۱۹٬۱۴۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== تولد و خاندان == | == تولد و خاندان == | ||
سیدکاظم مرعشی در سال | سیدکاظم مرعشی در سال ۱۳۰۴ش در [[نجف اشرف]] دیده به جهان گشود. پدرش سیدمحمدرضا مرعشی از روحانیان برجسته نجف اشرف و جدش سیدمحمدباقر مرعشی، از شاگردان شیخ مرتضی انصاری و منتسب به خاندان سادات مرعشی بود که پس از اخذ اجازه از شیخ انصاری، در رفسنجان مقیم شده بود و از عالمان بانفوذ و صاحب‌نام در منطقه کرمان و یزد محسوب می‌شد. مادرش نیز صبیه سیداسدالله شیرازی، برادر میرزا محمدتقی شیرازی بود. | ||
== تحصیل == | == تحصیل == | ||
سیدکاظم مرعشی همراه با برادرش سیدمهدی تا پنج‌سالگی در نجف اشرف بودند و پس از رحلت پدرش در سال ۱۳۰۸ش، همراه با خانواده به علی‌آباد سادات در شهر رفسنجان رفتند و دوران ابتدایی را در آن منطقه گذراندند. او در سال | سیدکاظم مرعشی همراه با برادرش سیدمهدی تا پنج‌سالگی در نجف اشرف بودند و پس از رحلت پدرش در سال ۱۳۰۸ش، همراه با خانواده به علی‌آباد سادات در شهر رفسنجان رفتند و دوران ابتدایی را در آن منطقه گذراندند. او در سال ۱۳۱۳ش همراه با برادرش راهی [[قم]] شد و مورد توجه [[عبدالکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] قرار گرفت.<ref>«شمه‌ای از شرح‌حال...»، ص۱۶.</ref> سیدکاظم در قم ادبیات را نزد شیخ محمدعلی ادیب تهرانی<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۳۹.</ref> و شیخ جعفر صبوری قمی خواند و آنگاه در درس شرح لمعه [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]] حاضر شد. سپس مدت هشت سال در درس رسایل و مکاسب [[مرتضی حائری یزدی|شیخ مرتضی حائری]] حضور یافت و بخش دیگری از مکاسب را هم پیش [[سیدمحمد محقق داماد]] خواند. هم‌زمان در درس کفایه [[سیدمحمدرضا گلپایگانی]] نیز شرکت می‌کرد. مدتی هم در درس تفسیر قرآن سیدمحمدباقر قزوینی حضور یافت. درس فلسفه را هم نزد میرزا مهدی امامی مازندرانی و میرزا مهدی آشتیانی آموخت و آنگاه در [[درس منظومه امام‌خمینی]] شرکت کرد.<ref>«شمه‌ای از شرح‌حال...»، ص۱۶.</ref> او و برادرش از شاگردان خصوصی امام‌خمینی بودند.<ref>خاطرات آیت‌الله...؛ ص۳۱؛ سلسله موی دوست، ص۲۲۲.</ref> با استناد به خاطرات مسلم ملکوتی می‌توان گفت که در ۱۳۲۳-۱۳۲۴ش در آن درس شرکت می‌کرده و از تشکیل‌دهندگان آن درس بوده‌اند و از حضور افراد دیگر ازجمله [[مسلم ملکوتی]] در آن درس جلوگیری کردند.<ref>خاطرات آیت‌الله...، ص۳۱.</ref> | ||
سیدکاظم مرعشی آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و بخشی از درس خارج فقه را پیش سیدمیرعلی یثربی کاشانی در قم و سپس در کاشان خواند. سپس در درس خارج فقه (خارج بیع مکاسب و خیارات) سیدمحمد حجت کوه‌کمری حضور یافت.<ref>«شمه‌ای از شرح‌حال...»، ص۱۶.</ref> و هم‌زمان در درس خارج فقه [[سیداحمد خوانساری]]، [[سیدمحمدتقی خوانساری]] و [[سیدصدرالدین صدر]] نیز شرکت می‌کرد.<ref>انصاریان خوانساری، ص۳۶۰.</ref> او پس از استقرار [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]]، در درس خارج فقه و اصول ایشان هم حاضر شد و مدت شش سال از درس ایشان بهره برد و از شاگردان برجسته ایشان محسوب می‌شد. وی که به درجه اجتهاد و استنباط رسیده بود، در سال ۱۳۳۰ش راهی عراق شد و در [[حوزه علمیه نجف|حوزه علمیه نجف اشرف]] در درس [[سیدعبدالهادی شیرازی]] حضور یافت و مدت ده سال به استفاده از درس ایشان پرداخت و آنگاه با صبیه آن مرجع ازدواج کرد. مدتی هم در درس خارج فقه شیخ حسین حلی شرکت داشت و هم‌زمان در درس‌های سیدجمال‌الدین گلپایگانی نیز شرکت می‌کرد.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله مرعشی»، ص۱۳۹.</ref> | |||
