۱۵٬۸۸۰
ویرایش
←پیوند به بیرون
(ابرابزار) |
|||
| (۲۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات سازمان | |||
| عنوان = سپاه پاسداران انقلاب اسلامی | |||
| تصویر = سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| سرشناسی =نهادی نظامی برای پاسداری از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| تأسیس = ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ | |||
| بنیانگذار = امام‌خمینی | |||
| وابسته به = | |||
| رویکرد = نظامی | |||
| نوع فعالیت = نظامی | |||
| گستره فعالیت = | |||
| اهداف = پاسداری از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن | |||
| فعالیت‌ها = حضور در جنگ تحمیلی | |||
| وظایف = پاسداری از [[اسلام]] و [[قرآن]]، دفاع از دستاوردهای [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت اسلامی]]، پاسداری از جمهوری اسلامی و مبارزه با توطئه‌های [[دشمن|دشمنان]] اسلام، پاسداری از استقلال کشور و انتظام امور، مراقبت از شخصیت‌های انقلاب در برابر تروریست‌ها | |||
| مکان = | |||
| دبیرکل = | |||
| رئیس = | |||
| جانشین = | |||
| ساختار = فرمانده کل، جانشین، معاونت‌ها | |||
| وضعیت = فعال | |||
| انحلال = | |||
| فعالیت به زبان= | |||
| مراکز وابسته = | |||
| شعار = | |||
| جوایز = | |||
| منابع مالی = | |||
| آثار = | |||
| مرتبط = | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''سپاه پاسداران انقلاب اسلامی'''، نهادی نظامی برای پاسداری از [[انقلاب اسلامی]] و دستاوردهای آن. | '''سپاه پاسداران انقلاب اسلامی'''، نهادی نظامی برای پاسداری از [[انقلاب اسلامی]] و دستاوردهای آن. | ||
نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن، مهم‌ترین فلسفۀ وجودی و مبنای قانونی تشکیل سپاه پاسداران بود. [[امام‌خمینی]] در اواخر فروردین ۱۳۵۸ دستور تأسیس نیرویی مسلح و مکتبی، مستقل از [[دولت موقت]] و زیر نظر [[شورای انقلاب اسلامی|شورای انقلاب]] را صادر کرد. صلاحیت‌های مکتبی و نظامی و وابسته‌نبودن به گروه‌های سیاسی، از معیارهای اصلی گزینش در سپاه بود. سپاه در سال ۱۳۶۱ دارای وزارتخانه شد. | |||
سپاه پاسداران در حل بحران‌های ابتدای پیروزی انقلاب و نیز در طول [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ تحمیلی]]، نقش کلیدی داشت؛ پس از پایان جنگ نیز از توان مهندسی رزمی خود برای سازندگی کشور استفاده کرد. | |||
امام‌خمینی سپاه را از نهادهای بنیادین، جوشیده از متن ملت و مدافع ارزش‌های الهی نظام می‌خواند که تضعیف آن خیانت به کشور است. ایشان به پاسداران سفارش می‌کرد با حفظ روحیه رزمی، جهات معنوی خود را نیز تقویت کنند. امام‌خمینی همچنین نسبت به ورود اعضای سپاه به مناقشات سیاسی، هشدار جدی می‌داد. | |||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
دولت موقت [[جمهوری اسلامی ایران]] که یک هفته پیش از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، در تاریخ پانزدهم بهمن ۱۳۵۷ با حکم [[امام‌خمینی]] به [[مهدی بازرگان]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۵۴.</ref> شکل گرفت، در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، تأسیس نیرویی مسلح و مردمی را به نام «گارد ملی» با تأیید امام‌خمینی، تصویب کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در نهم اسفند ۱۳۵۷ نیرویی با همین نام به مسئولیت [[حسن لاهوتی]] و همکاری [[ابراهیم یزدی]] به عنوان معاونت [[نخست‌وزیر]] در امور انقلاب تشکیل شد.