سیدساجدعلی نقوی

نقوی، سید ساجد علی؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. سید ساجد علی نقوی در سال ۱۳۱۹ ش در منطقه ملهو والی واقع در بخش پندری گهیب از توابع اتک پاکستان در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. عمویش سید گلاب علیشاه از عالمان برجسته شیعه در پاکستان بود. سید ساجد علی نقوی تحصیلات حوزوی را در مولتان پاکستان و در مدرسه مخزن العلوم الجعفریه شروع کرد. سپس دروس نظامیه را هم به پایان رساند که از استادان او در آن دوره می‌توان به عمویش مولانا سید گلاب علیشاه و مولانا محمدحسین، مدرس اعلای مدرسه جامعه اشاره کرد. نقوی در سال ۱۳۳۷ ش امتحان فاضل عربی داد و پس از قبولی، از سال ۱۳۴۹ ش به تدریس در مدرسه جامعه المعصومین فیصل‌آباد پرداخت. در سال ۱۳۴۹ ش راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف ابتدا در درس مدرس افغانی شرکت کرد. آنگاه در درس خارج فقه امام خمینی و درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید ابوالقاسم موسوی خویی، سید محمدباقر صدر و شیخ جواد تبریزی شرکت کرد (نقوی، ۱۱۲؛ گلی زواره، ۴۶). او ۵ سال در نجف اشرف مشغول به تحصیل بود، بنابراین می‌توان احتمال داد که از سال ۱۳۴۹ تا سال ۱۳۵۴ ش در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها در نجف حضور داشته است. نقوی در سال ۱۳۵۲ ش و در جریان اخراج طلاب از عراق توسط حکومت بعث عراق، از آن کشور اخراج شد و به ایران آمد و در حوزه علمیه قم در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید محمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت کرد. آنگاه به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت. وی در سال ۱۳۵۶ ش به پاکستان بازگشت و به تدریس در مدرسه آیت‌الله حکیم در روالپندی پرداخت و با حضور او در آن مدرسه، بر رونق آنجا افزوده شد. او در همان زمان مؤسسه هیئت علمای امامیه را بنیان نهاد و در سال ۱۳۵۹ ش گردهمایی شیعیان را در اسلام‌آباد پایتخت پاکستان تشکیل داد و با این اقدام، بینش و احساس سیاسی شیعیان آن کشور را ارتقا داد (نقوی، ۱۱۲-۱۱۳؛ گلی زواره ۴۶). نقوی همچنین در کنار سید عارف حسینی، رهبر شورای سیاسی نهضت اجرای فقه جعفری پاکستان، به فعالیت در آن تشکل پرداخت و معاون اول سید عارف حسینی در آن تشکل بود. پس از شهادت حسینی در سال ۱۳۶۷ ش، به ریاست شورای سیاسی نهضت اجرای فقه جعفری (گلی زواره، ۴۶) یا رهبر نهضت فقه جعفری برگزیده شد (روحانی، ۲۲۵). در همان سال از امام خمینی اجازه‌ای در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد. در آن اجازه از نقوی به‌عنوان یکی از علمای معروف پاکستان نام برده شده بود (صحیفه امام، ج ۲۱، ۲۵۲). او در زمینه‌های فرهنگی و تربیتی و رفاهی شیعیان فعالیت‌های مفیدی انجام داد و به‌منظور توسعه امر آموزش، در سال ۱۳۷۸ ش شورای آموزشی پاکستان را بنیان نهاد که ۲۱ باب مدرسه را در نقاطی چون پنجاب، بلتستان و گلگت تحت پوشش قرار می‌داد (گلی زواره، ۴۷). او در کنار فعالیت‌های فوق، کتاب لمحه فقهیه عن دستور الجمهوریه الاسلامیه نوشته آیت‌الله شهید سید محمدباقر صدر را ترجمه کرد و از طریق دفتر تبلیغات اسلامی اسلام‌آباد به چاپ رساند (نقوی، ۱۱۳؛ گلی زواره، ۴۷). وی همچنین حضوری فعال در عرصه سیاسی آن کشور دارد و به‌ویژه از مهم‌ترین شخصیت‌های سیاسی و مذهبی شیعی در پاکستان است و مصاحبه‌هایی را با نشریات مختلف درباره وضعیت شیعیان در آن کشور و سیاست و راهبردهای رهبران شیعی در آن کشور انجام می‌دهد و به تبیین این سیاست‌ها می‌پردازد («شیعیان و چالش‌های پیش رو؛ وضعیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شیعیان در پاکستان/ گفت‌وگو»، ۲۰۷-۲۲۶). منابع: روحانی، حسن (۱۳۸۸)، آشنایی با کشورهای اسلامی، به کوشش جمعی از پژوهشگران مرکز تحقیقات استراتژیک، تهران، نشر مشعر؛ «شیعیان و چالش‌های پیش رو؛ وضعیت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شیعیان در پاکستان/ گفت‌وگو» (۱۳۸۴)، فصلنامه شیعه‌شناسی، شماره ۱۰؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۲۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ گلی زواره، غلامرضا (۱۳۹۸)، «سرزمین؛ مسلمانان و شیعیان پاکستان»، ماهنامه مکتب اسلام، شماره ۷۰۵، بهمن؛ نقوی، سید حسین عارف (۱۳۷۰)، تذکره علمای امامیه پاکستان، ترجمه دکتر محمد هاشم، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.