محمدتقی صدیقین اصفهانی

صدیقین اصفهانی، محمدتقی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. او در سال ۱۳۰۳ ش در اصفهان زاده شد. پدرش شیخ محمدعلی از روحانیان برجسته اصفهان بود. محمدتقی خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در اصفهان آموخت. دوران ابتدایی را هم در زادگاهش طی کرد و سپس به تحصیل در حوزه علمیه اصفهان پرداخت. پس از فراگیری مقدمات، در درس سطح سید حسین خادمی اصفهانی، محمدحسن عالم نجف‌آبادی، شیخ هبه‌الله هرندی و سید علی‌اصغر برزانی شرکت کرد. در ۱۳۲۵ ش به قم رفت و در حوزه علمیه قم کفایه‌الاصول را نزد آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید زین‌العابدین کاشانی آموخت («درگذشتگان:...» ۱۲۳). آنگاه در درس خارج فقه آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی حضور یافت. هم‌زمان در درس خارج فقه و اصول آیات سید محمدتقی خوانساری، سید محمد محقق داماد (انصاریان خوانساری، ۳۷۳؛ شریف رازی، ج ۲، ۱۹۰) و شیخ محمدعلی اراکی حاضر شد. پس از فوت آیت‌الله بروجردی (فروردین ۱۳۴۰)، به درس خارج فقه و اصول امام خمینی راه یافت و مدتی در آن درس حضور داشت. هم‌زمان از درس خارج آیات سید کاظم شریعتمداری و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی استفاده می‌کرد («درگذشتگان:...» ۱۲۳). او در سال ۱۳۴۳ ش و پس از درگذشت روح‌الله کمالوند، مدیر و مؤسس حوزه علمیه کمالیه خرم‌آباد، به دستور امام خمینی به آن شهر رفت و به تدریس در آن حوزه پرداخت، بنابراین می‌توان احتمال داد که در سال‌های ۱۳۴۰-۱۳۴۲ در درس امام خمینی حضور می‌یافته است. او در ایام تعطیلات حوزه علمیه قم با حضور در حوزه علمیه اصفهان، از محضر درس شیخ مهدی نجفی، سید رحیم ارباب و عبدالله ثقه‌الاسلام استفاده می‌کرد (همان). صدیقین اصفهانی که از سال ۱۳۴۲ ش به تدریس در حوزه علمیه کمالیه خرم‌آباد پرداخت، پس از چهار سال اقامت در آن شهر به قم بازگشت و به تدریس و تألیف در قم اشتغال ورزید. در طول سال‌های تحصیل، به تدریس دروس مقدمات و سطح نیز اشتغال داشت و شاگردان بسیاری تربیت نمود (شریف رازی، ج ۲، ۱۹۰). وی در ۲۹ بهمن ۱۳۴۳ همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت با اشاره به اقدامات دولت ازجمله تبعید امام خمینی به خارج از کشور و دستگیری جمعی از روحانیان و سخت‌گیری علیه مخالفان، ضمن انتقاد از این‌گونه اعمال، خواستار آزادی و بازگشت امام خمینی «مرجع دینی و زعیم فداکار ملی» به کشور و آزادی دیگر زندانیان سیاسی شد (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۲۹-۱۳۰). سپس در ۲۶ اسفند آن سال همراه با جمعی از علما و محصلان دروس دینی اصفهانی حوزه علمیه قم در نامه‌ای به امیرعباس هویدا، به تبعید امام خمینی اعتراض کرد و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور و نیز آزادی سایر زندانیان دربند رژیم شد (همان، ۱۳۶ ـ ۱۳۸). در اسفند ۱۳۴۳ نیز همراه با جمعی از روحانیان مبارز در اعتراض به تبعید امام خمینی، دعای توسل در مسجد بالاسر برگزار کرد و در پی آن مأموران حکومت پهلوی به آن مسجد یورش بردند. پس از آن وی همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم با ارسال نامه‌ای به امیرعباس هویدا، اقدام رژیم را در هتک حرمت حرم حضرت معصومه (س) محکوم کرد و بار دیگر بر خواست خود مبنی بر بازگرداندن امام خمینی از تبعید و آزادی دیگر زندانیان سیاسی تأکید نمود (همان، ج ۳، ۱۶۳). پس از آن همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم، در نامه‌ای دیگر خطاب به هویدا، با اشاره به وضعیت نامعلوم امام خمینی و شایعه تغییر تبعیدگاه ایشان، خواستار اطلاع‌رسانی دراین‌باره شدند (همان، ۱۶۴). به این خاطر، در ۱۳۴۳ و در آستانه ماه مبارک رمضان از طرف ساواک ممنوع‌المنبر شد (سلیمی، ۳۱۵). وقتی در سال ۱۳۴۴ ش سخت‌گیری حکومت پهلوی علیه آیت‌الله سید حسن طباطبایی قمی شدت یافت و یکی از فرزندان آن عالم مبارز توسط ساواک دستگیر شد، همراه با برخی و مدرسان حوزه علمیه قم نامه‌ای به ایشان نوشتند و ضمن تجلیل از تلاش‌های ایشان در دفاع از حریم اسلام، تأسف و تأثر خود را از دستگیری فرزند آیت‌الله قمی اعلام کردند (مدرسه فیضیه به روایت اسناد ساواک، ۱۷۲). وی فعالیت‌های سیاسی خود را تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داد.

وی پس از انقلاب اسلامی به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد. تألیفات او عبارت است از: ۱- معیار الفقاهه در ۵ جلد در فقه استدلالی. ۲- انیس‌المؤمنین. ۳- تفسیر آیه جلباب در حد شرعی حجاب و وجوب ستر وجه و کفین. ۴- حسین (ع) و پذیرش دعوت در نقد و رد کتاب شهید جاوید. ۵- تعلیقه بر وسیله النجاه. ۶- طهارت. ۷- رساله‌ای در امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر. ۸- رساله‌ای در ولایت‌فقیه. ۹- رساله غنا؛ موضوعاً و حکماً. ۱۰- تعلیقه بر جلد دوم منهاج المؤمنین. ۱۱- شطرنج و منع بازی آن. ۱۲- دین و زن. ۱۳- شرح استدلالی شرایع الاسلام. ۱۴- کتاب صلاه و حج در ۹ جلد. 

صدیقین در ۱۲ اسفند ۱۳۸۳ ش در قم درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط لطف‌الله صافی گلپایگانی، در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد («درگذشتگان: آیت‌الله صدیقین»، ۱۲۳). منابع: آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، ج ۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انصاریان خوانساری، محمدتقی (۱۳۹۵)، مرزبان ایمان و یقین، آیت‌الله‌العظمی حاج سید محمدتقی خوانساری، قم، انصاریان؛ «درگذشتگان: آیت‌الله صدیقین» (۱۳۸۴)، آینه پژوهش، شماره ۹۳، مرداد و شهریور؛ سلیمی، حشمت‌الله (۱۳۸۶)، مبارزات روحانیون و وعاظ مساجد به روایت اسناد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۳، تهران، اسلامیه؛ مدرسه فیضیه به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.