۱۹٬۱۶۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== تولد و خاندان == | == تولد و خاندان == | ||
محسن مجتهد شبستری در سال ۱۳۱۵ش در شهرستان شبستر در استان آذربایجان شرقی در خانوادهای روحانی زاده شد.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۳.</ref> پدرش میرزا کاظم شبستری از عالمان نامور تبریز و از مدرسان دروس عالی در مدارس دینی تبریز و جدش آقا میرزاعلیاشرف شبستری از شاگردان شیخ مرتضی انصاری بود.<ref>الوانساز خویی، ج۳، ص۶۵-۶۶.</ref> | |||
== تحصیل == | == تحصیل == | ||
محسن مجتهد شبستری خواندن و نوشتن را در زادگاهش آموخت. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در حوزههای علمیه تبریز و نزد استادان آن شهر فراگرفت. او در سال ۱۳۳۲ش راهی قم شد و در آن شهر در دروس سطح استادان حوزه علمیه قم شرکت کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس فقه (قضا) سیدحسین طباطبایی | محسن مجتهد شبستری خواندن و نوشتن را در زادگاهش آموخت. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در حوزههای علمیه تبریز و نزد استادان آن شهر فراگرفت. او در سال ۱۳۳۲ش راهی [[قم]] شد و در آن شهر در دروس سطح استادان [[حوزه علمیه قم]] شرکت کرد. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس فقه (قضا) [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]]، خارج فقه [[سیدمحمد محقق داماد]]، خارج اصول [[امامخمینی]]<ref>«درس فلسفه او از...»، ص۴۴.</ref> و درس خارج فقه و اصول میرزا هاشم آملی و سیدمحمدرضا گلپایگانی شرکت کرد.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۳.</ref> درباره سالهای حضور او در درس امامخمینی گزارش دقیقی در دست نیست و وی در زندگینامه خودنوشت خود صرفاً بر حضور در درس امامخمینی تأکید کرده.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۳.</ref> و در مصاحبهای با یکی از نشریات، از حضور در درس خارج اصول امامخمینی سخن گفته است،<ref>«درس فلسفه او...»، ص۴۴.</ref> بدون اینکه سالهای حضور را مشخص کند. میتوان احتمال داد که در سالهای پایانی دهه ۱۳۳۰ و آغازین دهه ۱۳۴۰ در آن درس شرکت میکرد. او در کنار تحصیل دروس خارج فقه و اصول، دروس [[تفسیر|تفسیر قرآن]] و فلسفه را هم نزد [[علامه طباطبایی|علامه سیدمحمدحسین طباطبایی]] آموخت و در بحثها و درسهای اخلاقی از حسین فاطمی قمی و [[عباس تهرانی]] استفاده میکرد.<ref>کاظمینی، دانشنامه مشاهیر و مفاخر دامغان، ج۱، ص۷۱۲.</ref> | ||
== تدریس == | == تدریس == | ||
محسن مجتهد شبستری سپس به تدریس دروس حوزوی (از مقدمات عربی، معانی بیان و کفایهالاصول) در [[حوزه علمیه قم]] پرداخت. او در ۱۳۵۲ش به تهران رفت و در آن شهر مقیم شد و به تدریس فقه و اصول در آن شهر ادامه داد. همچنین به تدریس تفسیر قرآن و نهجالبلاغه و معارف اسلامی در مسجد طلاچیان تهران میپرداخت.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۴.</ref> | |||
== فعالیت مبارزاتی == | == فعالیت مبارزاتی == | ||
مجتهد شبستری در کنار تدریس در تهران، همراه با روحانیان مبارز تهران چون [[مرتضی مطهری]]، [[محمد مفتح]]، [[سیدمحمد بهشتی|سیدمحمد حسینی بهشتی]] و... به مبارزه با [[حکومت پهلوی]] میپرداخت و در کنار آنان در شکلگیری [[جامعه روحانیت مبارز تهران]] و نگارش اعلامیهها علیه حکومت پهلوی و در حمایت از امامخمینی نقش داشت.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۴.</ref> و امضای او پای اغلب اعلامیههای روحانیت مبارز تهران دیده میشود.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۳۷، ۲۴۵، ۲۸۳، ۲۹۰، ۳۰۹، ۳۱۴، ۳۲۴، ۳۷۰، ۳۹۱، ۳۹۷، ۴۱۲، ۴۱۶، ۴۱۷، ۴۳۰، ۴۵۵، ۴۷۰، ۴۸۶، ۵۱۲، ۵۱۶؛ خسروشاهی، ج۳، ص۹۶؛ سیر مبارزات یاران امام...، ج۹، ص۱۸۶، ج۱۳، ص۳۱۶-۳۱۹.</ref> | |||
