حیمد توران

توران، حمید؛ از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی. حمید توران در سال ۱۳۲۹ در روستای یوکاری توپراک شهرستان ارالیک در استان آغدیر ترکیه به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند. سپس قرآن و اصول دین را در زادگاهش و نزد امام جماعت آنجا فراگرفت. وی سپس در هفده سالگی به ایران سفر کرد و در مدرسه طالبیه تبریز مقیم شد و به فراگیری دروس حوزوی پرداخت. درباره استادان او در آن مدرسه اطلاعی در دست نیست اما در دوره دو ساله حضور در تبریز، در کنار فراگیری زبان فارسی، بخشی از دروس حوزوی را در همان‌جا آموخت و در سال ۱۳۴۸ برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی عراق شد. وی در نجف اشرف دروسی چون ادبیات عرب، اصول و فقه، فلسفه و منطق را نزد استادان آنجا خواند و در همان دوران با صلاح‌الدین اوزگوندوز رهبر شیعیان ترکیه آشنا شد. سپس در درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی و خارج فقه امام‌خمینی شرکت کرد. توران مدت شش سال در نجف اشرف به تحصیل میپرداخت و در این فاصله در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی که در مسجد شیخ انصاری برگزار میشد، شرکت می‌کرد. او پس از بازگشت به ترکیه در ۱۳۵۲ در مسجد شهر آرالیک ترکیه به فعالیت‌های مذهبی مشغول شد. سپس به خدمت سربازی اعزام شد و پس از طی دوران سربازی در سال‌های ۱۳۵۳ـ۱۳۵۴، به شهر استانبول در بخش اروپایی ترکیه رفت و در سال ۱۳۵۶ با کمک صلاح‌الدین اوزگوندوز، مسجد زینبیه را در هالکانی استانبول به‌عنوان نخستین مسجد شیعیان در آن شهر بنیان نهاد. سپس همراه با اوزگوندوز و برای تبلیغ مذهب تشیع و همچنین جلوگیری از مانعتراشیهای دولت وقت علیه شیعیان، مساجد متعددی را در مناطق مختلف استانبول احداث کرد و از آن جمله میتوان به مسجد امام حسن (ع)، مسجد امام حسین (ع) و مسجد ابوطالب در منطقه شیعه‌نشین استانبول اشاره کرد. استدلال توران و اوزگوندوز برای تأسیس مساجد متعدد این بود که دولت ترکیه به‌راحتی میتواند یک مسجد را تعطیل کند ولی اگر مساجد متعدد باشد، نمی‌تواند علیه چند مسجد اقدامی کند و با همین هدف درصدد توسعه مساجد در استانبول برآمدند. توران که امامت جماعت مسجد زینبیه استانبول را برعهده داشت، در سال ۲۰۰۹ م همراه با اوزگوندوز گروه زینبیه را در ترکیه بنیان نهاد. این گروه که قدیمی‌ترین گروه شیعی در آن کشور است، ابتدا به‌صورت پراکنده در منطقه هالکانی به فعالیت میپرداخت و سپس فعالیتهایش را به دیگر مناطق ترکیه گسترش داد. توران همچنین سایتی را با عنوان زینبیه راه‌اندازی کرد و از این طریق به تبلیغ و نشر معارف اهل‌بیت همت گماشت. مدتی بعد انجمن شیعیان استانبول را بنیان نهاد و سپس با تأسیس مؤسسۀ قرآن و عترت استانبول، به نشر معارف اسلامی ادامه داد. با تأسیس اولین انتشارات شیعیان استانبول به نام نورالثقلین و همچنین چاپ و نشر علمدار بود که امکان انتشار آثار شیعی در آن کشور فراهم شد. توران که در معرفی و ترویج اندیشه‌های امام‌خمینی و نیز حمایت از جمهوری اسلامی فعال بود، از سوی دولت وقت ترکیه به اتهامهایی چون ترویج آنچه «خمینی‌گری» گفته میشد، متهم شد. به سبب همین اتهام‌ها دولت ترکیه او را دستگیر و به چند سال زندان محکوم کرد. پس از آزادی به فعالیت‌هایش ادامه داد و تأسیس تلویزیون ماهواره‌ای شیعی از جمله این تصمیم‌های توران بود تا به این وسیله به نشر معارف شیعی در میان شیعیان ترکیه اقدام کند، اما در ۱۲ شهریور ۱۳۹۴ به سبب بیماری قلب در بیمارستان محمد آکیف استانبول تحت جراحی عمل قلب باز قرار گرفت. او پس از عمل جراحی، به کما رفت و مدت ۵۲۵ روز در کما بود و در نهایت در ۲۲ بهمن ۱۳۹۵ از دنیا رفت. تشییع جنازه حمید توران با شکوه فراوان و با حضور نمایندگان مراجع تقلید از جمله نمایندگان سیدعلی سیستانی و همچنین نمایندگانی از ایران و مجمع جهانی اهل بیت در ترکیه، در استانبول به خاک سپرده شد (همرهان مجمع، ۴۲۴ـ۴۲۸). منبع: همرهان مجمع (یادنامه شهدا و مرحومین مجمع جهانی اهل بیت) (۱۴۰۱)، تهران، مجمع جهانی اهل بیت(ع).