قدرت‌الله وجدانی‌فخر: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی)
(بدون تفاوت)

نسخهٔ ‏۲۱ تیر ۱۴۰۳، ساعت ۱۶:۵۴

وجدانی فخر، قدرت‌الله؛ از شاگردان درس فلسفه و خارج فقه و اصول امام خمینی. قدرت‌الله وجدانی فخر در سال ۱۳۱۲ ش در روستای جهیزدان در شهر سراب به دنیا آمد. او برای تحصیل دروس حوزوی، ابتدا به روستای اسب‌فروشان رفت و در آنجا، ادبیات عرب را نزد آقایان شیخ عبدالعلی و شیخ یوسف، از مدرسان آن روستا فراگرفت. سپس به شهر سراب رفت و در آن شهر، مقدمات را پیش آقایان شیخ عبدالله حقی و شیخ حسین محدثی خواند. آنگاه راهی تبریز شد و در حوزه علمیه آن شهر، بخشی از دروس سطح را نزد استادان آن حوزه فراگرفت (وجدانی فخر، ۵؛ الوانساز خویی، ج ۳، ۴۱۲). درباره استادان او در تبریز گزارشی در درست نیست. او پس از طی بخشی از دروس سطح حوزه، به قم رفت و در حوزه علمیه آنجا، سطح را نزد آیت‌الله سید شهاب‌الدین نجفی مرعشی و آقایان سید محمدباقر سلطانی طباطبایی، شیخ محمد صدوقی یزدی و میرزا محمد مجاهدی تبریزی تکمیل کرد (همان؛ وجدانی فخر، ۵-۶). در یکی از منابع از حضور وجدانی فخر در درس اسفار، منطق و حکمت امام خمینی و علامه سید محمدحسین طباطبایی سخن رفته (همان، ۶) ولی درباره سال‌های حضور او در درس‌های فلسفه امام خمینی گزارشی دقیقی وجود ندارد. می‌توان احتمال داد که وی در سال‌های پایانی تدریس امام خمینی و احتمالاً در سال‌های ۱۳۲۷-۱۳۲۸ ش در درس‌های فلسفه امام خمینی شرکت می‌کرد. او سپس در حلقه درس خارج فقه و اصول آیات سید محمد حجت کوه‌کمری، سید حسین طباطبایی بروجردی، شیخ عبدالنبی عراقی، امام خمینی، سید محمد محقق داماد، سید صادق روحانی و شیخ محمدعلی اراکی (همان؛ الوانساز خویی، ج ۳، ۴۱۲؛ جواهرکلام، ج ۲، ۶۰۵؛ شریف رازی، ج ۸، ۲۹۴)، سید کاظم شریعتمداری و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی (همان) و سید کاظم شریعتمداری تبریزی وارد شد (جواهرکلام، ج ۲، ۶۰۵). درباره حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی هم گزارشی در دست نیست. می‌توان گفت که در دهه ۱۳۳۰ ش و آغازین سال‌های دهه ۱۳۴۰ ش و پیش از تبعید امام خمینی به خارج از کشور، در درس‌های ایشان در مساجد محمدیه، سلماسی و اعظم قم حضور می‌یافت. وی از آیات شیخ عبدالنبی عراقی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید ابوالقاسم کاشانی اجازه اجتهاد و از آیات سید محسن طباطبایی حکیم، سید ابوالقاسم موسوی خویی و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی اجازه روایت دریافت کرد (وجدانی فخر، ۶). او یکی از مدرسان باسابقه حوزه علمیه قم بود و چهل سال کتاب‌های حوزه از مبادی علم العربیه (همان) تا درس‌هایی چون شرح منظومه در منطق و فلسفه، شرح لمعه، رسایل و کفایه در علم اصول، تجرید الاعتقاد در علم کلام، درس خارج قضا و دیگر دروس رسمی حوزه را به صورت عمومی و خصوصی تدریس کرد. یکی از درس‌هایی که او تدریس می‌کرد، شرح لمعه بود. وی به بیماری صعب‌العلاجی مبتلا شده بود و عهد کرد در صورت بهبودی تا پایان عمرش آن کتاب را تدریس کند. پس از بهبودی به این نذر خود عمل کرد و تا آخرین روزهای عمرش آن کتاب را تدریس نمود و در مواردی هفتصد نفر از طلاب در درس او حضور می‌یافتند (الوانساز خویی، ج ۳، ۴۱۳). وجدانی فخر در نامه‌ای به یکی از شاگردانش، فهرستی