اسدالله نوراللهی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
| عنوان            =
| عنوان            =اسدالله نوراللهی
| تصویر            =
| تصویر            =اسدالله نوراللهی.jpg
| توضیح تصویر      =
| توضیح تصویر      =
| اندازه تصویر      =
| اندازه تصویر      =
خط ۸: خط ۸:
| لقب              =
| لقب              =
| نسب              =
| نسب              =
| تاریخ تولد        = ۱۲۹۶ ش
| تاریخ تولد        = ۱۲۹۶ش
| زادگاه            = نجف‌آباد، اصفهان
| زادگاه            = نجف‌آباد، اصفهان
| تاریخ وفات        = ۱۳۸۲ ش
| تاریخ وفات        = ۱۳۸۲ش
| شهر وفات          = نجف‌آباد
| شهر وفات          = نجف‌آباد
| تاریخ شهادت      =
| تاریخ شهادت      =
خط ۳۲: خط ۳۲:
'''اسدالله نوراللهی'''، از شاگردان درس فلسفه و خارج اصول امام‌خمینی.  
'''اسدالله نوراللهی'''، از شاگردان درس فلسفه و خارج اصول امام‌خمینی.  


اسدالله نوراللهی نجف‌آبادی در سال ۱۲۹۶ش در نجف‌آباد اصفهان زاده شد.<ref>شریف‌رازی، ج۷، ص۳۱۶.</ref> او مقدمات را در حوزه علمیه نجف‌آباد نزد شیخ احمد حججی، شیخ ابراهیم ریاضی و سیدجعفر طباطبایی خواند.<ref>مهدوی، ج۱، ص۵۳۷.</ref> در ۱۷ سالگی به اصفهان رفت و در حوزه علمیه اصفهان.<ref>شریف رازی، ج۷، ص۳۱۶</ref>، در درس شیخ محمدحسن عالم نجف‌آبادی، حاج‌آقا رحیم ارباب و میرزا علی‌آقا شیرازی حاضر شد.<ref>قاسمی، ج۵، ص۴۵۶.</ref> سپس به قم رفت و به تکمیل تحصیلاتش در حوزه علمیه آن شهر پرداخت. او ابتدا در درس فلسفه (منظومه ملاهادی سبزواری) امام‌خمینی شرکت کرد.<ref>قاسمی، ج۵، ص۴۵۶.</ref> سپس همراه با حسینعلی منتظری و علی‌اصغر احمدی شاهرودی، در درس شوارق آیت‌الله سیداحمد موسوی خوانساری حضور یافت.<ref>متن کامل خاطرات آیت‌الله منتظری به همراه پیوست‌ها، ص۴۱-۴۲.</ref> وی در کنار تحصیل، پیش از حضور آیت‌الله بروجردی در قم (۱۳۲۴ ش)، به تدریس لمعه در مدرسه خان قم پرداخت.<ref>خاطرات حجت‌الاسلام پورهادی، ص۱۱۰.</ref> او در سال ۱۳۲۴ ش و با آغاز درس خارج اصول امام‌خمینی، در آن درس شرکت کرد و از نخستین شاگردان امام‌خمینی بود و پس از حسینعلی منتظری و مرتضی مطهری، سومین نفری بود.<ref>سلسله موی دوست، ص۲۱۸</ref> که در درس خارج اصول امام‌خمینی در یکی از حجره‌های مدرسه فیضیه شرکت کرد.<ref>خبرگان ملت، ج۱، ص۱۶۸</ref> و همراه با آن دو، هسته اولیه نخستین درس خارج امام‌خمینی را تشکیل داد.<ref>سلسله موی دوست، ص۱۲۱.</ref> او همچنین از مستشکلان درس امام‌خمینی محسوب می‌شد. به گفته یدالله پورهادی، وی از شاگردان برجسته درس امام‌خمینی به شمار می‌رفت و در درس ایشان اشکالاتی را مطرح می‌کرد. امام‌خمینی هم به او احترام می‌گذاشت و ازجمله در مراسم ازدواج یکی از صبیه‌های او شرکت کرد.