امام جعفر صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
در میان شاگردان امام‌صادق(ع) افراد خبره در رشته‌های گوناگون دانش‌ها به‌ویژه ادبیات و لغت<ref>صدر، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، ۶۱ـ۶۴ و ۱۴۰.</ref> [[تاریخ]]، [[سیره]] و [[رجال]]،<ref>صدر، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، ۲۳۵ و ۲۳۸.</ref> [[علم کلام|کلام]] و [[علم فقه|فقه]] وجود داشت و مناظرات آنان با برجستگان دیگر مذاهب، شاهد آن است.<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۹۴ـ۱۹۹.</ref> بخش عمده نویسندگان کتاب‌های گوناگون در معارف اسلامی از دست‌پروردگان امام‌صادق(ع) بودند.<ref>آل قاسم، تاریخ الحوزات العلمیه، ۱/۲۵۷ و ۲۷۱.</ref> و حضرت با استفاده از فضای مناسب برای طرح مسائل عقلانی، مسائل فلسفی را مطرح کرد.<ref>علی، مختصر تاریخ العرب، ۱۹۳.</ref> احیای بخش‌های دیگر [[علم اسلامی|علوم اسلامی]] و تشویق افراد به کندوکاو در آن، در مدرسه امام‌صادق(ع) پررنگ بوده است ازجمله دانش بهداشت و [[طب اسلامی|طب]]،<ref>مظفر، الامامالصادق(ع)، ۱/۱۷۹ـ۱۸۱؛ شهیدی، ۲۵۴.</ref> [[نجوم]]<ref>کلینی، الکافی، ۸/۱۹۵.</ref> و زیست‌شناسی<ref>مفضل‌بن‌عمر، توحید المفضل، ۱۳۸ و ۱۶۳.</ref> | در میان شاگردان امام‌صادق(ع) افراد خبره در رشته‌های گوناگون دانش‌ها به‌ویژه ادبیات و لغت<ref>صدر، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، ۶۱ـ۶۴ و ۱۴۰.</ref> [[تاریخ]]، [[سیره]] و [[رجال]]،<ref>صدر، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، ۲۳۵ و ۲۳۸.</ref> [[علم کلام|کلام]] و [[علم فقه|فقه]] وجود داشت و مناظرات آنان با برجستگان دیگر مذاهب، شاهد آن است.<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۹۴ـ۱۹۹.</ref> بخش عمده نویسندگان کتاب‌های گوناگون در معارف اسلامی از دست‌پروردگان امام‌صادق(ع) بودند.<ref>آل قاسم، تاریخ الحوزات العلمیه، ۱/۲۵۷ و ۲۷۱.</ref> و حضرت با استفاده از فضای مناسب برای طرح مسائل عقلانی، مسائل فلسفی را مطرح کرد.<ref>علی، مختصر تاریخ العرب، ۱۹۳.</ref> احیای بخش‌های دیگر [[علم اسلامی|علوم اسلامی]] و تشویق افراد به کندوکاو در آن، در مدرسه امام‌صادق(ع) پررنگ بوده است ازجمله دانش بهداشت و [[طب اسلامی|طب]]،<ref>مظفر، الامامالصادق(ع)، ۱/۱۷۹ـ۱۸۱؛ شهیدی، ۲۵۴.</ref> [[نجوم]]<ref>کلینی، الکافی، ۸/۱۹۵.</ref> و زیست‌شناسی<ref>مفضل‌بن‌عمر، توحید المفضل، ۱۳۸ و ۱۶۳.</ref> | ||
===مبارزه با مذاهب و فرقه‌های الحادی=== | ===مبارزه با مذاهب و فرقه‌های الحادی=== | ||
