جام شکسته (کتاب)

جام شکسته؛ خاطرات حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه، کتابی است سه جلدی و خودنوشت که به واکاوی و بازآفرینی خاطرات، پیرامون زندگانی، تحصیلات و فعالیت‌های حوزوی و سیاسی و نهضت امام‌خمینی پرداخته است.

نویسنده

عبدالمجید معادیخواه(قم، ۱۳۲۶ش)، روحانی انقلابی، زندانی و تبعیدی پیش از انقلاب، قاضی شرع دادگاه انقلاب، نمایندۀ مردم تهران در دور اول مجلس شورا، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و ریاست بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی (صحیفه امام، ج ۹، ص ۳۷۴؛ همان، ج ۱۶، ص ۶۴؛ عبدالمجید معادیخواه، https://moshakhasat.ir/person)

اهمیت کتاب

از آنجا که خاطرات شخصیت‌های سیاسی یکی از منابع عمده برای بررسی و تحلیل تاریخ انقلاب اسلامی است، و عبدالمجید معادیخواه نیز یکی از همین شخصیت‌ها و خاطراتش یکی از همین منابع محسوب می‌شود، این کتاب و خاطراتش، پراهمیت شده است. از امتیازات کتاب می‌توان به دارا بودن فهرست مطالب دقیق و ریز موضوع، گاه‌شمار، فهرست تفصیلی اسناد، اسناد، فهرست منابع و مآخذ، نمایه اعلام، اشخاص، اماکن، احزاب، گروه‌ها، کتب و نشریات و چکیده انگلیسی، اشاره کرد. همچنین، شرح جامع و کامل بسیاری از مسایل، جریان‌ها و شخصیت‌ها، در پاورقی، از دیگر ویژگی‌های کتاب است.

ساختار

کتاب در سه جلد (روی‌هم‌رفته ۱۸۰۰ صفحه) نگارش شده و جلد اولِ آن، مشتمل بر ۱۱ فصل؛ جلد دوم ۱۰ فصل و جلد سوم ۱۱ فصل. فصول جلد اول به قرار زیر می باشد: فصل اول، سال‌های کودکی؛ فصل دوم، در مرز نوجوانی؛ فصل سوم، آشنایی با حوزۀ قم؛ فصل چهارم، تولدی دیگر؛ آشنایی با ادبیات سیاسی امام‌خمینی؛ فصل پنجم، ترفندی برای گریز از قانون اساسی؛ فصل ششم، طوفانی پس از آرامش؛ فصل هفتم، محرم و عاشورای ۱۳۴۲ش؛ فصل هشتم، حماسه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ش؛ فصل نهم، سفری به کرمانشاه؛ فصل دهم، جشن‌های خاطره‌انگیز جنبش، آزادی امام از زندان و بازگشت به قم و فصل یازدهم، تصویب کاپیتولاسیون (معادیخواه، جام شکسته، جلد اول، فهرست مطالب). فصول جلد دوم نیز به قرار زیر است: فصل اول، رمضان ۱۳۴۳ش: ترور نخست وزیر حسنعلی منصور و رضا شمس‌آبادی و ترور شاه؛ فصل دوم، رهبری جنبش در نجف؛ فصل سوم، روزهای غربت جنبش؛ فصل چهارم، در تهران؛ در روند دگرگونی، مبارزه؛ فصل پنجم، چهارراه حسابی؛ فصل ششم، دگرگونی در فضای جنبش؛ فصل هفتم، آشنایی با شهید آیت‌الله بهشتی؛ فصل هشتم، بازگشت به حوزه قم؛ فصل نهم، محرم و رمضان سال ۱۳۵۰ش و فصل دهم، نخستین زندان (معادیخواه، جام شکسته، جلد دوم، فهرست مطالب). بخش‌های جلد سوم هم به قرار زیر می‌باشد: بخش اول، فتنه‌ها در روند جنبش؛ بخش دوم، نخستین تجربه‌ی تبعید؛ بخش سوم، نخستین تجربۀ شکنجه؛ بخش چهارم، زندان قصر؛ بخش پنجم، رفت و برگشتی خاطره‌انگیز؛ بخش ششم، انتقال به زندان اوین؛ بخش هفتم، پس از آزادی تا نیمۀ شعبان ۱۳۵۵ش؛ بخش هشتم، راز طوفان؛ بخش نهم، به سوی تبعیدگاهی دیگر؛ بخش دهم، حماسه ۱۷ شهریور و بخش یازدهم، معامله و مقابله‌ی انقلابیون با رژیم در سال ۱۳۵۷ش (معادیخواه، جام شکسته، جلد سوم، فهرست مطالب).

وضعیت نشر

چاپ اولِ جلد اول کتاب در پاییز ۱۳۸۲ در ۵۸۸ صفحه، در ۳۰۰۰ نسخه؛ چاپ اولِ جلد دوم در بهار ۱۳۸۴ در ۵۲۴ صفحه، در ۲۰۰۰ نسخه؛ چاپ اولِ جلدِ سوم در پاییز ۱۳۸۷ در ۷۱۵ صفحه، در ۱۰۰۰ نسخه، در تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است.

منبع

• خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۷ش.
• عبدالمجید معادیخواه، https://moshakhasat.ir/person
• معادیخواه، عبدالمجید، جام شکسته؛ خاطرات حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، جلد اول، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
• معادیخواه، عبدالمجید، جام شکسته؛ خاطرات حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، جلد دوم، چاپ اول، ۱۳۸۴ش.
• معادیخواه، عبدالمجید، جام شکسته؛ خاطرات حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، جلد سوم، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.