او در تیر ۱۳۴۲ش و در جریان تحصن جمعی از روحانیان سراسر کشور در تهران در اعتراض به دستگیری و محاکمه احتمالی امام‌خمینی، همراه با جمعی از روحانیان مقیم نجف، در نامه‌ای به [[سیدحسین خادمی]]، از روحانیان متحصن در تهران، از تلاش‌های او و دیگر روحانیان متحصن تقدیر کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۹، ص۳۶.</ref> پس از استقرار امام‌خمینی در نجف اشرف و آغاز تدریس خارج فقه (بیع مکاسب) در [[مسجد شیخ انصاری نجف|مسجد شیخ انصاری آن شهر]]، مدتی هم در آن درس حضور یافت.<ref>سلسله موی دوست، ص۱۹۳-۱۹۴؛ صحیفه دل، ج۲، ص۶۶.</ref> همچنین در پذیرش امامت جماعت مسجد شیخ انصاری توسط امام‌خمینی نقش داشت.<ref>صحیفه دل، ج۲، ص۱۲.</ref> او که از آقابزرگ تهرانی اجازه روایت و از سیدمحمدتقی خوانساری، سیدعبدالهادی شیرازی و [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی|مرعشی نجفی]] اجازه اجتهاد دریافت کرده بود.<ref>«شمه‌ای از شرح‌حال...»، ص۱۶.</ref> از افراد مورد اعتماد امام‌خمینی نیز بود و ایشان به افرادی که توسط سیدکاظم و [[سیدمهدی مرعشی|سیدمهدی اخوان مرعشی]] معرفی می‌شدند، اجازاتی در امور شرعیه صادر می‌کرد.<ref>صحیفه امام، ج۱، ص۴۵۸-۴۵۹، ۴۶۲-۴۶۳، ۴۷۱-۴۷۲، ۴۷۴، ۴۸۴، ۴۹۳-۴۹۴، ۵۰۱- ۵۰۲، ۵۰۸.</ref> | |||
سیدکاظم مرعشی در سال ۱۳۵۱ش به ایران بازگشت و در [[قم|شهر قم]] مقیم شد و به تدریس در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]] پرداخت. پس از دو سال حضور در قم<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۳۹.</ref> به درخواست جمعی از متدینان شهر مشهد به آن شهر رفت و به اقامه نماز جماعت در مسجد گوهرشاد در جوار [[حرم رضوی]] پرداخت. او در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ از رهبران مبارزات مردم مشهد علیه [[حکومت پهلوی]] بود. پس از رحلت [[سیدمصطفی خمینی]]، همراه با روحانیان شاخص مشهد در تلگرافی به امام‌خمینی، آن واقعه را تسلیت گفتند.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۴۲۵.</ref> و جشن روز میلاد امام رضا(ع) (سوم آبان آن سال) را تحریم کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۴۲۹.</ref> و در مراسمی که به مناسبت هفتمین روز درگذشت سیدمصطفی خمینی در مشهد برگزار شده بود حضور یافت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۴۳۴.</ref> مرعشی در اغلب تظاهرات و راهپیمایی‌های مردم مشهد شرکت می‌کرد، ازجمله می‌توان به حضور در تظاهرات مردم مشهد در چهلمین روز شهدای ۱۹ دی قم<ref>«شمه‌ای از شرح‌حال مرجع ...»، ص۱۷.</ref> و تظاهرات ۹ شهریور ۱۳۵۷ (به بهانه چهلمین روز درگذشت [[احمد کافی|شیخ احمد کافی]]) اشاره کرد. در تظاهرات اخیر، مردم جنازه علی مهدی‌زاده، از شهدای آن روز را به منزل او انتقال دادند و به همین علت نیروهای نظامی خانه او را محاصره کردند و خواستار تحویل جسد آن شهید شدند. مرعشی در برابر خواست نیروهای نظامی مقاومت کرد و پیکر شهید مهدی‌زاده را به خانواده‌اش تحویل داد.<ref>«شمه‌ای از شرح‌حال مرجع ...»، ص۱۷.</ref> | |||
سیدکاظم مرعشی با آغاز جنگ | او در تظاهرات مردم مشهد در سیزدهم شهریور ۱۳۵۷ نیز پیشاپیش مردم حرکت می‌کرد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۰۰.</ref> به همین علت سازمان اطلاعات و امنیت خراسان در نامه‌ای به فرماندار نظامی مشهد، با اشاره به نقش او و جمعی دیگر از روحانیان در شکل‌گیری تظاهرات در آن شهر، خواستار دستگیری او و دیگر روحانیان شاخص مشهد شد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۱۰.</ref> پیرو آن پیشنهاد، وی در ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ دستگیر شد و مدت نه روز زندانی بود.