سیدضیاءالدین استرآبادی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (added Category:پروژه شاگردان using HotCat) |
(+رده:شاگردان درس فلسفه امام‌خمینی; +رده:شاگردان درس اخلاق امام‌خمینی; ±رده:پروژه شاگردان←رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان using HotCat) |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | |||
| عنوان =سیدضیاءالدین استرآبادی | |||
| تصویر =سیدضیاءالدین استرآبادی.jpg | |||
| توضیح تصویر = | |||
| اندازه تصویر = | |||
| سرشناسی = | |||
| نام کامل = | |||
| لقب = | |||
| نسب = | |||
| تاریخ تولد =۱۲۸۴ش | |||
| زادگاه =تهران | |||
| تاریخ وفات = ۱۱ مهر ۱۳۸۵ | |||
| شهر وفات =تهران | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| محل دفن =حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) | |||
| خویشاوندان سرشناس = | |||
| استادان =[[سیدمحمدتقی خوانساری]]، [[عبدالکریم حائری یزدی]]، [[امام‌خمینی]] و... | |||
| شاگردان = | |||
| محل تحصیل =تهران و [[قم]] | |||
| اجازه روایت از = | |||
| اجازه اجتهاد از = | |||
| اجازه روایت به = | |||
| اجازه اجتهاد به = | |||
| تالیفات =تقریرات دروس خارج فقه و اصول برخی از آیات عظام قم، رساله العقاید الامامیه، رساله‌ای در خمس، رساله‌ای در زکوت، رساله‌ای در صلاه اللیل، رساله‌ای در تجرد بقا روح، سؤال و جواب عروه الحج در مناسک حج مطبوع، حواشی توضیح المسائل آیت‌الله‌العظمی بروجردی، حواشی بر عروه‌الوثقی، اسلام و تشیع، طریق الحق شناخت اسلام، ابدیت روح، شرح زیارت جامعه کبیره، حجت المنتظر، چرا شیعه شدم، رساله عملیه و... | |||
| سایر =تدریس در حوزه | |||
| سیاسی =مبارزه با رژیم پهلوی و حمایت از نهضت امام‌خمینی | |||
| اجتماعی =امامت مسجد جامع تهران و مسئولیت مدرسه علمیه محمدیه تهران | |||
| امضا = | |||
| وبگاه رسمی = | |||
}} | |||
'''سیدضیاءالدین استرآبادی'''، از شاگردان درس خارج و احتمالاً سطح، فلسفه و اخلاق امام‌خمینی. | '''سیدضیاءالدین استرآبادی'''، از شاگردان درس خارج و احتمالاً سطح، فلسفه و اخلاق امام‌خمینی. | ||
سیدضیاءالدین استرآبادی در | == زادگاه == | ||
استرآبادی پس از سال‌ها تحصیل در قم به تدریس دروس حوزوی در آنجا می‌پرداخت، ولی درباره کتاب‌هایی که تدریس کرده است گزارشی وجود ندارد. او از آیات شیخ عبدالکریم حائری | سیدضیاءالدین استرآبادی در ۱۲۸۴ش در خانواده‌ای گرگانی‌الاصل و روحانی در تهران به دنیا آمد. پدرش سیدمحمد استرآبادی از روحانیان و امامان جماعت تهران بود که پس از سال‌ها تحصیل در نجف و نزد عالمانی چون محمدکاظم آخوند خراسانی، سیدمحمدکاظم یزدی و... در تهران به اقامه نماز می‌پرداخت.<ref>جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۳، ص۵۵.</ref> | ||
استرآبادی با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی از سال | |||
او در سال ۱۳۴۶ ش و در جریان تاج‌گذاری محمدرضاشاه پهلوی همراه با برخی دیگر از روحانیان مبارز تصمیم گرفتند در روز مزبور و در اعتراض به جشن فوق مخالفت خود را با آن ابراز کنند | == تحصیل == | ||
ضیاءالدین استرآبادی در یازدهم مهر ۱۳۸۵ در تهران از دنیا رفت و پیکرش در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به خاک سپرده شد. | سیدضیاءالدین استرآبادی مقدمات را در تهران و پیش پدرش و عالمی به نام سیدمحمد وحید خواند. آنگاه برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی [[قم]] شد و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]] دروس سطح را نزد استادان آنجا فراگرفت، ولی درباره استادان او در آن مقطع جز عالمی به نام حسن فاضل اطلاعی در دست نیست. وی سپس از درس خارج فقه و اصول [[سیدمحمدتقی خوانساری|آیت‌الله سیدمحمدتقی موسوی خوانساری]] و مدتی هم از درس خارج فقه و اصول [[عبدالکریم حائری یزدی|آیت‌الله شیخ عبدالکریم حایری یزدی]] بهره برد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۴، ص۳۷۳.