آزادسازی خرمشهر: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۰۲۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ شهریور ۱۴۰۲
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات واقعه
|عنوان      = آزادسازی خرمشهر
|تصویر      = آزادی خرمشهر.jpg
|اندازه تصویر=
|توضیح تصویر =
|نام‌های دیگر =
|شرح ماجرا  = اشغال [[خرمشهر]] به دست ارتش [[عراق]] و آزادسازی آن از اشغال
|طرفین      = ایران و عراق
|زمان        =  ساعت ۱۱ بامداد روز سوم خرداد 1361
|دوره        = اوایل [[انقلاب اسلامی ایران]]
|مکان        = شهرستان خرمشهر از توابع استان خوزستان
|علت        = اهمیت راهبردی، ضرورت ملی و مذهبی
|اهداف      = فتح خرمشهر
|عاملان      = [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] و [[ارتش جمهوری اسلامی ایران]]
|نتایج      = زمینه سقوط [[صدام حسین]] و بازشدن دست [[ایران]] در خاورمیانه و خلیج فارس
|پیامدها    =
|تلفات      = ۱۶۵۰۰ نفر از افراد اشغالگر کشته و زخمی شدند
|واکنش‌ها    = خوشحالی [[امام‌خمینی]]، خوشحالی طرفدارن ایران  در سراسر دنیا
|مرتبط      =
}}
'''آزادسازی خرمشهر،''' اشغال [[خرمشهر]] به دست ارتش عراق و آزادسازی آن از اشغال، [[سوم خرداد ۱۳۶۱]].
'''آزادسازی خرمشهر،''' اشغال [[خرمشهر]] به دست ارتش عراق و آزادسازی آن از اشغال، [[سوم خرداد ۱۳۶۱]].
خرمشهر که از غرب و جنوب غربی به اروندرود منتهی می‌شود، از اولویت‌های [[حزب بعث عراق|رژیم عراق]] در تهاجم نظامی به ایران بود که سرانجام پس از مقاومت ۳۵ روزه، در ۴ آبان ۱۳۵۹ به تصرف بعثی‌ها درآمد. اهمیت راهبردی خرمشهر برای دو کشور و گستردگی منطقه عملیاتی موجب طولانی‌شدن اشغال آن شد.
دهم اردیبهشت ۱۳۶۱، عملیات بزرگ بیت‌المقدس با هدف آزادی خرمشهر آغاز شد و در سه‌مرحله، به پیروزی رسید. فتح خرمشهر در سوم خرداد ۱۳۶۱ افزون بر روحیه [[شهادت|شهادت‌طلبی]] ایرانیان، نتیجه جنگ نامنظم و راهکارهای منحصربه‌فرد نیروهای ایرانی بود. بزرگ‌ترین پیروزی ایران در جنگ بیست‌ماهه با عراق، افکار عمومی دنیا را به واکنش واداشت و صحنه سیاسی را به نفع [[جمهوری اسلامی]] رقم زد.
آزادسازی خرمشهر [[امام‌خمینی]] را بسیار خوشحال کرد. ایشان این پیروزی را «نصر عظیم» و افتخاری ابدی برای اسلام خواند. در نگاه ایشان، امدادهای غیبی، وحدت فرماندهی، هماهنگی نیروها و ابتکار [[رزمندگان اسلام|رزمندگان]] از عوامل پیروزی بود.
== معرفی و موقعیت==
== معرفی و موقعیت==
[[پرونده:آزادی خرمشهر.jpg|بندانگشتی|آزادسازی خرمشهر]]
شهرستان خرمشهر از توابع استان خوزستان است و در جنوب غربی آن واقع شده و حدود دو هزار کیلومتر مربع مساحت دارد. از شمال به [[اهواز]]، از شرق و شمال شرق به شادگان، از جنوب شرقی به شهرستان آبادان و از غرب (منطقه مرزی [[شلمچه]]) و جنوب غرب (اروندرود) به [[عراق|کشور عراق]] محدود می‌شود<ref>سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیای آبادی‌های استان خوزستان، ص۱۴۹.</ref> این شهر را در گذشته «مُحمَّره» می‌نامیدند<ref>قیصری، خرم ولی خونین، ۱۹.</ref> خرمشهر در دشت واقع است و سه رود کارون، خَیِّن و اروند در آن جریان دارد که ۹ کیلومتر آن مرز مشترک ایران و عراق است<ref>جعفری، گیتاشناسی ایران، تهران، ۲/۳۴۳ و ۴۶۸ ـ ۴۶۹.</ref> شهر از دو بخش قدیم و جدید تشکیل شده است: بخش قدیم در ساحل راست کارون محل پیوست کارون به اروند است و بخش دیگر بر ساحل اروند گسترده شده است<ref>سلطانی، بنادر ایران در خلیج فارس، ص۱۰۹ ـ ۱۱۱.</ref> ساکنان خرمشهر افزون بر کارهای خدماتی، به پرورش نخل و صید ماهی و دامداری و ساخت لنج مشغول‌اند<ref>سیادت، تاریخ جغرافیای عرب خوزستان، ص۳۲۸.</ref> آنان [[شیعه دوازده‌امامی|شیعه دوازده‌امامی‌اند]] و به زبان عربی و فارسی سخن می‌گویند<ref>سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیای آبادی‌های استان خوزستان، ص۱۷۵.</ref> بر اساس آمار سال ۱۳۵۵، خرمشهر ۱۴۰۴۹۰ نفر جمعیت داشته است و در آستانه [[جنگ ایران و عراق|جنگ تحمیلی]] جمعیت آن را ۱۶۹ هزار نفر تخمین زده‌اند<ref>سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیای آبادی‌های استان خوزستان، ص۱۷۴.</ref> ارتباط با دریای آزاد و راه‌آهن سرتاسری<ref>ودیعی، بازشناسی خرمشهر، ۲.</ref>، برخورداری از دو رودخانه آب شیرین و قرارگرفتن در دهانه اروندرود، این شهر را از دیرباز مورد طمع قدرت‌های جهانی<ref>حبیببی، خوزستان در جنگ، ص۷.