علی معلمی

معلمی، علی؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. علی (رمضانعلی) معلمی در ۹ تیر ۱۳۲۲ در کلاگر محله شهرستان جویبار در استان مازندران به دنیا آمد. پدرش شیخ غلامحسین و جدش میرزا محمود، هر دو معلم قرآن و مکتب‌خانه‌دار بودند. او خواندن و نوشتن را تا دوازده‌سالگی نزد پدرش آموخت. دوران ابتدایی را هم در دبستان سعدی جویبار به پایان رساند. سپس به ساری رفت (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹) و در حوزه علمیه آن شهر که زیر نظر شیخ مصطفی صدوقی و با همکاری سید رضا سعادت اداره می‌شد («نگاهی به حوزه علمیه...»، ۱۳)، به تحصیل دروس حوزوی پرداخت (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹). در سال ۱۳۴۴ ش به عراق رفت و در حوزه علمیه نجف دروس سطح را نزد میرزا جواد تبریزی، شیخ مجتبی لنکرانی و حسین راستی کاشانی فراگرفت (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹). او از سال ۱۳۴۶ ش وارد درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف شد و مدت سه سال از درس بیع مکاسب امام خمینی بهره برد («نگاهی به حوزه علمیه...»، ۱۳). در آن دوره امام خمینی بحث ولایت فقیه را آغاز کرد و وی در آن درس هم حاضر بود (همان). هم‌زمان در درس خارج فقه و اصول آیات سید عبدالله شیرازی، سید محمود حسینی شاهرودی و میرزا باقر زنجانی نیز حضور یافت (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹). معلمی در ۸ شهریور ۱۳۴۸ ش از امام خمینی اجازه دخالت در امور حسبیه و شرعیه دریافت نمود (صحیفه امام، ج ۲، ۲۴۴) و همچنین موفق به دریافت مدرک علمی اجتهادی آیات سید عبدالله شیرازی و سید محمود شاهرودی شد (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹). وی در بهمن ماه ۱۳۵۰ و در جریان اخراج ایرانیان از عراق، از آن کشور اخراج شد و به کشور بازگشت. او که در دوران حضور در نجف اشرف در کنار امام خمینی بود، پس از بازگشت به کشور مورد سوءظن ساواک قرار گرفت و به این بهانه که دستخطی از امام خمینی دارد، سه بار خانه‌اش تفتیش شد («نگاهی به حوزه علمیه...»، ۱۳). وی سپس به مبارزات سیاسی ادامه داد و در توزیع اعلامیه و سخنرانی علیه حکومت پهلوی فعال بود. به همین سبب بارها تحت تعقیب قرار گرفت (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹) و چند بار هم به ساواک احضار شد و مورد بازجویی قرار گرفت. وی در آن سال‌ها (۱۳۵۶-۱۳۵۷) همراه با شیخ هادی روحانی، جلسات روحانیت مازندران را تشکیل می‌داد. تداوم این مبارزات باعث شد تا ساواک درصدد دستگیری و تبعید او برآید که با روی کار آمدن دولت آشتی ملی شریف‌امامی، آن حکم اجرایی نشد («نگاهی به حوزه علمیه...»، ۱۳). ساواک در گزارشی که درباره او تهیه کرد از وی به‌عنوان یکی از روحانیان مخالف رژیم نام برد (سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد، ج ۱۴، ۳۹۰).

معلمی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کمیته انقلاب اسلامی در جویبار را بنیان نهاد و مسئولیت آن را بر عهده گرفت (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹). سپس مسئولیت هیئت پاک‌سازی دادگستری مازندران را عهده‌دار شد. وی همچنین در تأسیس سازمان تبلیغات اسلامی ساری و همچنین تأسیس نهضت سوادآموزی آن شهر نقش داشت و به مدت دو سال مدیریت هر دو نهاد را عهده‌دار بود («نگاهی به حوزه علمیه...»، ۱۳). مدتی هم نماینده ائمه جمعه مازندران در کمیسیون جنگل و مرتع بود. او در ۱۳۶۲ ش به سمت امام جمعه جویبار منصوب شد و تا ۱۳۷۴ ش در آن سمت بود (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹). در دوره پنجم مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از طرف مردم قائم‌شهر، سوادکوه و جویبار انتخاب شد (معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی...، ۵۶۴). پس از پایان دوره پنجم مجلس شورای اسلامی مدتی در بخش استفتائات واحد ارتباطات حوزوی دفتر مقام معظم رهبری مشغول خدمت شد و در ۹ اردیبهشت ۱۳۸۰ دوباره امامت جمعه جویبار را بر عهده گرفت. سپس به سمت امام جمعه قائم‌شهر منصوب شد. همچنین موفق به دریافت اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه از سید علی خامنه‌ای گردید (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹-۷۹۰). وی در پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری، از سوی مردم استان مازندران به نمایندگی در آن مجلس برگزیده شد («اسامی و گرایش...»، ۲). سرچشمه‌های زلال، بر آستان علی و مقالات برگزیده از آثار علمی اوست. از اقدامات عام‌المنفعه او هم می‌توان به همکاری در احداث بیمارستان جویبار، ساخت راه‌های روستایی و احداث پل شیب آبندان، احداث شهرک صنعتی جویبار، احداث درمانگاه اورژانس و برپایی یادواره ۸۱ شهید روحانی قائم‌شهر و... اشاره کرد (کاظمینی، ج ۲، ۷۸۹-۷۹۰). دو تن از فرزندان او به نام‌های غلامعلی و غلامرضا در جبهه‌های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به شهادت رسیدند («نگاهی به حوزه علمیه...»، ۱۲).

منابع: «اسامی و گرایش سیاسی منتخبان خبرگان» (۱۳۹۴)، روزنامه ایران، شماره ۶۱۶۳، ۱۰ اسفند؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج ۲، تهران، برگ رضوان؛ «نگاهی به حوزه علمیه مازندران در گفتگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی معلمی: امام فرمود من در این‌گونه مسائل دخالت نمی‌کنم» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۵۰، ۱۱ دی؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۱۴، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.