<ref>نخعی و یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۱/۸۸۱؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۴۹–۵۰.</ref> چند گروهِ باسابقه اسلامی ـ انقلابی همچون گروه محمد منتظری | دولت موقت [[جمهوری اسلامی ایران]] که یک هفته پیش از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، در تاریخ پانزدهم بهمن ۱۳۵۷ با حکم [[امام‌خمینی]] به [[مهدی بازرگان]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۵۴.</ref> شکل گرفت، در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، تأسیس نیرویی مسلح و مردمی را به نام «گارد ملی» با تأیید امام‌خمینی، تصویب کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در نهم اسفند ۱۳۵۷ نیرویی با همین نام به مسئولیت [[حسن لاهوتی]] و همکاری [[ابراهیم یزدی]] به عنوان معاونت [[نخست‌وزیر]] در امور انقلاب تشکیل شد.<ref>نخعی و یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۱/۸۸۱؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۴۹–۵۰.</ref> چند گروهِ باسابقه اسلامی ـ انقلابی همچون گروه [[محمد منتظری]] و [[سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی]]، به موازات [[کمیته انقلاب اسلامی]] نیز به‌طور پراکنده در [[تهران]] به فعالیت‌های انقلابی مشغول بودند.<ref>نخعی و یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۱/۸۸۲.</ref> امام‌خمینی و [[شورای انقلاب]]، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] را مأمور کردند تا گروه‌های نظامی طرفدار نظام را هماهنگ کند. سرانجام گروه جدیدی با شورای فرماندهی [[سیدمحمد غرضی]]، اصغر صباغیان، [[محسن رفیق‌دوست]]، یوسف کلاهدوز، عباس دوزدوزانی، جواد منصوری، عباس آقازمانی، محمد بروجردی، مرتضی الویری، [[محسن رضایی]]، یوسف فروتن و محسن سازگارا تشکیل شد. محسن رضایی، محسن رفیق‌دوست و [[عباس دوزدوزانی]] نمایندگان این تشکل جدید در اواخر [[فروردین]] ۱۳۵۸ با هدف تأسیس سپاه به دیدار امام‌خمینی به [[قم]] رفتند.<ref>نخعی و یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۱/۸۸۲؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۹۵–۹۶.</ref> | ||
== تأسیس == | == تأسیس == | ||
| خط ۱۳: | خط ۵۲: | ||
عضوگیری پاسداران از [[مساجد]] آغاز شد.<ref>مک کی، ایرانی‌ها، ۲۹۸.</ref> صلاحیت‌های مکتبی و نظامی<ref>نخعی و یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۱/۲۰۳.</ref> و وابسته‌نبودن به گروه‌های سیاسی منحرف از معیارهای اصلی گزینش بود.<ref>سپاه پاسداران، عدم تحزب و گروه‌گرایی در سپاه، ۱۹–۲۰.</ref> پس از تثبیت تشکیلات مرکزی سپاه، واحدهای شهرستان‌ها به‌طور خودجوش و به کمک روحانیان و معتمدان و روشنفکران محل تشکیل شد.<ref>جمهوری اسلامی، ۹/۳/۱۳۵۸، ۳.</ref> سپاهیان در آغاز بدون تشریفات و درجه در کنار هم فعالیت می‌کردند<ref>خامنه‌ای، سپاه از دیدگاه، ۳۶.</ref> و همه لباسی سبزرنگ بر تن داشتند.<ref>مک کی، ایرانی‌ها، ۲۹۸.</ref> شمار اعضای سپاه به‌تدریج افزایش یافت.<ref>شیخیان و دیگران، قوای مسلح در وصیت‌نامه امام‌خمینی، ۱۸۶.</ref> سخنگوی سپاه در [[خرداد]] ۱۳۵۸، تعداد افراد سپاه را جزو اسرار نظامی خواند و نیروی ذخیره آن را نیروهای مردمی و [[بسیج|بسیجی]] و بیش از چند میلیون نفر شمرد.