</ref> با استناد به این گزارش‌ها می‌توان گفت که از میانه دهه ۱۳۱۰ش به فراگیری دروس خارج فقه و اصول در قم اشتغال داشته است. سیدحمید روحانی از او به‌عنوان یکی از [[شاگردان امام‌خمینی]] نام برده و نام او را در ردیف هشتم شاگردان [[امام‌خمینی]] قرار داده است.<ref>روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، ج۱، ص۴۳.</ref> و با توجه به اینکه فهرست مزبور به رؤیت امام‌خمینی رسیده است، می‌توان به قطع از استرآبادی به‌عنوان یکی از شاگردان امام‌خمینی نام برد، ولی درباره درس‌هایی که پیش امام‌خمینی خوانده است گزارشی وجود ندارد. می‌توان احتمال داد که در درس‌های فلسفه و همچنین اخلاق امام‌خمینی شرکت می‌کرده است. استرآبادی در سال ۱۳۲۵ش به تهران بازگشت، بنابراین احتمال حضور او در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی منتفی است. | ||
منابع | ==فعالیت اجتماعی و سیاسی== | ||
استرآبادی پس از سال‌ها تحصیل در قم به تدریس دروس حوزوی در آنجا می‌پرداخت، ولی درباره کتاب‌هایی که تدریس کرده است گزارشی وجود ندارد. او از آیات [[عبدالکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری یزدی]]، سیدابوالحسن اصفهانی، [[سیدمحمدتقی خوانساری]] و [[سیدمحسن حکیم|سیدمحسن طباطبایی حکیم]] اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۴، ص۳۷۳ ـ ۳۷۴.</ref> او در سال ۱۳۲۵ش به تهران بازگشت و به اقامه نماز در مسجد جامع تهران پرداخت.<ref>ریحان، آیینه دانشوران، ص۵۱۲.</ref> استرآبادی در تهران در کنار اقامه نماز در مسجد مذکور، مسئولیت مدرسه علمیه محمدیه تهران را هم بر عهده داشت و در کنار اداره آنجا، به تدریس تفسیر قرآن در آن مدرسه می‌پرداخت.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۴، ص۳۷۳ـ۳۷۴.</ref> | |||
وی از روحانیان شاخص تهران بود و به همین علت در برخی مواقع همراه با دیگر روحانیان تهران به موضع‌گیری در برابر برخی اقدامات حکومت پهلوی می‌پرداخت، ازجمله در ۲۱/۱/۱۳۲۸ ش و در آستانه [[انتخابات]] و تشکیل مجلس مؤسسان قانون اساسی که با هدف افزایش اختیارات شاه برگزار شد، همراه با برخی از روحانیان شاخص تهران با عنوان «هیئت علمای تهران» جلسه‌ای به همین منظور تشکیل دادند و سپس در نامه‌ای به شاه، تغییر قانون اساسی را خلاف مصلحت و موجب تزلزل قانون اساسی دانستند.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷ ـ ۱۸.</ref> | |||
===فعالیت مبارزاتی== | |||
استرآبادی با آغاز [[نهضت اسلامی]] به رهبری امام‌خمینی از سال ۱۳۴۱ش وارد مبارزه با [[حکومت پهلوی]] شد و در آستانه عید نوروز سال ۱۳۴۲ همراه با علمای برجسته تهران اعلامیه‌ای خطاب به مردم صادر کردند و با اشاره به تحولات سیاسی و همچنین هم‌زمانی نوروز با سالروز شهادت [[امام جعفر صادق(ع)]]، جشن سال نو را تحریم کردند.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۵۸؛ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، ج۱، ص۳۲۹.</ref> استرآبادی پس از آن نیز به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد و به همین سبب در روز ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ همراه با جمعی از علمای برجسته تهران دستگیر و زندانی شد.<ref>قیام ۱۵ خرداد به روایت...، ج۳، ص۳۴۴؛ دهلوی، ص۱۱۳.</ref> پس از دستگیری آنان مراجع عقلید در نامه‌هایی خواستار آزادی آنان شدند (سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۱، ص۲۶۸-۲۷۰). استرآبادی پس از مدتی از زندان آزاد شد و به فعالیت‌های سیاسی و تبلیغی در تهران ادامه داد. او سپس از امام‌خمینی نیز اجازه‌ای در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد. امام‌خمینی ذیل اجازه‌نامه او واژه «معروف هستند» را مرقوم کرده بود.<ref>صحیفه امام، ج۱، ص۴۷۹.</ref> | |||
