هاشم هاشم‌زاده هریسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (removed Category:پروژه شاگردان; added Category:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان using HotCat) |
|||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
| محل دفن = | | محل دفن = | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| استادان = | | استادان =[[ناصر مکارم شیرازی]]، [[جعفر سبحانی]]، [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی|سیدمحمدباقر سلطانی]]، [[میرزا محمد مجاهدی تبریزی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[میرزا باقر ملکی میانجی]]، [[محمدتقی ستوده]]، [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]]، [[محمدعلی اراکی]] و... | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| محل تحصیل = | | محل تحصیل =[[تبریز]] و [[قم]] | ||
| اجازه روایت از = | | اجازه روایت از = | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| اجازه روایت به = | | اجازه روایت به = | ||
| اجازه اجتهاد به = | | اجازه اجتهاد به = | ||
| تالیفات = | | تالیفات =خودآموز قرآن، همه با هم به‌سوی قرآن، در مکتب قرآن، فرهنگ قرآن، شناخت سوره‌های قرآن، اعلام و علوم قرآن، شناسنامه سوره‌های قرآن، شناخت قرآن، قرآن‌شناسی علّامه طباطبائی، در مکتب پیشوایان، خداشناسی در کلاس درس، حقایق تحریف شده، اسلام و مسئله شفاعت، بهداشت و درمان در اسلام، حقوق و وظایف زن در اسلام و... | ||
| سایر = | | سایر =تدریس در [[دانشگاه]] | ||
| سیاسی = | | سیاسی =مبارزه با [[رژیم پهلوی]]، حمایت از [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]]، نماینده [[مجلس خبرگان رهبری]]، نماینده [[مجلس شورای اسلامی]]، نماینده [[امام‌خمینی]] در نهادهای مختلف و جبهه‌های [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ ایران و عراق]]، و... | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
'''هاشم هاشم‌زاده هریسی'''، از شاگردان [[درس خارج فقه امام‌خمینی|درس خارج فقه]] و [[درس خارج اصول امام‌خمینی|اصول امام‌خمینی]]. | '''هاشم هاشم‌زاده هریسی'''، از شاگردان [[درس خارج فقه امام‌خمینی|درس خارج فقه]] و [[درس خارج اصول امام‌خمینی|اصول امام‌خمینی]]. | ||
==تولد و تحصیل== | ==تولد و تحصیل== | ||
هاشم هاشم‌زاده هریسی در سال ۱۳۱۷ در شهر هریس استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد. او در هفت‌سالگی به مکتب‌خانه رفت با فراگیری قرآن تحصیلاتش را آغاز کرد. پس از آن در سال ۱۳۳۵ راهی [[مدرسه طالبیه تبریز]] شد و در آنجا مقدمات را در نزد استادان آن مدرسه فراگرفت. سپس در درس تفسیر حسین شنب‌غازانی شرکت کرد و بخشی از شرح لمعه را هم پیش سیدعلی مولانا و جعفر اشراقی خواند.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۲.</ref> | هاشم هاشم‌زاده هریسی در سال ۱۳۱۷ در شهر هریس استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد. او در هفت‌سالگی به مکتب‌خانه رفت با فراگیری قرآن تحصیلاتش را آغاز کرد. پس از آن در سال ۱۳۳۵ راهی [[مدرسه طالبیه تبریز]] شد و در آنجا مقدمات را در نزد استادان آن مدرسه فراگرفت. سپس در درس تفسیر حسین شنب‌غازانی شرکت کرد و بخشی از شرح لمعه را هم پیش سیدعلی مولانا و جعفر اشراقی خواند.<ref> الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۲.</ref> | ||
