بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (removed Category:پروژه سیاسی و اجتماعی/ارزیابی‌شده; added Category:مقاله‌های ارزیابی‌شده عقلی using HotCat) |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مالکیت الهی'''، | '''مالکیت الهی'''، اصطلاح دینی | ||
==اهمیت و جایگاه مالکیت الهی== | ==اهمیت و جایگاه مالکیت الهی== | ||
مالکیت در اصطلاح دینی، یعنی رابطه خاص بین مالک و ملک که امکان تصرف مالک در ملک را نشان می‌دهد. ازاین‌رو مالکیت خداوند، سلطنت واقعی او بر تمام جهان هستی می‌باشد.<ref>طباطبائی، اصول فلسفه، ج۳، ص۲۰۳؛ مجموعه رسائل، ج۱، ص۶۱؛ کرجی، شواهد قرآنی، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref> | مالکیت در اصطلاح دینی، یعنی رابطه خاص بین مالک و ملک که امکان تصرف مالک در ملک را نشان می‌دهد. ازاین‌رو مالکیت خداوند، سلطنت واقعی او بر تمام جهان هستی می‌باشد.<ref>طباطبائی، اصول فلسفه، ج۳، ص۲۰۳؛ مجموعه رسائل، ج۱، ص۶۱؛ کرجی، شواهد قرآنی، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref> | ||
اندیشمندان اسلامی در آثار | |||
امام‌خمینی نیز در آثار خویش به توضیح مالکیت مطلق حق‌تعالی با توجه به مبانی فلسفی و | اندیشمندان اسلامی در آثار [[کلام|کلامی]]، [[تفسیر|تفسیری ]]<nowiki/>و [[فلسفه|فلسفی]] خویش درباره مالکیت حق‌تعالی مطالب فراوانی بیان کرده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ج۱، ص۴۶-۴۸؛ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۳۳-۳۵؛ فخر رازی، تفسیر مفاتیح الغیب، ج۱، ص۱۵۷.</ref> [[امام‌خمینی]] نیز در آثار خویش به توضیح مالکیت مطلق حق‌تعالی با توجه به مبانی فلسفی و [[عرفان|عرفانی]]، پرداخته است.<ref>امام‌خمینی، الطلب والاراده، ص۳۲؛ آداب الصلاة؛ ص۲۷۰-۲۷۱؛ شرح دعای سحر، ص۱۳۹-۱۴۰؛ شرح چهل حدیث، ۵۶۱.</ref> | ||
==معنای ملک== | ==معنای ملک== | ||
امام‌خمینی دو معنا برای ملک قائل است: یکی به معنای مملکت و دیگری به معنای مالکیت. | امام‌خمینی دو معنا برای ملک قائل است: یکی به معنای مملکت و دیگری به معنای مالکیت. در معنای نخست اگر ملک به معنای مملکت باشد، در این صورت قبض و بسط وجود از حق‌تعالی به حسب ترتیب نظام و مصالح آن است.<ref>امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۵۶۱؛ صاحبی، اسرار ملکوت، ج۲، ص۳۳۰.</ref> معنای دوم، اگر ملک به معنای مالکیت باشد، در این صورت عظمت آن به اعتبار تجلیات اسمائی در حضرت علمیه می‌باشد، و از اصل وجود تا همه کمالات وجود آنها از آنِ خداوند است.<ref>امام‌خمینی، شرح دعای سحر، ص۱۳۹-۱۴۰.</ref> | ||
در معنای نخست اگر ملک به معنای مملکت باشد، در این صورت قبض و بسط وجود از حق‌تعالی به حسب ترتیب نظام و مصالح آن است.<ref>امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۵۶۱؛ صاحبی، اسرار ملکوت، ج۲، ص۳۳۰.</ref> معنای دوم، اگر ملک به معنای مالکیت باشد، در این صورت عظمت آن به اعتبار تجلیات اسمائی در حضرت علمیه می‌باشد، و از اصل وجود تا همه کمالات وجود آنها از آنِ خداوند است.<ref>امام‌خمینی، شرح دعای سحر، ص۱۳۹-۱۴۰.</ref> | |||
حقیقت مالکیت الھی | == حقیقت مالکیت الھی == | ||
امام‌خمینی همسو با اهل | امام‌خمینی همسو با [[اهل معرفت]]، برای ممکنات هویتی جز وارستگی و ربط به علت خود قائل نیست و معتقد است اصل وجود همه ممکنات از آنِ خداوند است و خداوند مالک حقیقی همه اشیاء و هر آنچه در آسمان و زمین است و ممکنات و کثرات امکانی وجودی مغایر و منفصل از خدای متعال به حساب نمی‌آیند.<ref>امام‌خمینی، الطلب والاراده، ص۳۲؛ صاحبی، اسرار ملکوت، ج۱، ص۱۵۴-۱۵۵.</ref> | ||
