سیدحسن میردامادی

میردامادی، سید حسن؛ از شاگردان درس خارج اصول امام خمینی. او در سال ۱۳۱۰ ش در مشهد به دنیا آمد (شریف رازی، ج ۷، ۱۸۱). پدرش میر هاشم میردامادی از روحانیان شاخص مشهد بود که نسب او به میرداماد، فیلسوف مشهور دوره صفوی و از طریق ایشان به ابوالحسن محمد دیباج بن امام جعفر صادق (ع) می‌رسد (میردامادی، ۷۲). میر هاشم میردامادی در سال ۱۳۱۴ ش و در جریان قیام مردم مشهد در مسجد گوهرشاد دستگیر و ابتدا به تهران اعزام شد (قاسم‌پور، ۱۸۶) و سپس به سمنان تبعید گردید (همان، ۲۲۱). سید حسن میردامادی دوران ابتدایی را در سمنان ـ تبعیدگاه پدرش ـ و سپس شهرری طی کرد. پس از خروج متفقین از ایران در سال ۱۳۲۴ ش، همراه پدرش از شهرری به مشهد رفت و در مدرسه خیرات خان و سپس در مدرسه نواب آن شهر به تحصیل دروس حوزوی پرداخت. میردامادی قسمت عمده ادبیات را نزد عبدالجواد ادیب نیشابوری آموخت و بخشی از دروس سطح را هم نزد سید احمد مدرس و پدرش فراگرفت. هم‌زمان در درس لمعتین، قوانین، معالم، رسایل، مکاسب و کفایه‌الاصول پدرش و شیخ هاشم قزوینی شرکت می‌کرد. وی در سال ۱۳۲۷ ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر در درس خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی و امام خمینی شرکت کرد. او از بدو ورود به قم، در درس خارج اصول امام خمینی هم شرکت کرد و پس از تعطیلی جلسات درس خارج اصول آیت‌الله بروجردی، منحصراً از درس خارج اصول امام خمینی استفاده کرد و تا زمانی که به مشهد بازگشت (۱۳۳۸ ش) از آن درس بهره‌مند می‌شد. مدتی هم در درس خارج فقه آیت‌الله سید محمد محقق داماد حضور یافت (شریف رازی، ج ۷، ۱۸۱-۱۸۲). هم‌زمان از درس تفسیر قرآن علامه طباطبایی بهره‌مند شد و دروس فلسفی (حکمت) را هم نزد او آموخت (میردامادی، ۷۵؛ قاسمی، ج ۴، ۴۷۴).

میردامادی که در سال ۱۳۳۸ ش پدرش را در سفر حج و عتبات عالیات همراهی کرده بود، پس از درگذشت پدر در آذر ۱۳۳۹، به تقاضای علمای طراز اول مشهد ازجمله آیت‌الله سید محمدهادی حسینی میلانی و جمعی از مؤمنان شهر مشهد، به زادگاهش بازگشت (میردامادی، ۷۵) و به تدریس در حوزه علمیه آن شهر پرداخت و هم‌زمان در درس خارج فقه آیت‌الله میلانی شرکت کرد و مدت هفت سال در آن درس حضور یافت (شریف رازی، ج ۷، ۱۸۰-۱۸۲). همچنین آن درس را تقریر کرد (قاسمی، ج ۴، ۴۷۴). او عضو هیئت استفتای آیت‌الله میلانی بود و با همراهی چند نفر دیگر، در جلساتی با حضور آیت‌الله میلانی، به پرسش‌های فقهی مردم از آن مرجع پاسخ می‌داد (حضرت آیت‌الله‌العظمی...، ج ۲، ۱۵). وی با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی، به حمایت از آن پرداخت. ازجمله در ۱۳۴۳ ش و پس از تبعید امام خمینی به خارج از کشور، همراه با جمعی از روحانیان مشهد با ارسال تلگرامی به آیات سید کاظم شریعتمداری، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید محمدرضا گلپایگانی، تأثر و نگرانی خود و مردم را از آن اقدام اعلام کردند و ضمن حمایت از تلاش‌های مراجع تقلید دراین‌باره، خواستار اطلاع از اقدامات آنان شدند ( دوانی، ج ۵، ۴۰؛ سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد شهربانی، ج ۳، ۱۵۴؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۱۶). وی پس از آن نیز به فعالیت‌های علمی ـ تبلیغی در مشهد ادامه داد و به تفسیر قرآن در مسجد گوهرشاد مشهد پرداخت. تقریرات درس خارج آیت‌الله میلانی، نگارش مقالاتی در نشریاتی چون معارف اسلام و ارمغان تشیع و رسایل و مقالات و همچنین مطالبی درباره تفسیر قرآن (شریف رازی، ج ۷، ۱۸۱) و تکمیل کتاب‌های پدرش از فعالیت‌های علمی اوست (قاسمی، ج ۴، ۴۷۴) .سید حسن میردامادی در نهایت در ۱۳۶۶ ش در مشهد درگذشت و در حرم امام رضا (ع) به خاک سپرده شد (همان).

منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای حاج سید محمدهادی حسینی میلانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج ۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۷، تهران، اسلامیه؛ سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد شهربانی (۱۳۸۳)، ج ۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ قاسم‌پور، داود (۱۳۸۶)، قیام مسجد گوهرشاد به روایت اسناد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ قاسمی، رحیم (۱۳۹۳)، دره الصدق فیمن تلمذ من علما اصفهان بالنجف، ج ۴، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه؛ میردامادی، سید مجتبی (۱۳۸۱)، «زندگینامه آیت‌الله سید هاشم میردامادی نجف‌آبادی»، نشریه مسجد، شماره ۶۴.