سیدفخرالدین فال اسیری

فال اسیری، سید فخرالدین؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید فخرالدین فال اسیری در ۱۳۰۸ ش (معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانون‌گذاری، ۲۱۷) و در خانواده‌ای با پیشینه مبارزاتی درخشان در شیراز به دنیا آمد. نسب او به دو روستای فال و اسیر در لارستان می‌رسد («فال و اسیر و این همه مفاخر علمی و فرهنگی»، ۵). پدربزرگش سید علی‌اکبر فال اسیری از شاگردان میرزا حبیب‌الله رشتی در حوزه علمیه نجف (موسوعه طبقات الفقها، ج ۱۴، ۹۸۰) و از مجتهدان صاحب رساله در فارس بود که در نهضت تنباکو از رهبران مبارزه علیه قرارداد تنباکو در شیراز محسوب می‌شد و به همین علت توسط حکومت وقت دستگیر و تبعید شد (اصفهانی کربلایی، ۹۰-۹۱)؛ تبعیدی که با اعتراض میرزای بزرگ شیرازی مواجه شد (همان، ۱۰۲). پدرش سید محی‌الدین فال اسیری نیز از روحانیان مبارز استان فارس بود که با هدف مبارزه با بهاییت در نیریز فارس، به آن شهر رفته و در آنجا توطن گزیده بود و مساجد و بناهای عام‌المنفعه دیگری در نیریز دایر کرده بود و به ارشاد مردم آن سامان می‌پرداخت («سید محیی‌الدین فال اسیری»). سید فخرالدین فال اسیری در چنین خانواده‌ای به دنیا آمد و دوران ابتدایی را در شیراز گذراند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در شیراز و نزد استادان آن شهر خواند. او در سال ۱۳۳۲ ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی به قم رفت (کرباسچی، ۱۳۸۰، ۲۸۰). در همان زمان، نامه‌ای از سید حسام‌الدین فال اسیری از علمای شیراز، خطاب به آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی درباره نفوذ آمریکا در ایران را به دست آن مرجع رساند (همان). او از حضورش در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله بروجردی از سال ۱۳۳۴ ش سخن گفته است (همان)، بنابراین می‌توان احتمال داد که پیش از ورود به درس خارج آیت‌الله بروجردی، مدت دو سال دروس سطح را نزد استادان حوزه علمیه قم به پایان رسانده بود. هم‌زمان در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی هم شرکت می‌کرد («پیکر آیت‌الله فال اسیری در نی‌ریز به خاک سپرده شد»، ۹)، ولی اطلاعاتی درباره سال‌های دقیق حضور او در درس‌های امام خمینی در دست نیست. می‌توان احتمال داد که از سال ۱۳۳۴ ش که به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت، در درس‌های امام خمینی در مساجد محمدیه و سلماسی حاضر می‌شده است. همچنین مدتی هم در درس‌های علامه سید محمدحسین طباطبایی شرکت داشت. او در آن سال‌ها همراه با افرادی چون مرتضی مطهری، سید محمد حسینی بهشتی و محمد مفتح با نشریات مکتب اسلام و مکتب تشیع همکاری می‌کرد. در کنار آن، برای فعالیت‌های تبلیغی به شهرها و روستاهای مختلف می‌رفت (همان). سید فخرالدین فال اسیری با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی، به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت. ازجمله در جریان تصویب لوایح انجمن‌های ایالتی و ولایتی، همراه با حسین شب‌زنده‌دار جهرمی، پیام مراجع قم را به روحانیان فارس رساند و سپس از طرف آیت‌الله بهاءالدین محلاتی، پیام روحانیان شیراز را به روحانیان شهرهای داراب، فسا و اصطهبان منتقل کرد. او به سبب نقشی که در این زمینه داشت، شناسایی شد و تحت تعقیب قرار گرفت، بنابراین به قم بازگشت (کرباسچی، ۱۳۸۱، ۸۶). فال اسیری پس از مدتی به شیراز بازگشت و به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد. به همین علت در سال ۱۳۵۳ ش به تبعید در شهر شوشتر محکوم شد (www.farsnama.com). او در سال ۱۳۵۷ ش از سخنرانان راهپیمایی‌های مردم شهرستان نیریز بود. بر اساس گزارشی که ساواک در آبان ۱۳۵۷ تهیه کرد، از او به‌عنوان مسبب تظاهرات مردم نیریز در ۱۵ آبان آن سال نام برده است (سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۱۳، ۴۸۷). بر اساس گزارشی دیگر از ساواک، او در آذر ۱۳۵۷ ش نیز در مجلس بزرگداشت یکی از شهیدان شیراز در استهبان شرکت کرد و در سخنانی، به انتقاد از حکومت پهلوی پرداخت (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۱۷، ۲۲). فال اسیری پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های دینی در نیریز ادامه داد. او در انتخابات دوره دوم مجلس شورای اسلامی از نیریز و اصطهبانات به نمایندگی انتخاب شد (معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانون‌گذاری، ۲۱۷). فال اسیری پس از پایان دومین دوره مجلس شورای اسلامی به نیریز بازگشت و به اقامه نماز جماعت در مسجد جامع مهدی (عج) آن شهر پرداخت. هم‌زمان ریاست حوزه علمیه امام مهدی (عج) آنجا را بر عهده داشت و دروس حوزوی را در آنجا تدریس می‌کرد. او همچنین از سال ۱۳۷۱ ش به تدریس معارف اسلامی در دانشگاه‌های آن شهر پرداخت. در کنار تدریس، آثاری هم تألیف کرد که از آن جمله می‌توان به کتاب‌های دورنمایی از سیمای یک مجاهد (شرح زندگی مجتهد مبارز آیت‌الله سید علی‌اکبر فال اسیری) و یادنامه آیت‌الله فال اسیری و مقالات «راهی به‌سوی خانه خدا» و «گشت‌وگذاری در آلمان» اشاره کرد (استادان معارف اسلامی، ۱۲۹). تجدید بنای تعدادی از مساجد در نیریز ازجمله مسجد حضرت ابوالفضل (ع) و احداث بیمارستان حضرت ولی‌عصر (عج) در آن شهر ازجمله فعالیت‌های عام‌المنفعه او بود.