ایشان در بیان حقیقت مالکیت حق‌تعالی بر این اعتقاد است که مالکیت او مانند مالکیت بندگان اعتباری نیست بلکه مالکیت او به اضافه اشراقی و احاطه قیومی است. مالکیت حق، ذاتی است که هیچ گونه کثرت و مباینت در آن راه ندارد و در عین حال مالکیتش بر همه عوالم به طور یکسان است.<ref> | ایشان در بیان حقیقت مالکیت حق‌تعالی بر این اعتقاد است که مالکیت او مانند مالکیت بندگان اعتباری نیست بلکه مالکیت او به اضافه اشراقی و احاطه قیومی است. مالکیت حق، ذاتی است که هیچ گونه کثرت و مباینت در آن راه ندارد و در عین حال مالکیتش بر همه عوالم به طور یکسان است.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ص۲۷۱-۲۷۹.</ref> | ||
مالکیت مطلق | === مالکیت مطلق === | ||
اهل معرفت با استناد به برخی آیات الهی به بیان مالکیت مطلق حق پرداخته‌اند.<ref>ملاصدرا، شواهد الربوبيه، ص۵۰؛ المبدأ و المعاد، ص۳۰.</ref> و وجود حقیقی و مالکیت مطلق را منحصر در | اهل معرفت با استناد به برخی آیات الهی به بیان مالکیت مطلق حق پرداخته‌اند.<ref>ملاصدرا، شواهد الربوبيه، ص۵۰؛ المبدأ و المعاد، ص۳۰.</ref> و وجود حقیقی و مالکیت مطلق را منحصر در واجب‌الوجود دانسته‌اند.<ref>رضایی، بررسی و نقد حقیقت آفرینش، ص۳۰۶-۳۰۷.</ref> | ||
امام‌خمینی نیز با استناد به آیه «لمن الملک اليوم لله الواحد | امام‌خمینی نیز با استناد به آیه «لمن الملک اليوم لله الواحد القهار»،<ref>غافر: ۱۶.</ref> معتقد است این آیه به صراحت مالکیت مطلق خداوند را یادآور می‌شود؛ زیرا که حق‌تعالی با تجلی به وحدت و قهاریت و اتصال ظاهر به باطن و رجوع آخر به اول، جایی برای غیر باقی نمی‌گذارد.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ص۲۷۲؛ صاحبی، اوج معرفت، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> به اعتقاد ایشان اگر خداوند با قهاریت و نور عظمت خود بر ممكنات تجلی کند، همه هستی در نور عظمت حق مندک می‌شود و آن روز، روز رجوع تام و بروز مالکیت مطلق حق‌تعالی است.<ref>امام‌خمینی، شرح دعای سحر، ص۳۱-۳۲.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۹: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
نویسنده:باقر صاحبی | نویسنده:باقر صاحبی | ||
[[رده: | [[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده عقلی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اسفند ۱۴۰۳، ساعت ۱۷:۵۵
مالکیت الهی، اصطلاح دینی
اهمیت و جایگاه مالکیت الهی
مالکیت در اصطلاح دینی، یعنی رابطه خاص بین مالک و ملک که امکان تصرف مالک در ملک را نشان می‌دهد. ازاین‌رو مالکیت خداوند، سلطنت واقعی او بر تمام جهان هستی می‌باشد.[۱]
اندیشمندان اسلامی در آثار کلامی، تفسیری و فلسفی خویش درباره مالکیت حق‌تعالی مطالب فراوانی بیان کرده‌اند.[۲] امام‌خمینی نیز در آثار خویش به توضیح مالکیت مطلق حق‌تعالی با توجه به مبانی فلسفی و عرفانی، پرداخته است.[۳]
معنای ملک
امام‌خمینی دو معنا برای ملک قائل است: یکی به معنای مملکت و دیگری به معنای مالکیت. در معنای نخست اگر ملک به معنای مملکت باشد، در این صورت قبض و بسط وجود از حق‌تعالی به حسب ترتیب نظام و مصالح آن است.[۴] معنای دوم، اگر ملک به معنای مالکیت باشد، در این صورت عظمت آن به اعتبار تجلیات اسمائی در حضرت علمیه می‌باشد، و از اصل وجود تا همه کمالات وجود آنها از آنِ خداوند است.[۵]
حقیقت مالکیت الھی
امام‌خمینی همسو با اهل معرفت، برای ممکنات هویتی جز وارستگی و ربط به علت خود قائل نیست و معتقد است اصل وجود همه ممکنات از آنِ خداوند است و خداوند مالک حقیقی همه اشیاء و هر آنچه در آسمان و زمین است و ممکنات و کثرات امکانی وجودی مغایر و منفصل از خدای متعال به حساب نمی‌آیند.[۶]