<ref>معاونت روابط عمومی، سپاه در گذر انقلاب، ۱/۱۵۹.</ref> | عضوگیری پاسداران از [[مساجد]] آغاز شد.<ref>مک کی، ایرانی‌ها، ۲۹۸.</ref> صلاحیت‌های مکتبی و نظامی<ref>نخعی و یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۱/۲۰۳.</ref> و وابسته‌نبودن به گروه‌های سیاسی منحرف از معیارهای اصلی گزینش بود.<ref>سپاه پاسداران، عدم تحزب و گروه‌گرایی در سپاه، ۱۹–۲۰.</ref> پس از تثبیت تشکیلات مرکزی سپاه، واحدهای شهرستان‌ها به‌طور خودجوش و به کمک روحانیان و معتمدان و روشنفکران محل تشکیل شد.<ref>جمهوری اسلامی، ۹/۳/۱۳۵۸، ۳.</ref> سپاهیان در آغاز بدون تشریفات و درجه در کنار هم فعالیت می‌کردند<ref>خامنه‌ای، سپاه از دیدگاه، ۳۶.</ref> و همه لباسی سبزرنگ بر تن داشتند.<ref>مک کی، ایرانی‌ها، ۲۹۸.</ref> شمار اعضای سپاه به‌تدریج افزایش یافت.<ref>شیخیان و دیگران، قوای مسلح در وصیت‌نامه امام‌خمینی، ۱۸۶.</ref> سخنگوی سپاه در [[خرداد]] ۱۳۵۸، تعداد افراد سپاه را جزو اسرار نظامی خواند و نیروی ذخیره آن را نیروهای مردمی و [[بسیج|بسیجی]] و بیش از چند میلیون نفر شمرد.<ref>معاونت روابط عمومی، سپاه در گذر انقلاب، ۱/۱۵۹.</ref> | ||
در سال ۱۳۶۸ و پایان [[دفاع مقدس]]، سپاه پاسداران ۱۵ لشکر در اختیار داشت.<ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۳۶۸، ۳۵۰.</ref> گروهی از زنان نیز با حفظ ارزش‌های اسلامی در سپاه به خدمت مشغول شدند و در امور فرهنگی، امنیتی و هدایت کمک‌های مردمی و پشتیبانی جبهه‌ها فعالیت می‌کردند.<ref>دفتر عقیدتی، روزها و رویدادها، ۱/۲۲۲.</ref> در آغاز تشکیل سپاه در سال ۱۳۵۸ [[مرضیه حدیدچی]] (دباغ) در شورای فرماندهی سپاه شرکت می‌کرد.<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۶۵؛ حدیده‌چی، خاطرات، ۱۸۳.</ref> وی در سازمان‌دادن به سپاه غرب کشور نقش ایفا کرد و فرمانده سپاه پاسداران انقلاب همدان شد<ref>حدیده‌چی، خاطرات، ۱۸۴–۱۸۵؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۶۵.</ref> {{ببینید| | در سال ۱۳۶۸ و پایان [[دفاع مقدس]]، سپاه پاسداران ۱۵ لشکر در اختیار داشت.<ref>خامنه‌ای، حدیث ولایت، ۱۳۶۸، ۳۵۰.</ref> گروهی از زنان نیز با حفظ ارزش‌های اسلامی در سپاه به خدمت مشغول شدند و در امور فرهنگی، امنیتی و هدایت کمک‌های مردمی و پشتیبانی جبهه‌ها فعالیت می‌کردند.<ref>دفتر عقیدتی، روزها و رویدادها، ۱/۲۲۲.</ref> در آغاز تشکیل سپاه در سال ۱۳۵۸ [[مرضیه حدیدچی]] (دباغ) در شورای فرماندهی سپاه شرکت می‌کرد.<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۶۵؛ حدیده‌چی، خاطرات، ۱۸۳.</ref> وی در سازمان‌دادن به سپاه غرب کشور نقش ایفا کرد و فرمانده سپاه پاسداران انقلاب همدان شد<ref>حدیده‌چی، خاطرات، ۱۸۴–۱۸۵؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۶۵.</ref> {{ببینید|مرضیه دباغ}}. | ||
پیش از تبدیل سپاه به وزارتخانه، هواداران انقلاب اسلامی به‌طور داوطلبانه به سپاه کمک می‌کردند.<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۵۵.</ref> [[بنیاد مستضعفان]]،<ref>هاشمی رفسنجانی، امید و دلواپسی، ۳۸۳.</ref> [[شورای انقلاب]]<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۵۵.</ref> و نخست‌وزیر نیز در تأمین بودجه سپاه کمک می‌کردند و به افراد رسمی حقوق ماهیانه پرداخت می‌شد.<ref>جنتی، خاطرات، ۱۶۸.</ref> [[ارتش]] نیز در تهیه لوازم نظامی مورد نیاز، به سپاه یاری می‌رساند.