کاربر:Salar/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۷: خط ۲۷:
دانشجویان انجمن اسلامی در بسیاری از فعالیت‌ها و تظاهرات عمومی که با سخنرانی‌های افشاگرانه و اعلامیه‌های منتشرشده از سیدابوالقاسم کاشانی {{ببینید|سیدابوالقاسم کاشانی}} شکل تازه‌ای به خود گرفته بود<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۴۴۴/۱.</ref> و به هدف حمایت از ملی‌شدن صنعت نفت شکل می‌گرفت، شرکت کردند<ref>حجازی، رویدادها و داوری، ۲۲ ـ ۲۳.</ref> و به‌تدریج جایگاه ارزشمندی در دفاع و تقویت اندیشه‌های اسلامی در سطح جامعه و دانشگاه بر عهده گرفتند.<ref>یوسفی اشکوری، سیری در زندگی آثار و افکار مهندس بازرگان در تکاپوی آزادی، ۲۳۳/۱ ـ ۲۴۱.</ref> {{ببینید|انجمن‌های اسلامی}}  
دانشجویان انجمن اسلامی در بسیاری از فعالیت‌ها و تظاهرات عمومی که با سخنرانی‌های افشاگرانه و اعلامیه‌های منتشرشده از سیدابوالقاسم کاشانی {{ببینید|سیدابوالقاسم کاشانی}} شکل تازه‌ای به خود گرفته بود<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۴۴۴/۱.</ref> و به هدف حمایت از ملی‌شدن صنعت نفت شکل می‌گرفت، شرکت کردند<ref>حجازی، رویدادها و داوری، ۲۲ ـ ۲۳.</ref> و به‌تدریج جایگاه ارزشمندی در دفاع و تقویت اندیشه‌های اسلامی در سطح جامعه و دانشگاه بر عهده گرفتند.<ref>یوسفی اشکوری، سیری در زندگی آثار و افکار مهندس بازرگان در تکاپوی آزادی، ۲۳۳/۱ ـ ۲۴۱.</ref> {{ببینید|انجمن‌های اسلامی}}  


در این دوران و پس از آن، دانشجویان در نبود احزاب و نهادهای مدنی نقش تعیین‌کننده‌ای در فعالیت‌های سیاسی در سطح جامعه ایفا می‌کردند، بدین صورت که جنبش دانشجویی در بسیج نیروها و زنده‌نگه‌داشتن فضای سیاسی نقش بسزایی داشت (عبدی، ۵۲). دانشجویان خارج کشور نیز برای ابراز همدردی با مبارزات ملت ایران، از هر فرصتی برای رساندن پیام ملت به سازمان‌های بین‌المللی و انتشار بیانیه استفاده می‌کردند.<ref></ref> (یزدی، ۱۲۸) (← مقاله‌های اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان اروپا؛ انجمن‌های اسلامی دانشجویان امریکا و کانادا).
در این دوران و پس از آن، دانشجویان در نبود احزاب و نهادهای مدنی نقش تعیین‌کننده‌ای در فعالیت‌های سیاسی در سطح جامعه ایفا می‌کردند، بدین صورت که جنبش دانشجویی در بسیج نیروها و زنده‌نگه‌داشتن فضای سیاسی نقش بسزایی داشت.<ref>عبدی، دیروز، امروز و فردای جنش دانشجوی ایران، ۵۲.</ref> دانشجویان خارج کشور نیز برای ابراز همدردی با مبارزات ملت ایران، از هر فرصتی برای رساندن پیام ملت به سازمان‌های بین‌المللی و انتشار بیانیه استفاده می‌کردند.<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، ۱۲۸.</ref> {{ببینید|اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان اروپا | انجمن‌های اسلامی دانشجویان امریکا و کانادا}}