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۴۲۶.</ref> در مهر آن سال و در پی سخت‌گیری [[حزب بعث عراق|رژیم بعث عراق]] علیه [[امام‌خمینی]]، در اجتماع روحانیان مشهد برای تصمیم‌گیری درباره صدور اعلامیه‌ای در این زمینه شرکت داشت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۱۶.</ref> در آن روزها خانه او در مشهد یکی از مراکز تصمیم‌گیری و کانون رایزنی‌ها بود.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۳۹.</ref> ازجمله در ۲۰ مهر ۱۳۵۷، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای تظاهرات در آن خانه صورت گرفت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۱۷.</ref> به همین سبب، [[ساواک]] در گزارشی آن خانه را یکی از مراکز فرماندهی مخالفان نام برد.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۹۹.</ref> او در تظاهرات مردم مشهد در استادیوم سعدآباد آن شهر نیز شرکت داشت و مردم [[نماز جماعت]] را به او اقتدا کردند.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۲۷.</ref> در تظاهرات مردم مشهد در ۵ آذر ۱۳۵۷ نیز حضور داشت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۴۳.</ref> ساواک در گزارشی، او را یکی از گردانندگان تظاهرات مردم مشهد در ۲۰ آذر ۱۳۵۷ نامید.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۸۴.</ref> در ۷ آذر وقتی طرفداران شاه راهپیمایی حمایتی از حکومت پهلوی در قوچان برگزار کردند، در اعزام اهالی مشهد و شهرهای اطراف به آن شهر نقش داشت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۵۰؛ «شمه‌ای از شرح‌حال مرجع...»، ص۱۷.</ref> در آن سال همراه با [[سیدعلی خامنه‌ای]] و [[عباس واعظ طبسی]]، در انسجام‌بخشی به مردم برای تظاهرات علیه حکومت پهلوی و خنثی کردن اقدامات موافقان آن حکومت نقش داشت.<ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۵، ص۵۸۹.</ref> در ۲۳ آذر ۱۳۵۷ و در جریان تحصن پزشکان در بیمارستان امام رضا(ع)، کفن‌پوش در آن بیمارستان حضور یافت و به حمایت از متحصنان پرداخت.<ref>«شمه‌ای از شرح‌حال مرجع...»، ص۱۷.</ref> | ||
سیدکاظم مرعشی با آغاز [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ تحمیلی]]، بارها در جبهه‌های جنگ حضور یافت.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۳۹.</ref> سپس به تدریس در مشهد ادامه داد و از [[مرجعیت|مراجع تقلید]] در آن شهر محسوب می‌شد. | |||
تألیفات او عبارت است از: حاشیه بر عروه‌الوثقی، شرح کفایه‌الاصول همراه با برادرش سیدمهدی مرعشی، تقریرات درس آیت‌الله بروجردی، تقریرات درس آیت‌الله حجت کوه‌کمری، تقریرات درس آیت‌الله سیدعبدالهادی شیرازی.<ref>«شمه‌ای از شرح‌حال مرجع...»، ص۱۷.</ref> مناسک حج و توضیح المسائل. | تألیفات او عبارت است از: حاشیه بر عروه‌الوثقی، شرح کفایه‌الاصول همراه با برادرش سیدمهدی مرعشی، تقریرات درس آیت‌الله بروجردی، تقریرات درس آیت‌الله حجت کوه‌کمری، تقریرات درس آیت‌الله سیدعبدالهادی شیرازی.<ref>«شمه‌ای از شرح‌حال مرجع...»، ص۱۷.</ref> مناسک حج و توضیح المسائل. | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
وی در ۱۵ تیر ۱۳۸۱ در مشهد درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط برادرش سیدمهدی | وی در ۱۵ تیر ۱۳۸۱ در مشهد درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط برادرش [[سیدمهدی مرعشی]]، در رواق دارالزهد حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.<ref>«درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۳۹.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||