<ref>خاطرات حجت‌الاسلام پورهادی، ص۱۰۹-۱۱۰.</ref> سپس در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی.<ref>قاسمی، ج۵، ص۴۵۶</ref> و درس خارج فقه (صلات) آیت‌الله سیدمحمد محقق داماد نیز که به‌صورت خصوصی در حجره مرتضی مطهری در مدرسه فیضیه برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد.<ref>شبیری زنجانی، ج۳، ص۵۲۲.</ref>
اسدالله نوراللهی نجف‌آبادی در سال ۱۲۹۶ش در نجف‌آباد اصفهان زاده شد.<ref>شریف‌رازی، ج۷، ص۳۱۶.</ref> او مقدمات را در حوزه علمیه نجف‌آباد نزد شیخ احمد حججی، شیخ ابراهیم ریاضی و سیدجعفر طباطبایی خواند.<ref>مهدوی، ج۱، ص۵۳۷.</ref> در ۱۷ سالگی به اصفهان رفت و در حوزه علمیه اصفهان<ref>شریف رازی، ج۷، ص۳۱۶</ref>، در درس شیخ محمدحسن عالم نجف‌آبادی، حاج‌آقا رحیم ارباب و میرزا علی‌آقا شیرازی حاضر شد.<ref>قاسمی، ج۵، ص۴۵۶.</ref> سپس به قم رفت و به تکمیل تحصیلاتش در حوزه علمیه آن شهر پرداخت. او ابتدا در درس فلسفه (منظومه ملاهادی سبزواری) امام‌خمینی شرکت کرد.<ref>قاسمی، ج۵، ص۴۵۶.</ref> سپس همراه با حسینعلی منتظری و علی‌اصغر احمدی شاهرودی، در درس شوارق آیت‌الله سیداحمد موسوی خوانساری حضور یافت.<ref>متن کامل خاطرات آیت‌الله منتظری به همراه پیوست‌ها، ص۴۱-۴۲.</ref> وی در کنار تحصیل، پیش از حضور آیت‌الله بروجردی در قم (۱۳۲۴ ش)، به تدریس لمعه در مدرسه خان قم پرداخت.<ref>خاطرات حجت‌الاسلام پورهادی، ص۱۱۰.</ref> او در سال ۱۳۲۴ ش و با آغاز درس خارج اصول امام‌خمینی، در آن درس شرکت کرد و از نخستین شاگردان امام‌خمینی بود و پس از حسینعلی منتظری و مرتضی مطهری، سومین نفری بود.<ref>سلسله موی دوست، ص۲۱۸</ref> که در درس خارج اصول امام‌خمینی در یکی از حجره‌های مدرسه فیضیه شرکت کرد.<ref>خبرگان ملت، ج۱، ص۱۶۸</ref> و همراه با آن دو، هسته اولیه نخستین درس خارج امام‌خمینی را تشکیل داد.<ref>سلسله موی دوست، ص۱۲۱.</ref> او همچنین از مستشکلان درس امام‌خمینی محسوب می‌شد. به گفته یدالله پورهادی، وی از شاگردان برجسته درس امام‌خمینی به شمار می‌رفت و در درس ایشان اشکالاتی را مطرح می‌کرد. امام‌خمینی هم به او احترام می‌گذاشت و ازجمله در مراسم ازدواج یکی از صبیه‌های او شرکت کرد.<ref>خاطرات حجت‌الاسلام پورهادی، ص۱۰۹-۱۱۰.</ref> سپس در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی.<ref>قاسمی، ج۵، ص۴۵۶</ref> و درس خارج فقه (صلات) آیت‌الله سیدمحمد محقق داماد نیز که به‌صورت خصوصی در حجره مرتضی مطهری در مدرسه فیضیه برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد.<ref>شبیری زنجانی، ج۳، ص۵۲۲.</ref>


