تعارض ادله: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (انتقال از رده:مقاله‌های جلد سوم دانشنامه به رده:مقاله‌های جلد سوم دانشنامه امام‌خمینی ردهانبوه) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''تعارض ادله'''، ناسازگاری ادله شرعی احکام و چگونگی رفع آن. | '''تعارض ادله'''، ناسازگاری [[ادله شرعی]] احکام و چگونگی رفع آن. | ||
برای تحقق تعارض میان ادله شرط‌هایی ذکر شده؛ ازجمله: هیچ‌یک از دو دلیل متعارض قطعی و یقینی نباشند؛ هر دو دلیل متعارض شرایط حجیت را دارا باشند و موضوع هر دو دلیل یکسان و مربوط به یک مرتبه از [[حکم]] باشد و قلمرو آن دو به‌گونه کلی یا جزئی برهم منطبق باشد. | |||
تعارض به تعارض مستقر و بَدئی تقسیم شده‌است. تعارض مستقر با تأمل و توجه زایل نمی‌شود و تعارض بَدئی با تأمل بیشتر در مفاد ادله قابل رفع است. | |||
رفع تعارض بدئی میان دو دلیل ظاهراً متعارض، «جمع عرفی» یا «جمع دلالی» نام دارد و مراد از آن، نوعی جمع‌کردن میان دو دلیل از راه تصرف در ظهور یک دلیل، به قرینه دلیل دیگر است. | |||
مهم‌ترین انواع جمع عرفی، تقدیم [[نص]] بر ظاهر، تقدیم اظهر بر ظاهر و دوران امر میان تقیید و حمل بر استحباب یا کراهت است. | |||
تعارض مستقر دارای دو صورت است: نبودن یک یا چند مزیت و مرجح در یک طرف که به آن تعادل ادله گویند و وجود مرجح در یک سوی تعارض که سبب عدم تعادل در آنها می‌شود. | |||
بر اساس نظر علما در فرض تعادل (تکافی) ادله، حکم آن تخییر شرعی ظاهری است، البته دو نظر مهم دیگر دراین‌باره هست: توقف در [[فتوا]] و احتیاط در عمل (ارجاء) و عدم تعادل و ترجیح یک دلیل. | |||
مرجحاتِ باب تعارض، به‌گونه‌های مختلف تقسیم شده‌اند، ازجمله مرجحات ناظر به سند، متن، دلالت، زمان صدور [[حدیث|روایت]] و امور خارجی. همچنین مرجحات را به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم کرده‌اند. مرجحات داخلی خود بر سه قسم است: مرجحات صدوری، جهتی و مضمونی. | |||
مهم‌ترین مرجحات خارجی عبارت‌اند از: شهرت عملی یا روایی، موافقت با [[قرآن]] و [[سنت]] متواتر، موافقت با اصل، مرجحات منصوص و مرجحات غیر منصوص. | |||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۱۵۹: | ||
[[رده:مقاله‌های جلد سوم دانشنامه امام‌خمینی]] | [[رده:مقاله‌های جلد سوم دانشنامه امام‌خمینی]] | ||
[[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | [[رده:مقاله‌های دارای لینک دانشنامه]] | ||
[[رده:مقاله های نیازمند ارزیابی]] | |||