confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
دانشجویان انجمن اسلامی در بسیاری از فعالیتها و تظاهرات عمومی که با سخنرانیهای افشاگرانه و اعلامیههای منتشرشده از سیدابوالقاسم کاشانی {{ببینید|سیدابوالقاسم کاشانی}} شکل تازهای به خود گرفته بود<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۴۴۴/۱.</ref> و به هدف حمایت از ملیشدن صنعت نفت شکل میگرفت، شرکت کردند<ref>حجازی، رویدادها و داوری، ۲۲ ـ ۲۳.</ref> و بهتدریج جایگاه ارزشمندی در دفاع و تقویت اندیشههای اسلامی در سطح جامعه و دانشگاه بر عهده گرفتند.<ref>یوسفی اشکوری، سیری در زندگی آثار و افکار مهندس بازرگان در تکاپوی آزادی، ۲۳۳/۱ ـ ۲۴۱.</ref> {{ببینید|انجمنهای اسلامی}} | دانشجویان انجمن اسلامی در بسیاری از فعالیتها و تظاهرات عمومی که با سخنرانیهای افشاگرانه و اعلامیههای منتشرشده از سیدابوالقاسم کاشانی {{ببینید|سیدابوالقاسم کاشانی}} شکل تازهای به خود گرفته بود<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۴۴۴/۱.</ref> و به هدف حمایت از ملیشدن صنعت نفت شکل میگرفت، شرکت کردند<ref>حجازی، رویدادها و داوری، ۲۲ ـ ۲۳.</ref> و بهتدریج جایگاه ارزشمندی در دفاع و تقویت اندیشههای اسلامی در سطح جامعه و دانشگاه بر عهده گرفتند.<ref>یوسفی اشکوری، سیری در زندگی آثار و افکار مهندس بازرگان در تکاپوی آزادی، ۲۳۳/۱ ـ ۲۴۱.</ref> {{ببینید|انجمنهای اسلامی}} | ||
در این دوران و پس از آن، دانشجویان در نبود احزاب و نهادهای مدنی نقش تعیینکنندهای در فعالیتهای سیاسی در سطح جامعه ایفا میکردند، بدین صورت که جنبش دانشجویی در بسیج نیروها و زندهنگهداشتن فضای سیاسی نقش بسزایی داشت | در این دوران و پس از آن، دانشجویان در نبود احزاب و نهادهای مدنی نقش تعیینکنندهای در فعالیتهای سیاسی در سطح جامعه ایفا میکردند، بدین صورت که جنبش دانشجویی در بسیج نیروها و زندهنگهداشتن فضای سیاسی نقش بسزایی داشت.<ref>عبدی، دیروز، امروز و فردای جنش دانشجوی ایران، ۵۲.</ref> دانشجویان خارج کشور نیز برای ابراز همدردی با مبارزات ملت ایران، از هر فرصتی برای رساندن پیام ملت به سازمانهای بینالمللی و انتشار بیانیه استفاده میکردند.<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، ۱۲۸.</ref> {{ببینید|اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان اروپا | انجمنهای اسلامی دانشجویان امریکا و کانادا}} | ||
مهمترین حرکت دانشجویی در این دوره، تظاهرات اعتراضآمیز دانشجویان به سفر ریچارد نیکسون معاون رئیسجمهور امریکا به ایران در شانزدهم آذر ۱۳۳۲ بود که منجر به کشتهشدن سه دانشجو شد | مهمترین حرکت دانشجویی در این دوره، تظاهرات اعتراضآمیز دانشجویان به سفر ریچارد نیکسون معاون رئیسجمهور امریکا به ایران در شانزدهم آذر ۱۳۳۲ بود که منجر به کشتهشدن سه دانشجو شد.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۸.</ref> پس از آن، کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور، این روز را به نام «روز دانشجو» نامگذاری کرد<ref>ضیاء ظریفی، سازمان دانشجویان دانشگاه تهران، ۲۱۷ ـ ۲۱۹؛ یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، ۱۱۴ ـ ۱۱۸.