نوراللهی همچنین از سال ۱۳۲۹ در جلسات هفتگی علامه طباطبایی که با حضور افرادی چون حسینعلی منتظری، مرتضی مطهری، عباس ایزدی، حسین نوری همدانی و... با هدف پاسخ‌گویی به شبهات و اشکالات عقیدتی ـ فکری و مقابله با مکتب‌های الحادی تشکیل می‌شد شرکت می‌کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله ابراهیم امینی، ص۱۰۷-۱۰۸.</ref> علاوه بر آن همراه با مرتضی مطهری، حسینعلی منتظری، عباس ایزدی و ابراهیم امینی، جلساتی را با عنوان گروه بحث و تحقیق و با هدف بحث و بررسی درباره مسائل فکری در حوزه علمیه قم تشکیل می‌داد.<ref>همان، ص۱۴۷-۱۴۸.</ref> وی که از آیت‌الله عبدالنبی اراکی اجازه اجتهاد دریافت کرده بود.<ref>قاسمی، ج۵، ص۴۵۶</ref>، از سال‌های ۱۳۲۱-۱۳۲۲ به تدریس مقدمات در حوزه علمیه قم می‌پرداخت.<ref>خاطرات آیت‌الله ابراهیم امینی، ص۵۳.</ref> سپس دروس سطح را در حوزه علمیه قم آغاز کرد و به گفته مؤلف آثار الحجه که در ۱۳۳۲ ش منتشر شده است، در آن مقطع از مدرسان بنام دروس عالی سطح بود.<ref>رازی، ج۲، ص۳۷۳-۳۷۴</ref> و در درس او بالغ بر دویست نفر شرکت می‌کردند. او پس از مدتی راهی عراق شد و مدت سه سال در حوزه علمیه نجف اشرف در درس خارج آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی حاضر شد. او در عراق گرفتار بیماری.<ref>قاسمی، ج۶، ص۴۵۶</ref> و ضعف اعصاب مغزی شد و به همین سبب به ملایر رفت و دو سال در آن شهر سکنی گزید. سپس به قم بازگشت و تدریس را پی گرفت و در نهایت در سال ۱۳۴۳ ش به تهران رفت و در مسجدی در سرآسیاب تهران (منطقه مهرآباد) به اقامه نماز و ترویج احکام دین پرداخت.<ref>شریف رازی، ج۷، ص۳۱۶.</ref>
نوراللهی همچنین از سال ۱۳۲۹ در جلسات هفتگی علامه طباطبایی که با حضور افرادی چون حسینعلی منتظری، مرتضی مطهری، عباس ایزدی، حسین نوری همدانی و... با هدف پاسخ‌گویی به شبهات و اشکالات عقیدتی ـ فکری و مقابله با مکتب‌های الحادی تشکیل می‌شد شرکت می‌کرد.<ref>خاطرات آیت‌الله ابراهیم امینی، ص۱۰۷-۱۰۸.</ref> علاوه بر آن همراه با مرتضی مطهری، حسینعلی منتظری، عباس ایزدی و ابراهیم امینی، جلساتی را با عنوان گروه بحث و تحقیق و با هدف بحث و بررسی درباره مسائل فکری در حوزه علمیه قم تشکیل می‌داد.<ref>همان، ص۱۴۷-۱۴۸.</ref> وی که از آیت‌الله عبدالنبی اراکی اجازه اجتهاد دریافت کرده بود.<ref>قاسمی، ج۵، ص۴۵۶</ref>، از سال‌های ۱۳۲۱-۱۳۲۲ به تدریس مقدمات در حوزه علمیه قم می‌پرداخت.<ref>خاطرات آیت‌الله ابراهیم امینی، ص۵۳.</ref> سپس دروس سطح را در حوزه علمیه قم آغاز کرد و به گفته مؤلف آثار الحجه که در ۱۳۳۲ ش منتشر شده است، در آن مقطع از مدرسان بنام دروس عالی سطح بود.<ref>رازی، ج۲، ص۳۷۳-۳۷۴</ref> و در درس او بالغ بر دویست نفر شرکت می‌کردند. او پس از مدتی راهی عراق شد و مدت سه سال در حوزه علمیه نجف اشرف در درس خارج آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی حاضر شد. او در عراق گرفتار بیماری.<ref>قاسمی، ج۶، ص۴۵۶</ref> و ضعف اعصاب مغزی شد و به همین سبب به ملایر رفت و دو سال در آن شهر سکنی گزید. سپس به قم بازگشت و تدریس را پی گرفت و در نهایت در سال ۱۳۴۳ ش به تهران رفت و در مسجدی در سرآسیاب تهران (منطقه مهرآباد) به اقامه نماز و ترویج احکام دین پرداخت.<ref>شریف رازی، ج۷، ص۳۱۶.</ref>