وی در آن سالها (۱۳۵۶-۱۳۵۷) در اغلب جلسات روحانیت مبارز تهران شرکت میکرد و در تظاهرات و راهپیماییهای اعتراضی مردم تهران حضور مییافت. بهویژه در تظاهرات و راهپیماییهای مردم منطقه شش تهران حضوری تأثیرگذار داشت و در آن اجتماعات سخنرانی میکرد.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۴-۴۸۵.</ref> تداوم این فعالیتها باعث شد تا [[ساواک]] در ۲۶ مرداد ۱۳۵۷ از او بهعنوان یکی از «روحانیون و وعاظ افراطی تهران» نام ببرد که «در تحریک مردم و اخلال نظم نقش موثری» داشت.<ref>سیر مبارزات یاران امام...، ج۱۰، ص۱۹۲.</ref> به همین سبب همراه با ۲۱ نفر دیگر از روحانیان تهران دستگیر شد. دستگیری آنان بازتاب زیادی داشت، بنابراین حکومت پهلوی پس از هجده ساعت بازداشت، همه آنان را آزاد کرد.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۵؛ کاظمینی، دانشنامه مشاهیر و مفاخر دامغان، ج۲، ص۷۱۲.</ref> | |||
== فعالیتها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | == فعالیتها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | ||
مجتهد شبستری پس از پیروزی انقلاب اسلامی در تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در منطقه شش تهران نقش داشت و سپس مسئولیت آن کمیته را بر عهده گرفت.<ref>کاظمینی، دانشنامه مشاهیر و مفاخر دامغان، ج۲، ص۷۱۲.</ref> با تشکیل جامعه روحانیت مبارز، به عضویت شورای مرکزی آن درآمد و مسئولیت شعبه آن را در منطقه شش تهران بر عهده گرفت.<ref>کردی، جامعه روحانیت مبارز تهران از شکلگیری تا انشعاب، ص۱۵۱.</ref> وی در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تهران به نمایندگی برگزیده شد.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از آغاز انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانونگذاری، ص۱۰۲.</ref> در آن دوره در کمیسیون بازرگانی فعالیت داشت و نامههایی را درباره برخی لوایح و طرحها به امامخمینی ارسال و از ایشان استفسار میکرد.<ref>صحیفه امام، ج۱۷، ص۴۲۴.</ref> او در دورههای | مجتهد شبستری پس از [[انقلاب اسلامی ایران|پیروزی انقلاب اسلامی]] در تشکیل [[کمیته انقلاب اسلامی]] در منطقه شش تهران نقش داشت و سپس مسئولیت آن کمیته را بر عهده گرفت.<ref>کاظمینی، دانشنامه مشاهیر و مفاخر دامغان، ج۲، ص۷۱۲.</ref> با تشکیل جامعه روحانیت مبارز، به عضویت شورای مرکزی آن درآمد و مسئولیت شعبه آن را در منطقه شش تهران بر عهده گرفت.<ref>کردی، جامعه روحانیت مبارز تهران از شکلگیری تا انشعاب، ص۱۵۱.</ref> وی در نخستین دوره انتخابات [[مجلس شورای اسلامی]] از سوی مردم تهران به نمایندگی برگزیده شد.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از آغاز انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانونگذاری، ص۱۰۲.</ref> در آن دوره در کمیسیون بازرگانی فعالیت داشت و نامههایی را درباره برخی لوایح و طرحها به [[امامخمینی]] ارسال و از ایشان استفسار میکرد.<ref>صحیفه امام، ج۱۷، ص۴۲۴.</ref> او در دورههای دوم،<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از آغاز انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانونگذاری، ص۲۲۶.