وی در سال ۱۳۳۹ به [[قم]] رفت و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آنجا]] شرح لمعه را نزد سیدجواد خطیبی تبریزی به پایان رساند و مکاسب و رسائل را پیش [[ناصر مکارم شیرازی]] و [[جعفر سبحانی]] و کفایةالاصول را نزد [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی|سیدمحمدباقر سلطانی]] خواند.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۲.</ref> [[میرزا محمد مجاهدی تبریزی]]، [[حسینعلی منتظری]] | وی در سال ۱۳۳۹ به [[قم]] رفت و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آنجا]] شرح لمعه را نزد سیدجواد خطیبی تبریزی به پایان رساند و مکاسب و رسائل را پیش [[ناصر مکارم شیرازی]] و [[جعفر سبحانی]] و کفایةالاصول را نزد [[سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی|سیدمحمدباقر سلطانی]] خواند.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۲.</ref> [[میرزا محمد مجاهدی تبریزی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[میرزا باقر ملکی میانجی]] و [[محمدتقی ستوده]] از دیگر استادان او در دوره سطح بودند.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۲.</ref> او سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت. | ||
هاشم‌زاده هریسی در زندگینامه خودنوشت برای خبرگان ملت سخنی درباره حضور در درس امام‌خمینی نگفته است،<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۰ـ۵۳۲.</ref> اما در مصاحبه با هفته‌نامه حریم امام، از حضور در درس امام‌خمینی سخن گفته است: <blockquote>«وقتی وارد حوزه علمیه شدم، امام در حوزه معروف بود. حتی قبل از این قیام هم در حوزه معروف بود. چون امام فقط یک فقیه و فیلسوف نبود. ایشان یک قامت رشید، یک قیافه زیبا و یک جذبه و جذابیتی داشت. همین جذابیت امام در ذهن ما بود. به ایشان حاج‌آقا روح‌الله می‌گفتند. حاج‌آقا روح‌الله جذابیت داشت. همه مراجع فقیه و محترم بودند، اما امام عنوان‌های دیگری هم داشت. بزرگ‌ترین و فاضل‌ترین شاگردها به درسشان می‌رفتند. این جذبه در ذهن من بود و به‌مجرد ورودم مرا جذب کرد. در آن حد که بعداً یک مقدار به درسشان می‌رفتم. منتها امام زود تبعید شد و رفت و دیگر دستم از دامنش کوتاه شد. زیاد در محضرشان درس نخواندم. چون بنده اواخر سال ۳۹ وارد حوزه علمیه قم شدم. سال ۴۰ حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی از دنیا رفت. حضرت امام هم چون رساله و این‌ها نداشت به مرجعیت وارد نشد. بعد هم کسانی دیگر اجازه گرفتند و فقط رساله ایشان را چاپ کردند. آن هم خیلی بعد بود. ایشان اجازه نمی‌داد و وارد مرجعیت نمی‌شد. تا اینکه امام وارد این مسائل شد و تبعید پیش آمد و بنده مدت کمی از وجودشان استفاده کردم»<ref>پرونده‌ای در بزرگداشت حوزه و علمای آذربایجان، ص۱۳.</ref></blockquote>علاوه بر آن محمد الوانساز خویی هم در گلشن ابرار آذربایجان از امام‌خمینی به‌عنوان یکی از استادان درس خارج هاشم‌زاده نام برده است،<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۲.</ref> بنابراین با استناد به این مصاحبه و منبع فوق‌الذکر می‌توان گفت که حضور او در درس امام‌خمینی کوتاه بود و احتمالاً در سال ۱۳۴۳ در درس‌های امام‌خمینی در [[مسجد اعظم قم]] شرکت می‌کرد. | هاشم‌زاده هریسی در زندگینامه خودنوشت برای خبرگان ملت سخنی درباره حضور در درس امام‌خمینی نگفته است،<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۰ـ۵۳۲.</ref> اما در مصاحبه با هفته‌نامه حریم امام، از حضور در درس امام‌خمینی سخن گفته است: <blockquote>«وقتی وارد حوزه علمیه شدم، امام در حوزه معروف بود. حتی قبل از این قیام هم در حوزه معروف بود. چون امام فقط یک فقیه و فیلسوف نبود. ایشان یک قامت رشید، یک قیافه زیبا و یک جذبه و جذابیتی داشت. همین جذابیت امام در ذهن ما بود. به ایشان حاج‌آقا روح‌الله می‌گفتند. حاج‌آقا روح‌الله جذابیت داشت. همه مراجع فقیه و محترم بودند، اما امام عنوان‌های دیگری هم داشت. بزرگ‌ترین و فاضل‌ترین شاگردها به درسشان