</ref> و تجزیه‌طلبان داخلی<ref>منصوری، بررسی حقوقی، سیاسی تجاوز رژیم عراق به جمهوری اسلامی ایران، ۸۲.</ref> قرار داده است. [[رژیم بعث عراق]] برای درهم‌شکستن [[انقلاب اسلامی ایران]]<ref>حبیببی، خوزستان در جنگ، ص۷؛ درودیان، انقلاب اسلامی، ۱۱۷ ـ ۱۱۸.</ref>، در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با همه توان نظامی به ایران هجوم آورد<ref>منصوری، بررسی حقوقی، سیاسی تجاوز رژیم عراق به جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۶.</ref> و تسلط بر اروندرود دستاویز این تجاوز بود.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲/۳/۱۳۷۴.</ref>  
شهرستان خرمشهر از توابع استان خوزستان است و در جنوب غربی آن واقع شده و حدود دو هزار کیلومتر مربع مساحت دارد. از شمال به [[اهواز]]، از شرق و شمال شرق به شادگان، از جنوب شرقی به شهرستان آبادان و از غرب (منطقه مرزی [[شلمچه]]) و جنوب غرب (اروندرود) به [[عراق|کشور عراق]] محدود می‌شود<ref>سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیای آبادی‌های استان خوزستان، ص۱۴۹.</ref> این شهر را در گذشته «مُحمَّره» می‌نامیدند<ref>قیصری، خرم ولی خونین، ۱۹.</ref> خرمشهر در دشت واقع است و سه رود کارون، خَیِّن و اروند در آن جریان دارد که ۹ کیلومتر آن مرز مشترک ایران و عراق است<ref>جعفری، گیتاشناسی ایران، تهران، ۲/۳۴۳ و ۴۶۸ ـ ۴۶۹.</ref> شهر از دو بخش قدیم و جدید تشکیل شده است: بخش قدیم در ساحل راست کارون محل پیوست کارون به اروند است و بخش دیگر بر ساحل اروند گسترده شده است<ref>سلطانی، بنادر ایران در خلیج فارس، ص۱۰۹ ـ ۱۱۱.</ref> ساکنان خرمشهر افزون بر کارهای خدماتی، به پرورش نخل و صید ماهی و دامداری و ساخت لنج مشغول‌اند<ref>سیادت، تاریخ جغرافیای عرب خوزستان، ص۳۲۸.</ref> آنان [[شیعه دوازده‌امامی|شیعه دوازده‌امامی‌اند]] و به زبان عربی و فارسی سخن می‌گویند<ref>سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیای آبادی‌های استان خوزستان، ص۱۷۵.</ref> بر اساس آمار سال ۱۳۵۵، خرمشهر ۱۴۰۴۹۰ نفر جمعیت داشته است و در آستانه [[جنگ ایران و عراق|جنگ تحمیلی]] جمعیت آن را ۱۶۹ هزار نفر تخمین زده‌اند<ref>سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فرهنگ جغرافیای آبادی‌های استان خوزستان، ص۱۷۴.</ref> ارتباط با دریای آزاد و راه‌آهن سرتاسری<ref>ودیعی، بازشناسی خرمشهر، ۲.</ref>، برخورداری از دو رودخانه آب شیرین و قرارگرفتن در دهانه اروندرود، این شهر را از دیرباز مورد طمع قدرت‌های جهانی<ref>حبیببی، خوزستان در جنگ، ص۷.</ref> و تجزیه‌طلبان داخلی<ref>منصوری، بررسی حقوقی، سیاسی تجاوز رژیم عراق به جمهوری اسلامی ایران، ۸۲.</ref> قرار داده است. [[رژیم بعث عراق]] برای درهم‌شکستن [[انقلاب اسلامی ایران]]<ref>حبیببی، خوزستان در جنگ، ص۷؛ درودیان، انقلاب اسلامی، ۱۱۷ ـ ۱۱۸.</ref>، در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با همه توان نظامی به ایران هجوم آورد<ref>منصوری، بررسی حقوقی، سیاسی تجاوز رژیم عراق به جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۶.</ref> و تسلط بر اروندرود دستاویز این تجاوز بود.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲/۳/۱۳۷۴.</ref>  
==اشغال خرمشهر==
==اشغال خرمشهر==
خط ۹۴: خط ۱۲۰:
==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
*مهدی مروت، [https://books.khomeini.ir/books/10005/136/ خرمشهر، آزادسازی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۵، ص۱۳۶-۱۴۶.
*مهدی مروت، [https://books.khomeini.ir/books/10005/136/ خرمشهر، آزادسازی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۵، ص۱۳۶-۱۴۶.
[[رده:مقاله‌های جلد پنجم دانشنامه]]
{{جنگ عراق علیه ایران}}
{{حوادث تاریخی}}
[[رده:مقاله‌های جلد پنجم دانشنامه امام‌خمینی]]
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]]
[[رده:مقاله‌های نیازمند جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های دارای  جعبه اطلاعات]]
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]]
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]]
[[رده:رویدادهای بعد از انقلاب]]
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]]
۲۱٬۱۴۹

ویرایش