confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
در این دوران و پس از آن، دانشجویان در نبود احزاب و نهادهای مدنی نقش تعیینکنندهای در فعالیتهای سیاسی در سطح جامعه ایفا میکردند، بدین صورت که جنبش دانشجویی در بسیج نیروها و زندهنگهداشتن فضای سیاسی نقش بسزایی داشت.<ref>عبدی، دیروز، امروز و فردای جنش دانشجوی ایران، ۵۲.</ref> دانشجویان خارج کشور نیز برای ابراز همدردی با مبارزات ملت ایران، از هر فرصتی برای رساندن پیام ملت به سازمانهای بینالمللی و انتشار بیانیه استفاده میکردند.<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، ۱۲۸.</ref> {{ببینید|اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان اروپا | انجمنهای اسلامی دانشجویان امریکا و کانادا}} | در این دوران و پس از آن، دانشجویان در نبود احزاب و نهادهای مدنی نقش تعیینکنندهای در فعالیتهای سیاسی در سطح جامعه ایفا میکردند، بدین صورت که جنبش دانشجویی در بسیج نیروها و زندهنگهداشتن فضای سیاسی نقش بسزایی داشت.<ref>عبدی، دیروز، امروز و فردای جنش دانشجوی ایران، ۵۲.</ref> دانشجویان خارج کشور نیز برای ابراز همدردی با مبارزات ملت ایران، از هر فرصتی برای رساندن پیام ملت به سازمانهای بینالمللی و انتشار بیانیه استفاده میکردند.<ref>یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، ۱۲۸.</ref> {{ببینید|اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان اروپا | انجمنهای اسلامی دانشجویان امریکا و کانادا}} | ||
مهمترین حرکت دانشجویی در این دوره، تظاهرات اعتراضآمیز دانشجویان به سفر ریچارد نیکسون معاون رئیسجمهور امریکا به ایران در شانزدهم آذر ۱۳۳۲ بود که منجر به کشتهشدن سه دانشجو شد.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۸.</ref> پس از آن، کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور، این روز را به نام «روز دانشجو» نامگذاری کرد<ref>ضیاء ظریفی، سازمان دانشجویان دانشگاه تهران، ۲۱۷ ـ ۲۱۹؛ یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، ۱۱۴ ـ ۱۱۸.</ref> در این مقطع بسیاری از نخبگان در حال بازاندیشی بودند. دانشجویان نیز به این نتیجه رسیدند که به جنبش مسلحانه روی آورند.<ref>حجاریان، دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی ایران، ۶۶.</ref> هسته اولیه سازمان مجاهدین خلق در این دوره شکل گرفت | مهمترین حرکت دانشجویی در این دوره، تظاهرات اعتراضآمیز دانشجویان به سفر ریچارد نیکسون معاون رئیسجمهور امریکا به ایران در شانزدهم آذر ۱۳۳۲ بود که منجر به کشتهشدن سه دانشجو شد.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۸.</ref> پس از آن، کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور، این روز را به نام «روز دانشجو» نامگذاری کرد<ref>ضیاء ظریفی، سازمان دانشجویان دانشگاه تهران، ۲۱۷ ـ ۲۱۹؛ یزدی، جنبش دانشجویی در دو دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، ۱۱۴ ـ ۱۱۸.</ref> در این مقطع بسیاری از نخبگان در حال بازاندیشی بودند. دانشجویان نیز به این نتیجه رسیدند که به جنبش مسلحانه روی آورند.<ref>حجاریان، دیروز، امروز و فردای جنبش دانشجویی ایران، ۶۶.</ref> هسته اولیه سازمان مجاهدین خلق در این دوره شکل گرفت.<ref>کریمیان، جنبش دانشجویی در ایران از تأسیس دانشگاه تا پیروزی انقلاب اسلامی، ۲۰۲ ـ ۲۰۵.</ref> {{ببینید|سازمان مجاهدین خلق ایران}} | ||