می‌رفتند. این جذبه در ذهن من بود و به‌مجرد ورودم مرا جذب کرد. در آن حد که بعداً یک مقدار به درسشان می‌رفتم. منتها امام زود تبعید شد و رفت و دیگر دستم از دامنش کوتاه شد. زیاد در محضرشان درس نخواندم. چون بنده اواخر سال ۳۹ وارد حوزه علمیه قم شدم. سال ۴۰ حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی از دنیا رفت. حضرت امام هم چون رساله و این‌ها نداشت به مرجعیت وارد نشد. بعد هم کسانی دیگر اجازه گرفتند و فقط رساله ایشان را چاپ کردند. آن هم خیلی بعد بود. ایشان اجازه نمی‌داد و وارد مرجعیت نمی‌شد. تا اینکه امام وارد این مسائل شد و تبعید پیش آمد و بنده مدت کمی از وجودشان استفاده کردم»<ref>پرونده‌ای در بزرگداشت حوزه و علمای آذربایجان، ص۱۳.</ref></blockquote>علاوه بر آن محمد الوانساز خویی هم در گلشن ابرار آذربایجان از امام‌خمینی به‌عنوان یکی از استادان درس خارج هاشم‌زاده نام برده است،<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۲.</ref> بنابراین با استناد به این مصاحبه و منبع فوق‌الذکر می‌توان گفت که حضور او در درس امام‌خمینی کوتاه بود و احتمالاً در سال ۱۳۴۳ در درس‌های امام‌خمینی در [[مسجد اعظم قم]] شرکت می‌کرد. | ||
هاشم‌زاده پس از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]]، تحصیلات دروس خارج فقه و اصول را در از محضر اساتیدی همچون [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی|سیدشهاب‌الدین نجفی مرعشی]]، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[محمدعلی اراکی]] پی گرفت. در همان سال‌ها نویسندگی را با انتشار کتاب حقایق تحریف شروع کرد. | هاشم‌زاده پس از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]]، تحصیلات دروس خارج فقه و اصول را در از محضر اساتیدی همچون [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی|سیدشهاب‌الدین نجفی مرعشی]]، [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] و [[محمدعلی اراکی]] پی گرفت. در همان سال‌ها نویسندگی را با انتشار کتاب حقایق تحریف شروع کرد. | ||
== فعالیت سیاسی و اجتماعی == | == فعالیت سیاسی و اجتماعی == | ||
پیش از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] در فعالیت‌های انقلابی شرکت می‌کرد و [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی]] و سایر مراجع را در استان‌ها و شهرستان‌ها به دست هسته‌های انقلابی می‌رساند و تصمیمات حوزه علمیه و رهبری و سایر اخبار انقلاب اسلامی را به مردم و علمای بزرگ شهرستان‌ها ابلاغ می‌کرد. همچنین در ایام محرم، صفر، ماه رمضان و ایام فاطمیه برای تبلیغ به شهرهای مختلف سفر می‌کرد و بیشترین فعالیتش بر مسائل سیاسی و انقلابی متمرکز بود. به همین خاطر بارها توسط ژاندارمری و ساواک احضار شد و مورد بازجویی قرار گرفت. از جمله در سال ۱۳۴۳ وقتی در مسجد مقبره تبریز به سخنرانی پرداخت، توسط ساواک دستگیر و مدتی زندانی شد و در زندان انفرادی محبوس شد. | هاشم‌زاده، پیش از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] در فعالیت‌های انقلابی شرکت می‌کرد و [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی]] و سایر مراجع را در استان‌ها و شهرستان‌ها به دست هسته‌های انقلابی می‌رساند و تصمیمات حوزه علمیه و رهبری و سایر اخبار انقلاب اسلامی را به مردم و علمای بزرگ شهرستان‌ها ابلاغ می‌کرد. همچنین در ایام محرم، صفر، ماه رمضان و ایام فاطمیه برای تبلیغ به شهرهای مختلف سفر می‌کرد و بیشترین فعالیتش بر مسائل سیاسی و انقلابی متمرکز بود. به همین خاطر بارها توسط ژاندارمری و ساواک احضار شد و مورد بازجویی قرار گرفت. از جمله در سال ۱۳۴۳ وقتی در مسجد مقبره تبریز به سخنرانی پرداخت، توسط ساواک دستگیر و مدتی زندانی شد و در زندان انفرادی محبوس شد. | ||