نسخهٔ ‏۱۶ آذر ۱۴۰۳، ساعت ۱۴:۳۲

اسدالله نوراللهی
اسدالله نوراللهی.jpg
اطلاعات فردی
نام کاملاسدالله نوراللهی نجف‌آبادی
تاریخ تولد۱۲۹۶ش
زادگاهنجف‌آباد، اصفهان
تاریخ وفات۱۳۸۲ش
محل دفنجنت الشهداء نجف‌آباد
شهر وفاتنجف‌آباد
اطلاعات علمی
استادانامام‌خمینی، آیت‌الله بروجردی، آیت‌الله موسوی خویی
محل تحصیلحوزه علمیه نجف‌آباد، اصفهان، قم
اجازه اجتهاد ازآیت‌الله عبدالنبی اراکی


اسدالله نوراللهی، از شاگردان درس فلسفه و خارج اصول امام‌خمینی.

اسدالله نوراللهی نجف‌آبادی در سال ۱۲۹۶ش در نجف‌آباد اصفهان زاده شد.[۱] او مقدمات را در حوزه علمیه نجف‌آباد نزد شیخ احمد حججی، شیخ ابراهیم ریاضی و سیدجعفر طباطبایی خواند.[۲] در ۱۷ سالگی به اصفهان رفت و در حوزه علمیه اصفهان[۳]، در درس شیخ محمدحسن عالم نجف‌آبادی، حاج‌آقا رحیم ارباب و میرزا علی‌آقا شیرازی حاضر شد.[۴] سپس به قم رفت و به تکمیل تحصیلاتش در حوزه علمیه آن شهر پرداخت. او ابتدا در درس فلسفه (منظومه ملاهادی سبزواری) امام‌خمینی شرکت کرد.[۵] سپس همراه با حسینعلی منتظری و علی‌اصغر احمدی شاهرودی، در درس شوارق آیت‌الله سیداحمد موسوی خوانساری حضور یافت.[۶] وی در کنار تحصیل، پیش از حضور آیت‌الله بروجردی در قم (۱۳۲۴ ش)، به تدریس لمعه در مدرسه خان قم پرداخت.[۷] او در سال ۱۳۲۴ ش و با آغاز درس خارج اصول امام‌خمینی، در آن درس شرکت کرد و از نخستین شاگردان امام‌خمینی بود و پس از حسینعلی منتظری و مرتضی مطهری، سومین نفری بود.[۸] که در درس خارج اصول امام‌خمینی در یکی از حجره‌های مدرسه فیضیه شرکت کرد.[۹] و همراه با آن دو، هسته اولیه نخستین درس خارج امام‌خمینی را تشکیل داد.[۱۰] او همچنین از مستشکلان درس امام‌خمینی محسوب می‌شد. به گفته یدالله پورهادی، وی از شاگردان برجسته درس امام‌خمینی به شمار می‌رفت و در درس ایشان اشکالاتی را مطرح می‌کرد. امام‌خمینی هم به او احترام می‌گذاشت و ازجمله در مراسم ازدواج یکی از صبیه‌های او شرکت کرد.[۱۱] سپس در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی.[۱۲] و درس خارج فقه (صلات) آیت‌الله سیدمحمد محقق داماد نیز که به‌صورت خصوصی در حجره مرتضی مطهری در مدرسه فیضیه برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد.[۱۳]