او در سال ۱۳۴۶ ش و در جریان تاج‌گذاری محمدرضاشاه پهلوی همراه با برخی دیگر از روحانیان مبارز تصمیم گرفتند در روز مزبور و در اعتراض به جشن فوق مخالفت خود را با آن ابراز کنند.<ref>سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۴، ص۲۷۶.</ref> درباره دیگر فعالیت‌های استرآبادی اطلاعاتی در دست نیست و می‌توان احتمال داد که به تدریس در تهران و اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین در تهران ادامه می‌داده است. | |||
== تألیفات == | |||
برخی از تألیفات استرآبادی عبارت است از: تقریرات دروس خارج فقه و اصول برخی از آیات عظام قم، رساله العقاید الامامیه، رساله‌ای در خمس، رساله‌ای در زکوت، رساله‌ای در صلاه اللیل، رساله‌ای در تجرد بقا روح، سؤال و جواب عروه الحج در مناسک حج مطبوع، حواشی توضیح المسائل آیت‌الله‌العظمی بروجردی، حواشی بر عروه‌الوثقی، اسلام و تشیع، طریق الحق شناخت اسلام، ابدیت روح، شرح زیارت جامعه کبیره، حجت المنتظر، چرا شیعه شدم و رساله عملیه.<ref>شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۴، ص۲۷۴، ج۷، ص۴۸۴.</ref> | |||
== درگذشت == | |||
ضیاءالدین استرآبادی در یازدهم مهر ۱۳۸۵ در تهران از دنیا رفت و پیکرش در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به خاک سپرده شد. | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
* اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | |||
* جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، ج۳، قم، انصاریان. | |||
* دهنوی، محمد (۱۳۶۰)، قیام خونین ۱۵ خرداد به روایت اسناد، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا. | |||
* روحانی، سیدحمید (۱۳۶۱)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، ج۱، قم، دارالعلم ـ دارالفکر. | |||
* ریحان، علیرضا (۱۳۷۲)، آیینه دانشوران، با مقدمه ناصر باقری بیدهندی، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی. | |||
* سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۱ و ۴، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | |||
* شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۴ و ۷، تهران، اسلامیه. | |||
* قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، ج۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | |||
* صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | |||
{{پایان}} | |||
[[رده:پروژه شاگردان]] | [[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان]] | ||
[[رده:شاگردان درس فلسفه امام‌خمینی]] | |||
[[رده:شاگردان درس اخلاق امام‌خمینی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ آبان ۱۴۰۳، ساعت ۱۱:۴۲
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۲۸۴ش |
| زادگاه | تهران |
| تاریخ وفات | ۱۱ مهر ۱۳۸۵ |
| محل دفن | حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سیدمحمدتقی خوانساری، عبدالکریم حائری یزدی، امام‌خمینی و... |
| محل تحصیل | تهران و قم |
| تألیفات | تقریرات دروس خارج فقه و اصول برخی از آیات عظام قم، رساله العقاید الامامیه، رساله‌ای در خمس، رساله‌ای در زکوت، رساله‌ای در صلاه اللیل، رساله‌ای در تجرد بقا روح، سؤال و جواب عروه الحج در مناسک حج مطبوع، حواشی توضیح المسائل آیت‌الله‌العظمی بروجردی، حواشی بر عروه‌الوثقی، اسلام و تشیع، طریق الحق شناخت اسلام، ابدیت روح، شرح زیارت جامعه کبیره، حجت المنتظر، چرا شیعه شدم، رساله عملیه و... |
| سایر | تدریس در حوزه |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی و حمایت از نهضت امام‌خمینی |
| اجتماعی | امامت مسجد جامع تهران و مسئولیت مدرسه علمیه محمدیه تهران |
| وبگاه رسمی | |
سیدضیاءالدین استرآبادی، از شاگردان درس خارج و احتمالاً سطح، فلسفه و اخلاق امام‌خمینی.
