سیدمحمد شاهچراغی: تفاوت میان نسخه‌ها

سیدمحمد شاهچراغی در بیستم خرداد ۱۳۱۳ش در حسن‌آباد دامغان<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۴۷)</ref> و در خانواده‌ای از سادات موسوی و منتسب به حضرت شاهچراغ(ع) به دنیا آمد<ref>(کاظمینی، ج۱، ص۴۸۲).</ref> دوران ابتدایی را در روستای فرات (نزدیکی زادگاهش) گذراند. آنگاه با هدف تحصیل دروس حوزوی راهی دامغان شد و مقدمات را در آنجا و نزد آقایان عالمی دامغانی، غلامحسین خیری، محمدرضا خدائی و برادرش سید طاهر شاهچراغی خواند<ref>(کاظمینی، ج۱، ص۴۸۲).</ref> او سپس در سال ۱۳۳۴ش راهی قم شد<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۴۸)</ref> و دروس سطح را در حوزه علمیه آن شهر پیش آقایان میرزا علی‌اکبر مشکینی، محمدتقی ستوده اراکی، شیخ جعفر سبحانی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، سید محمدباقر سلطانی طباطبایی<ref>(کاظمینی، ج۱، ص۴۸۲-۴۸۳)</ref> و سید مصطفی خمینی آموخت<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۴۸).</ref> آنگاه در درس خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و خارج اصول شیخ مرتضی حائری یزدی<ref>(شریف‌رازی، ج۵، ص۱۲۵)</ref> و خارج فقه و اصول سید محمد محقق داماد شرکت کرد<ref>(کاظمینی، ج۱، ص۴۸۳).</ref> وی در زندگینامه‌ای که برای درج در سایت بیت‌الهدی نگاشته، از حضور ۶-۷ ساله در درس امام خمینی سخن گفته و حضور در درس‌های امام خمینی تا تبعید ایشان به ترکیه ادامه داشته است<ref>(«زندگینامه آیت‌الله...»).</ref> با استناد به این گزارش می‌توان گفت که از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۳ ش در درس‌های امام خمینی شرکت می‌کرده است.

سید محمد شاهچراغی پس از تکمیل تحصیلات، به شهر نائین رفت و یک سال به اقامه نماز در مسجد محمدیه آن شهر پرداخت<ref>(کاظمینی، ج۱، ص۴۸۳).</ref> آنگاه به دستور آیت‌الله گلپایگانی رهسپار سمنان شد و اقامه نماز را در مسجد عابدینیه آن شهر بر عهده گرفت<ref>(شریف‌رازی، ج ۵، ص۱۲۶-۱۲۵؛ آیت‌الله حاج شیخ...، ص۴۸).</ref> او در کنار اقامه نماز، به تدریس در مدرسه علمیه صادقیه آن شهر نیز پرداخت<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۴۸).</ref> شاهچراغی در سمنان در کنار برخی از روحانیان مبارز، به تبیین اهداف نهضت اسلامی می‌پرداخت و با حکومت پهلوی مبارزه می‌کرد. بر اساس گزارش‌های ساواک، او ازجمله روحانیانی بود که در مراسم و مجالسی که توسط مقامات دولتی در سمنان برگزار می‌شد شرکت نمی‌کرد. ازجمله در سال ۱۳۵۱ش در نیایش ۱۵ بهمن حضور نیافت. ساواک در گزارشی، از او به‌عنوان یکی از مریدان سرسخت امام خمینی نام برد که از ایشان تقلید می‌کند<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۴۷).</ref> به همین سبب در اردیبهشت ۱۳۵۲ش به ساواک احضار گردید<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۷۰).</ref> او مسجد عابدینیه را به یکی از کانون‌های مهم و فعال مبارزات اسلامی در سمنان تبدیل کرد<ref>(کاظمینی، ج ۱، ص۴۸۳)</ref>و فعالیت‌های سیاسی در آن مسجد باعث شد در سال ۱۳۵۳ ش از طرف ساواک ممنوع‌المنبر شود<ref>(کاظمینی، ج ۱، ص۴۸۳؛ انقلاب اسلامی به...