مهم‌ترین حرکت دانشجویی در این دوره، تظاهرات اعتراض‌آمیز دانشجویان به سفر ریچارد نیکسون معاون رئیس‌جمهور امریکا به ایران در شانزدهم آذر ۱۳۳۲ بود که منجر به کشته‌شدن سه دانشجو شد (کریمیان، ۱۸). پس از آن، کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور، این روز را به نام «روز دانشجو» نام‌گذاری کرد (ضیاء ظریفی، ۲۱۷ ـ ۲۱۹؛ یزدی، ۱۱۴ ـ ۱۱۸). در این مقطع بسیاری از نخبگان در حال بازاندیشی بودند. دانشجویان نیز به این نتیجه رسیدند که به جنبش مسلحانه روی آورند (حجاریان، ۶۶). هسته اولیه سازمان مجاهدین خلق در این دوره شکل گرفت (کریمیان، ۲۰۲ ـ ۲۰۵) (← مقاله سازمان مجاهدین خلق ایران).
مهم‌ترین حرکت دانشجویی در این دوره، تظاهرات اعتراض‌آمیز دانشجویان به سفر ریچارد نیکسون معاون رئیس‌جمهور امریکا به ایران در شانزدهم آذر ۱۳۳۲ بود که منجر به کشته‌شدن سه دانشجو شد.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۸.</ref> پس از آن، کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور، این روز را به نام «روز دانشجو» نام‌گذاری کرد<ref>ضیاء ظریفی، سازمان دانشجویان دانشگاه تهران، ۲۱۷ ـ ۲۱۹؛ یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، ۱۱۴ ـ ۱۱۸.</ref> در این مقطع بسیاری از نخبگان در حال بازاندیشی بودند. دانشجویان نیز به این نتیجه رسیدند که به جنبش مسلحانه روی آورند.<ref>حجاریان، دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی ایران، ۶۶.</ref> هسته اولیه سازمان مجاهدین خلق در این دوره شکل گرفت (کریمیان، ۲۰۲ ـ ۲۰۵) {{ببینید|}}(← مقاله سازمان مجاهدین خلق ایران).


پس از تأسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) در سال ۱۳۳۵ کنترل پلیس امنیتی در دانشگاه‌ها بیشتر شد؛ اما این سازمان نتوانست مانع نیروهای فعال دانشجویی در مسائل سیاسی کشور شود (میزبانی و دیگران، ۱۵۶). حضور دانشجویان در قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲ نیز آگاهانه و ثمربخش بود (همان، ۱۵۷ ـ ۱۵۸). به گزارش ساواک، گروهی از دانشجویان وابسته به انجمن اسلامی دانشگاه‌های تهران و مسئولان کمیته‌های دانشجویی، در اردیبهشت و خرداد ۱۳۴۲، با امام‌خمینی در قم دیدار و گفتگو داشتند. این دانشجویان با تشریح وضعیت کشور و عملکرد رژیم، برای همراهی با روحانیت در مبارزه با هیئت حاکمه، ابراز تمایل کردند (مؤسسه تنظیم، ۱۲/۶۵ ـ ۶۶ و ۶۷ ـ ۶۸). امام‌خمینی در این دیدار، تأکید کرد روحانیت تا زمانی که اعلانات دانشگاه، با احکام اسلام مغایرت نداشته باشد، به احساسات دانشجویان احترام می‌گذارد و از آن حمایت می‌کند. دانشجویان مبدأ برخی از اعلامیه‌های تند دانشگاه را خود سازمان امنیت معرفی کردند که موجب سوء تفاهم و اختلاف است (همان، ۱۲/۶۸). ساواک در گزارش خود، به شایعه‌ای درباره ائتلاف پنهانی روحانیت و دانشگاه اشاره می‌کند که علیه حکومت شکل گرفته‌است (همان).
پس از تأسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) در سال ۱۳۳۵ کنترل پلیس امنیتی در دانشگاه‌ها بیشتر شد؛ اما این سازمان نتوانست مانع نیروهای فعال دانشجویی در مسائل سیاسی کشور شود (میزبانی و دیگران، ۱۵۶). حضور دانشجویان در قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲ نیز آگاهانه و ثمربخش بود (همان، ۱۵۷ ـ ۱۵۸). به گزارش ساواک، گروهی از دانشجویان وابسته به انجمن اسلامی دانشگاه‌های تهران و مسئولان کمیته‌های دانشجویی، در اردیبهشت و خرداد ۱۳۴۲، با امام‌خمینی در قم دیدار و گفتگو داشتند. این دانشجویان با تشریح وضعیت کشور و عملکرد رژیم، برای همراهی با روحانیت در مبارزه با هیئت حاکمه، ابراز تمایل کردند (مؤسسه تنظیم، ۱۲/۶۵ ـ ۶۶ و ۶۷ ـ ۶۸). امام‌خمینی در این دیدار، تأکید کرد روحانیت تا زمانی که اعلانات دانشگاه، با احکام اسلام مغایرت نداشته باشد، به احساسات دانشجویان احترام می‌گذارد و از آن حمایت می‌کند. دانشجویان مبدأ برخی از اعلامیه‌های تند دانشگاه را خود سازمان امنیت معرفی کردند که موجب سوء تفاهم و اختلاف است (همان، ۱۲/۶۸). ساواک در گزارش خود، به شایعه‌ای درباره ائتلاف پنهانی روحانیت و دانشگاه اشاره می‌کند که علیه حکومت شکل گرفته‌است (همان).
confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸

ویرایش