محمد علیپور

محمد رازی‌زاده، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

محمد رازی‌زاده معروف به علیپور در سال ۱۳۲۱ ش به دنیا آمد. او تحصیل دروس حوزوی را در حوزه علمیه قم آغاز کرد، ولی درباره استادان او در آنجا اطلاعاتی در دست نیست و در مصاحبه‌هایی که دارد، به نام استادانش اشاره نکرده است. وی در سال ۱۳۴۲ ش و پس از حوادث سیاسی در ایران، راهی عراق شد و تحصیلات خود را در حوزه علمیه نجف اشرف پی گرفت. درباره استادان دوره سطح و حتی خارج او هم در آن حوزه گزارشی وجود نداد و وی تنها از حضور در درس آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی و آیت‌الله سیدحسن موسوی بجنوردی سخن گفته است. وی در مصاحبه‌ای با شاهد یاران از تحصیل دروس خارج سخن گفته است و به نظر می‌رسد پیش از عزیمت به عراق، در درس‌های استادان خارج فقه و اصول در کشور حضور یافته بود. رازی‌زاده از حضور در بحث لاضرار امام‌خمینی سخن گفته است («شهید مصطفی خمینی و حوزه علمیه نجف: در مجامع علمی نجف یکه‌تاز بود»، ۲۰-۲۲) و با توجه به اصولی بودن این بحث و عدم تدریس درس خارج اصول توسط امام‌خمینی در نجف اشرف، می‌توان گفت که رازی‌زاده در درس خارج اصول امام‌خمینی در مسجد اعظم قم حضور می‌یافت. محمدعلی رازی‌زاده پس از ورود امام‌خمینی به عراق در سال ۱۳۴۴ ش و آغاز درس خارج فقه (بیع مکاسب) در مسجد شیخ انصاری، در آن درس حضور یافت. وی درباره ویژگی‌های درس امام‌خمینی می‌گوید: «حاج‌آقا مصطفی می‌گفت گاهی اشکال می‌کنم که امام نفس بکشند. البته تأدباً این حرف را می‌زد. ایشان حرف برای گفتن داشت و باعث می‌شد امام پایه‌های بحث را طوری بچیند که اشکالی وارد نشود. حاج‌آقا مصطفی عادت داشت ابتدا بگوید: التفات می‌فرمایید و امام می‌فرمودند: من به شما خیلی التفات دارد» و همه می‌زدیم زیر خنده. گاهی پیش می‌آمد که وقتی حاج‌آقا مصطفی اشکال می‌کرد، امام می‌فرمودند: گوش کنید. درس امام برایمان سخت بود. ما به درس اصول نجفی‌ها عادت کرده بودیم و با درس اصول امام آشنا نبودیم. ما که جای خود داشتیم، آقا سیدعباس خاتم و آقای مصطفی اشرفی و آقای راستی که از فضلای شناخته‌شده نجف و از شاگردان مبرز آقا میرزا باقر زنجانی بودند وقتی می‌آمدند سر کلاس امام، می‌گفتند تازه داریم می فهمیم فقه چیست. ما که حسابمان پاک بود و در درس ایشان مبتدی بودیم. سطح کلاسشان خیلی بالا بود. اوایل با اینکه می‌نوشتیم، در مباحثه کم می‌آوردیم. بعضی درس‌ها خودشان هم مشکل‌تر هستند و باید چهار پنج بار موضوع را آماده داشته باشی. امام در عین حال که تأکید داشتند باید از علمای طراز اول درس گرفت و به پختگی رسید، بحث جوان‌ترها را هم تشویق می‌کردند و معتقد بودند که طلبه‌های خوش‌فکر و جوان نکات تازه‌ای را مطرح می‌سازند که قابل تعمق و بررسی است» («شهید مصطفی خمینی و حوزه علمیه نجف: در مجامع علمی نجف یکه‌تاز بود»، ۲۲). رازی‌زاده هم‌زمان در درس خارج اصول سیدمصطفی خمینی که در نجف اشرف آغاز و با حضور جمع معدودی از طلاب و روحانیان طرفدار امام‌خمینی آغاز شد، حضور یافت و مدت ده سال از بحث‌های اصولی ایشان استفاده کرد. در آن درس با سیداحمد خمینی هم‌مباحثه بود. در درس تفسیر سیدمصطفی خمینی هم شرکت می‌کرد (همان). او همچنین در ماه‌های مبارک رمضان به بیت امام‌خمینی می‌رفت و از بحث‌های سیدمصطفی خمینی بهره‌مند می‌شد (مجموعه مصاحبه‌ها در حاشه کنگره شهید سیدمصطفی خمینی (۱۳۷۶)، ج ۲، ۲۳۸). رازی‌زاده در کنار تحصیل دروس خارج فقه و اصول، به تدریس در نجف اشرف می‌پرداخت و ازجمله کتاب صمدیه را در مدرسه جوهری تدریس می‌کرد و هم‌زمان در مدرسه سیدنجف اشرف به تدریس کتاب کفایه‌الاصول می‌پرداخت (همان، ۲۰). وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به کشور بازگشت. درباره دیگر فعالیت‌های رازی‌زاده اطلاعاتی در دست نیست. منابع: «حاج‌آقا مصطفی سی چهل سال جلوتر از همدوره‌هایش بود: گزیده‌ای از خاطرات حجةالاسلام‌والمسلمین رازی‌زاده (علیپور)» (۱۳۹۱)، مجله حضور، شماره ۲۱؛ «شهید مصطفی خمینی و حوزه علمیه نجف: در مجامع علمی نجف یکه‌تاز بود» (۱۳۸۵)، ماهنامه شاهد یاران، شماره ۱۲؛ مجموعه مصاحبه‌ها در حاشیه کنگره شهید سیدمصطفی خمینی (۱۳۷۶)، ج ۲، تهران، چاپ و نشر عروج.