محمدحسین دانش‌آشتیانی

محمدحسین دانش‌آشتیانی، از شاگردان درس سطح امام‌خمینی.

محمدحسین دانش آشتیانی در سال ۱۳۰۲ ش در آشتیان به دنیا آمد (حضرتی، ۷۶). او دوران ابتدایی را در زادگاهش گذراند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و دروس فارسی و قسمتی از مقدمات را در آشتیان و نزد استادان آنجا خواند (شریف رازی، ج ۶، ۵۰). سپس در سال ۱۳۲۱ ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را نزد آیات سیدمحمد محقق داماد، امام‌خمینی، شیخ مرتضی حائری یزدی و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی خواند (حضرتی، ۷۶). او در فاصله سال‌های ۱۳۲۱ ش (سال ورود به قم) تا ۱۳۲۴ ش (که امام‌خمینی تدریس درس خارج فقه و اصول را آغاز کردند) در درس سطح امام‌خمینی شرکت می‌کرد، ولی درباره درسی که دانش آشتیانی نزد امام‌خمینی خوانده است، اطلاعاتی وجود ندارد. دانش آشتیانی پس از آن در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی و سیدمحمدتقی موسوی خوانساری شرکت جست. او در سال ۱۳۳۹ ش به شهر محلات اعزام شد و به اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین و ارشاد مردم در آن شهر پرداخت. دانش آشتیانی تا سال ۱۳۴۶ ش در آشتیان حضور داشت و در آن سال به تهران رفت و در مسجد خیر، نزدیک میدان شهدای فعلی، به اقامه نماز جماعت و ترویج دین پرداخت (همان). او در سال ۱۳۴۷ ش با معرفی ابوالقاسم دانش آشتیانی، اجازه‌ای از امام‌خمینی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج ۱، ۴۷۳). دانش آشتیانی در تهران به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداخت و ضمن حمایت و پشتیبانی از امام‌خمینی، با حکومت پهلوی مبارزه می‌کرد. دانش آشتیانی ازجمله روحانیانی بود که در خرداد ۱۳۴۹ و پس از رحلت آیت‌الله سیدمحسن طباطبایی حکیم، همراه با جمعی دیگر از روحانیان تهران در تلگرافی به امام‌خمینی، رحلت آن مرجع را خدمت «آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی مرجع تقلید» و «پیشوای عظیم‌الشأن» تسلیت گفت و «عظمت و پیشرفت اسلام و مسلمین را در سایه اقدامات و رهبری آن مرجع عالی‌قدر با همکاری روحانیت» از درگاه خداوند مسئلت کرد (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۲۲۳ ـ ۲۲۴). وی در سال ۱۳۵۰ ش و در جریان خشک‌سالی سیستان، همراه با فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی به آن منطقه رفت و گزارشی را از وضعیت مردم تهیه کرد. این گزارش سپس توسط مهدی‌زاده محلاتی به رادیو بغداد فرستاده شد و بازتاب زیادی داشت و ازجمله باعث شد کمک‌های زیادی به مردم سیستان ارسال شود (خاطرات و مبارزات شهید محلاتی، ۷۱-۷۳). در آن سالها در جلسات هفتگی روحانیان مبارز تهران شرکت می‌جست (یاران امام به روایت اسناد ساواک: شهید حجت‌الاسلام فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی به روایت اسناد ساواک، کتاب دوم، ۱۲۶). دانش آشتیانی در سال ۱۳۵۶ ش به عضویت جامعه روحانیت مبارز تهران درآمد. در همان سال به سبب فعالیت‌های سیاسی و سخنرانی‌های انتقادی علیه حکومت پهلوی دستگیر و مدتی زندانی شد (حضرتی، ۷۶). او در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ ش همراه با روحانیان مبارز تهران اعلامیه‌هایی را در حمایت از نهضت اسلامی و همچنین انتقاد از حکومت پهلوی امضا می‌کرد و با نگاهی به دیگر اعلامیه‌های روحانیان مبارز تهران می‌توان نام دانش آشتیانی را ذیل آن اعلامیه‌ها دید (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۱، ۵۸۴، ۶۰۷ و ۶۱۱؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۲۴۲ ـ ۲۴۳، ۲۵۵ ـ ۲۵۶، ۲۶۴ ـ ۲۶۶ ،۲۸۱ ـ ۲۸۳، ۳۱۲ ـ ۳۱۴، ۳۲۳ ـ ۳۲۴، ۳۶۸ ـ ۳۷۱، ۳۸۸٬۳۹۰ ـ ۳۹۱، ۳۹۶ ـ ۳۹۷، ۴۱۶ ـ ۴۱۷، ۴۳۵ ـ ۴۳۷، ۴۵۳ ـ ۴۵۶، ۴۶۷ ـ ۴۷۰، ۴۸۳ ـ ۴۸۶، ۴۹۹ ـ ۵۰۰، ۵۰۹ ـ ۵۱۲، ۵۱۳ ـ ۵۱۷). به سبب امضای این اعلامیه‌ها در مهر ۱۳۵۷ توسط ماموران ساواک دستگیر و در کمیته مشترک ضد خرابکاری زندانی شد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک ، کتاب۱۳، ۷) ولی چند روز بعد از او رفع سوءظن به عمل آمد (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۸، آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی، ۴۲۳).

دانش آشتیانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در کمیته‌های انقلاب اسلامی در تهران پرداخت. سپس با دعوت سیدمحمد حسینی بهشتی رئیس دیوان عالی کشور به قوه قضائیه رفت و به فعالیت‌های قضایی در دادگاه مدنی خاص در تهران پرداخت. او در سال ۱۳۶۰ ش و در انتخابات میان‌دوره‌ای نخستین دوره مجلس شورای اسلامی (پس از شهادت برادرش غلامرضا دانش آشتیانی نماینده تفرش و آشتیان در ۷ تیر ۱۳۶۰)، از حوزه انتخابیه تفرش و آشتیان به نمایندگی برگزیده شد. پس از پایان دوره اول مجلس شورای اسلامی، به دادگاه مدنی خاص بازگشت و به فعالیت‌های قضائی در آنجا پرداخت. کتاب مناقب آل ابی‌طالب (ع) اثر ابن شهرآشوب، با همکاری او و سیدهاشم رسولی محلاتی چاپ شده است. محمدحسین دانش آشتیانی در سال ۱۳۶۵ ش درگذشت (حضرتی، ۷۷-۷۸).

منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۳)، کتاب۱۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ خاطرات و مبارزات شهید محلاتی (۱۳۷۶)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ حضرتی، صادق (۱۳۸۲)، رجال و مشاهیر آشتیان، با مقدمه محمدابراهیم باستانی پاریزی، قم، الماس؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، جلد ششم، تهران، اسلامیه؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۱: عالم جاودان شهید استاد شهید مرتضی مطهری (۱۳۸۲)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۸، آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی(۱۳۹۳)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۲۷: قامت استوار شهید حجت‌الاسلام فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۳)، ج۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. محمد امامیان