پس از تأسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) در سال ۱۳۳۵ کنترل پلیس امنیتی در دانشگاهها بیشتر شد؛ اما این سازمان نتوانست مانع نیروهای فعال دانشجویی در مسائل سیاسی کشور شود | پس از تأسیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) در سال ۱۳۳۵ کنترل پلیس امنیتی در دانشگاهها بیشتر شد؛ اما این سازمان نتوانست مانع نیروهای فعال دانشجویی در مسائل سیاسی کشور شود.<ref>میزبانی و دیگران، نقش مساجد و دانشگاهها در پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۵۶.</ref> حضور دانشجویان در قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲ نیز آگاهانه و ثمربخش بود.<ref>میزبانی و دیگران، نقش مساجد و دانشگاهها در پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۵۷ ـ ۱۵۸.</ref> | ||
در | به گزارش ساواک، گروهی از دانشجویان وابسته به انجمن اسلامی دانشگاههای تهران و مسئولان کمیتههای دانشجویی، در اردیبهشت و خرداد ۱۳۴۲، با امامخمینی در قم دیدار و گفتگو داشتند. این دانشجویان با تشریح وضعیت کشور و عملکرد رژیم، برای همراهی با روحانیت در مبارزه با هیئت حاکمه، ابراز تمایل کردند.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۶۵/۱۲ ـ ۶۶ و ۶۷ ـ ۶۸.</ref> امامخمینی در این دیدار، تأکید کرد روحانیت تا زمانی که اعلانات دانشگاه، با احکام اسلام مغایرت نداشته باشد، به احساسات دانشجویان احترام میگذارد و از آن حمایت میکند. دانشجویان مبدأ برخی از اعلامیههای تند دانشگاه را خود سازمان امنیت معرفی کردند که موجب سوء تفاهم و اختلاف است.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۶۸/۱۲.</ref> ساواک در گزارش خود، به شایعهای درباره ائتلاف پنهانی روحانیت و دانشگاه اشاره میکند که علیه حکومت شکل گرفتهاست.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۶۸/۱۲.</ref> | ||
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دو اقدام مهم دانشجویان، تسخیر لانه جاسوسی امریکا و درخواست برای ایجاد انقلاب فرهنگی در دانشگاهها بود | در شانزده آذر ۱۳۴۲، دانشجویان تظاهرات گستردهای در دانشگاه تهران، برای اعتراض به دستگیری امامخمینی صورت دادند.<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۷۶/۲.</ref> پس از آزادی امامخمینی و بازگشت به قم نیز گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران، با ایشان دیدار و درخواست کردند ایشان برای آزادی سیدمحمود طالقانی وساطت کند؛ اما ایشان تأکید کرد در این امور، دخالت نخواهد کرد.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، سیر مبارزات امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۷۳/۱۲.</ref> از اوایل دهه پنجاه فعالیتهای سیاسی دانشجویان بیشتر شد و حضور اساتید و متفکرانی مانند مرتضی مطهری و محمد مفتح به حرکت اسلامی آنان تقویت بخشید و دانشجویان همسو با توده مردم و رهبر انقلاب، مبارزه علیه رژیم پهلوی را سرعت بخشیدند<ref>روحبخش، رویکرد دانشجویان به نهضت امامخمینی،۱۴۹ ـ ۱۵۰؛ خضریان، موج سوم: فراز و فرودهای جنبش دانشجویی، ۴۵.</ref> و اعتراضات دانشجویی به دانشگاههای مشهد و تبریز و دیگر شهرها کشیده شد.<ref>معاونت خدمات مدیریت اطلاعرسانی دفتر رئیسجمهوری، اسنادی از جنبش دانشجویی در ایران ۱۳۵۷ ـ ۱۳۲۹، ۱۱۲۰/۳، ۱۴۱۰ و ۱۴۴۹.</ref> امامخمینی نیز پیوستگی دانشجویان و طلاب و همکاری آنان با دیگر طبقات مردم را منجر به قطع دست اجانب از کشور دانست.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۴۲/۲.</ref> | ||
===تسخیر سفارت امریکا توسط دانشجویان=== | |||