از سوی دیگر، عصر امام‌صادق(ع) عصر ظهور فرقه‌ها و مذاهب الحادی بود. شبهه‌افکنی علیه اسلام و قرآن رواج یافت<ref>مظفر، الامامالصادق(ع)، ۱/۶۳.</ref> مبارزه با انحرافات و شبهه‌افکنی‌ها درباره دیانت و اسلام از عمده فعالیت‌های امام‌صادق(ع) بود. زندیقان و ملحدان در دوره آن حضرت(ع) فعال بودند<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۸/۴۷؛ ابوزهره، الامامالصادق(ع) حیاته و عصره، ۹۶ـ۱۰۰.</ref> ایشان با مناظره با رهبران ملحدان و زندیقان، امثال ابن‌ابی‌العوجاء، ابن‌طالوت<ref>کلینی، الکافی، ۱/۷۴ـ۷۵؛ مفید، الارشاد، ۲/۱۹۹؛ آل قاسم، تاریخ الحوزات العلمیه، ۱/۲۶۸.</ref> ابوشاکر دیصانی و ابن‌مقفع<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۹۹ـ۲۰۰؛ مطهری، مجموعه آثار، ۱۸/۴۷.</ref> مانع از تأثیر افکار این گروه بر جامعه اسلامی شد. موضوع امامت و ولایت اهل بیت(ع)، از مباحث مهم و پردامنه درکارنامه امام‌صادق(ع) است. ایشان صدها حدیث در تفسیر آیات قرآن مستند به پیامبر(ص) و امامان پیش از خود درباره ضرورت حجت و امام معصوم، اطاعت از امام معصوم، صفات امام، علم امام<ref>عطاردی، مسند الامامالصادق، ۲/۴۳۷ـ۵۵۱ و ۳/۳ـ۲۸۴.</ref> ویژگی‌های [[امام زمان(ع)|امام زمان]]<ref>عطاردی، مسند الامامالصادق، ۳/۳۵۴ـ۴۹۲.</ref> فضایل اهل بیت به‌ویژه فضایل امام‌علی(ع) و [[فاطمه زهرا(س)]]<ref>عطاردی، مسند الامامالصادق، ۴/۳ـ۲۷۴.</ref> را برای مردم بیان کرد. | از سوی دیگر، عصر امام‌صادق(ع) عصر ظهور فرقه‌ها و مذاهب الحادی بود. شبهه‌افکنی علیه اسلام و قرآن رواج یافت<ref>مظفر، الامامالصادق(ع)، ۱/۶۳.</ref> مبارزه با انحرافات و شبهه‌افکنی‌ها درباره دیانت و اسلام از عمده فعالیت‌های امام‌صادق(ع) بود. زندیقان و ملحدان در دوره آن حضرت(ع) فعال بودند<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۸/۴۷؛ ابوزهره، الامامالصادق(ع) حیاته و عصره، ۹۶ـ۱۰۰.</ref> ایشان با مناظره با رهبران ملحدان و زندیقان، امثال ابن‌ابی‌العوجاء، ابن‌طالوت<ref>کلینی، الکافی، ۱/۷۴ـ۷۵؛ مفید، الارشاد، ۲/۱۹۹؛ آل قاسم، تاریخ الحوزات العلمیه، ۱/۲۶۸.</ref> ابوشاکر دیصانی و ابن‌مقفع<ref>مفید، الارشاد، ۲/۱۹۹ـ۲۰۰؛ مطهری، مجموعه آثار، ۱۸/۴۷.</ref> مانع از تأثیر افکار این گروه بر جامعه اسلامی شد.<br> | ||
در عصر امام‌صادق(ع) فرقه‌های منشعب از شیعه همچون [[زیدیه]] و [[کیسانیه]] عرصه ظهور یافتند و به طور گسترده به تبلیغ راه خود مشغول بودند.<ref>مظفر، الامامالصادق(ع)، ۱/۴۵ـ۵۲.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|شیعه}} امام‌صادق(ع) توانست عده‌ای از آنان همچون زیدیه<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۳۱۰.</ref> و کیسانیه<ref>طوسی، اختیار معرفة الرجال، ۳۱۴ـ۳۱۵؛ جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۳۰۷.</ref> را به راه درست هدایت کند. مبارزه با [[غالیان]] و افراطیان منتسب به مذهب شیعه، از دیگر فعالیت‌های حضرت بود که ایشان(ع) با افشای انحراف‌های این گروه، زمینه طرد آنان را از میان شیعیان فراهم ساخت.