سیدعیسی طباطبایی نجفی

سیدعیسی طباطبایی نجفی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.

سیدعیسی طباطبایی نجفی در سال ۱۳۲۲ ش در شهر نجف اشرف و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش سیدمحمد طباطبایی از روحانیان مقیم نجف اشرف بود که پیش از تولد عیسی نجفی از دنیا رفت و به همین علت خانواده سیدعیسی طباطبایی مدت کوتاهی پس از تولد او به ایران آمدند و در روستای زرین‌آباد دامغان، روستای پدری خودش مقیم شدند. او خواندن و نوشتن را در همان روستا فراگرفت. سپس به دامغان رفت و در حوزه علمیه آن شهر مقدمات را نزد آقایان یدالله خدایی و سیدمسیح شاهچراغی فراگرفت. سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و مدت نه ماه در آن شهر به تحصیل پرداخت، ولی درباره تحصیلات او در آن مدت گزارشی در دست نیست. سپس به کرمانشاه رفت و در مدرسه آیت‌الله بروجردی آن شهر به تحصیلات حوزوی ادامه داد و از درس‌های آقایان سدهی اصفهانی، سیدمجتبی معصومی و عطاءالله اشرفی اصفهانی بهره برد. در همان زمان به مبارزه با بهاییان پرداخت و به سبب این فعالیت‌ها تحت تعقیب قرار گرفت. این تعقیب باعث شد تا راهی عراق شود و در حوزه علمیه نجف اشرف تحصیلات خود را پی بگیرد. سیدعیسی طباطبایی در حوزه علمیه نجف اشرف در دروس سطح سیداسدالله مدنی و حسین راستی کاشانی شرکت کرد («داستان اردوگاه رشیدیه؛ صبرا و شتیلایی که اتفاق نیفتاد...»، ۷۱-۷۳). مدتی هم در لبنان از بحث‌های سیدموسی صدر بهره برد و از درس مکاسب ایشان استفاده کرد (کمالیان، ۲۱۷-۲۱۸). مدتی هم در حوزه علمیه سامرا از درس آیت‌الله لنکرانی استفاده کرد. از دیگر استادان او در حوزه علمیه نجف می‌توان به آقایان سیدعبدالصاحب حکیم، سیدمحمدباقر حکیم، سیدمحمدعلی امین و سیدمحمدباقر صدر استفاده کرد. او در سال ۱۳۴۴ ش و هنگام ورود امام‌خمینی به عراق، در مراسم استقبال از ایشان حضور داشت و سپس به فعالیت‌های سیاسی در کنار ایشان پرداخت، ولی درباره حضور او در درس خارج فقه امام‌خمینی در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف گزارشی در دست نیست. می‌توان احتمال داد که در آن مدت در درس مزبور شرکت می‌کرده است. یک سال بعد و در سال ۱۳۴۵ ش بار دیگر به لبنان رفت و به همکاری با سیدموسی صدر در جنوب آن کشور پرداخت. همچنین از درس‌های ایشان بهره می‌برد. طباطبایی نجفی در سال ۱۳۴۷ ش بار دیگر به عراق بازگشت و در حوزه علمیه نجف اشرف به تحصیلات حوزوی ادامه داد و در آن مدت در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی شرکت کرد و این حضور تا سال ۱۳۵۰ ش استمرار داشت و ازجمله از بحث ولایت فقیه امام‌خمینی که ضمن درس خارج فقه بیان می‌شد، استفاده کرد. در همان زمان همراه با جمعی از روحانیان مبارز در بیت امام‌خمینی فعالیت می‌کرد. همچنین با سفر به موسم حج، در انتقال اعلامیه‌ها و بیانیه‌های امام‌خمینی به عربستان و توزیع میان حجاج نقش داشت؛ به همین خاطر تحت تعقیب قرار گرفت.

او در سال ۱۳۵۰ ش و پس از سه سال تحصیل در عراق به لبنان بازگشت و در آن کشور مقیم شد و به همکاری با سیدموسی صدر پرداخت. یکی از مأموریت‌های او از سوی سیدموسی صدر، امامت جماعت چهار روستای جنوب لبنان بود. همچنین بارها از سوی سیدموسی صدر به عراق رفت و پیام‌های ایشان را به امام‌خمینی رساند. همچنین پیام‌های امام‌خمینی را خطاب به سیدموسی صدر به ایشان می‌رساند. پس از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی، در برگزاری مراسم ختم برای آن مرحوم در لبنان فعال بود. در دیگر مناسبت‌های انقلابی هم به برگزاری مجالس یادبود دست می‌زد. طباطبایی نجفی در مهر ۱۳۵۷ و پس از مهاجرت امام‌خمینی به فرانسه، به آن کشور رفت و در نوفل‌لوشاتو در کنار امام‌خمینی قرار گرفت. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به کشور بازگشت، ولی مدتی بعد دوباره عازم لبنان شد و به فعالیت‌های تبلیغی و مذهبی در آن کشور ادامه داد. یکی از اقدامات او در لبنان، مشارکت در تأسیس جنبش اسلامی امل در جنوب لبنان بود و پس از آن هم به همکاری با شیعیان لبنان ادامه داد و واسطه بین امام‌خمینی با روحانیان جنوب لبنان بود و ازجمله فعالیت‌ها در این زمینه، دریافت اجازاتی برای روحانیان لبنانی از امام‌خمینی بود («داستان اردوگاه رشیدیه؛ صبرا و شتیلایی که اتفاق نیفتاد...»، ۷۱-۷۳؛ کاظمینی، ۵۷۶ ـ ۵۷۷).