<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۵۴–۱۵۶.</ref> پس از مدتی بودجه این نهاد، وابسته به دولت شد.<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۲۳۴.</ref> | پیش از تبدیل سپاه به وزارتخانه، هواداران انقلاب اسلامی به‌طور داوطلبانه به سپاه کمک می‌کردند.<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۵۵.</ref> [[بنیاد مستضعفان]]،<ref>هاشمی رفسنجانی، امید و دلواپسی، ۳۸۳.</ref> [[شورای انقلاب]]<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۵۵.</ref> و نخست‌وزیر نیز در تأمین بودجه سپاه کمک می‌کردند و به افراد رسمی حقوق ماهیانه پرداخت می‌شد.<ref>جنتی، خاطرات، ۱۶۸.</ref> [[ارتش]] نیز در تهیه لوازم نظامی مورد نیاز، به سپاه یاری می‌رساند.<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۵۴–۱۵۶.</ref> پس از مدتی بودجه این نهاد، وابسته به دولت شد.<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۲۳۴.</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۷۴: | ||
== نمایندگان امام‌خمینی == | == نمایندگان امام‌خمینی == | ||
حسن لاهوتی | [[حسن لاهوتی]] نخستین [[نماینده امام‌خمینی]] در سپاه بود<ref>معاونت روابط عمومی، سپاه در گذر انقلاب، ۱/۵۸؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۵۸.</ref> و امام‌خمینی در ۲۵ [[شهریور]] ۱۳۵۸ از وی خواست در جلسات شورای عالی هماهنگی سپاه شرکت و شرح کارها را هر هفته به ایشان گزارش کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۵۴۸.</ref> لاهوتی پس از چند ماه از این سمت استعفا کرد و [[سیدعلی خامنه‌ای]] مسئولیت‌های وی را بر عهده گرفت.<ref>مراد، لاهوتی اشکوری، ۱/۳۲۷؛ روزی‌طلب، صخره سخت، ۲۹۷–۲۹۹.</ref> امام‌خمینی در ۲۸ [[خرداد]] ۱۳۵۹ [[فضل‌الله محلاتی]] را به نمایندگی خود در سپاه برگزید و به وی سفارش کرد سازمانی را برای بازرسی نیروهای مسلح با همکاری [[نمایندگان رهبری]] در دیگر قوای مسلح تأسیس کند و به‌طور هفتگی از فعالیت خود گزارش دهند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۵۰.</ref> {{ببینید|فضل‌الله محلاتی}}. | ||
امام‌خمینی در اول [[تیر]] ۱۳۵۹ در دیدار با مسئولان اطلاعات و تحقیقات سپاه از آنان خواست برای حفظ اسلامیت سپاه و جلوگیری از انحراف فکری و عملی پاسداران و رعایت حق و [[حقوق مردم]] و مسائل مورد نیاز به [[حسینعلی منتظری]]، [[علی مشکینی]] و [[حسین راستی کاشانی]] مراجعه کنند و از آنان دستور بگیرند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۵۵.</ref> گستردگی سپاه به‌ویژه توجه به مسئله عقیدتی و فکری پاسداران موجب شد امام‌خمینی نماینده دیگری نیز در سپاه منصوب کند<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۱۹؛ جمهوری اسلامی، ۲۴/۹/۱۳۶۰، ۱.</ref> و از این‌رو در ۲۳ [[آذر]] ۱۳۶۰ سیدحسن طاهری خرم‌آبادی | امام‌خمینی در اول [[تیر]] ۱۳۵۹ در دیدار با مسئولان اطلاعات و تحقیقات سپاه از آنان خواست برای حفظ اسلامیت سپاه و جلوگیری از انحراف فکری و عملی پاسداران و رعایت حق و [[حقوق مردم]] و مسائل مورد نیاز به [[حسینعلی منتظری]]، [[علی مشکینی]] و [[حسین راستی کاشانی]] مراجعه کنند و از آنان دستور بگیرند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۵۵.</ref> گستردگی سپاه به‌ویژه توجه به مسئله عقیدتی و فکری پاسداران موجب شد امام‌خمینی نماینده دیگری نیز در سپاه منصوب کند<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۱۹؛ جمهوری اسلامی، ۲۴/۹/۱۳۶۰، ۱.