<ref>طوسی، اختیار معرفة الرجال، ۲۹۷ و ۳۰۰؛ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۲/۳۱۴ـ۳۱۵؛ جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۳۱۳ـ۳۱۴.</ref> امام‌خمینی یادآور شده است امام‌صادق(ع) با استفاده از فرصت دوره خود به تبیین و ترویج اسلام و مکتب اهل بیت(ع) پرداخت و آن را به جامعه شناساند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۱.</ref> | موضوع امامت و ولایت اهل بیت(ع)، از مباحث مهم و پردامنه درکارنامه امام‌صادق(ع) است. ایشان صدها حدیث در تفسیر آیات قرآن مستند به پیامبر(ص) و امامان پیش از خود درباره ضرورت حجت و امام معصوم، اطاعت از امام معصوم، صفات امام، علم امام<ref>عطاردی، مسند الامامالصادق، ۲/۴۳۷ـ۵۵۱ و ۳/۳ـ۲۸۴.</ref> ویژگی‌های [[امام زمان(ع)|امام زمان]]<ref>عطاردی، مسند الامامالصادق، ۳/۳۵۴ـ۴۹۲.</ref> فضایل اهل بیت به‌ویژه فضایل امام‌علی(ع) و [[فاطمه زهرا(س)]]<ref>عطاردی، مسند الامامالصادق، ۴/۳ـ۲۷۴.</ref> را برای مردم بیان کرد.<br> | ||
در عصر امام‌صادق(ع) فرقه‌های منشعب از شیعه همچون [[زیدیه]] و [[کیسانیه]] عرصه ظهور یافتند و به طور گسترده به تبلیغ راه خود مشغول بودند.<ref>مظفر، الامامالصادق(ع)، ۱/۴۵ـ۵۲.</ref>{{ببینید|متن=ببینید|شیعه}} امام‌صادق(ع) توانست عده‌ای از آنان همچون زیدیه<ref>جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۳۱۰.</ref> و کیسانیه<ref>طوسی، اختیار معرفة الرجال، ۳۱۴ـ۳۱۵؛ جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۳۰۷.</ref> را به راه درست هدایت کند. مبارزه با [[غالیان]] و افراطیان منتسب به مذهب شیعه، از دیگر فعالیت‌های حضرت بود که ایشان(ع) با افشای انحراف‌های این گروه، زمینه طرد آنان را از میان شیعیان فراهم ساخت.<ref>طوسی، اختیار معرفة الرجال، ۲۹۷ و ۳۰۰؛ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۲/۳۱۴ـ۳۱۵؛ جعفری، تشیع در مسیر تاریخ، ۳۱۳ـ۳۱۴.</ref> امام‌خمینی یادآور شده است امام‌صادق(ع) با استفاده از فرصت دوره خود به تبیین و ترویج اسلام و مکتب اهل بیت(ع) پرداخت و آن را به جامعه شناساند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۱.</ref><br> | |||
حضرت در پرتو دانش خود بیشترِ نیازهای مادی و معنوى و فلسفى و عرفانى بشریت را تا روز [[قیامت]] تأمین کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۰۹.</ref> ایشان یادآور شده است امام‌صادق(ع) عزاداری برای امام‌حسین(ع) را در میان پیروان اهل بیت(ع) رواج داد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۳۱۴.</ref> | |||
===شاگردان امام صادق(ع) از منظر امام‌خمینی=== | ===شاگردان امام صادق(ع) از منظر امام‌خمینی=== | ||
