سیدفخرالدین موسوی ننه‌کران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (removed Category:پروژه شاگردان; added Category:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان using HotCat) |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | {{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | ||
| عنوان = | | عنوان =سیدفخرالدین موسوی ننه‌کران | ||
| تصویر = | | تصویر =سیدفخرالدین موسوی ننه کرانی.jpg | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
| نام کامل = | | نام کامل = | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| نسب = | | نسب =[[امام‌کاظم(ع)]] | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد =۱۳۰۹ش | ||
| زادگاه = | | زادگاه =روستای ننه‌کران از توابع شهرستان نمین اردبیل | ||
| تاریخ وفات = | | تاریخ وفات =۲۷ شهریور ۱۴۰۰ | ||
| شهر وفات = | | شهر وفات =[[قم]] | ||
| تاریخ شهادت = | | تاریخ شهادت = | ||
| محل شهادت = | | محل شهادت = | ||
| محل دفن = | | محل دفن =[[حرم حضرت معصومه(س)]] | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| استادان = | | استادان =مجتبی لنکرانی، سیدعبدالاعلی سبزواری، صدرا بادکوبه‌ای، سیداحمد نجفی، محمد بصراوی، سیدحیدر هندی، سیدحسین ناجی شوشتری، میرزا محمد سرابی، آقابزرگ تهرانی، [[امام‌خمینی]]، [[سیدابوالقاسم خویی]]، [[سیدمحمود حسینی شاهرودی]]، [[سیدمحسن حکیم]]، حسین حلی، میرزا باقر زنجانی، سیدعبدالهادی شیرازی و... | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| محل تحصیل = | | محل تحصیل =اردبیل، قم و نجف | ||
| اجازه روایت از = | | اجازه روایت از =آقابزرگ تهرانی و [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]] | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| اجازه روایت به = | | اجازه روایت به = | ||
| اجازه اجتهاد به = | | اجازه اجتهاد به = | ||
| تالیفات = | | تالیفات =تقریرات دروس استادان درس خارج، تاریخ اردبیل و دانشمندان، تاریخ تشیع، شرح کشکول شیخ بهایی، حدیق الافراح، ترجمه کتاب الاذکیاء، و.... | ||
| سایر = | | سایر =تدریس در دانشگاه‌های مختلف | ||
| سیاسی = | | سیاسی =نماینده [[مجلس شورای اسلامی]] | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی =تأسیس حوزه علمیه کاظمیه در تهران، کانون تحقیقاتی-حقوقی نسیم حکمت در قم، ساخت مسجد، پل و سیل‌بند در روستاهای دگرماندرق و ننه‌کران و... | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''سیدفخرالدین موسوی ننه‌کران'''، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی. | '''سیدفخرالدین موسوی ننه‌کران'''، از شاگردان [[درس خارج فقه امام‌خمینی|درس خارج فقه]] و [[درس خارج اصول امام‌خمینی|اصول امام‌خمینی]]. | ||
سیدفخرالدین موسوی نجفی | == تولد == | ||
سیدفخرالدین موسوی نجفی معروف به موسوی ننه‌کران در سال ۱۳۰۹ش در روستای ننه‌کران از توابع شهرستان نمین در استان اردبیل به دنیا آمد. پدرش سیدمحمد موسوی ننه‌کرانی بود که نسبش به ابراهیم اصغر، فرزند [[امام‌کاظم(ع)|امام موسی کاظم(ع)]] می‌رسد. | |||
[[رده:پروژه شاگردان]] | == تحصیل == | ||
سیدفخرالدین موسوی تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش گذراند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و بخشی از دروس مقدماتی ازجمله ادبیات را نزد پدرش فراگرفت. او در سال ۱۳۲۳ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی اردبیل شد و مقدمات را در مدرسه علمیه ملاابراهیم آنجا، االنموذج، عوامل و صمدیه را نزد سیدمسلم خلخالی، سیوطی و جامی را پیش سیدمسلم خلخالی و شیخ محمدصادق متشکری، معالم، حاشیه را نزد شیخ ابراهیم کلانتر و لمعتین را نزد آقایان متشکری و برادرش سیداحمد موسوی نجفی و مطول را در محضر شیخ حسن مدرس خواند. | |||