نوراللهی همچنین از سال ۱۳۲۹ در جلسات هفتگی علامه طباطبایی که با حضور افرادی چون حسینعلی منتظری، مرتضی مطهری، عباس ایزدی، حسین نوری همدانی و... با هدف پاسخ‌گویی به شبهات و اشکالات عقیدتی ـ فکری و مقابله با مکتب‌های الحادی تشکیل می‌شد شرکت می‌کرد.[۱۴] علاوه بر آن همراه با مرتضی مطهری، حسینعلی منتظری، عباس ایزدی و ابراهیم امینی، جلساتی را با عنوان گروه بحث و تحقیق و با هدف بحث و بررسی درباره مسائل فکری در حوزه علمیه قم تشکیل می‌داد.[۱۵] وی که از آیت‌الله عبدالنبی اراکی اجازه اجتهاد دریافت کرده بود.[۱۶]، از سال‌های ۱۳۲۱-۱۳۲۲ به تدریس مقدمات در حوزه علمیه قم می‌پرداخت.[۱۷] سپس دروس سطح را در حوزه علمیه قم آغاز کرد و به گفته مؤلف آثار الحجه که در ۱۳۳۲ ش منتشر شده است، در آن مقطع از مدرسان بنام دروس عالی سطح بود.[۱۸] و در درس او بالغ بر دویست نفر شرکت می‌کردند. او پس از مدتی راهی عراق شد و مدت سه سال در حوزه علمیه نجف اشرف در درس خارج آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی حاضر شد. او در عراق گرفتار بیماری.[۱۹] و ضعف اعصاب مغزی شد و به همین سبب به ملایر رفت و دو سال در آن شهر سکنی گزید. سپس به قم بازگشت و تدریس را پی گرفت و در نهایت در سال ۱۳۴۳ ش به تهران رفت و در مسجدی در سرآسیاب تهران (منطقه مهرآباد) به اقامه نماز و ترویج احکام دین پرداخت.[۲۰]

نوراللهی با آغاز مبارزات امام‌خمینی علیه حکومت پهلوی، با امضای اعلامیه‌هایی به حمایت از ایشان پرداخت. در ۱۵ تیر ۱۳۴۲ همراه با جمعی از علما و روحانیان نجف‌آباد، در تلگرافی به امام‌خمینی از طریق رئیس فرمانداری نظامی تهران که رونوشت آن به آیات سیدبهاءالدین محلاتی و سیدحسن قمی نیز ارسال شد، حمایت و پشتیبانی خود را از مبارزات آنان اعلام کردند.[۲۱] در ۸ مرداد همان سال نیز همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای سرگشاده به هیئت دولت، با اشاره به فرا رسیدن سال تحصیلی جدید، از تداوم حصر امام‌خمینی و حبس و زندانی شدن جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم انتقاد کردند و خواستار آزادی امام‌خمینی و دیگر روحانیان زندانی شدند.[۲۲] در اسفند ۱۳۴۲ نیز همراه با جمعی از فضلای حوزه علمیه قم در تلگرافی به هیئت دولت و خطاب به حسنعلی منصور، نخست‌وزیر وقت که رونوشت آن به آیات امام‌خمینی و سیدحسن قمی هم ارسال شد، با اشاره به «تجاوزهای» دولت سابق به «حریم مقدس دین و قانون اساسی، اصول دموکراسی و ساحت قدس روحانیت» و «کشتارهای وحشیانه، شکنجه‌های قرون وسطایی، سلب آزادی قلم و بیان و پر کردن زندان‌ها از افراد آزاده ملت»، اعلام کردند که ملت ایران و جامعه روحانیت دیگر تاب تحمل زندانی بودن «مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی خمینی و آیت‌الله قمی و حجت‌الاسلام طالقانی را ندارد» و در ادامه خواستار آزادی آنان و دیگر زندانیان سیاسی و لغو تصویب‌نامه‌های ضددینی شدند.[۲۳] نوراللهی در تهران هم به فعالیت‌های سیاسی ادامه می‌داد و به‌ویژه در ۱۳۵۷، امضای او ذیل برخی از اعلامیه‌های روحانیان مبارز تهران دیده می‌شود.[۲۴] شیخ اسدالله نوراللهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به زادگاه خود بازگشت و به تدریس شرح لمعه، رسایل، مکاسب، کفایه و تفسیر و اقامه نماز جماعت در آن شهر پرداخت و در اوایل سال ۱۳۸۲ ش در نجف‌آباد درگذشت و در جنت الشهداء نجف‌آباد به خاک سپرده شد.[۲۵]