هاشم‌زاده در سال ۱۳۵۴ با [[سیدمحمد بهشتی|سیدمحمد حسینی بهشتی]] در تهران مرتبط شد و در جلسات ایشان حضور یافت. این جلسات در شب‌های چهارشنبه در تهران برگزار و مسائل مهم نهضت اسلامی در آنجا مطرح می‌شد. او همچنین در تحصن روحانیان در دانشگاه تهران در بهمن۱۳۵۷ که در اعتراض به بسته شدن فرودگاه‌ها بر روی پروازهای خارجی با هدف ممانعت از [[بازگشت امام‌خمینی به ایران|بازگشت امام‌خمینی به کشور]]، صورت گرفته بود، حضور داشت. وی پس از ورود امام‌خمینی(س) به تهران در مراسم استقبال ایشان حاضر شد. | هاشم‌زاده در سال ۱۳۵۴ با [[سیدمحمد بهشتی|سیدمحمد حسینی بهشتی]] در تهران مرتبط شد و در جلسات ایشان حضور یافت. این جلسات در شب‌های چهارشنبه در تهران برگزار و مسائل مهم نهضت اسلامی در آنجا مطرح می‌شد. او همچنین در تحصن روحانیان در دانشگاه تهران در بهمن۱۳۵۷ که در اعتراض به بسته شدن فرودگاه‌ها بر روی پروازهای خارجی با هدف ممانعت از [[بازگشت امام‌خمینی به ایران|بازگشت امام‌خمینی به کشور]]، صورت گرفته بود، حضور داشت. وی پس از ورود امام‌خمینی(س) به تهران در مراسم استقبال ایشان حاضر شد. | ||
== فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | == فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | ||
پس از پیروزی انقلاب اسلامی با حکم نظارت و بازرسی از سوی دفتر پیگیری [[شورای انقلاب اسلامی]] و سپس از سوی [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] و [[محمدرضا مهدوی کنی]] (وزرای کشور در سال‌های ۱۳۵۸ـ۱۳۶۰)، به‌عنوان بازرس آن وزارتخانه به شهرستان‌های آذربایجان شرقی و غربی سفر می‌کرد. در جریان بحران نقده در آذربایجان غربی و جریان [[حزب جمهوری خلق مسلمان|حزب خلق مسلمان]] در تبریز در سال ۱۳۵۸، گزارش‌هایی تهیّه و به مراکز ذی‌ربط ارسال نمود. وی در سال ۱۳۶۰ طی مأموریتی از قم به تبریز رفت و مسئولیت سازمان تبلیغات اسلامی و همچنین نمایندگی امام‌خمینی(س) در [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] را به عهده گرفت. در دوران [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ تحمیلی]] نیز به نمایندگی از سوی [[امام‌خمینی]] در سپاه در جبهه‌های جنگ حضور فعّال داشت. هاشم‌زاده هریسی از سال ۱۳۶۱ در دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات دانشگاه تهران و نیز دانشگاه صنعتی سهند تدریس می‌کرد.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۵ـ۵۳۶.</ref> و هم‌زمان تحصیلات خود را نیز ادامه داد و در سال ۱۳۶۹ مدرک دکترای خود را در رشته علوم قرآنی از دانشگاه آزاد اسلامی دریافت کرد.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۱، ص۴۲۵.</ref> | پس از پیروزی انقلاب اسلامی با حکم نظارت و بازرسی از سوی دفتر پیگیری [[شورای انقلاب اسلامی]] و سپس از سوی [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] و [[محمدرضا مهدوی کنی]] (وزرای کشور در سال‌های ۱۳۵۸ـ۱۳۶۰)، به‌عنوان بازرس آن وزارتخانه به شهرستان‌های آذربایجان شرقی و غربی سفر می‌کرد. در جریان بحران نقده در آذربایجان غربی و جریان [[حزب جمهوری خلق مسلمان|حزب خلق مسلمان]] در تبریز در سال ۱۳۵۸، گزارش‌هایی تهیّه و به مراکز ذی‌ربط ارسال نمود. وی در سال ۱۳۶۰ طی مأموریتی از [[قم]] به تبریز رفت و مسئولیت [[سازمان تبلیغات اسلامی]] و همچنین نمایندگی امام‌خمینی(س) در [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] را به عهده گرفت. در دوران [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ تحمیلی]] نیز به نمایندگی از سوی [[امام‌خمینی]] در سپاه در جبهه‌های جنگ حضور فعّال داشت. | ||