موسوی ننه‌کران در سال ۱۳۲۶ش راهی [[قم]] شد و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]] مدت یک سال به تحصیل پرداخت. آنگاه رهسپار عراق شد و در [[حوزه علمیه نجف|حوزه علمیه نجف اشرف]]، به تحصیل در مدارس بادکوبه و بزرگ آخوند ادامه داد. وی در آن مدارس رسایل را نزد شیخ مجتبی لنکرانی آموخت و در درس مکاسب و همچنین شرح تجرید، از شاگردان سیدعبدالاعلی سبزواری و شیخ مجتبی لنکرانی بود. جلد اول کفایه‌الاصول را پیش شیخ صدرا بادکوبه‌ای و شیخ مجتبی لنکرانی فراگرفت و در جلد دوم آن، از درس شیخ حسن یزدی و میرزا احمد اهری بهره برد. هم‌زمان در درس شرح منظومه شیخ محمد بصراوی شرکت می‌کرد. سپس راهی قم شد، ولی درباره تحصیلات او در آن شهر گزارشی در دست نیست. به نظر می‌رسد خیلی زود رهسپار [[عراق]] شد و در [[حوزه علمیه نجف|حوزه علمیه نجف اشرف]] تحصیلات حوزوی خود را پی گرفت. وی در آنجا ادامه دروس را نزد آقایان سطح شیخ مجتبی لنکرانی، سیدعبدالاعلی سبزواری و برادرش سیداحمد نجفی خواند. فلسفه و حکمت و کلام را هم پیش شیخ صدرا بادکوبه‌ای و شیخ محمد بصراوی خواند. هم‌زمان در درس زبان انگلیسی سیدحیدر هندی و سیدحسین ناجی شوشتری شرکت می‌جست و در درس تفسیر میرزا محمد سرابی هم حاضر می‌شد. همچنین از شاگردان درس رجال و تراجم شیخ آقابزرگ تهرانی هم بود. آنگاه به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس‌های [[امام‌خمینی]]، [[سیدابوالقاسم خویی]] (دو دوره اصول، فقه و تفسیر)، [[سیدمحمود حسینی شاهرودی]] (اصول و فقه)، [[سیدمحسن حکیم]] (خارج فقه: ارث و نکاح)، شیخ حسین حلی (عروه و مکاسب)، میرزا باقر زنجانی و سیدعبدالهادی شیرازی شرکت کرد. او به احتمال زیاد پس از آغاز [[درس خارج فقه امام‌خمینی]] (بیع مکاسب) در [[مسجد شیخ انصاری نجف اشرف]]، در آن درس شرکت می‌کرده است. در مدت حضور در عراق، برای تبلیغ دین به شهرهایی چون موصل و کرکوک هم سفر می‌کرد. | |||
او از آیات خویی، شاهرودی و سیدعبدالهادی شیرازی، اجازاتی در امور حسبیه و از آقابزرگ تهرانی و [[سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، اجازه نقل اخبار و حدیث دریافت کرد. فخرالدین موسوی در نجف اشرف به تدریس در حوزه علمیه آنجا می‌پرداخت و درس‌هایی چون رسایل، مکاسب و کفایه‌الاصول را تدریس می‌کرد. وی در سال ۱۳۴۹ش به کشور بازگشت و در مشهد مقیم شد و به تدریس در مدرسه نواب و مدرسه عالی حسینی (مدرسه آیت‌الله میلانی) پرداخت. | |||
== فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی == | |||
موسوی ننه‌کران در سال ۱۳۵۸ش به تهران رفت و به تدریس در دانشکده علوم قضایی و دانشگاه تهران پرداخت. او در نخستین دوره انتخابات [[مجلس شورای اسلامی]] با رأی مردم شهرستان اردبیل، به نمایندگی برگزیده شد. در دوره سوم و پنجم مجلس هم نمایندگی مردم اردبیل را بر عهده داشت. ریاست کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی و امامت جماعت مسجد مجلس شورای اسلامی، از دیگر فعالیت‌های او در دوران نمایندگی بود. وی در کنار مسئولیت‌های فوق، به تبلیغ دین و همچنین تدریس در دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی و علوم قضایی هم ادامه می‌داد. پس از پایان دوران نمایندگی، به دیوان عالی کشور رفت و ریاست شعبه دوم دیوان عالی کشور را بر عهده گرفت. | |||
از فعالیت‌های اجتماعی او هم می‌توان به تأسیس حوزه علمیه کاظمیه در تهران، کانون تحقیقاتی-حقوقی نسیم حکمت در قم، ساخت مسجد روستای دگرماندرق در حومه اردبیل، ساخت پل در روستاهای دگرماندرق و ننه‌کران، ساخت سیل‌بند در روستای دگرماندرق، لوله‌کشی آب آشامیدنی از دره مقصود به روستای دگرماندرق و تأسیس مدرسه علمیه در آن روستا اشاره کرد.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۲۴۱-۲۴۳.</ref> | |||
== تألیفات == | |||
سیدفخرالدین موسوی در زمینه تألیف و نویسندگی کتب تاریخی و دینی نیز دارای آثار قابل‌تأملی می‌باشد که برخی از آنان عبارت‌اند از: | |||