، کتاب ۵، ص۴۳۷).</ref> او همچنین جلساتی را با عنوان عصمتیه برای آشنا کردن بانوان با مسائل دینی در سمنان برگزار می‌کرد<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۸۳-۸۴).</ref> ساواک در همان سال از دیدار دو تن از روحانیان به نام‌های شاهچراغی و تقوی از صادق خلخالی، روحانی تبعیدی در رودبار خبر داد،<ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۶، ص۱۹۷)</ref> اما درباره هویت آنان مطلبی در آن گزارش وجود ندارد و صرفاً می‌توان احتمال داد که آنان سید محمد شاهچراغی و سید محمد تقوی، از روحانیان سمنان بوده‌اند. در ۱۱ آذر ۱۳۵۶ و در چهلمین روز درگذشت مشکوک سید مصطفی خمینی، مجلس ختمی به همان مناسبت در سمنان برگزار شد و سید محمد شاهچراغی ازجمله روحانیانی بود که در آن مجلس شرکت داشت<ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۶، ص۸۶).</ref> او در دهم فروردین ۱۳۵۷ (برابر با چهلمین روز حمله مأموران حکومت پهلوی به تظاهرات مردم تبریز)، «سخنانی تحریک‌آمیز به نفع [امام] خمینی» ایراد کرد. به همین علت، ساواک خواستار دستگیری او و برخی دیگر از روحانیان سمنان شد.<ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۶، ص۱۰۹)</ref> به نظر می‌رسد این دستور اجرایی نشد، چراکه در اردیبهشت ۱۳۵۷، وقتی مأموران حکومت پهلوی به خانه‌های مراجع تقلید در قم یورش بردند، شاهچراغی همراه با جمعی دیگر از روحانیان سمنان در نامه‌ای به آیت‌الله گلپایگانی، هتک حرمت مرجعیت و توهین به مقام مرجعیت را محکوم کردند<ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۶، ص۱۰۴).</ref> آنان تلگراف مشابهی را برای آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری نیز ارسال نمودند<ref>(یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۶، ص۱۰۵؛ انقلاب اسلامی به...، ج ۵، ص۴۳۷)</ref> و سپس همراه با جمعی از روحانیان سمنان، در اعتراض به آن واقعه، به مدت سه روز از اقامه نماز جماعت خودداری کردند. ساواک در گزارشی در این باره، خواستار تبعید سید محمد شاهچراغی از سمنان شد.<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۱۰۳)</ref> او همراه با برخی از روحانیان سمنان، روز ۲۷ خرداد ۱۳۵۷ (مصادف با ماه رجب) را روز عزای عمومی اعلام کردند و از اقامه نماز جماعت در آن روز خودداری نمودند<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۱۱۱).</ref> وی در پی تحریم جشن نیمه شعبان توسط امام خمینی، در اجرای آن حکم در سمنان نقش زیادی داشت. ساواک در گزارشی، سید محمد شاهچراغی را یکی از روحانیان افراطی و فرصت‌طلب نام برد که به تحریک و مسموم کردن اذهان مردم می‌پردازد<ref>(انقلاب اسلامی به...، ج ۷، ص۲۵۸).</ref>