هاشم‌زاده هریسی از سال ۱۳۶۱ در دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات دانشگاه تهران و نیز دانشگاه صنعتی سهند تدریس می‌کرد.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۵ـ۵۳۶.</ref> و هم‌زمان تحصیلات خود را نیز ادامه داد و در سال ۱۳۶۹ مدرک دکترای خود را در رشته علوم قرآنی از دانشگاه آزاد اسلامی دریافت کرد.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۱، ص۴۲۵.</ref> | |||
عضویت در هیئت نظارت بر اجرای فرمان امام‌خمینی، نمایندگی امام‌خمینی در سپاه پنجم عاشورا، سپاه یکم ثارالله و سپاه نیروی مقاومت و نمایندگی ولی فقیه در بسیج دانشجویی دانشگاه‌های کشور از دیگر سمت‌های هاشم‌زاده هریسی بود. وی در سومین و پنجمین دوره انتخابات [[مجلس شورای اسلامی]] از سوی مردم تبریز به نمایندگی برگزیده شد. در آن دوره‌ها ریاست کمیسیون اصل نود و ۸۸ مجلس شورای اسلامی را برعهده داشت. همچنین نماینده قوه مقننه در هیئت نظارت بر [[مطبوعات و نشریات|مطبوعات]] کشور نیز بود. عضویت در کمیسیون فرهنگ عمومی کشور، عضویت در کمیسیون شورای عالی جوانان و عضویت در هیئت نظارت بر اجرای قانون اساسی از دیگر مسئولیت‌های وی در دوران نمایندگی بود. مدتی هم مشاور آموزشی وزارت [[آموزش و پرورش]] بود. او در سومین دوره انتخابات [[مجلس خبرگان رهبری]] به نمایندگی از مردم استان آذربایجان شرقی به نمایندگی برگزیده شد.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۵؛ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۲ـ۵۳۸.</ref> و در دوره‌های چهارم و پنجم مجلس خبرگان رهبری هم نمایندگی مردم آن استان را برعهده داشت. | عضویت در هیئت نظارت بر اجرای فرمان امام‌خمینی، نمایندگی امام‌خمینی در سپاه پنجم عاشورا، سپاه یکم ثارالله و سپاه نیروی مقاومت و نمایندگی ولی فقیه در بسیج دانشجویی دانشگاه‌های کشور از دیگر سمت‌های هاشم‌زاده هریسی بود. وی در سومین و پنجمین دوره انتخابات [[مجلس شورای اسلامی]] از سوی مردم تبریز به نمایندگی برگزیده شد. در آن دوره‌ها ریاست کمیسیون اصل نود و ۸۸ مجلس شورای اسلامی را برعهده داشت. همچنین نماینده قوه مقننه در هیئت نظارت بر [[مطبوعات و نشریات|مطبوعات]] کشور نیز بود. عضویت در کمیسیون فرهنگ عمومی کشور، عضویت در کمیسیون شورای عالی جوانان و عضویت در هیئت نظارت بر اجرای قانون اساسی از دیگر مسئولیت‌های وی در دوران نمایندگی بود. مدتی هم مشاور آموزشی وزارت [[آموزش و پرورش]] بود. او در سومین دوره انتخابات [[مجلس خبرگان رهبری]] به نمایندگی از مردم استان آذربایجان شرقی به نمایندگی برگزیده شد.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۵؛ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۲ـ۵۳۸.</ref> و در دوره‌های چهارم و پنجم مجلس خبرگان رهبری هم نمایندگی مردم آن استان را برعهده داشت. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۴: | ||
* خبرگان ملت: شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری (۱۳۷۹)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری. | * خبرگان ملت: شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری (۱۳۷۹)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:پروژه شاگردان]] | [[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان]] | ||
[[رده:شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی]] | [[رده:شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی]] | ||
[[رده:شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی]] | [[رده:شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ مرداد ۱۴۰۳، ساعت ۲۱:۱۷
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۱۷ش |