تقریرات دو دوره درس خارج اصول آیت‌الله خویی، تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله خویی، تقریرات مکاسب، بیع، عروه و خیارات آیت‌الله حلی، تقریرات درس حج و مقداری از اصول آیت‌الله شاهرودی، تقریرات فقه آیت‌الله زنجانی، تقریرات درس وصیت و بخشی از نکاح آیت‌الله حکیم، تاریخ اردبیل و دانشمندان، تاریخ جامع اردبیل، مغان، مشکین‌شهر، خلخال، آستارا در دو مجلد، تاریخ تشیع که در مدرسه العظمی میلانی تدریس می‌شود، تاریخ شهر اسفراین، تاریخ شهر گلپایگان، تاریخ شهر لاهیجان، کتاب ۳۱۳ شاعر (معرفی ۳۱۳ تن از یاران امام زمان(عج) در قالب مضامین شعری)، شرح کشکول شیخ بهایی، حدیق الافراح در پنج مجلد که به تأیید نظر حاج‌آقا بزرگ تهرانی رسیده است، الاحتجاجات که در دانشگاه عالی حسینی تدریس می‌شود، مجموعه خاطرات تحقیقاتی از سفر به کشورهای مصر، روسیه، سوئیس، مجارستان، آلمان، ویتنام، هند، بحرین، کویت، عمان، سوریه، جمهوری آذربایجان و...، تفسیر سوره احزاب و نباء در دو مجلد، آداب بحث، کتابی در اخلاق، ترجمه کتاب الاذکیاء، سایر سخنرانی‌ها، مقالات علمی و تحقیقاتی.<ref>الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۳، ص۲۴۱-۲۴۳؛ مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی، ج۲، ص۳۳۰-۳۳۱.</ref> | |||
== درگذشت == | |||
سیدفخرالدین موسوی ننه‌کران در ۲۷ شهریور ۱۴۰۰ در قم درگذشت و پس از اقامه نماز توسط سیدهاشم حسینی بوشهری در یکی بقعه‌های صحن (مقبره آقای داماد) [[حرم حضرت معصومه(س)]] به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، «درگذشتگان: آیت‌الله موسوی ننه‌کران»، ص۳۵۵.</ref> | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
* الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج۲، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم. | |||
* انصاری، ناصرالدین (۱۴۰۰)، «درگذشتگان: آیت‌الله موسوی ننه‌کران»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال سی و دوم، شماره ۱۹۱، آذر و دی. | |||
* مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی (۱۳۹۲)، ج۲، قم، سازمان چاپ و نشر | |||
{{پایان}} | |||
[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان]] | |||
[[رده:شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی]] | |||
[[رده:شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ مرداد ۱۴۰۳، ساعت ۱۹:۱۷
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نسب | امام‌کاظم(ع) |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۹ش |
| زادگاه | روستای ننه‌کران از توابع شهرستان نمین اردبیل |
| تاریخ وفات | ۲۷ شهریور ۱۴۰۰ |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه(س) |
| شهر وفات | قم |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | مجتبی لنکرانی، سیدعبدالاعلی سبزواری، صدرا بادکوبه‌ای، سیداحمد نجفی، محمد بصراوی، سیدحیدر هندی، سیدحسین ناجی شوشتری، میرزا محمد سرابی، آقابزرگ تهرانی، امام‌خمینی، سیدابوالقاسم خویی، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدمحسن حکیم، حسین حلی، میرزا باقر زنجانی، سیدعبدالهادی شیرازی و... |
| محل تحصیل | اردبیل، قم و نجف |
| اجازه روایت از | آقابزرگ تهرانی و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی |
| تألیفات | تقریرات دروس استادان درس خارج، تاریخ اردبیل و دانشمندان، تاریخ تشیع، شرح کشکول شیخ بهایی، حدیق الافراح، ترجمه کتاب الاذکیاء، و.... |
| سایر | تدریس در دانشگاه‌های مختلف |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | نماینده مجلس شورای اسلامی |
| اجتماعی | تأسیس حوزه علمیه کاظمیه در تهران، کانون تحقیقاتی-حقوقی نسیم حکمت در قم، ساخت مسجد، پل و سیل‌بند در روستاهای دگرماندرق و ننه‌کران و... |
سیدفخرالدین موسوی ننه‌کران، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
تولد
سیدفخرالدین موسوی نجفی معروف به موسوی ننه‌کران در سال ۱۳۰۹ش در روستای ننه‌کران از توابع شهرستان نمین در استان اردبیل به دنیا آمد. پدرش سیدمحمد موسوی ننه‌کرانی بود که نسبش به ابراهیم اصغر، فرزند امام موسی کاظم(ع) می‌رسد.