</ref> چهارم<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از آغاز انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانونگذاری، ص۴۴۵.</ref> و پنجم مجلس شورای اسلامی نیز نمایندگی مردم تهران را همچنان عهدهدار بود.<ref>معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از آغاز انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانونگذاری، ص۵۵۹.</ref> همچنین در نخستین دوره انتخابات [[مجلس خبرگان رهبری]] از سوی مردم استان آذربایجان شرقی به نمایندگی برگزیده شد. همچنین از اعضای هیئت تحقیق و کمیسیون آییننامه مجلس خبرگان رهبری نیز بود. وی در دورههای دوم، سوم،<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۶-۴۸۷.</ref> چهارم<ref>«نتایج شمارش آرای...»، ص۸.</ref> و پنجم نیز همچنان نمایندگی مردم استان آذربایجان شرقی را عهدهدار شد. او همزمان با فعالیتهای اجرایی به تدریس نیز میپرداخت و مدت سه سال در [[دانشکده الهیات دانشگاه تهران]]، فقه و اصول تدریس میکرد.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۴.</ref> همچنین در شورای عالی [[مجمع جهانی اهلبیت]] نیز عضویت داشت.<ref>کاظمینی، دانشنامه مشاهیر و مفاخر دامغان، ج۲، ص۷۱۳.</ref> | ||
مجتهد شبستری در سوم خرداد ۱۳۷۴ به نمایندگی ولیفقیه در استان آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز منصوب شد.<ref>کاظمینی، دانشنامه مشاهیر و مفاخر دامغان، ج۲، ص۷۱۳.</ref> در پنجم خرداد ۱۳۹۶ از آن سمتها کنارهگیری کرد و به تهران بازگشت.<ref>«آیتالله مجتهد شبستری...»، ص۹.</ref> و در ۲۳ مرداد ۱۳۹۶ از سوی رهبر انقلاب اسلامی به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد.<ref> «ترکیب و مأموریت جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام»، ص۲.</ref> | مجتهد شبستری در سوم خرداد ۱۳۷۴ به نمایندگی ولیفقیه در استان آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز منصوب شد.<ref>کاظمینی، دانشنامه مشاهیر و مفاخر دامغان، ج۲، ص۷۱۳.</ref> در پنجم خرداد ۱۳۹۶ از آن سمتها کنارهگیری کرد و به تهران بازگشت.<ref>«آیتالله مجتهد شبستری...»، ص۹.</ref> و در ۲۳ مرداد ۱۳۹۶ از سوی [[سیدعلی خامنهای|آیتالله خامنهای]] رهبر انقلاب اسلامی به عضویت [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] درآمد.<ref> «ترکیب و مأموریت جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام»، ص۲.</ref> | ||
== تألیفات == | |||
از تألیفات مجتهد شبستری میتوان به تفسیر آیات عبادالرحمن، تفسیر سوره جمعه، تفسیر سوره منافقین و دستنوشتههایی در زمینههای تفسیر، عقاید، فقه و اصول اشاره کرد.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۴.</ref> | از تألیفات مجتهد شبستری میتوان به تفسیر آیات عبادالرحمن، تفسیر سوره جمعه، تفسیر سوره منافقین و دستنوشتههایی در زمینههای تفسیر، عقاید، فقه و اصول اشاره کرد.<ref>خبرگان ملت، دفتر دوم، ص۴۸۴.</ref> | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
محسن مجتهد شبستری در ۲۶ آبان ۱۴۰۰ در تهران درگذشت و پیکرش پس از انتقال به قم و اقامه نماز توسط [[حسین نوری همدانی]] در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: آیتالله مجتهد شبستری»، ص۳۰۸.</ref> | محسن مجتهد شبستری در ۲۶ آبان ۱۴۰۰ در تهران درگذشت و پیکرش پس از انتقال به [[قم]] و اقامه نماز توسط [[حسین نوری همدانی]] در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: آیتالله مجتهد شبستری»، ص۳۰۸.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} |