سیدعیسی نجفی در لبنان به حمایت از نظام جمهوری اسلامی می‌پرداخت و در مناسبت‌های مختلف، راهپیمایی‌هایی را در حمایت از جمهوری اسلامی برگزار می‌کرد. مشارکت در تسخیر محوطه بیرونی سفارت آمریکا در بیروت به تأسی از تسخیر سفارت آن کشور در تهران در آبان ۱۳۵۸ ش از آن جمله بود. همچنین فتوایی از امام‌خمینی مبنی بر شرعی بودن عملیات استشهادی علیه نیروهای اشغالگر صهیونیستی در لبنان دریافت کرد که این فتوی ضربه‌ای به نیروهای اسرائیلی، آمریکایی و فرانسوی در لبنان زد («داستان اردوگاه رشیدیه؛ صبرا و شتیلایی که اتفاق نیفتاد...»، ۷۱-۷۳). او در سال ۱۳۶۳ ش از امام‌خمینی اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج ۱۹، ۵۷). پس از آن نیز به‌عنوان یکی از نمایندگان امام‌خمینی در لبنان فعالیت می‌کرد. جایگاه او در لبنان باعث شد تا از سوی مقام معظم رهبری به سمت نماینده ایشان در لبنان منصوب شود. او در لبنان دست به فعالیت‌های گسترده فرهنگی، اجتماعی و عمرانی زد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: انتشار آثار امام‌خمینی در لبنان به‌ویژه رساله عملیه امام‌خمینی در آن کشور، راه‌اندازی شبکه تلویزیونی المنار در لبنان و واگذاری آن به حزب الله لبنان، راه‌اندازی کمیته امداد امام‌خمینی در لبنان و تحت پوشش قرار دادن یازده هزار خانواده نیازمند و مستمند لبنانی، راه‌اندازی بنیاد شهید در لبنان، سوریه و فلسطین و تحت پوشش قرار دادن خانواده شهدای حملات موشکی اسرائیل و همچنین شهدای انتفاضه (بالغ بر ۱۵۰۰ خانواده)، راه‌اندازی جهاد البناء به‌منظور بازسازی خانه‌های تخریب‌شده توسط صهیونیست‌ها، احداث بیمارستان رسول اعظم (ص) در کنار مسجدی به همین نام در لبنان، راه‌اندازی بیمارستان شهید شیخ راغب حرب در جنوب لبنان با ۲۰۰ تختخواب، راه‌اندازی بیمارستان قدس در اردوگاه عین الحلوه و درمانگاه قدر در اردوگاه برج البراجنه لبنان، مشارکت در احداث مسجد وحدت اسلامی در صور و راه‌اندازی درمانگاه داخلی آن، احداث حسینیه امام‌خمینی در بعلبک و کمک به احداث حوزه امام المنتظر در همان شهر، تأسیس بیمارستان بتول و دارالحکمه در بعلبک، تأسیس مؤسسه‌ای برای معالجه و مداوای معلولان و جانبازان، تأسیس صندوق قرض‌الحسنه با ۲۷ شعبه در لبنان، راه‌اندازی مدارس شاهد از کودکستان تا پایان متوسطه، تشکیل هیئت علماء مسلمان با ابتنا بر قبول اصل ولایت فقیه، راه‌اندازی مکتب الوکلاء الامام برای مصرف وجوهات امام، خرید ۶۰ آمبولانس برای لبنان، راه‌اندازی مؤسسه کوثر برای اعطای وام به زوج‌های جوان، بازسازی مرقد حضرت سیده خوله در بعلبک، راه‌اندازی مراکز فرهنگی به نام امام‌خمینی در لبنان با ۲۰ شعبه، تأسیس مجتمع فرهنگی برای ایرانیان مقیم لبنان، کمک به بازسازی لبنان پس از جنگ ۳۳ روزه (۱۳۸۵ ش)، تأسیس مرکز یا انجمن مرکزی عاشورائیان در لبنان، تأسیس مدارس المهدی از پیش‌دبستانی تا دبیرستان و هنرستان با ۱۵ شعبه و مدرسه دارالتمیز پرستاری در لبنان («داستان اردوگاه رشیدیه؛ صبرا و شتیلایی که اتفاق نیفتاد...»، ۷۲-۷۷). منابع: «داستان اردوگاه رشیدیه؛ صبرا و شتیلایی که اتفاق نیفتاد: مصاحبه حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سیدحمید روحانی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعیسی طباطبایی» (۱۳۹۷)، فصلنامه پانزده خرداد، دوره سوم، سال یازدهم، شماره ۵۵، بهار؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۵)، دانشنامه مشاهیر دامغان، بنیاد پژوهشی ریحانه الرسول یزد، تهران، برگ رضوان؛ کمالیان، محسن (۱۳۹۸)، امام موسی صدری که من شناختم، با حاشیه‌هایی از دکتر سیدصادق طباطبایی، تهران، ناشر: محسن کمالیان.