تحصیل
سیدفخرالدین موسوی تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش گذراند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و بخشی از دروس مقدماتی ازجمله ادبیات را نزد پدرش فراگرفت. او در سال ۱۳۲۳ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی اردبیل شد و مقدمات را در مدرسه علمیه ملاابراهیم آنجا، االنموذج، عوامل و صمدیه را نزد سیدمسلم خلخالی، سیوطی و جامی را پیش سیدمسلم خلخالی و شیخ محمدصادق متشکری، معالم، حاشیه را نزد شیخ ابراهیم کلانتر و لمعتین را نزد آقایان متشکری و برادرش سیداحمد موسوی نجفی و مطول را در محضر شیخ حسن مدرس خواند.
موسوی ننه‌کران در سال ۱۳۲۶ش راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر مدت یک سال به تحصیل پرداخت. آنگاه رهسپار عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف، به تحصیل در مدارس بادکوبه و بزرگ آخوند ادامه داد. وی در آن مدارس رسایل را نزد شیخ مجتبی لنکرانی آموخت و در درس مکاسب و همچنین شرح تجرید، از شاگردان سیدعبدالاعلی سبزواری و شیخ مجتبی لنکرانی بود. جلد اول کفایه‌الاصول را پیش شیخ صدرا بادکوبه‌ای و شیخ مجتبی لنکرانی فراگرفت و در جلد دوم آن، از درس شیخ حسن یزدی و میرزا احمد اهری بهره برد. هم‌زمان در درس شرح منظومه شیخ محمد بصراوی شرکت می‌کرد. سپس راهی قم شد، ولی درباره تحصیلات او در آن شهر گزارشی در دست نیست. به نظر می‌رسد خیلی زود رهسپار عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف تحصیلات حوزوی خود را پی گرفت. وی در آنجا ادامه دروس را نزد آقایان سطح شیخ مجتبی لنکرانی، سیدعبدالاعلی سبزواری و برادرش سیداحمد نجفی خواند. فلسفه و حکمت و کلام را هم پیش شیخ صدرا بادکوبه‌ای و شیخ محمد بصراوی خواند. هم‌زمان در درس زبان انگلیسی سیدحیدر هندی و سیدحسین ناجی شوشتری شرکت می‌جست و در درس تفسیر میرزا محمد سرابی هم حاضر می‌شد. همچنین از شاگردان درس رجال و تراجم شیخ آقابزرگ تهرانی هم بود. آنگاه به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس‌های امام‌خمینی، سیدابوالقاسم خویی (دو دوره اصول، فقه و تفسیر)، سیدمحمود حسینی شاهرودی (اصول و فقه)، سیدمحسن حکیم (خارج فقه: ارث و نکاح)، شیخ حسین حلی (عروه و مکاسب)، میرزا باقر زنجانی و سیدعبدالهادی شیرازی شرکت کرد. او به احتمال زیاد پس از آغاز درس خارج فقه امام‌خمینی (بیع مکاسب) در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف، در آن درس شرکت می‌کرده است. در مدت حضور در عراق، برای تبلیغ دین به شهرهایی چون موصل و کرکوک هم سفر می‌کرد.