</ref> و از این‌رو در ۲۳ [[آذر]] ۱۳۶۰ [[سیدحسن طاهری خرم‌آبادی]] را به نمایندگی در سپاه برگزید و از وی خواست با کمال دقت، در تطبیق قوانین و تصمیمات شورای سپاه پاسداران با احکام [[اسلام]] کوشش کند و بر خط فکری و اعتقادی سپاه در سراسر ایران نظارت دقیق داشته باشد و با کمال قاطعیت از انحرافات و تخلفات جلوگیری کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۳۶.</ref> | ||
به دنبال مسافرت طاهری در مهر ۱۳۶۱ به [[پاکستان]]، [[محمدرضا فاکر]] مسئولیت‌های وی را از طرف امام‌خمینی بر عهده گرفت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۴۳۹؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۲۰.</ref> وی ده ماه در این مسئولیت به کار مشغول بود و پس از آن طاهری دوباره به حکم امام‌خمینی نمایندگی ایشان در سپاه را از سر گرفت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۱۰.</ref> پس از شهادت [[فضل‌الله محلاتی]] در ۱۹ [[بهمن]] ۱۳۶۶، [[محمود محمدی عراقی]] تا انتصاب عبدالله نوری، به عنوان جانشین نماینده ایشان در سپاه انجام وظیفه می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۳۲ و ۴۶۸.</ref> امام‌خمینی در ۱۸ [[اسفند]] ۱۳۶۷ نوری را که نمایندگی ایشان در [[جهاد سازندگی]] را بر عهده داشت، به نمایندگی خود در سپاه نیز برگزید<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۱۳.</ref> {{ببینید| | به دنبال مسافرت طاهری در مهر ۱۳۶۱ به [[پاکستان]]، [[محمدرضا فاکر]] مسئولیت‌های وی را از طرف امام‌خمینی بر عهده گرفت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۴۳۹؛ رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۲۰.</ref> وی ده ماه در این مسئولیت به کار مشغول بود و پس از آن طاهری دوباره به حکم امام‌خمینی نمایندگی ایشان در سپاه را از سر گرفت.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۱۰.</ref> پس از شهادت [[فضل‌الله محلاتی]] در ۱۹ [[بهمن]] ۱۳۶۶، [[محمود محمدی عراقی]] تا انتصاب عبدالله نوری، به عنوان جانشین نماینده ایشان در سپاه انجام وظیفه می‌کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۳۲ و ۴۶۸.</ref> امام‌خمینی در ۱۸ [[اسفند]] ۱۳۶۷ نوری را که نمایندگی ایشان در [[جهاد سازندگی]] را بر عهده داشت، به نمایندگی خود در سپاه نیز برگزید<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۱۳.</ref> {{ببینید|عبدالله نوری}}. | ||
== توصیه‌های امام‌خمینی == | == توصیه‌های امام‌خمینی == | ||
| خط ۵۱: | خط ۹۰: | ||
سپاه پاسداران در همه مأموریت‌ها، از تأمین امنیت داخلی و [[دفاع مقدس]] و کارهای فرهنگی تا سازندگی، کارنامه قابل توجهی داشته‌است. در نگاه امام‌خمینی کارهای این نیرو مثبت و در میان نهادهای انقلابی نقش اول را در پاسداری از [[دستاوردهای انقلاب اسلامی]] بر عهده داشته و بقای کشور در گرو فعالیت‌های آن بوده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۳۱۴.</ref> دیگر مسئولان نظام نیز از عملکرد سپاه در رفع مشکلات انقلاب رضایت داشته‌اند.<ref>خامنه‌ای، سپاه از دیدگاه، ۱۱–۱۲.</ref> بخش مهمی از امنیت داخلی کشور مدیون فداکاری پاسداران بوده‌است<ref>نظرپور، نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تداوم انقلاب اسلامی، ۴۵.