اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی (کتاب)

اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی، به قلم غلام‌حسن مقیمی و حاصل چندین سال تدریس او است.

نویسنده

غلام‌حسن مقیمی (۱۳۳۷)، تحصیلات ابتدایی و دبیرستان خود را در بهشهر و بابل گذراند و از سال ۱۳۶۵، تحصیل علوم حوزوی را در حوزه علمیه قم آغاز کرد. او از سال ۱۳۶۸ وارد دانشگاه باقرالعلوم شد و هم‌زمان با گذراندن دروس حوزوی، تحصیل در دانشگاه را نیز تا مقطع دکتری علوم سیاسی ادامه داد. مقیمی، دو کتاب و ۱۸ مقاله تألیف کرده است که از این میان، کتاب «نقش مردم در حکومت دینی» در سال ۱۳۸۰ شایسته تقدیر شد. مقیمی در سال ۱۳۸۹ دبیر علمی همایش اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی امام‌خمینی بود که به کوشش مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص) برگزار شد.

اهمیت کتاب

اهمیت کتاب «اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی»، در آموزشی‌بودن آن است. از همین جهت تلاش شده است تا مختصر، روان و در عین حال تخصصی باشد. این کتاب که حاصل چندین سال تدریس نویسنده است، کوشیده است تا اندیشه سیاسی امام‌خمینی را به صورت همه‌جانبه و در قالب ۱۴ جلسه درسی تدوین کند. در این کتاب، به مهم‌ترین تحولات سیاسی و اجتماعی دوران حیات امام‌خمینی از دوران قبل از انقلاب تا دوران تأسیس و تثبیت نظام جمهوری اسلامی در ایران اشاره شده و عملکرد و مواضع سیاسی و اجتماعی ایشان با توجه به موقعیت‌های مختلف، مورد مطالعه قرار گرفته است.

ساختار

ساختار اصلی کتاب، یک پیشگفتار، هفت فصل و فهرست منابع است. در فصل اول، به کلیات و مفاهیم مورد بررسی در کتاب پرداخته شده است (یک درس). فصل دوم، شخصیت، آثار سیاسی و زمانه امام‌خمینی را توصیف می‌کند (دو درس). فصل سوم، مبادی و مبانی اندیشه سیاسی امام‌خمینی را بیان کرده است (دو درس)؛ از قبیل مبانی معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی، مبانی کلامی، فقهی، عرفانی و رفتاری، مبنای فقهی‌اصولی و مبانی رفتاری و عملی اندیشه سیاسی امام‌خمینی. فصل‌های چهارم و پنجم، دین و سیاست و نیز نظریه ولایت فقیه و حکومت ولایی از منظر امام‌خمینی را شرح می‌دهد (فصل چهارم دو درس و فصل پنجم سه درس). فصل‌های ششم و هفتم نیز به مشروعیت و مشارکت و سیاست خارجی و روابط بین‌الملل می‌پردازد (فصل ششم دو درس و فصل هفتم یک درس). در پایان هر درس، خلاصه مطلب و منابع بیشتر برای مطالعه ذکر شده است. پایان‌بخش کتاب هم فهرست منابع و مآخذ است. در این کتاب تقریباً تمام اندیشه‌های سیاسی امام‌خمینی جمع شده است. نویسنده در این کتاب، کوشیده است ضمن پاسخ‌گویی به شبهات سیاسی، فرهنگ «سیاست ما عین دیانت ماست» را معرفی کند. بیان اهداف کلی هر درس و انتظاراتی که از دانشجو می‌رود –که در ابتدای هر درس آمده است- و نیز پرسش‌های پایانی هر درس، آموزش آسان‌تر و امکان ارزیابی مستمر را فراهم ساخته است. روش کتاب در بررسی افکار و اندیشه‌های سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی، روش تحلیلی و توصیفی است.

منابع کتاب

نویسنده در تدوین کتاب، از ۱۴۷ منبع (کتاب و مقاله) فارسی بهره برده است. در میان این منابع، برخی آثار ترجمه‌شده از نویسندگان خارجی نیز وجود دارد.

وضعیت نشر

مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، کتاب اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی را نخستین‌بار در سال ۱۳۹۳ منتشر کرد. این کتاب در یک مجلد و ۴۴۰ صفحه و شمارگان ۵۰۰ منتشر شد. چاپ دیگری از این کتاب دست‌یاب نشد.

کاستی‌ها

بر خلاف ادعای آموزشی و تخصصی بودن کتاب، یکی از نخستین اشکالات صوری که در وهله اول به چشم می‌آید، فهرست منابع پایانی کتاب است که ترتیب الفبایی در آن رعایت نشده است و دسترسی به منابع را سخت کرده است.