او از آیات خویی، شاهرودی و سیدعبدالهادی شیرازی، اجازاتی در امور حسبیه و از آقابزرگ تهرانی و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، اجازه نقل اخبار و حدیث دریافت کرد. فخرالدین موسوی در نجف اشرف به تدریس در حوزه علمیه آنجا می‌پرداخت و درس‌هایی چون رسایل، مکاسب و کفایه‌الاصول را تدریس می‌کرد. وی در سال ۱۳۴۹ش به کشور بازگشت و در مشهد مقیم شد و به تدریس در مدرسه نواب و مدرسه عالی حسینی (مدرسه آیت‌الله میلانی) پرداخت.
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
موسوی ننه‌کران در سال ۱۳۵۸ش به تهران رفت و به تدریس در دانشکده علوم قضایی و دانشگاه تهران پرداخت. او در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی با رأی مردم شهرستان اردبیل، به نمایندگی برگزیده شد. در دوره سوم و پنجم مجلس هم نمایندگی مردم اردبیل را بر عهده داشت. ریاست کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی و امامت جماعت مسجد مجلس شورای اسلامی، از دیگر فعالیت‌های او در دوران نمایندگی بود. وی در کنار مسئولیت‌های فوق، به تبلیغ دین و همچنین تدریس در دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی و علوم قضایی هم ادامه می‌داد. پس از پایان دوران نمایندگی، به دیوان عالی کشور رفت و ریاست شعبه دوم دیوان عالی کشور را بر عهده گرفت.
از فعالیت‌های اجتماعی او هم می‌توان به تأسیس حوزه علمیه کاظمیه در تهران، کانون تحقیقاتی-حقوقی نسیم حکمت در قم، ساخت مسجد روستای دگرماندرق در حومه اردبیل، ساخت پل در روستاهای دگرماندرق و ننه‌کران، ساخت سیل‌بند در روستای دگرماندرق، لوله‌کشی آب آشامیدنی از دره مقصود به روستای دگرماندرق و تأسیس مدرسه علمیه در آن روستا اشاره کرد.[۱]
تألیفات
سیدفخرالدین موسوی در زمینه تألیف و نویسندگی کتب تاریخی و دینی نیز دارای آثار قابل‌تأملی می‌باشد که برخی از آنان عبارت‌اند از:
تقریرات دو دوره درس خارج اصول آیت‌الله خویی، تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله خویی، تقریرات مکاسب، بیع، عروه و خیارات آیت‌الله حلی، تقریرات درس حج و مقداری از اصول آیت‌الله شاهرودی، تقریرات فقه آیت‌الله زنجانی، تقریرات درس وصیت و بخشی از نکاح آیت‌الله حکیم، تاریخ اردبیل و دانشمندان، تاریخ جامع اردبیل، مغان، مشکین‌شهر، خلخال، آستارا در دو مجلد، تاریخ تشیع که در مدرسه العظمی میلانی تدریس می‌شود، تاریخ شهر اسفراین، تاریخ شهر گلپایگان، تاریخ شهر لاهیجان، کتاب ۳۱۳ شاعر (معرفی ۳۱۳ تن از یاران امام زمان(عج) در قالب مضامین شعری)، شرح کشکول شیخ بهایی، حدیق الافراح در پنج مجلد که به تأیید نظر حاج‌آقا بزرگ تهرانی رسیده است، الاحتجاجات که در دانشگاه عالی حسینی تدریس می‌شود، مجموعه خاطرات تحقیقاتی از سفر به کشورهای مصر، روسیه، سوئیس، مجارستان، آلمان، ویتنام، هند، بحرین، کویت، عمان، سوریه، جمهوری آذربایجان و...، تفسیر سوره احزاب و نباء در دو مجلد، آداب بحث، کتابی در اخلاق، ترجمه کتاب الاذکیاء، سایر سخنرانی‌ها، مقالات علمی و تحقیقاتی.[۲]
درگذشت
سیدفخرالدین موسوی ننه‌کران در ۲۷ شهریور ۱۴۰۰ در قم درگذشت و پس از اقامه نماز توسط سیدهاشم حسینی بوشهری در یکی بقعه‌های صحن (مقبره آقای داماد) حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.[۳]
پانویس
منابع
- الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج۲، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم.
- انصاری، ناصرالدین (۱۴۰۰)، «درگذشتگان: آیت‌الله موسوی ننه‌کران»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال سی و دوم، شماره ۱۹۱، آذر و دی.
- مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیت‌الله مشکینی (۱۳۹۲)، ج۲، قم، سازمان چاپ و نشر