</ref>؛ چنان‌که در آغاز انقلاب این نهاد کار [[وزارت اطلاعات]] را نیز انجام می‌داد.<ref>ساوجی، خاطرات، ۲۴۸.</ref> این نیرو در سرکوب و دستگیری نیروهای [[ضدانقلاب]] اعم از تروریست‌ها مانند [[گروه فرقان]]<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۹۷–۹۹.</ref> خان‌های یاغی<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۲۷.</ref> و حامیان [[رژیم پهلوی]] و گروه‌های معارض و حل بحران‌های قومی مشارکت جدی داشت و در هر نقطه که [[ضدانقلاب]] اعلان حضور می‌کرد حاضر بود<ref>بهرامی، نقش سپاه در مبارزه با ضدانقلاب، ۱۲.</ref> و در مبارزه با تجزیه‌طلبان و حفظ یکپارچگی ایران موفق عمل کرد.<ref>رضایی، آشنای غریب، ۷۷.</ref> | سپاه پاسداران در همه مأموریت‌ها، از تأمین امنیت داخلی و [[دفاع مقدس]] و کارهای فرهنگی تا سازندگی، کارنامه قابل توجهی داشته‌است. در نگاه امام‌خمینی کارهای این نیرو مثبت و در میان نهادهای انقلابی نقش اول را در پاسداری از [[دستاوردهای انقلاب اسلامی]] بر عهده داشته و بقای کشور در گرو فعالیت‌های آن بوده‌است.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۳۱۴.</ref> دیگر مسئولان نظام نیز از عملکرد سپاه در رفع مشکلات انقلاب رضایت داشته‌اند.<ref>خامنه‌ای، سپاه از دیدگاه، ۱۱–۱۲.</ref> بخش مهمی از امنیت داخلی کشور مدیون فداکاری پاسداران بوده‌است<ref>نظرپور، نقش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تداوم انقلاب اسلامی، ۴۵.</ref>؛ چنان‌که در آغاز انقلاب این نهاد کار [[وزارت اطلاعات]] را نیز انجام می‌داد.<ref>ساوجی، خاطرات، ۲۴۸.</ref> این نیرو در سرکوب و دستگیری نیروهای [[ضدانقلاب]] اعم از تروریست‌ها مانند [[گروه فرقان]]<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۹۷–۹۹.</ref> خان‌های یاغی<ref>هاشمی رفسنجانی، پس از بحران، ۱۲۷.</ref> و حامیان [[رژیم پهلوی]] و گروه‌های معارض و حل بحران‌های قومی مشارکت جدی داشت و در هر نقطه که [[ضدانقلاب]] اعلان حضور می‌کرد حاضر بود<ref>بهرامی، نقش سپاه در مبارزه با ضدانقلاب، ۱۲.</ref> و در مبارزه با تجزیه‌طلبان و حفظ یکپارچگی ایران موفق عمل کرد.<ref>رضایی، آشنای غریب، ۷۷.</ref> | ||
سپاه پاسداران موفق شد در سال ۱۳۵۸ غائله قومی و نظامی سازمان خلق عرب را در [[خرمشهر]]<ref>بهرامی، نقش سپاه در مبارزه با ضدانقلاب، ۱۲؛ فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ۱/۴۹۶–۵۲۰.</ref> با هماهنگی [[ارتش]] از میان بردارد<ref>یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۲/۳۳.</ref> {{ببینید|خلق عرب}}. ازمیان‌بردن فتنه و آشوب چریک‌های فدایی خلق ایران در سال ۱۳۵۸ در ترکمن‌صحرا با همراهی ارتش جمهوری اسلامی<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۴۲–۱۴۳؛ فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ۱/۴۵۰–۴۵۵.</ref> {{ببینید|ترکمن‌صحرا}}، مبارزه با غائله پاوه {{ببینید|پاوه | سپاه پاسداران موفق شد در سال ۱۳۵۸ غائله قومی و نظامی سازمان خلق عرب را در [[خرمشهر]]<ref>بهرامی، نقش سپاه در مبارزه با ضدانقلاب، ۱۲؛ فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ۱/۴۹۶–۵۲۰.</ref> با هماهنگی [[ارتش]] از میان بردارد<ref>یکتا، روزشمار جنگ ایران و عراق، ۲/۳۳.</ref> {{ببینید|خلق عرب}}. ازمیان‌بردن فتنه و آشوب چریک‌های فدایی خلق ایران در سال ۱۳۵۸ در ترکمن‌صحرا با همراهی ارتش جمهوری اسلامی<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۴۲–۱۴۳؛ فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ۱/۴۵۰–۴۵۵.</ref> {{ببینید|ترکمن‌صحرا}}، مبارزه با غائله پاوه {{ببینید|پاوه}} و کردستان {{ببینید|کردستان}} از دیگر فعالیت‌های سپاه بود.<ref>دفتر عقیدتی، روزها و رویدادها، ۱/۲۱۹ و ۳۰۷.</ref> | ||
