|
|
خط ۱۱: |
خط ۱۱: |
| ==مبارزات و فعالیتهای سیاسی== | | ==مبارزات و فعالیتهای سیاسی== |
|
| |
|
| ==بازتاب درگذشت==
| |
| در ایران به محض انتشار خبر، درسهای حوزههای علمیه شهرهای مختلف ازجمله [[قم]]، مشهد، اصفهان، شیراز و تبریز تعطیل شد و مجالس عزاداری و فاتحهخوانی متعددی در سراسر کشور برپا شد.<ref>ملاییپور قرجهداغی، شهید سیدمصطفی خمینی در نگاه تاریخ، ۸۹ ـ ۹۰.</ref> نخستین مجلس فاتحه برای وی در ایران را مرجع تقلید وقت، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] در مسجد اعظم قم برگزار کرد و به دنبال آن، دیگر مراجع تقلید، [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم|جامعه مدرسین حوزه علمیه]] و بازار نیز مجالسی برپا کردند.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۰/۶ ـ ۱۲ و ۲۹ ـ ۳۰؛ راعی گلوجه، زندگینامه و مبارزات آیتالله سیدمصطفی خمینی، ۱۴۸ ـ ۱۴۹.</ref> در این مجالس که با استقبال و شرکت گسترده اقشار مختلف مردم روبهرو میشد، مردم شعارهایی ضد رژیم پهلوی سر میدادند و گاه اعلامیههایی در محکومیت این رژیم و دعوت به ادامه مبارزه پخش میشد.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۰/۶ ـ ۱۲ و ۲۹ ـ ۳۰؛ راعی گلوجه، زندگینامه و مبارزات آیتالله سیدمصطفی خمینی، ۱۴۸ ـ ۱۴۹.</ref>
| |
|
| |
| در تهران نیز روحانیان، دانشگاهیان، روشنفکران و بازاریان در مسجد ارگ مراسمی برگزار کردند و حسن روحانی سخنرانی کرد و به افشاگری و انتقاد از حکومت پرداخت.<ref>← خمینی، امید اسلام شهید آیتالله حاجسیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک، ۴۰۱.</ref> در شیراز، آبادان، اهواز، مشهد، یزد، تبریز، اصفهان، کاشان، خمین و جهرم نیز اینگونه مجالس ادامه یافت.<ref>اکبرزاده، خاطرات، ۳۱ ـ ۳۲.</ref>
| |
|
| |
| در خارج از ایران ازجمله در پاکستان، افغانستان، سوریه، کویت، عربستان سعودی، لبنان، بحرین، قطر، انگلستان، سوئد، امریکا و کانادا نیز مجالس ختم و بزرگداشت برگزار شد و اقشار گوناگون به خصوص دانشجویان و روحانیان با شرکت در این مجالس و انجام تظاهرات ضمن ابراز تنفر از رژیم پهلوی بر حمایت خود از نهضت امامخمینی تأکید کردند.<ref>محتشمیپور، خاطرات سیاسی، ۳۱۳/۲.</ref>
| |
|
| |
| حضور گسترده مردم در مجالس بزرگداشت سیدمصطفی خمینی بهویژه مجلسی که از سوی جامعه مدرسین قم برگزار شده بود و مقایسه آن با مجلس بزرگداشت فرزند سیدحسین بروجردی که مدتی پیش از این اتفاق افتاده و معمولی برگزار شده بود، موجب تعجب کارشناسان ساواک<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۶ و ۱۰۲ ـ ۱۱۱</ref> و نگرانی برخی از اطرافیان سیدکاظم شریعتمداری<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۶ و ۵۴.</ref> شده بود. تحلیلگر ساواک در بیان علل استقبال مردم از مجالس بزرگداشت سیدمصطفی و گسترش نفوذ امامخمینی ده نکته آوردهاست و هر چند این نکتهها از سر کینهجویی است؛ با این حال، به واقعیات مهمی اشاره میکند که درخور دقت و تامل است.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۶ و ۱۰۲ ـ ۱۱۱.</ref>
