شوکران اندیشه (کتاب)

شوکران اندیشه؛ خاطرات و اندیشه‌هایی از آیت‌الله صالحی نجف‌آبادی، کاری از مجتبی لطفی، به واکاوی خاطرات نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی، پیرامون زندگانی و فعالیت‌های سیاسی و مذهبی او پرداخته است.

اهمیت کتاب

تفاوت بنیادین و نواندیشانۀ صالحی نجف‌آبادی، از شاگرد امام‌خمینی، در مبانی و مسائل دینی و مذهبی، او را از هم‌سِلکان خود متمایز کرده است. به همین دلیل، مطالعۀ خاطرات سیاسی، علمی و مذهبی او از اهمیت بسزایی برخوردار است (لطفی، شوکران اندیشه؛ خاطرات و اندیشه‌هایی از آیت‌الله صالحی نجف‌آبادی، ص ۱۵ و ۲۰). از امتیازات کتاب می‌توان به دارا بودن فهرست مطالب، منابع برای مطالب، پاورقی توضیحات رویدادها و نمایه اَعلام، اشاره کرد.

ساختار

کتاب پس از فهرست، یک یادداشت و دیباچه، در ۳ دفتر ذیل بخش‌بندی شده و در پایان آن ضمایم و نمایه آمده است. دفتر اول، تاریخچه زندگی و فعالیت‌های علمی، هدف اصلی از تحصیل علوم دینی، آشنایی با حسینعلی منتظری، تدریس در اصفهان، عزیمت به قم با اصرار شهید بهشتی، شرکت در درس آیت‌الله بروجردی، فتاوا و سفارشات آیت‌الله بروجردی، اصلاحات و نظم حوزه، مقایسۀ بروجردی و امام‌خمینی، رابطۀ شهید مطهری و آیت‌الله منتظری، ویژگی‌های درس امام‌خمینی، درس اخلاق و حکمت منظومه امام، درگذشت بروجردی و تجزیه مرجعیت، تبلیغ مرجعیت امام‌خمینی، موضع نهضت آزادی دربارۀ مرجعیت، تدریس و تألیف و...؛ دفتر دوم، الف ـ خاطرات و مبارزات سیاسی، ۱. دوران رضاخان، مبارزه با مظاهر اسلامی از جمله حجاب و روضه‌خوانی، خاطراتی از مدرس، فرار رضاشاه در ۲۰ شهریور ۱۳۲۰ش، محمدرضاشاه و مذهب و روحانیت ۲. نهضت ملی شدن صنعت نفت، کاشانی و مصدق، اختلاف بین کاشانی و مصدق، نواب صفوی و فدائیان اسلام، ترور کسروی، تندروی فدائیان اسلام دربارۀ بروجردی، تأثیر حرکت فدائیان بر حوزه، ملاقات امام‌خمینی با سران فدائیان اسلام؛ ب ـ انقلاب ۵۷، زمانه و محیط حوزه قبل از آغاز مبارزه، امام‌خمینی و انجمن‌های ایالتی و ولایتی، مخالفت امام‌خمینی با رفراندوم، اعلامیۀ امام علیه رفراندوم، سفر شاه به قم، رفراندوم، حمله به فیضیه، ماجرای کاپیتولاسیون، فراری شدن پس از اعلام مرجعیت امام‌خمینی، بازداشت و تبعید به ابهر، ملاقات موسوی خوئینی‌ها از طرف امام، تبعید به تویسرکان، حربۀ تکفیر، ساواک و جلوگیری از کلاس و منبر من، تبعید به مهاباد، علت تبعید به مناطق سُنّی نشین، سفری کوتاه به قم، عزالدین حسینی در مهاباد، مناظره با علمای سنی راجع به امام زمان؛ ج ـ پس از پیروزی انقلاب، نگارش نامه به مسئولان پیرامون مذاکره در باب جنگ، واکنش‌ها به نامۀ من؛ دفتر سوم، آغاز و انجام شهید جاوید، خونابۀ دل، انگیزۀ تحقیق دربارۀ قیام امام حسین، طرح اولیۀ نظریۀ تشکیل حکومت، کلام دکتر شریعتی دربارۀ شهادت، تفاوت‌های نظریۀ شهادت با تشکیل حکومت، نظریۀ شهید مطهری، واکنش مخالفان شهید جاوید، ساواک و شهید جاوید، درخواست نوشتن توبه‌نامه توسط صالحی نجف‌آبادی، صافی گلپایگانی و شهید آگاه، واکنش موافقان شهید جاوید، موضع‌گیری شیخ مرتضی حائری، عذرخواهی آیت‌الله سلطانی طباطبایی، انگیزۀ نگارش نگاهی به حماسۀ حسینی شهید مطهری و جوسازی علیه کتاب در چاپخانه (لطفی، شوکران اندیشه؛ خاطرات و اندیشه‌هایی از آیت‌الله صالحی نجف‌آبادی، ص ۷ ـ ۱۴)

وضعیت نشر

این کتاب در سال ۱۳۹۵ در ۴۳۲ صفحه، در ۱۱۰۰ نسخه، در تهران، انتشارات کویر به چاپ رسیده است.

آثار پیرامونی

۱. چندین کتاب پیرامون این کتاب چاپ و منتشر شده است. ازجمله: ۲. ستاد همایش صالح، یادنامه حضرت آیت‌الله شیخ نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی، قم، صحیفه خرد، ۱۳۸۶ش. ۳. صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله، شهید جاوید، تهران، رسا، ۱۳۶۳ش. ۴. صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌الله، ولایت فقیه؛ حکومت صالحان، تهران، امید فردا، ۱۳۷۸ش. ۵۰ لطفی، مجتبی، زندگی من و شهید جاوید؛ خاطرات آیت‌الله حاج شیخ نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی، تهران، کویر، ۱۳۹۰ش.

منابع

• لطفی، مجتبی، شوکران اندیشه؛ خاطرات و اندیشه‌هایی از آیت‌الله صالحی نجف آبادی، تهران، کویر، چاپ اول، ۱۳۹۵ش.