خنثی‌سازی و دستگیری عوامل کودتای نوژه در سال ۱۳۵۹<ref>مؤسسه مطالعات، کودتای نوژه، ۲۵۷–۲۷۹؛ روزی‌طلب، صخره سخت، ۹۷۳ و ۹۸۳.</ref> با همکاری دیگر نهادهای امنیتی در کارنامه سپاه جای دارد<ref>هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۱۴۴.</ref> {{ببینید|کودتای نوژه}}. این نیرو در خاموش‌کردن فتنه حزب خلق مسلمان نیز<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۹۵–۹۶؛ فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ۱/۵۳۲–۵۳۳.</ref> نقش داشت {{ببینید|حزب جمهوری خلق مسلمان}} و با رصدکردن کودتای [[صادق قطب‌زاده]] وزیر امور خارجه دولت موقت علیه جمهوری اسلامی<ref>محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱/۲۲۷.</ref> از فاجعه‌ای بزرگ پیشگیری کرد.<ref>بهرامی، نقش سپاه در مبارزه با ضدانقلاب، ۱۲.</ref> نیز با همراهی دیگر نیروهای امنیتی توانست [[توطئه حزب توده علیه جمهوری اسلامی]] را با آن سابقه طولانی تشکیلاتی و اطلاعاتی و | خنثی‌سازی و دستگیری عوامل کودتای نوژه در سال ۱۳۵۹<ref>مؤسسه مطالعات، کودتای نوژه، ۲۵۷–۲۷۹؛ روزی‌طلب، صخره سخت، ۹۷۳ و ۹۸۳.</ref> با همکاری دیگر نهادهای امنیتی در کارنامه سپاه جای دارد<ref>هاشمی رفسنجانی، انقلاب در بحران، ۱۴۴.</ref> {{ببینید|کودتای نوژه}}. این نیرو در خاموش‌کردن فتنه حزب خلق مسلمان نیز<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۹۵–۹۶؛ فوزی، تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران، ۱/۵۳۲–۵۳۳.</ref> نقش داشت {{ببینید|حزب جمهوری خلق مسلمان}} و با رصدکردن کودتای [[صادق قطب‌زاده]] وزیر امور خارجه دولت موقت علیه جمهوری اسلامی<ref>محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۱/۲۲۷.</ref> از فاجعه‌ای بزرگ پیشگیری کرد.<ref>بهرامی، نقش سپاه در مبارزه با ضدانقلاب، ۱۲.</ref> نیز با همراهی دیگر نیروهای امنیتی توانست [[توطئه حزب توده علیه جمهوری اسلامی]] را با آن سابقه طولانی تشکیلاتی و اطلاعاتی و جاسوسی در سال ۱۳۶۱ خنثی سازد.<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۲۴۹–۲۵۰؛ محمدی ری‌شهری، خاطره‌ها، ۲/۸۸؛ امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۲۲.</ref> | ||
مقابله با اقدامات ضد امنیتی سازمان مجاهدین خلق ایران ازجمله [[جاسوسی]] برای | مقابله با اقدامات ضد امنیتی سازمان مجاهدین خلق ایران ازجمله [[جاسوسی]] برای [[بیگانگان]]،<ref>مؤسسه مطالعات، سازمان مجاهدین، ۲/۴۱۹.</ref> کشف خانه‌های تیمی و مقابله با [[عملیات مسلحانه]] این گروه علیه نظام جمهوری اسلامی<ref>مؤسسه مطالعات، سازمان مجاهدین، ۲/۶۸۸–۶۸۹.</ref> از دیگر برنامه‌های سپاه بود<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۸۰.</ref> {{ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}}. پس از انفجار تروریستی نخست‌وزیری و به شهادت رسیدن [[محمدعلی رجایی]] و [[محمدجواد باهنر]] رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر در ۸/۶/۱۳۶۰ {{ببینید|هشت شهریور}} امنیت [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]] و [[ریاست‌جمهوری]] و مکان‌های حساس به سپاه پاسداران سپرده شد<ref>رفیق‌دوست، برای تاریخ می‌گویم، ۱۸۲.