محمدعلی معزالدینی

معزالدینی، محمدعلی؛ از شاگردان درس اخلاق امام خمینی. محمدعلی معزالدینی در مهر ۱۲۹۹ ش در یزد به دنیا آمد. پدرش زین‌العابدین خان از نوادگان محمدتقی خان بافقی (حاکم یزد در دوران زند و قاجار و بانی باغ دولت‌آباد و موقوفات دولت‌آباد) و مادرش صبیه آقا میرزا محمدرضا کرمانشاهی، از روحانیان و مجتهدان شهر یزد (و جد پدری شیخ محمد صدوقی یزدی) بود. محمدعلی معزالدینی در چنین خانواده‌ای بزرگ شد و اشعار سعدی و حافظ و ادعیه و قرائت قرآن را در خانه نزد مادرش فراگرفت. یک سال هم در مکتب‌خانه‌ای به تحصیل پرداخت. دوران ابتدایی را هم در دبستان دولتی یزد و سپس مدرسه ملی سعادت رضوی آن شهر گذراند. او در کلاس ششم دبستان به‌واسطه پیشامدی، دبستان را ترک کرد و به کارهای گوناگون ازجمله کار در کارخانه، بازار و تجارت‌خانه پرداخت. او سپس تحصیلات خود را به‌صورت متفرقه ادامه داد و سپس به شغل معلمی در مدرسه ملی سعادت رضوی پرداخت و پس از چندی مدیر همان مدرسه شد. حضور او در آن مدرسه کوتاه بود و پس از دو ماه کار در دفترخانه اسناد رسمی نزد سید محمد آیت‌اللهی، در ۲۰/۱/۱۳۱۹ به استخدام اداره دارایی یزد درآمد و حسابدار آن اداره شد. یک سال بعد، از آن شغل استعفا داد و برای تحصیل دروس حوزوی راه قم شد. معزالدینی که در سال ۱۳۲۱ ش با صبیه شیخ محمد صدوقی (پسردایی‌اش) ازدواج کرده بود، در حوزه علمیه قم جامع‌المقدمات را نزد سید اسماعیل نجف‌آبادی، بخشی از صمدیه و هدایه را پیش شیخ ابوالقاسم مسافری نجف‌آبادی و شیخ اسدالله خادمی نجف‌آبادی، بخشی از سیوطی و معالم و حاشیه ملا عبدالله را در محضر مرتضی مطهّری و مغنی را پیش حسینعلی منتظری خواند. آنگاه، در درس اخلاق حاج میرزاعلی آقا شیرازی، درس اخلاق امام خمینی، درس قوانین‌الاصول سید رضا بهاءالدینی، شرح لمعه شیخ محمد صدوقی و آیت‌الله سید احمد زنجانی، معالم‌الاصول شیخ عبدالرزاق قائنی، رسایل و مکاسب آیت‌الله شیخ عباسعلی شاهرودی، رسایل محمد فکور یزدی و کفایه‌الاصول آیت‌الله سید احمد خوانساری حضور یافت. هم‌زمان در درس‌های اخلاق امام خمینی و شیخ علی شیرازی شرکت می‌جست (کاظمینی،۴۱۲-۴۳۲). درباره سال دقیق حضور او در درس اخلاق امام خمینی اطلاعاتی در دست نیست، ولی با استناد به زندگینامه معزالدینی که توسط میرزا محمد کاظمینی در کتاب در اقلیم حضور: در احوالات گروهی از نخبگان معاصر یزد بر اساس مصاحبه با او تنظیم شده است، می‌توان گفت که فاصله سال‌های ۱۳۲۰-۱۳۲۴ ش در آن درس که هر هفته روزهای پنج‌شنبه و جمعه در مدرس زیر کتابخانه مدرسه فیضیه برگزار می‌شد، شرکت می‌جست. درس تفسیر قرآن را هم نزد میرزا ابوالفضل زاهدی قمی خواند و آنگاه در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید صدرالدین صدر، سید محمد حجت کوه‌کمری، سید محمدتقی موسوی خوانساری، سید حسین طباطبایی بروجردی و سید محمد محقق داماد شرکت کرد. او سپس راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف مدتی از درس آیت‌الله شیخ عبدالحسین رشتی بهره برد و اجازه اجتهاد خود را از ایشان دریافت کرد. معزالدینی سپس این اجازه را به امضا و مهر آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی و آیت‌الله سید محمدتقی خوانساری رساند و این حکم در همان سال به تنفیذ شورای عالی فرهنگ رسید. وی در سال ۱۳۲۸ ش با استناد به این اجازه‌نامه، متقاضی شغل سردفتری اسناد رسمی شد و ابلاغ سردفتری دفتر ۲۲ ساری را دریافت کرد و به همین منظور در همان سال راهی ساری شد و پس از یک سال به قائم‌شهر رفت و به‌عنوان سردفتر ازدواج به فعالیت در آنجا پرداخت. او به حمایت از نهضت اسلامی پرداخت و در سال ۱۳۴۲ ش و پس از دستگیری امام خمینی، به تهران رفت و در تجمع علما در آن شهر شرکت کرد. معزالدینی در سال ۱۳۴۴ ش به یزد برگشت و تا سال ۱۳۵۴ ش در همین شهر به سردفتری مشغول بود. در تابستان آن سال عازم تهران شد (کاظمینی، ۴۲۱-۴۳۷؛ کریمی‌نیا، ۴۴-۱۲۰). او در انتقال اخبار تهران به یزد و پدر همسرش شیخ محمد صدوقی یزدی نقش داشت (گفت و شنود: شنود مکالمات بیت شهید آیت‌الله محمد صدوقی ، ج۱، ۲۹۱) و در بهمن ۱۳۵۷ و در آستانه بازگشت امام خمینی به عضویت کمیته استقبال از امام خمینی درآمد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۵، ۴۳). وی تا سال ۱۳۶۱ ش در همان‌جا ماندگار شد. در آن سال با ابلاغ محمد صدوقی یزدی، نماینده امام و امام‌جمعه یزد، متولی موقوفات دولت‌آباد در یزد شد (گفت و شنود: شنود مکالمات بیت شهید آیت‌الله محمد صدوقی ، ج۱، ۲۴۵). وی پس از استقرار در باغ دولت‌آباد، نخست به وضعیت نابسامان این باغ رسیدگی کرد و سپس به پیشنهاد برخی دوستان در سال ۱۳۶۵ ش دانشکده پزشکی علی ابن ابی‌طالب (ع) وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی را در همان‌جا بنیان نهاد و خود ریاست هیئت‌مدیره آن را عهده‌دار گردید. سپس قطعه زمین بزرگ‌تری را برای تأسیس بنای جدید آن دانشکده اختصاص داد و آنجا را به یکی از مراکز موفق در علوم پزشکی تبدیل کرد. پس از آن، موفق به احداث پمپ بنزین در دولت‌آباد شد و همچنین کارخانه یخ را در همان‌جا تأسیس کرد. احداث یک باب دبیرستان و مزرعه مرشدی از دیگر فعالیت‌های خیریه او در دولت‌آباد بود (کاظمینی، ۴۲۱-۴۳۷؛ کریمی‌نیا، ۴۴-۱۲۰). محمدعلی معزالدینی در ۲۷ آذر ۱۳۹۱ در شهر یزد درگذشت. منابع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۷)، کتاب ۲۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ کریمی‌نیا، محمدعلی (۱۳۸۴)، گذری و نظری بر خاطرات زندگی حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج میرزا محمدعلی معزالدینی، قم، کوثر ادب؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۹۶)، در اقلیم حضور: در احوالات گروهی از نخبگان معاصر یزد، یزد، آرتا کاوا؛ گفت و شنود: شنود مکالمات بیت شهید آیت‌الله محمد صدوقی(۱۳۹۵)، ج۱،تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.