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دو اقدام مهم دانشجویان، تسخیر لانه جاسوسی امریکا و درخواست برای ایجاد انقلاب فرهنگی در دانشگاهها بود.<ref>خضریان، موج سوم: فراز و فرودهای جنبش دانشجویی، ۵۸ و ۶۴.</ref> امامخمینی در ۱۳۵۸/۸/۱۰ در پیامی به مناسبت سالروز ۱۳ آبان، دانشآموزان و دانشگاهیان و طلاب را به بسیج عمومی علیه امریکا و اسرائیل فرا خواند.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۴۱۲/۱۰.</ref> به دنبال صدور این پیام، گروهی از دانشجویان انقلابی که خود را «دانشجویان پیرو خط امام» معرفی کردند، تصمیم گرفتند به سفارت امریکا حمله و آن را تصرف کنند.<ref>خضریان، موج سوم: فراز و فرودهای جنبش دانشجویی، ۵۷ ـ ۵۸.</ref> این حرکت دانشجویان در شرایط پس از پیروزی انقلاب شتابی بیسابقه به روند تحولات سیاسی جامعه داد.<ref>خضریان، موج سوم: فراز و فرودهای جنبش دانشجویی، ۵۷ ـ ۵۸.</ref> {{ببینید|تسخیر لانه جاسوسی امریکا}} از سوی دیگر، در سالهای نخست انقلاب، گروههای فکری سیاسی متعددی در دانشگاه حضور داشتند که به فعالیتهای خود علیه انقلاب ادامه میدادند. از طرفی دانشگاه نیز مبتنی بر همان نظام آموزشی گذشته بود.<ref>قویدل و پورنجمی، سلسله بحثهای جنبش دانشجویی، ۸۴/۱.</ref> این امر باعث شد امامخمینی در نوروز ۱۳۵۹ بر لزوم انقلاب اساسی در دانشگاهها تأکید کند. {{ببینید|شورای عالی انقلاب فرهنگی}} | |||
در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نیز دانشجویان با فضای جنگ و دفاع پیوند عمیقی برقرار کردند و بخش قابل توجهی از آنان در حفظ تمامیت ارضی و کیان کشور نقش اساسی داشتند | در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نیز دانشجویان با فضای جنگ و دفاع پیوند عمیقی برقرار کردند و بخش قابل توجهی از آنان در حفظ تمامیت ارضی و کیان کشور نقش اساسی داشتند.<ref>خضریان، موج سوم: فراز و فرودهای جنبش دانشجویی، ۶۸.</ref> برخی آمارها، تعداد شهدای دانشجو در جنگ تحمیلی را ۱۷۸۴ تن ذکر کردهاست.<ref></ref> (دفتر پژوهشهای فرهنگی، سیزده). | ||
رسالت و مسئولیتها | ==رسالت و مسئولیتها== | ||
امامخمینی مراکز علمی و فرهنگی قدیم و جدید و طلاب علوم دینی و دانشجویان دانشگاهها و دانشسراها را دو قطب حساس و دو مغز متفکر جامعه میدانست<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۸۲/۱۰.</ref> و فرقی میان عالمان علوم دینی و عالمان دانشگاهها قائل نبود.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۲۵۴/۷.</ref> ایشان خاطرنشان میکرد که مقدرات آینده جامعه به دست دانشجویان رقم میخورد و کلید سعادت هر جامعهای به دست معلمان و دانشجویان آن کشور است؛<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۲۵۴/۷ ـ ۲۵۵.</ref> بنابراین برای تحقق جامعهای اسلامی و مستقل دانشجویان وظایفی بر عهده دارند. امامخمینی تلاش در راستای کسب علوم و فنون، به منظور اعتلای کشور،<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۸۴/۱۸.</ref> و جدیت در تحصیل را ازجمله وظایف دانشجویان میدانست<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۷۸/۱۰.</ref> و باور داشت نباید تحت تأثیر سخنان افراد نادان یا غرضورزی که فایده کسب علم را انکار میکنند قرار گرفت؛<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۳۲۶/۳.</ref> البته ایشان دانشجویان را به کسب علم همراه با تهذیب فرا میخواند و این امر را موجب تقویت ایمان در دانشجویان میدانست.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۴۳۹/۲؛ ۲/۹ ـ ۴ و ۱۷۱/۱۳ ـ ۱۷۲.</ref> | |||