از تدریس‌هایش همراه با دفعات تدریس آن را ارائه کرده است که نشان از اهتمام او به امر تدریس داشت: ده دوره تدریس کتاب رسایل، نه دوره تدریس کتاب مکاسب در مسجد اعظم، بیست و دو دوره تدریس شرح لمعه (حشمت‌الواعظین قمی، ۷۹؛ وجدانی فخر، ۷)، پنج دوره تدریس کفایه‌الاصول در مسجد اعظم قم (همان، ۸۱). علاوه بر آن، پنج دوره شرح منظومه در حرم حضرت معصومه (س) تدریس کرده است (همان؛ الوانساز خویی، ج ۳، ۴۱۲-۴۱۳). برخی از طلاب خارجی ازجمله طلاب ترکیه‌ای در درس‌های او شرکت می‌کردند و وی در نامه‌ای به حشمت‌الواعظین قمی، از حضور امام جماعت ترک‌تبار مسجد اهل‌البیت لاهه هلند در درس خود سخن گفته است (حشمت‌الواعظین قمی، ۷۸). وی سپس به تدریس درس خارج فقه در حوزه علمیه قم پرداخت. وی در جریان نهضت اسلامی بارها همراه با مدرسان حوزه علمیه قم اعلامیه‌هایی را علیه حکومت پهلوی امضا کرد و نام او در برخی از اعلامیه‌های مدرسان حوزه علمیه قم دیده می‌شود (انصاری قمی، ۱۲۲). پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نماز جمعه را در شهرستان شبستر برگزار کرد («قدرت‌الله وجدانی فخر»، thinker.irc.ir). در دوران دفاع مقدس نیز بارها درس را تعطیل کرد و عازم جبهه‌ها شد و در مناطق عملیاتی مختلفی همچون دشت عباس، ایلام، شلمچه، فاو و خرمشهر حاضر شد. او تا آخرین روزهای عمر خویش به تبلیغ دین پرداخت و بارها برای تبلیغ به شهرهای مختلف در داخل و خارج کشور رفت. از آن جمله می‌توان به سفرهای تبلیغی او به کشورهای ترکیه، آلمان، هلند و بلژیک اشاره کرد. الایضاح فی الطلاق و النکاح ازجمله کتاب‌هایی است که توسط شاگردانش از درس‌های او تقریر و منتشر شده است. همچنین صدها نوار از جلسات تدریس او در حوزه‌های علمیه به یادگار مانده است. از دیگر آثار او می‌توان تقریرات درس خارج فقه و اصول آیت‌الله شیخ عبدالنبی عراقی، الجواهر الفخریه فی شرح اللّمعة و الرّوضة البهیه، وظایف المکلفین (در اصول و فروع دین)، الایضاح (فی النکاح و الطلاق)، رساله فی قاعده لاضرر، الانوار المنطقیه، رساله عملیه، آداب معاشرت در اسلام، اجتهاد در اسلام و کار و کوشش را نام برد (وجدانی فخر، ۸). قدرت‌الله وجدانی فخر در ۲۷ مرداد ۱۳۷۵ در شهر مقدس قم درگذشت (همان؛ الوانساز خویی، ج ۳، ۴۱۳؛ جواهرکلام، ۶۰۶-۶۰۷) و پیکرش پس از اقامه نماز توسط میرزا علی‌اکبر مشکینی، در حرم حضرت فاطمه معصومه (س) به خاک سپرده شد (انصاری قمی، ۱۲۴). منابع: الوانساز خویی، محمد (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، ج ۲، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۷۵)، «درگذشتگان: آیت‌الله وجدانی فخر»، دوماهنامه آینه پژوهش، دوره ۷، شماره ۳۹، تابستان؛ جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، قم، انصاریان؛ حشمت‌الواعظین قمی، سید محمدتقی (۱۳۸۰)، بلوغ الامانی فی حیاه الفقیه الکبیر و الاصولی الشهیر الایروانی و المشاهیر من تلامذته، تهران، مدرسه العلمیه الایروانی؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۸)، گنجینه دانشمندان، ج ۸، تهران، مؤلف؛ وجدانی فخر، قدرت‌الله (۱۳۸۴)، الجواهر الفخریه فی شرح روضه البهیه، ج ۱، قم، سماء قلم؛ «قدرت‌الله وجدانی فخر» (۱۳۹۷)، اندیشمندان اسلامی: مرکز پژوهش‌های اسلامی سازمان صدا و سیما، http://thinker.irc.ir/thinker/index/show/+.