| زادگاه | هریس |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | ناصر مکارم شیرازی، جعفر سبحانی، سیدمحمدباقر سلطانی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، حسینعلی منتظری، میرزا باقر ملکی میانجی، محمدتقی ستوده، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، محمدعلی اراکی و... |
| محل تحصیل | تبریز و قم |
| تألیفات | خودآموز قرآن، همه با هم به‌سوی قرآن، در مکتب قرآن، فرهنگ قرآن، شناخت سوره‌های قرآن، اعلام و علوم قرآن، شناسنامه سوره‌های قرآن، شناخت قرآن، قرآن‌شناسی علّامه طباطبائی، در مکتب پیشوایان، خداشناسی در کلاس درس، حقایق تحریف شده، اسلام و مسئله شفاعت، بهداشت و درمان در اسلام، حقوق و وظایف زن در اسلام و... |
| سایر | تدریس در دانشگاه |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی، حمایت از نهضت امام‌خمینی، نماینده مجلس خبرگان رهبری، نماینده مجلس شورای اسلامی، نماینده امام‌خمینی در نهادهای مختلف و جبهه‌های جنگ ایران و عراق، و... |
هاشم هاشم‌زاده هریسی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
تولد و تحصیل
هاشم هاشم‌زاده هریسی در سال ۱۳۱۷ در شهر هریس استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد. او در هفت‌سالگی به مکتب‌خانه رفت با فراگیری قرآن تحصیلاتش را آغاز کرد. پس از آن در سال ۱۳۳۵ راهی مدرسه طالبیه تبریز شد و در آنجا مقدمات را در نزد استادان آن مدرسه فراگرفت. سپس در درس تفسیر حسین شنب‌غازانی شرکت کرد و بخشی از شرح لمعه را هم پیش سیدعلی مولانا و جعفر اشراقی خواند.[۱]
وی در سال ۱۳۳۹ به قم رفت و در حوزه علمیه آنجا شرح لمعه را نزد سیدجواد خطیبی تبریزی به پایان رساند و مکاسب و رسائل را پیش ناصر مکارم شیرازی و جعفر سبحانی و کفایةالاصول را نزد سیدمحمدباقر سلطانی خواند.[۲] میرزا محمد مجاهدی تبریزی، حسینعلی منتظری، میرزا باقر ملکی میانجی و محمدتقی ستوده از دیگر استادان او در دوره سطح بودند.[۳] او سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت.
هاشم‌زاده هریسی در زندگینامه خودنوشت برای خبرگان ملت سخنی درباره حضور در درس امام‌خمینی نگفته است،[۴] اما در مصاحبه با هفته‌نامه حریم امام، از حضور در درس امام‌خمینی سخن گفته است:
«وقتی وارد حوزه علمیه شدم، امام در حوزه معروف بود. حتی قبل از این قیام هم در حوزه معروف بود. چون امام فقط یک فقیه و فیلسوف نبود. ایشان یک قامت رشید، یک قیافه زیبا و یک جذبه و جذابیتی داشت. همین جذابیت امام در ذهن ما بود. به ایشان حاج‌آقا روح‌الله می‌گفتند. حاج‌آقا روح‌الله جذابیت داشت. همه مراجع فقیه و محترم بودند، اما امام عنوان‌های دیگری هم داشت. بزرگ‌ترین و فاضل‌ترین شاگردها به درسشان می‌رفتند. این جذبه در ذهن من بود و به‌مجرد ورودم مرا جذب کرد. در آن حد که بعداً یک مقدار به درسشان می‌رفتم. منتها امام زود تبعید شد و رفت و دیگر دستم از دامنش کوتاه شد. زیاد در محضرشان درس نخواندم. چون بنده اواخر سال ۳۹ وارد حوزه علمیه قم شدم. سال ۴۰ حضرت آیت‌الله‌العظمی بروجردی از دنیا رفت. حضرت امام هم چون رساله و این‌ها نداشت به مرجعیت وارد نشد. بعد هم کسانی دیگر اجازه گرفتند و فقط رساله ایشان را چاپ کردند. آن هم خیلی بعد بود. ایشان اجازه نمی‌داد و وارد مرجعیت نمی‌شد. تا اینکه امام وارد این مسائل شد و تبعید پیش آمد و بنده مدت کمی از وجودشان استفاده کردم»[۵]
علاوه بر آن محمد الوانساز خویی هم در گلشن ابرار آذربایجان از امام‌خمینی به‌عنوان یکی از استادان درس خارج هاشم‌زاده نام برده است،[۶] بنابراین با استناد به این مصاحبه و منبع فوق‌الذکر می‌توان گفت که حضور او در درس امام‌خمینی کوتاه بود و احتمالاً در سال ۱۳۴۳ در درس‌های امام‌خمینی در مسجد اعظم قم شرکت می‌کرد.