| |
|
| |
| افزون بر مجالس ختم و بزرگداشت، روحانیان ایران از شهرهای مختلف با ارسال تلگرام به [[امامخمینی]] تسلیت گفتند و طول عمر و بازگشت ایشان را به ایران از خداوند خواستار شدند.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱۱/۶، ۴۲، ۴۴، ۵۲، ۶۸ ـ ۶۹ و ۷۲.</ref> ایشان نیز در ۱۳۵۶/۸/۲۱ در نامهای خطاب به طبقات مختلف مردم ایران از فرستادن تسلیتنامه و ابراز همدردی آنان تشکر کرد.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۷۶/۶، ۱۰۱ و ۱۱۱ ـ ۱۱۲.</ref>
| |
|
| |
| برگزاری مجالس متعدد ختم و سخنرانی در داخل و خارج کشور در تشدید مبارزات بر ضد رژیم پهلوی نقش مهمی داشت و موجب شد مردم با نهضت امامخمینی و دیدگاههای سیاسی ایشان بیشتر آشنا شوند و در جریان مفاسد رژیم پهلوی و علت قیام امامخمینی و دلایل تبعید ایشان قرار گیرند<ref>کاهه، سیدمصطفی مصطفوی خمینی، ۳۶۵/۱؛ ذاکری، طلوع خورشید، سالشمار زندگانی امامخمینی قدس سره، ۴۳۴.</ref> و با شعارهای انقلابی در حمایت از امامخمینی و راهاندازی تظاهرات بر ضد حکومت تنفر خود را از رژیم پهلوی نشان دهند.<ref>ذاکری، طلوع خورشید، سالشمار زندگانی امامخمینی قدس سره، ۴۳۴.</ref> در بسیاری از این مجالس، رژیم پهلوی و ساواک متهم اصلی فوت سیدمصطفی خمینی اعلام میشدند و سبب تظاهرات و درگیری مردم با پلیس میگردید.<ref>ذاکری، طلوع خورشید، سالشمار زندگانی امامخمینی قدس سره، ۴۳۴.</ref> برابر اسناد ساواک علیرغم سختگیریهای رژیم، سخنرانانِ مجالس ختم بر روی منبرها آشکارا از امامخمینی نام میبردند و مردم با فرستادن صلوات و دادن شعار بر ضد رژیم حمایت خود را از ایشان و انقلاب ابراز میکردند.<ref>ملاییپور قرجهداغی، شهید سیدمصطفی خمینی در نگاه تاریخ، ۹۰ ـ ۹۱.</ref> غالباً در پایان مجالس شرکتکنندگان تظاهرات میکردند و شعارهایی بر ضد رژیم سر میدادند و به همین دلیل ساواک برای کنترل اوضاع اقدام به بازداشت و تبعید شخصیتهای فعال حوزه و دانشگاه کرد.<ref>محتشمیپور، از ایران به ایران، ۸۶/۲ ـ ۸۷؛ حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، ساواک و روحانیت، بولتنهای نوبهای ساواک از ۱۳۴۹/۱۲/۲۵ ـ ۱۳۵۷/۶/۳۰، ۱۹۹ ـ ۲۰۲.</ref> در گزارش ساواک و نیز برخی رسانههای خبری به این موضوع اشاره شدهاست که در مجالس ترحیمِ فرزند ارشد امامخمینی، نام ممنوعالذکر او پس از سالها بر سر زبانها افتاد.<ref>حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، ساواک و روحانیت، بولتنهای نوبهای ساواک از ۱۳۴۹/۱۲/۲۵ ـ ۱۳۵۷/۶/۳۰، ۲۰۲.</ref>
| |
| ==آثار ماندگار== | | ==آثار ماندگار== |
