/ تسخیر لانه جاسوسی آمریکا]، [[دانشنامه امام خمینی|دانشنامه امامخمینی]]، ج۳، ص۳۴۱–۳۵۳. | ||
{{حوادث تاریخی}} | |||
[[رده:مقالههای تأییدشده]] | |||
[[رده:مقالههای دارای لینک دانشنامه]] | |||
[[رده:مقالههای دارای تصویر]] | |||
[[رده:مقالههای دارای جعبه اطلاعات]] | |||
[[رده:مقالههای دارای بیش از یک محتوا]] | |||
[[رده:مقالههای جلد سوم دانشنامه امامخمینی]] | |||
[[رده:رویدادهای بعد از انقلاب]] | |||
[[رده:مقالههای دارای شناسه]] |