ایشان در بیان حقیقت مالکیت حق‌تعالی بر این اعتقاد است که مالکیت او مانند مالکیت بندگان اعتباری نیست بلکه مالکیت او به اضافه اشراقی و احاطه قیومی است. مالکیت حق، ذاتی است که هیچ گونه کثرت و مباینت در آن راه ندارد و در عین حال مالکیتش بر همه عوالم به طور یکسان است.[۷]
مالکیت مطلق
اهل معرفت با استناد به برخی آیات الهی به بیان مالکیت مطلق حق پرداخته‌اند.[۸] و وجود حقیقی و مالکیت مطلق را منحصر در واجب‌الوجود دانسته‌اند.[۹]
امام‌خمینی نیز با استناد به آیه «لمن الملک اليوم لله الواحد القهار»،[۱۰] معتقد است این آیه به صراحت مالکیت مطلق خداوند را یادآور می‌شود؛ زیرا که حق‌تعالی با تجلی به وحدت و قهاریت و اتصال ظاهر به باطن و رجوع آخر به اول، جایی برای غیر باقی نمی‌گذارد.[۱۱] به اعتقاد ایشان اگر خداوند با قهاریت و نور عظمت خود بر ممكنات تجلی کند، همه هستی در نور عظمت حق مندک می‌شود و آن روز، روز رجوع تام و بروز مالکیت مطلق حق‌تعالی است.[۱۲]
پانویس
- ↑ طباطبائی، اصول فلسفه، ج۳، ص۲۰۳؛ مجموعه رسائل، ج۱، ص۶۱؛ کرجی، شواهد قرآنی، ص۱۲۸-۱۲۹.
- ↑ مکارم شیرازی، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ج۱، ص۴۶-۴۸؛ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۳۳-۳۵؛ فخر رازی، تفسیر مفاتیح الغیب، ج۱، ص۱۵۷.
- ↑ امام‌خمینی، الطلب والاراده، ص۳۲؛ آداب الصلاة؛ ص۲۷۰-۲۷۱؛ شرح دعای سحر، ص۱۳۹-۱۴۰؛ شرح چهل حدیث، ۵۶۱.
- ↑ امام‌خمینی، شرح چهل حدیث، ص۵۶۱؛ صاحبی، اسرار ملکوت، ج۲، ص۳۳۰.
- ↑ امام‌خمینی، شرح دعای سحر، ص۱۳۹-۱۴۰.
- ↑ امام‌خمینی، الطلب والاراده، ص۳۲؛ صاحبی، اسرار ملکوت، ج۱، ص۱۵۴-۱۵۵.
- ↑ امام‌خمینی، آداب الصلاة، ص۲۷۱-۲۷۹.
- ↑ ملاصدرا، شواهد الربوبيه، ص۵۰؛ المبدأ و المعاد، ص۳۰.
- ↑ رضایی، بررسی و نقد حقیقت آفرینش، ص۳۰۶-۳۰۷.
- ↑ غافر: ۱۶.
- ↑ امام‌خمینی، آداب الصلاة، ص۲۷۲؛ صاحبی، اوج معرفت، ص۱۲۷-۱۲۸.
- ↑ امام‌خمینی، شرح دعای سحر، ص۳۱-۳۲.
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، الطلب والاراده، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۴۲۱ق.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، آداب الصلاة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۴ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۸ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح دعای سحر، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۳ش.
- رازی، فخرالدّین، تفسیر مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
- رضایی، مرتضی، بررسی و نقد حقیقت آفرینش از دیدگاه ملاصدرا، قم، نشر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی، ۱۳۹۶ش.
- شیخ طوسی، محمد، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- صاحبی، باقر، اسرار ملکوت، تهران، نشر،عروج، ۱۴۰۳ش.
- صاحبی، باقر، اوج معرفت، تهران، نشر،عروج، ۱۳۹۸ش.
- طباطبائی، محمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم، مؤسسه بوستان کتاب ، ۱۳۸۷ش.
- طباطبائی، محمدحسین، مجموعه رسائل، بوستان کتاب، قم، ۱۳۹۴ش.
- کرجی، علی، شواهد قرآنی برخی مضامین حکمت متعالیه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۴ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم، نشر مدرسه امام علی‌بن‌ابیطالب، ۱۳۷۹ش.
- ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم، الشواهد الربوبيه، تصحيح آشتیانی، مشهد، مرکز دانشگاهی، ۱۳۶۰ش.
- ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم، المبدأ و المعاد، تهران، نشر انجمن حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۵۴ش.
نویسنده:باقر صاحبی