حسین یزدی

یزدی، حسین؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی؛ او در سال ۱۳۱۱ ش در اصفهان متولد شد. پدرش شیخ محمد و پدربزرگش شیخ محمدعلی یزدی اصفهانی از عالمان اصفهان بودند (انصاری، ۱۷۶). او از نوجوانی به تحصیل علوم حوزوی پرداخت و ادبیات عرب و منطق را نزد استادانی چون سید مرتضی موحد ابطحی، یحیی فقیه ایمانی، ملا هاشم جنتی، شیخ عباسعلی ادیب، شریعت هرندی و شیخ حیدرعلی صلواتی فراگرفت. شرح لمعه را هم نزد شیخ محمدحسن عالم نجف‌آبادی و قوانین را نزد شیخ نورالدین اشنی آموخت. آنگاه به شهر مقدس قم رفت و سطوح عالی فقه و اصول را نزد علی‌اکبر مشکینی، شیخ اسداللّه نوراللهی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، مرتضی مطهری، محمد صدوقی یزدی و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی فراگرفت. همچنین از درس شرح منظومه شیخ مسلم ملکوتی و فلسفه علامه طباطبایی استفاده نمود. آنگاه در درس خارج آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، شیخ مرتضی حائری، شیخ محمدتقی بروجردی و سید حسن فرید اراکی حضور یافت و درس‌های خارج آیات بروجردی، امام خمینی، گلپایگانی و فرید اراکی را تقریر کرد. با استناد به تقریرات او از درس خارج اصول امام خمینی، حضور او در آن درس قطعی، ولی درباره حضور او در درس خارج فقه ایشان و همچنین سال‌های حضور او در درس خارج اصول امام خمینی گزارشی در دست نیست (مهدوی، ۷۵۴-۷۵۵؛ قاسمی، ج ۲، ۲۸۲). یزدی در کنار تحصیل، به تدریس دروس سطح در حوزه علمیه قم می‌پرداخت. او در سال ۱۳۳۷ ش از سوی آیت‌الله بروجردی به شهر شهریار در استان تهران اعزام شد و به تبلیغ دین در آن منطقه پرداخت و تا سال ۱۳۴۰ ش در آنجا حضور داشت. سپس به قم بازگشت و به تحصیل و تدریس در قم ادامه داد (آیت‌الله‌العظمی میر سید علی موسوی بهبهانی، ۹۷). او از شاگردان خاص آیت‌الله سید محمدرضا موسوی گلپایگانی بود و مدت ۳۰ سال از محضر او بهره برد (مهدوی، ۷۵۴-۷۵۵؛ قاسمی، ج ۲، ۲۸۲). یزدی در سال‌های نهضت اسلامی به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداخت و ازجمله در سال ۱۳۴۵ ش نامه آیت‌الله سید علی موسوی بهبهانی به آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری را مبنی بر تلاش برای آزادی زندانیان سیاسی رساند (آیت‌الله‌العظمی میر سید علی موسوی بهبهانی، ۹۷). وی در ۲۲ بهمن ۱۳۴۸ از امام خمینی اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج۲، ۲۶۰) و آیت‌الله حسینعلی منتظری معرف او بود (همان، ج۱، ۴۹۸).

او پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی امام خمینی به قضاوت در دادگاه حقوقی قم پرداخت و مدت سه سال به این امر اشتغال داشت (آیت‌الله‌العظمی میر سید علی موسوی بهبهانی، ۹۷). سپس به تدریس در حوزه علمیه قم و ترویج دین مشغول شد و سرپرستی مدرسه علمیه رسالت (مدرسه امام حسن عسکری) را به عهده گرفت (مهدوی، ۷۵۴-۷۵۵؛ قاسمی، ج ۲، ۲۸۲) و مدت سی سال ریاست آن مدرسه را بر عهده داشت (آیت‌الله‌العظمی میر سید علی موسوی بهبهانی، ۹۷).

از تألیفات او می‌توان به تقریر درس فقه آیت‌الله گلپایگانی، تقریر درس فقه آیت‌الله بروجردی، تقریر درس اصول امام خمینی، تصحیح کتاب مجمع الفایده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان اثر مقدس اردبیلی در ۱۴ جلد با همکاری شیخ علی‌پناه اشتهاردی و سید حسین موسوی کرمانی (همان؛ مهدوی، ج ۲، ۷۵۵؛ انصاری، ۱۷۶) که در دوره دوم کتاب سال جمهوری اسلامی به‌عنوان کتاب سال انتخاب شد، کشف الرموز (شرح کتاب مختصر محقق حلی) (آیت‌الله‌العظمی میر سید علی موسوی بهبهانی به روایت اسناد ساواک، ۹۷)، امام علی را بهتر بشناسیم، پناه بی‌پناهان (در خداشناسی)، مقالات فقهی (بلوغ و رمی جمرات) و دیدار حق (ترجمه کتاب کلمه حول الرویه مرحوم شرف‌الدین اشاره کرد (انصاری، ۱۷۶). وی همچنین درس خارج فقه را تقریر کرده است (قاسمی، ج ۲، ۲۹۸) ولی اطلاعی از آن در دست نیست و قاسمی در در محضر آقا نجفی یک ورق از آن را آورده است.

شیخ حسین یزدی در ۲۰ آبان ۱۳۹۳ در شهر قم درگذشت و پیکرش پس از تشییع در قبرستان امامزاده علی بن جعفر آن شهر به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۷۶).

منابع: آیت‌الله‌العظمی میر سید علی موسوی بهبهانی به روایت اسناد ساواک: شرح مبارزات آیت‌الله‌العظمی میر سید علی موسوی بهبهانی (۱۳۹۴)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «درگذشتگان: آیت‌الله یزدی اصفهانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست و پنجم، شماره ۱۴۹ و ۱۵۰، آذر تا اسفند؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱و۲، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ قاسمی، رحیم (۱۳۹۴)، در محضر آقا نجفی، ج ۲، قم، مجمع ذخایر اسلامی؛ مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۷)، اعلام اصفهان، ج ۲، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.