</ref> در این مقطع بسیاری از نخبگان در حال بازاندیشی بودند. دانشجویان نیز به این نتیجه رسیدند که به جنبش مسلحانه روی آورند.<ref>حجاریان، دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی ایران، ۶۶.</ref> هسته اولیه سازمان مجاهدین خلق در این دوره شکل گرفت (کریمیان، ۲۰۲ ـ ۲۰۵) {{ببینید|}}(← مقاله سازمان مجاهدین خلق ایران). | ||
پس از تأسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) در سال ۱۳۳۵ کنترل پلیس امنیتی در دانشگاهها بیشتر شد؛ اما این سازمان نتوانست مانع نیروهای فعال دانشجویی در مسائل سیاسی کشور شود (میزبانی و دیگران، ۱۵۶). حضور دانشجویان در قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲ نیز آگاهانه و ثمربخش بود (همان، ۱۵۷ ـ ۱۵۸). به گزارش ساواک، گروهی از دانشجویان وابسته به انجمن اسلامی دانشگاههای تهران و مسئولان کمیتههای دانشجویی، در اردیبهشت و خرداد ۱۳۴۲، با امامخمینی در قم دیدار و گفتگو داشتند. این دانشجویان با تشریح وضعیت کشور و عملکرد رژیم، برای همراهی با روحانیت در مبارزه با هیئت حاکمه، ابراز تمایل کردند (مؤسسه تنظیم، ۱۲/۶۵ ـ ۶۶ و ۶۷ ـ ۶۸). امامخمینی در این دیدار، تأکید کرد روحانیت تا زمانی که اعلانات دانشگاه، با احکام اسلام مغایرت نداشته باشد، به احساسات دانشجویان احترام میگذارد و از آن حمایت میکند. دانشجویان مبدأ برخی از اعلامیههای تند دانشگاه را خود سازمان امنیت معرفی کردند که موجب سوء تفاهم و اختلاف است (همان، ۱۲/۶۸). ساواک در گزارش خود، به شایعهای درباره ائتلاف پنهانی روحانیت و دانشگاه اشاره میکند که علیه حکومت شکل گرفتهاست (همان). | پس از تأسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) در سال ۱۳۳۵ کنترل پلیس امنیتی در دانشگاهها بیشتر شد؛ اما این سازمان نتوانست مانع نیروهای فعال دانشجویی در مسائل سیاسی کشور شود (میزبانی و دیگران، ۱۵۶). حضور دانشجویان در قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲ نیز آگاهانه و ثمربخش بود (همان، ۱۵۷ ـ ۱۵۸). به گزارش ساواک، گروهی از دانشجویان وابسته به انجمن اسلامی دانشگاههای تهران و مسئولان کمیتههای دانشجویی، در اردیبهشت و خرداد ۱۳۴۲، با امامخمینی در قم دیدار و گفتگو داشتند. این دانشجویان با تشریح وضعیت کشور و عملکرد رژیم، برای همراهی با روحانیت در مبارزه با هیئت حاکمه، ابراز تمایل کردند (مؤسسه تنظیم، ۱۲/۶۵ ـ ۶۶ و ۶۷ ـ ۶۸). امامخمینی در این دیدار، تأکید کرد روحانیت تا زمانی که اعلانات دانشگاه، با احکام اسلام مغایرت نداشته باشد، به احساسات دانشجویان احترام میگذارد و از آن حمایت میکند. دانشجویان مبدأ برخی از اعلامیههای تند دانشگاه را خود سازمان امنیت معرفی کردند که موجب سوء تفاهم و اختلاف است (همان، ۱۲/۶۸). ساواک در گزارش خود، به شایعهای درباره ائتلاف پنهانی روحانیت و دانشگاه اشاره میکند که علیه حکومت شکل گرفتهاست (همان). |