زادگاه
سیدضیاءالدین استرآبادی در ۱۲۸۴ش در خانواده‌ای گرگانی‌الاصل و روحانی در تهران به دنیا آمد. پدرش سیدمحمد استرآبادی از روحانیان و امامان جماعت تهران بود که پس از سال‌ها تحصیل در نجف و نزد عالمانی چون محمدکاظم آخوند خراسانی، سیدمحمدکاظم یزدی و... در تهران به اقامه نماز می‌پرداخت.[۱]
تحصیل
سیدضیاءالدین استرآبادی مقدمات را در تهران و پیش پدرش و عالمی به نام سیدمحمد وحید خواند. آنگاه برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را نزد استادان آنجا فراگرفت، ولی درباره استادان او در آن مقطع جز عالمی به نام حسن فاضل اطلاعی در دست نیست. وی سپس از درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدمحمدتقی موسوی خوانساری و مدتی هم از درس خارج فقه و اصول آیت‌الله شیخ عبدالکریم حایری یزدی بهره برد.[۲] با استناد به این گزارش‌ها می‌توان گفت که از میانه دهه ۱۳۱۰ش به فراگیری دروس خارج فقه و اصول در قم اشتغال داشته است. سیدحمید روحانی از او به‌عنوان یکی از شاگردان امام‌خمینی نام برده و نام او را در ردیف هشتم شاگردان امام‌خمینی قرار داده است.[۳] و با توجه به اینکه فهرست مزبور به رؤیت امام‌خمینی رسیده است، می‌توان به قطع از استرآبادی به‌عنوان یکی از شاگردان امام‌خمینی نام برد، ولی درباره درس‌هایی که پیش امام‌خمینی خوانده است گزارشی وجود ندارد. می‌توان احتمال داد که در درس‌های فلسفه و همچنین اخلاق امام‌خمینی شرکت می‌کرده است. استرآبادی در سال ۱۳۲۵ش به تهران بازگشت، بنابراین احتمال حضور او در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی منتفی است.
فعالیت اجتماعی و سیاسی
استرآبادی پس از سال‌ها تحصیل در قم به تدریس دروس حوزوی در آنجا می‌پرداخت، ولی درباره کتاب‌هایی که تدریس کرده است گزارشی وجود ندارد. او از آیات شیخ عبدالکریم حائری یزدی، سیدابوالحسن اصفهانی، سیدمحمدتقی خوانساری و سیدمحسن طباطبایی حکیم اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد.[۴] او در سال ۱۳۲۵ش به تهران بازگشت و به اقامه نماز در مسجد جامع تهران پرداخت.[۵] استرآبادی در تهران در کنار اقامه نماز در مسجد مذکور، مسئولیت مدرسه علمیه محمدیه تهران را هم بر عهده داشت و در کنار اداره آنجا، به تدریس تفسیر قرآن در آن مدرسه می‌پرداخت.[۶]
وی از روحانیان شاخص تهران بود و به همین علت در برخی مواقع همراه با دیگر روحانیان تهران به موضع‌گیری در برابر برخی اقدامات حکومت پهلوی می‌پرداخت، ازجمله در ۲۱/۱/۱۳۲۸ ش و در آستانه انتخابات و تشکیل مجلس مؤسسان قانون اساسی که با هدف افزایش اختیارات شاه برگزار شد، همراه با برخی از روحانیان شاخص تهران با عنوان «هیئت علمای تهران» جلسه‌ای به همین منظور تشکیل دادند و سپس در نامه‌ای به شاه، تغییر قانون اساسی را خلاف مصلحت و موجب تزلزل قانون اساسی دانستند.[۷]
=فعالیت مبارزاتی
استرآبادی با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی از سال ۱۳۴۱ش وارد مبارزه با حکومت پهلوی شد و در آستانه عید نوروز سال ۱۳۴۲ همراه با علمای برجسته تهران اعلامیه‌ای خطاب به مردم صادر کردند و با اشاره به تحولات سیاسی و همچنین هم‌زمانی نوروز با سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع)، جشن سال نو را تحریم کردند.