سید فخرالدین فال اسیری در ۹ شهریور ماه ۱۳۸۶ در شهرستان نیریز درگذشت و پیکرش در مسجد جامع امام مهدی (عج) و در جوار مزار پدرش به خاک سپرده شد («پیکر آیت‌الله فال اسیری در نی‌ریز به خاک سپرده شد»، ۹).

منابع: استادان معارف اسلامی همراه با آثار علمی آنان (۱۳۷۷)، گردآوری و تدوین: مهدی رفیعی، تهران، دبیرخانه مجمع گروه‌های اسلامی؛ اصفهانی کربلایی، سید حسن (۱۳۸۲)، تاریخ دخانیه، به کوشش رسول جعفریان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۴)، ج ۱۷، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «پیکر آیت‌الله فال اسیری در نیریز به خاک سپرده شد) (۱۳۸۶)، روزنامه اطلاعات، شماره ۲۳۹۹۷، ۱۱ شهریور؛ «سید محی‌الدین فال اسیری»، http://www.neyrizeman.blogfa.com/post/9؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۱۳، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ « فال و اسیر و این همه مفاخر علمی و فرهنگی» (۱۳۹۵)، روزنامه نیم‌نگاه، شماره ۵۲۵۴، ۱۵ فروردین؛ کرباسچی، غلامحسین (۱۳۸۰)، تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی (تاریخ حوزه علمیه قم)، ج ۲، انتشارات مرکز انقلاب اسلامی، تهران؛ کرباسچی، غلامحسین (۱۳۸۱)، تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی، ج ۲، انتشارات مرکز انقلاب اسلامی، تهران؛ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان پنجمین دوره قانون‌گذاری (۱۳۷۸)، تهران، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی؛ موسوعه طبقات الفقهاء (۱۴۱۸ ق)، زیر نظر جعفر سبحانی تبریزی، به کوشش گروه علمی مؤسسه امام صادق (ع)، ج ۱۴، قم، مؤسسه امام صادق (ع).