پانویس

  1. شریف‌رازی، ج۷، ص۳۱۶.
  2. مهدوی، ج۱، ص۵۳۷.
  3. شریف رازی، ج۷، ص۳۱۶
  4. قاسمی، ج۵، ص۴۵۶.
  5. قاسمی، ج۵، ص۴۵۶.
  6. متن کامل خاطرات آیت‌الله منتظری به همراه پیوست‌ها، ص۴۱-۴۲.
  7. خاطرات حجت‌الاسلام پورهادی، ص۱۱۰.
  8. سلسله موی دوست، ص۲۱۸
  9. خبرگان ملت، ج۱، ص۱۶۸
  10. سلسله موی دوست، ص۱۲۱.
  11. خاطرات حجت‌الاسلام پورهادی، ص۱۰۹-۱۱۰.
  12. قاسمی، ج۵، ص۴۵۶
  13. شبیری زنجانی، ج۳، ص۵۲۲.
  14. خاطرات آیت‌الله ابراهیم امینی، ص۱۰۷-۱۰۸.
  15. همان، ص۱۴۷-۱۴۸.
  16. قاسمی، ج۵، ص۴۵۶
  17. خاطرات آیت‌الله ابراهیم امینی، ص۵۳.
  18. رازی، ج۲، ص۳۷۳-۳۷۴
  19. قاسمی، ج۶، ص۴۵۶
  20. شریف رازی، ج۷، ص۳۱۶.
  21. دوانی، ج۴، ص۴۴۰؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۸۳.
  22. سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۲، ص۸۸۰-۸۳.
  23. همان، ج۲، ص۲۱۴-۲۱۵؛ روحانی، ج۱، ص۶۴۲.
  24. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۳۲۳ ـ ۳۲۵، ص۴۶۷ ـ ۴۷۰، ص۴۸۳ ـ ۴۸۷، ص۵۰۹ ـ ۵۱۲.
  25. قاسمی، ج۵، ص۴۵۷.

منابع

  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • خاطرات آیت‌الله ابراهیم امینی (۱۳۹۲)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • خاطرات حجت‌الاسلام پورهادی (۱۳۸۲)، تدوین: عبدالرضا احمدی و سیده معصومه حسینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • خبرگان ملت: شرح‌حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری (۱۳۷۹)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
  • دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج ۶، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • روحانی، سیدحمید (۱۳۶۱)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، ج ۱، قم، دارالفکر.
  • سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۸۶)، ج ۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • رازی، محمد (۱۳۳۲)، آثار الحجه، قم، برقعی.
  • سلسله موی دوست: خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی (س) به نقل از شاگردان، دوستان و منسوبین (۱۳۸۳)، به کوشش مجتبی فراهانی، مقدمه عباسعلی عمید زنجانی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س).
  • شبیری زنجانی، سیدموسی (۱۳۹۳)، جرعه از دریا، ج ۳، قم، مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه (مؤسسه التراث الشیعه).
  • شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۲، قم، پیروز.
  • قاسمی، رحیم (۱۳۹۳)، دره الصدق فیمن تلمذ من علما اصفهان بالنجف، ج ۳، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه.
  • مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، ج ۴، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
  • سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۲، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • متن کامل خاطرات آیت‌الله منتظری به همراه پیوست‌ها (۱۳۷۹)، بی‌جا، اتحادیه ناشران ایرانی در اروپا (نشر باران، نشر خاوران، نشر نیما).