محمدحسین مجتهدی

مجتهدی، محمدحسین؛

از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. محمدحسین مجتهدی معروف به مجتهدی بهبهانی در ۱۲۹۶ش در بهبهان به‌دنیا آمد (کاظمینی، ج ۳، ۱۱۹۴). پدرش شیخ عبدالهادی مجتهدی (از شاگردان آیات ملا محمدکاظم خراسانی و سید محمدکاظم یزدی) و جدش شیخ محمدحسین بهبهانی (از شاگردان آیت‌الله سید محمدحسن شیرازی)، از روحانیان برجسته بهبهان بودند که سال‌ها به‌عنوان مرجع مردم، به اقامه نماز و ارشاد مردم آن سامان می‌پرداختند (شریف رازی، ج ۳، ۲۴۸ـ۲۴۷). محمدحسین مجتهدی خواندن و نوشتن را در خانه و پیش پدرش آغاز کرد و سپس در مکتب‌خانه‌های زادگاهش به فراگیری دروس متداول مکتب‌خانه‌ای پرداخت. به سبب همین تحصیلات بود که دوران دبستان را در اندک زمانی طی کرد. او از سال ۱۳۱۲ به فراگیری دروس حوزوی در حوزه علمیه بهبهان پرداخت و دو سال بعد راهی قم شد و در حوزه علمیه آنجا در درس برخی از استادان آن حوزه شرکت کرد. این دوره دو سال طول کشید و مجتهدی بهبهانی در سال ۱۳۱۶ به بهبهان بازگشت و به تبلیغ دین در زادگاهش پرداخت.

او در سال ۱۳۲۳ بار دیگر برای تکمیل تحصیلات حوزوی به قم بازگشت و در آنجا دروس سطح را تکمیل کرد. سپس در درس‌های آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمد حجت کوه‌کمری (شریف رازی، ج ۳، ۲۴۸) و امام خمینی حضور یافت (کاظمینی، ج ۳، ۱۱۹۴؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، کتاب ۹، ۴۸). درباره سال‌های دقیق حضور او در درس‌های خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست. مؤلف گنجینه دانشمندان از حضور بیست‌سالۀ او در مدرسه شاهزاده ابراهیم بهبهان خبر می‌دهد (شریف رازی، ج ۳، ۳۴۸) و با استناد به سال انتشار آن کتاب (۱۳۵۲) می‌توان گفت که وی در سال ۱۳۳۲ به بهبهان بازگشته بود، بنابراین می‌توان گفت از اواخر دهه ۱۳۲۰ تا سال ۱۳۳۲ در درس یا درس‌های امام خمینی در مسجد محمدیه قم شرکت می‌کرده است. وی پس از بازگشت به بهبهان به تدریس در مدرسه شاهزاده ابراهیم بهبهان پرداخت و پس از درگذشت پدرش (در سال ۱۳۴۱)، اداره مدرسه فوق را برعهده گرفت و در همانجا نیز تدریس می‌کرد. هم‌زمان به اقامه نماز جماعت در مسجد خاضعی نیز اشتغال داشت. مجتهدی بهبهانی که در ۱۳۴۰ اجازه‌ای در امور شرعی از امام خمینی دریافت کرد بود(صحیفه امام، ج ۱، ۷۰)، با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی، وارد جریان مبارزه با حکومت پهلوی شد و یکی از روحانیان مبارز بهبهان بود. از جمله در ۶/۹/۱۳۴۱ تلگرافی را به آیات امام خمینی، سید محمدرضا گلپایگانی و سید کاظم شریعتمداری ارسال کردند و پشتیبانی خود را از تلاش‌های آنان علیه آن تصویب‌نامه اعلام کردند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۵۶). در آبان ۱۳۴۳ هم پس از آنکه امام خمینی(ره) به خارج از کشور تبعید شد، همراه با جمعی از روحانیان بهبهان نامه‌ای را به امام خمینی ارسال کردند و تأسف و تأثر خود را از تبعید ایشان ابراز نمودند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند (همان، ۱۱۷). مجتهدی در سال‌های ۱۳۵۶ـ۱۳۵۷ یکی از روحانیان مبارز بهبهان بود و مسجد خاضعی، از کانون‌های اصلی مبارزات مردم آن شهر محسوب می‌شد (کاظمینی، ج ۳، ۱۱۹۴) و در انتقال دیدگاه‌های امام خمینی به بهبهان نقش مؤثری داشت (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، کتاب ۹، ۴۸). در اردیبهشت ۱۳۵۷ وقتی مأموران حکومت پهلوی به بیوت مراجع تقلید در قم حمله کردند، همراه با جمع کثیری از روحانیان مبارز استان خوزستان در نامه‌ای به مراجع تقلید قم، آن حمله را محکوم کردند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۲۹۴ـ۲۹۵). به سبب این فعالیت‌ها، ساواک در گزارشی از او به‌عنوان یکی از روحانیان افراطی بهبهان نام برد. همچنین منزل او محل اجتماع مردم و نقطه آغاز بعضی از راهپیمایی‌های اعتراضی مردم بهبهان بود (سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۱۰، ۱۰۸) و از جمله، تظاهرات مردم بهبهان در ۲۳ مرداد ۱۳۵۷ از منزل او آغاز شد و به همین علت ساواک او را محرک مردم تشخیص داد و احضار کرد. وی در ساواک اعلام کرد که روز ۲۴ مرداد با پوشیدن کفن دست به تظاهرات خیابانی خواهد زد. این موضع‌گیری‌ها باعث شد تا دستگیر و زندانی شود (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، کتاب ۹، ۴۹ـ۴۸) و وی را به تهران انتقال دادند. او مدت سه ماه در زندان اوین تهران زندانی شد (کاظمینی، ج ۳، ۱۱۹۴). مجتهدی پس از پیروزی انقلاب اسلامی امامت جمعه بهبهان را برعهده گرفت و با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، در جبهه‌های جنگ حضور می‌یافت. او در نخستین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری هم با رأی مردم استان خوزستان به نمایندگی در آن مجلس برگزیده شد. وی پس از بیست سال امامت جمعه بهبهان، در سال ۱۳۸۰ به سبب کهولت سن از آن سمت کناره گرفت و در ۵ بهمن ۱۳۹۱ از دنیا رفت (کاظمینی، ج ۳، ۱۱۹۴ـ۱۱۹۵) منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۱)، ج ۹، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۱۰، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ صحیفه امام (۱۳۷۸) ، ج ۱، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۹۶)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، به اهتمام سید محمدکاظم مدرسی و میرزا محمدکاظمینی، قم، صحیفه خرد.