امام‌خمینی به برخی از اصحاب و شاگردان امام‌صادق(ع) نیز ازجمله [[ابان‌بن‌تغلب]]،<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۱۴۷.</ref> [[زراره]]، [[محمد‌بن‌مسلم]]، [[ابوبصیر]]،<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، الاجتهاد و التقلید، ۶۸.</ref> [[اسماعیل‌بن‌ابی‌زیاد سکونی]]،<ref>امام‌خمینی، الطهاره، ۲/۳۱؛ امام‌خمینی، چهل حدیث، ۴.</ref> [[هشام‌بن‌حکم]]<ref>امام‌خمینی، الطهاره، ۳/۲۴۱.</ref> [[هشام‌بن‌سالم]]،<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، الاجتهاد و التقلید، ۷۰.</ref> [[سماعة‌بن‌مهران]]،<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، الاجتهاد و التقلید، ۱۱۵.</ref> [[جمیل‌بن‌دراج]]،<ref>امام‌خمینی، تنقیح الاصول، ۳/۳۰۱.</ref> [[محمدبن‌حمران]]،<ref>امام‌خمینی، الطهاره، ۲/۱۶۲.</ref> [[عبدالله‌بن‌بکیر]]،<ref>امام‌خمینی، الطهاره، ۲/۲۲۳.</ref> [[ابان‌بن‌عثمان]]<ref>امام‌خمینی، البیع، ۱/۳۰۹.</ref> و [[برید‌بن‌معاویه]]<ref>امام‌خمینی، البیع، ۳/۴۲۹.</ref> اشاره و استناد کرده است و نیز یادآور شده است برخی از راویان حدیث ازجمله [[مسعدة‌بن‌صدقه]]<ref>امام‌خمینی، الاستصحاب، ۲۷۸.</ref> از [[اهل سنت]] بودند و به جهت [[وثاقت]]، [[روایات]] آنان نیز پذیرفته می‌شود.<ref>امام‌خمینی، الطهاره، تقریر فاضل لنکرانی، ۵۳۶.</ref> | امام‌خمینی به برخی از اصحاب و شاگردان امام‌صادق(ع) نیز ازجمله [[ابان‌بن‌تغلب]]،<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۱۴۷.</ref> [[زراره]]، [[محمد‌بن‌مسلم]]، [[ابوبصیر]]،<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، الاجتهاد و التقلید، ۶۸.</ref> [[اسماعیل‌بن‌ابی‌زیاد سکونی]]،<ref>امام‌خمینی، الطهاره، ۲/۳۱؛ امام‌خمینی، چهل حدیث، ۴.</ref> [[هشام‌بن‌حکم]]<ref>امام‌خمینی، الطهاره، ۳/۲۴۱.</ref> [[هشام‌بن‌سالم]]،<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، الاجتهاد و التقلید، ۷۰.</ref> [[سماعة‌بن‌مهران]]،<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، الاجتهاد و التقلید، ۱۱۵.</ref> [[جمیل‌بن‌دراج]]،<ref>امام‌خمینی، تنقیح الاصول، ۳/۳۰۱.</ref> [[محمدبن‌حمران]]،<ref>امام‌خمینی، الطهاره، ۲/۱۶۲.</ref> [[عبدالله‌بن‌بکیر]]،<ref>امام‌خمینی، الطهاره، ۲/۲۲۳.</ref> [[ابان‌بن‌عثمان]]<ref>امام‌خمینی، البیع، ۱/۳۰۹.</ref> و [[برید‌بن‌معاویه]]<ref>امام‌خمینی، البیع، ۳/۴۲۹.</ref> اشاره و استناد کرده است و نیز یادآور شده است برخی از راویان حدیث ازجمله [[مسعدة‌بن‌صدقه]]<ref>امام‌خمینی، الاستصحاب، ۲۷۸.</ref> از [[اهل سنت]] بودند و به جهت [[وثاقت]]، [[روایات]] آنان نیز پذیرفته می‌شود.<ref>امام‌خمینی، الطهاره، تقریر فاضل لنکرانی، ۵۳۶.</ref> | ||