</ref> و این نیرو توانست با هماهنگی با [[کمیته‌های انقلاب اسلامی]] و دادستانی انقلاب و دیگر نیروهای امنیتی با فداکاری، گروه‌های کوچک و بزرگ چنان‌که امام‌خمینی اشاره کرده‌است ضد انقلاب را قلع و قمع کند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۲۱–۴۲۲.</ref> و امنیت پرواز هواپیماها را تأمین کند.<ref>دفتر عقیدتی، روزها و رویدادها، ۱/۲۲۰.</ref> | ||
[[احزاب سیاسی]] و مخالف با نظام اسلامی پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] با شعار خودمختاری به هدف تجزیه [[کردستان]] از ایران و با حمایت [[بیگانگان]]، منطقه را ناامن کردند. اشغال پادگان‌های نظامی، [[ترور]] و ترساندن افراد بومی و غیر بومیِ طرفدار نظام، مصادره و به‌آتش‌کشیدن اموال دولتی و گرفتن [[مالیات]] از مردم ازجمله اقدامات این سازمان‌ها بود.<ref>بهرامی، نقش سپاه در مبارزه با ضدانقلاب، ۱۲؛ روحی، مردمی کردن امنیت در مدیریت بحران، ۱۴۲.</ref> تلاش دولت و [[نمایندگان امام‌خمینی]] برای مذاکره با گروه‌های سیاسی و نظامی مخالفان نظام به جایی نرسید.<ref>روحی، مردمی کردن امنیت در مدیریت بحران، ۱۴۶.</ref> امام‌خمینی از قوای انتظامی و سپاه خواست برای نجات مردم به پاوه<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۲۸۵–۲۸۶.</ref> و [[کردستان]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۳۰۶–۳۰۷.</ref> بروند {{ببینید|پاوه}}. | [[احزاب سیاسی]] و مخالف با نظام اسلامی پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] با شعار خودمختاری به هدف تجزیه [[کردستان]] از ایران و با حمایت [[بیگانگان]]، منطقه را ناامن کردند. اشغال پادگان‌های نظامی، [[ترور]] و ترساندن افراد بومی و غیر بومیِ طرفدار نظام، مصادره و به‌آتش‌کشیدن اموال دولتی و گرفتن [[مالیات]] از مردم ازجمله اقدامات این سازمان‌ها بود.<ref>بهرامی، نقش سپاه در مبارزه با ضدانقلاب، ۱۲؛ روحی، مردمی کردن امنیت در مدیریت بحران، ۱۴۲.</ref> تلاش دولت و [[نمایندگان امام‌خمینی]] برای مذاکره با گروه‌های سیاسی و نظامی مخالفان نظام به جایی نرسید.<ref>روحی، مردمی کردن امنیت در مدیریت بحران، ۱۴۶.</ref> امام‌خمینی از قوای انتظامی و سپاه خواست برای نجات مردم به پاوه<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۲۸۵–۲۸۶.</ref> و [[کردستان]]<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۳۰۶–۳۰۷.</ref> بروند {{ببینید|پاوه}}. | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۷۸: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/10006/166/ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]، دانشنامه | *سیدعباس رضوی، [https://books.khomeini.ir/books/10006/166/ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]، [[دانشنامه امام‌خمینی]]، ج۶، ص۱۶۶–۱۷۶. | ||
[[رده:مقاله‌های | {{نظام جمهوری اسلامی ایران}} | ||
[[رده:مقاله‌های تأییدشده]] | |||
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | |||
[[رده:مقاله‌های جلد ششم دانشنامه امام‌خمینی]] | |||
[[رده:مقاله‌های دارای جعبه اطلاعات]] | |||
[[رده:مقاله‌های دارای تصویر]] | |||
[[رده:نهادهای تأسیس‌شده توسط امام‌خمینی]] | |||
[[رده:مقاله‌های دارای شناسه]] | |||