هاشم‌زاده پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، تحصیلات دروس خارج فقه و اصول را در از محضر اساتیدی همچون سیدشهاب‌الدین نجفی مرعشی، سیدمحمدرضا گلپایگانی و محمدعلی اراکی پی گرفت. در همان سال‌ها نویسندگی را با انتشار کتاب حقایق تحریف شروع کرد.
فعالیت سیاسی و اجتماعی
هاشم‌زاده، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در فعالیت‌های انقلابی شرکت می‌کرد و پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی و سایر مراجع را در استان‌ها و شهرستان‌ها به دست هسته‌های انقلابی می‌رساند و تصمیمات حوزه علمیه و رهبری و سایر اخبار انقلاب اسلامی را به مردم و علمای بزرگ شهرستان‌ها ابلاغ می‌کرد. همچنین در ایام محرم، صفر، ماه رمضان و ایام فاطمیه برای تبلیغ به شهرهای مختلف سفر می‌کرد و بیشترین فعالیتش بر مسائل سیاسی و انقلابی متمرکز بود. به همین خاطر بارها توسط ژاندارمری و ساواک احضار شد و مورد بازجویی قرار گرفت. از جمله در سال ۱۳۴۳ وقتی در مسجد مقبره تبریز به سخنرانی پرداخت، توسط ساواک دستگیر و مدتی زندانی شد و در زندان انفرادی محبوس شد.
هاشم‌زاده در سال ۱۳۵۴ با سیدمحمد حسینی بهشتی در تهران مرتبط شد و در جلسات ایشان حضور یافت. این جلسات در شب‌های چهارشنبه در تهران برگزار و مسائل مهم نهضت اسلامی در آنجا مطرح می‌شد. او همچنین در تحصن روحانیان در دانشگاه تهران در بهمن۱۳۵۷ که در اعتراض به بسته شدن فرودگاه‌ها بر روی پروازهای خارجی با هدف ممانعت از بازگشت امام‌خمینی به کشور، صورت گرفته بود، حضور داشت. وی پس از ورود امام‌خمینی(س) به تهران در مراسم استقبال ایشان حاضر شد.
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی با حکم نظارت و بازرسی از سوی دفتر پیگیری شورای انقلاب اسلامی و سپس از سوی اکبر هاشمی رفسنجانی و محمدرضا مهدوی کنی (وزرای کشور در سال‌های ۱۳۵۸ـ۱۳۶۰)، به‌عنوان بازرس آن وزارتخانه به شهرستان‌های آذربایجان شرقی و غربی سفر می‌کرد. در جریان بحران نقده در آذربایجان غربی و جریان حزب خلق مسلمان در تبریز در سال ۱۳۵۸، گزارش‌هایی تهیّه و به مراکز ذی‌ربط ارسال نمود. وی در سال ۱۳۶۰ طی مأموریتی از قم به تبریز رفت و مسئولیت سازمان تبلیغات اسلامی و همچنین نمایندگی امام‌خمینی(س) در سپاه پاسداران را به عهده گرفت. در دوران جنگ تحمیلی نیز به نمایندگی از سوی امام‌خمینی در سپاه در جبهه‌های جنگ حضور فعّال داشت.