او و تعدادی از روحانیان در شهریور ۱۳۵۷ و پس از اعلام حکومت نظامی در تهران، به تبعیت از روحانیان تهران، اعلام کردند که به مدت سه روز از اقامه نماز جماعت خودداری خواهند کرد<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۱۱۳).</ref> در مهر آن سال نیز پس از اطلاع از محاصره خانه امام خمینی در نجف اشرف، همراه با دیگر روحانیان سمنان در مسجد جامع آن شهر اجتماع کردند و تنفر و تأثر خود را از اقدام حکومت بعث عراق ابراز کردند. او در آن اجتماع، در سخنانی از امام خمینی تجلیل کرد. آنان همچنین اعلامیه‌ای را در تقبیح اقدام عراق صادر کردند. آن اعلامیه در اجتماع فوق قرائت شد و مورد تأیید مردم قرار گرفت<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۱۱۸).</ref> ساواک در ۲۹ مهر آن سال فهرستی از طرفداران «سرسخت» امام خمینی تهیه کرد که نام شاهچراغی هم در آن فهرست دیده می‌شود<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۱۲۵-۱۲۶).</ref> او در مهر ۱۳۵۷ ش و پس از عزیمت امام خمینی به فرانسه، همراه با جمعی از روحانیان مبارز سمنان با صدور اعلامیه‌ای خطاب به امام خمینی، حمایت خود را از مبارزات ایشان اعلام داشتند<ref>(اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ص۳۹۸).</ref> وی در ششم آذر ۱۳۵۷ در اجتماع مردم سمنان در مسجد جامع آن شهر سخنرانی کرد و با اشاره به حوادث مشهد و حمله به مردم آن شهر، شخص محمدرضاشاه را مورد انتقاد قرار داد<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۱۳۷).</ref> وقتی طرفداران حکومت پهلوی بازار دامغان را مورد حمله قرار دادند، همراه با محمدتقی نصیری و یکی دیگر از روحانیان اعزامی از قم، به آن شهر رفت و به بررسی میزان خسارت پرداخت. آنان تصمیم گرفتند با استفاده از وجوهات شرعی، خسارات افراد را که اغلب از طرفداران امام خمینی بودند پرداخت کنند<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۱۳۸).</ref> او در ۱۴ آذر ۱۳۵۷ و در پی دستگیری محمدعلی عالمی، از روحانیان مبارز سمنان، در کمیته تأمین استان حضور یافت و خواستار آزادی عالمی شد <ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۱۴۶).</ref> در ۲۶ دی آن سال نیز در اجتماع فرهنگیان سخنرانی کرد و از مبارزات آنان تجلیل نمود<ref>(آیت‌الله حاج شیخ...، ص۱۴۸-۱۴۹).</ref> پس از تظاهرات باشکوه تاسوعا و عاشورای سال ۱۳۵۷ش، همراه با جمعی از علمای مبارز سراسر کشور در اعلامیه‌ای با استناد به تظاهرات فوق، محمدرضاشاه را مخلوع دانستند و بر عدم مشروعیت حکومت پهلوی تأکید کردند و از دولت‌های خارجی خواستند از هر گونه همکاری با حکومت پهلوی خودداری کنند<ref>(قاسم‌پور، ج ۲، ۴۱۹-۴۲۰).</ref>

سید محمد شاهچراغی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به امامت جمعه مهدی‌شهر در استان سمنان منصوب شد. آنگاه به سمت حاکم شرع در آن شهر منصوب گردید و مدتی هم مدیریت کمیته امداد امام خمینی را در آن شهر بر عهده داشت. سپس به سمت مدیر بنیاد شهید مهدی‌شهر منصوب شد. او در ۱۲ دی ۱۳۸۰ ش به سمت نماینده ولی‌فقیه در استان سمنان و امام جمعه آن شهر منصوب شد<ref>(کاظمینی، ج۱، ص۴۸۳).</ref> وی در چهارمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری از سوی مردم استان سمنان به نمایندگی برگزیده شد<ref>(«نتایج شمارش آرای...»، ص۸).</ref> در پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری هم بار دیگر به نمایندگی از مردم استان سمنان، راهی آن مجلس شد. تأسیس مدرسه علمیه عصمتیه در مهدی‌شهر از فعالیت‌های اجتماعی اوست<ref>(کاظمینی، ج۱، ص۴۸۳).</ref>