[۸] استرآبادی پس از آن نیز به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد و به همین سبب در روز ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ همراه با جمعی از علمای برجسته تهران دستگیر و زندانی شد.[۹] پس از دستگیری آنان مراجع عقلید در نامه‌هایی خواستار آزادی آنان شدند (سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۱، ص۲۶۸-۲۷۰). استرآبادی پس از مدتی از زندان آزاد شد و به فعالیت‌های سیاسی و تبلیغی در تهران ادامه داد. او سپس از امام‌خمینی نیز اجازه‌ای در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد. امام‌خمینی ذیل اجازه‌نامه او واژه «معروف هستند» را مرقوم کرده بود.[۱۰]
او در سال ۱۳۴۶ ش و در جریان تاج‌گذاری محمدرضاشاه پهلوی همراه با برخی دیگر از روحانیان مبارز تصمیم گرفتند در روز مزبور و در اعتراض به جشن فوق مخالفت خود را با آن ابراز کنند.[۱۱] درباره دیگر فعالیت‌های استرآبادی اطلاعاتی در دست نیست و می‌توان احتمال داد که به تدریس در تهران و اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین در تهران ادامه می‌داده است.
تألیفات
برخی از تألیفات استرآبادی عبارت است از: تقریرات دروس خارج فقه و اصول برخی از آیات عظام قم، رساله العقاید الامامیه، رساله‌ای در خمس، رساله‌ای در زکوت، رساله‌ای در صلاه اللیل، رساله‌ای در تجرد بقا روح، سؤال و جواب عروه الحج در مناسک حج مطبوع، حواشی توضیح المسائل آیت‌الله‌العظمی بروجردی، حواشی بر عروه‌الوثقی، اسلام و تشیع، طریق الحق شناخت اسلام، ابدیت روح، شرح زیارت جامعه کبیره، حجت المنتظر، چرا شیعه شدم و رساله عملیه.[۱۲]
درگذشت
ضیاءالدین استرآبادی در یازدهم مهر ۱۳۸۵ در تهران از دنیا رفت و پیکرش در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) به خاک سپرده شد.
پانویس
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۳، ص۵۵.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۴، ص۳۷۳.
- ↑ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، ج۱، ص۴۳.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۴، ص۳۷۳ ـ ۳۷۴.
- ↑ ریحان، آیینه دانشوران، ص۵۱۲.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۴، ص۳۷۳ـ۳۷۴.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷ ـ ۱۸.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۵۸؛ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، ج۱، ص۳۲۹.
- ↑ قیام ۱۵ خرداد به روایت...، ج۳، ص۳۴۴؛ دهلوی، ص۱۱۳.
- ↑ صحیفه امام، ج۱، ص۴۷۹.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۴، ص۲۷۶.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ج۴، ص۲۷۴، ج۷، ص۴۸۴.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، ج۳، قم، انصاریان.
- دهنوی، محمد (۱۳۶۰)، قیام خونین ۱۵ خرداد به روایت اسناد، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
- روحانی، سیدحمید (۱۳۶۱)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، ج۱، قم، دارالعلم ـ دارالفکر.
- ریحان، علیرضا (۱۳۷۲)، آیینه دانشوران، با مقدمه ناصر باقری بیدهندی، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی.
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۱ و ۴، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۴ و ۷، تهران، اسلامیه.
- قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، ج۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.