هاشم‌زاده هریسی از سال ۱۳۶۱ در دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات دانشگاه تهران و نیز دانشگاه صنعتی سهند تدریس می‌کرد.[۷] و هم‌زمان تحصیلات خود را نیز ادامه داد و در سال ۱۳۶۹ مدرک دکترای خود را در رشته علوم قرآنی از دانشگاه آزاد اسلامی دریافت کرد.[۸]
عضویت در هیئت نظارت بر اجرای فرمان امام‌خمینی، نمایندگی امام‌خمینی در سپاه پنجم عاشورا، سپاه یکم ثارالله و سپاه نیروی مقاومت و نمایندگی ولی فقیه در بسیج دانشجویی دانشگاه‌های کشور از دیگر سمت‌های هاشم‌زاده هریسی بود. وی در سومین و پنجمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تبریز به نمایندگی برگزیده شد. در آن دوره‌ها ریاست کمیسیون اصل نود و ۸۸ مجلس شورای اسلامی را برعهده داشت. همچنین نماینده قوه مقننه در هیئت نظارت بر مطبوعات کشور نیز بود. عضویت در کمیسیون فرهنگ عمومی کشور، عضویت در کمیسیون شورای عالی جوانان و عضویت در هیئت نظارت بر اجرای قانون اساسی از دیگر مسئولیت‌های وی در دوران نمایندگی بود. مدتی هم مشاور آموزشی وزارت آموزش و پرورش بود. او در سومین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری به نمایندگی از مردم استان آذربایجان شرقی به نمایندگی برگزیده شد.[۹] و در دوره‌های چهارم و پنجم مجلس خبرگان رهبری هم نمایندگی مردم آن استان را برعهده داشت.
تألیفات
از جمله آثار و تألیفات هاشم‌زاده هریسی می‌توان به طرح نوین، طرح نو، خودآموز قرآن، همه با هم به‌سوی قرآن، در مکتب قرآن، فرهنگ قرآن (سه جلد)، شناخت سوره‌های قرآن (سه جلد)، اعلام و علوم قرآن، شناسنامه سوره‌های قرآن، شناخت قرآن، قرآن‌شناسی علّامه طباطبائی، طرح تبویب قرآن، طرح پروژه‌های آموزشی و تحقیقاتی، قرآن و عترت، علم الاخلاق (دو جلد)، در مکتب پیشوایان، خداشناسی در کلاس درس، حقایق تحریف شده، اسلام و مسئله شفاعت، بهداشت و درمان در اسلام، حقوق و وظایف زن در اسلام، پیام خون، سفیران انقلاب، تکرار تاریخ، دو تاریخ همگون، صدای عدالت، رساله احکام آموزشی، وظایف مسئولین، وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی، قضا و دستگاه قضا در اسلام (وظایف قضات)، مجموعه مقالات، آیین انتخاب و گزینش در اسلام، بررسی خطوط و جریانات سیاسی، صدای دوستی و تعادل، ترجمة البیان، افسانه عبدالله بن سبا، نقش عایشه در تاریخ اسلام، مجموعه کلام حضرت امام(س) در مورد مجلس و نمایندگان، تلخیص الوظائف، آیات‌الاحکام، تبویب آیات قرآن مجید، منابع علوم قرآنی و کتاب‌شناسی قرآن، فرهنگ احادیث، سیره و اخلاق عملی اسوه‌های انسانیت، تعلیم و تربیت اسلامی و تفاهم بین‌المللی، نماز در قرآن و... اشاره کرد.[۱۰]
پانویس
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۲.
- ↑ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۲.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۲.
- ↑ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۰ـ۵۳۲.
- ↑ پرونده‌ای در بزرگداشت حوزه و علمای آذربایجان، ص۱۳.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۲.
- ↑ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۵ـ۵۳۶.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۱، ص۴۲۵.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۵؛ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۳۲ـ۵۳۸.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۴۲۳ـ۴۲۴؛ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۴۰ـ۵۴۲.
منابع
- الوانساز خویی، محمد (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان: ویژه استان‌های آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج۲، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم.
- پرونده‌ای در بزرگداشت حوزه و علمای آذربایجان (۱۳۹۵)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۲۱۳، ۲۶ فروردین.
- خبرگان ملت: شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری (۱۳۷۹)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.