| سیدمصطفی خمینی افزون بر پنجاه عنوان کتاب و رساله در زمینههای مختلف علمی تألیف کردهاست که برخی از آنها مانند کتاب الاجاره و رسالهای در بحث الخلل فی الصلوة در جریان بازداشت امامخمینی در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ یا در حمله مأموران پهلوی در ۱۳۴۶/۸/۲۲ به خانه ایشان غارت شده و از میان رفتهاست.<ref>ثقفیان، شهید سیدمصطفی خمینی و تفسیرش، ۵۴ ـ ۷۲.</ref> همچنین او در بسیاری از حاشیهها و تقریرهای فقهی خود، از کتاب بزرگ فقهی خود با عبارت «کتابنا الکبیر» نام برده و شرح و پیگیری بحثهای بیشتر را به آن کتاب ارجاع دادهاست که ظاهراً گمشده و در حال حاضر وجود ندارد.<ref>اسماعیلی، نگاهی به دیدگاههای فقهی شهید سیدمصطفی خمینی، ۳۵.</ref> در مجموع هجده رساله و کتاب از سوی ایشان نگاشته شده ولی موجود نمیباشد؛<ref>← تقوی، مصطفای من، گذری بر زندگی و آثار آیتالله سیدمصطفی خمینی، ۶۷ ـ ۷۰.</ref> با این حال، کتابهای زیادی از ایشان باقیمانده که برخی هنوز خطیاند و بیشتر چاپ و منتشر شدهاند، مانند تفسیر قرآن در پنج جلد شامل تفسیر سوره حمد و بخشی از آیات سوره بقره، تحریرات فی الاصول در هشت جلد، کتاب الصوم، حاشیه بر الاسفار الاربعه در دو جلد، القواعد الاصولیه، تطبیق هیأت جدید بر هیأت و نجوم اسلامی، دروس الاعلام و نقدها، کتاب الطهاره، کتاب البیع، الاسلام و الحکومه، اجتهاد و تقلید، الفوائد و العوائد، القاعدة الرجالیه، مکاسب محرمه و شرح زندگانی ائمه(ع).<ref>ثقفیان، شهید سیدمصطفی خمینی و تفسیرش، ۵۴ ـ ۷۲؛ میری، نگاهی به زندگی علمی و آثار شهید آقامصطفی خمینی، ۳۶۴ ـ ۳۶۸؛ تقوی، مصطفای من، گذری بر زندگی و آثار آیتالله سیدمصطفی خمینی، ۷۳ ـ ۹۸.</ref> | | سیدمصطفی خمینی افزون بر پنجاه عنوان کتاب و رساله در زمینههای مختلف علمی تألیف کردهاست که برخی از آنها مانند کتاب الاجاره و رسالهای در بحث الخلل فی الصلوة در جریان بازداشت امامخمینی در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ یا در حمله مأموران پهلوی در ۱۳۴۶/۸/۲۲ به خانه ایشان غارت شده و از میان رفتهاست.<ref>ثقفیان، شهید سیدمصطفی خمینی و تفسیرش، ۵۴ ـ ۷۲.</ref> همچنین او در بسیاری از حاشیهها و تقریرهای فقهی خود، از کتاب بزرگ فقهی خود با عبارت «کتابنا الکبیر» نام برده و شرح و پیگیری بحثهای بیشتر را به آن کتاب ارجاع دادهاست که ظاهراً گمشده و در حال حاضر وجود ندارد.<ref>اسماعیلی، نگاهی به دیدگاههای فقهی شهید سیدمصطفی خمینی، ۳۵.</ref> در مجموع هجده رساله و کتاب از سوی ایشان نگاشته شده ولی موجود نمیباشد؛<ref>← تقوی، مصطفای من، گذری بر زندگی و آثار آیتالله سیدمصطفی خمینی، ۶۷ ـ ۷۰.</ref> با این حال، کتابهای زیادی از ایشان باقیمانده که برخی هنوز خطیاند و بیشتر چاپ و منتشر شدهاند، مانند تفسیر قرآن در پنج جلد شامل تفسیر سوره حمد و بخشی از آیات سوره بقره، تحریرات فی الاصول در هشت جلد، کتاب الصوم، حاشیه بر الاسفار الاربعه در دو جلد، القواعد الاصولیه، تطبیق هیأت جدید بر هیأت و نجوم اسلامی، دروس الاعلام و نقدها، کتاب الطهاره، کتاب البیع، الاسلام و الحکومه، اجتهاد و تقلید، الفوائد و العوائد، القاعدة الرجالیه، مکاسب محرمه و شرح زندگانی ائمه(ع).<ref>ثقفیان، شهید سیدمصطفی خمینی و تفسیرش، ۵۴ ـ ۷۲؛ میری، نگاهی به زندگی علمی و آثار شهید آقامصطفی خمینی، ۳۶۴ ـ ۳۶۸؛ تقوی، مصطفای من، گذری بر زندگی و آثار آیتالله سیدمصطفی خمینی، ۷۳ ـ ۹۸.</ref> |