امامخمینی تلاش خالصانه دانشجویان در نشر و تبلیغ فرهنگ اسلام و معرفی آن به ملتهای دیگر را پس از شناخت اصولی و دقیق اسلام از وظایف دانشجویان میداند | امامخمینی تلاش خالصانه دانشجویان در نشر و تبلیغ فرهنگ اسلام و معرفی آن به ملتهای دیگر را پس از شناخت اصولی و دقیق اسلام از وظایف دانشجویان میداند<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۴۳۹/۲.</ref> و از آنان میخواهد تا با برخوردی مؤدبانه در برابر مکاتب مختلف از اسلام دفاع کنند.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۲۶۲/۳.</ref> ایشان پیشبرد آرمانهای اسلام، اجرای درست طرح حکومت اسلامی، سکوتنکردن در مقابل ظلم و جور و فشردهساختن صفوف در برابر ظلم و ستم را از مهمترین وظایف دانشجویان میداند<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۴۳۹/۲.</ref> و در رهنمودهای خویش بر حفظ وحدت دانشجویان و نقش مهم آنان در آگاهسازی جامعه تأکید میورزد<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۴۲/۲ و ۴۳۹.</ref> و رسالت فرهنگی دانشجویان را تلاش برای افزایش آگاهی اقشار مختلف جامعه بیان میکند.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۱۴/۳.</ref> | ||
از نگاه امامخمینی اتحاد با دیگر اقشار ملت در سازندگی کشور پس از انقلاب اسلامی یکی از وظایف مهم دانشجویان است. ایشان از دانشجویان میخواست به تعهداتی که بر عهده دارند، آگاه و هوشیار | از نگاه امامخمینی اتحاد با دیگر اقشار ملت در سازندگی کشور پس از انقلاب اسلامی یکی از وظایف مهم دانشجویان است. ایشان از دانشجویان میخواست به تعهداتی که بر عهده دارند، آگاه و هوشیار باشند؛<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۷۷/۸ و ۱۷۹.</ref> همچنین مراقب اشخاص وابسته به رژیم پهلوی و بیگانه باشند و به این افراد اجازه ندهند، افکار انحرافی خود را ترویج کنند. ایشان مسامحه در این امر را باعث نفوذ خط انحرافی در دانشگاهها میدانست.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۱۱۱/۱۹.</ref> ایشان بر استقلال فرهنگی تأکید زیادی دارد و دانشجویان را پشتوانه انجام این امر معرفی میکند<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۵/۱۷.</ref> و معتقد است برای تحقق استقلال کشور، افکار و اندیشههای دانشجویان باید از قید غرب و شرق و خودباختگانِ آنان آزاد باشد و به شکلی قاطعانه از نفوذ عناصر انحرافی و بیگانه در کشور جلوگیری شود.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۸۴/۱۸.</ref> ایشان از دانشجویان میخواهد تمام سعی خود را برای رفع مسائل علمی مهم و مورد نیاز کشور به کار گیرند و استقلال علمی و فرهنگی محکمی را پایهریزی کنند.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۳۳۸/۱۸ ـ ۳۳۹.</ref> | ||
امامخمینی دانشجویان را امید امروز و فردای امت اسلامی و امانتدار بزرگ آزادی و استقلال میداند و از آنان میخواهد از این امانت بزرگ الهی بهخوبی نگهبانی کنند | امامخمینی دانشجویان را امید امروز و فردای امت اسلامی و امانتدار بزرگ آزادی و استقلال میداند و از آنان میخواهد از این امانت بزرگ الهی بهخوبی نگهبانی کنند.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۳۴۷/۱۵.</ref> ایشان حضور در عرصههای سیاسی، همانند مشارکت در انتخابات را از دیگر وظایف دانشجویان میداند و بر سهیمبودن دانشجویان در امور کشور همانند دیگر اقشار تأکید میکند.<ref>امامخمینی، صحیفه امام، ۳۶۷/۱۸ ـ ۳۶۹.</ref> | ||
==ارتباط با امامخمینی== | ==ارتباط با امامخمینی== |