confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
کاربر:Salar/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
←اهداف و کارکردهای دین
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
== اهداف و کارکردهای دین == | == اهداف و کارکردهای دین == | ||
قرآن کریم هدف انبیای الهی را ترویج دین، دعوت به توحید و نفی | قرآن کریم هدف انبیای الهی را ترویج دین، دعوت به توحید و نفی شرک،<ref> (اعراف، ۵۹؛ هود، ۵۰)</ref> تعلیم و تزکیه،<ref> (بقره، ۱۲۹)</ref> اقامه عدل و قسط در میان مردم<ref> (حدید، ۲۵)</ref> دانسته‌است. در روایات نیز هدف دین و فرستادن انبیای الهی را دعوت به توحید و نفی شرک<ref> (کلینی، ۲/۲۹)</ref> و معرفت الهی<ref> (همان، ۱/۱۶)</ref> ایمان<ref> (لیثی، ۳۴۷)</ref> و اخلاص<ref> (آمدی، ۸۳)</ref> شمرده شده‌است. | ||
برخی اندیشمندان اسلامی هدف از دین را رساندن انسان به کمالات وجودی خود در دنیا و آخرت (طباطبایی، ۳/۲۹۹) و دین را سبب خروج از جهل و هلاکت و رهایی از بند شهوات و هوای نفس می‌دانند که انسان را به صراط مستقیم هدایت می‌کند (ملاصدرا، شرح اصول الکافی، ۲/۳۳۹) | برخی اندیشمندان اسلامی هدف از دین را رساندن انسان به کمالات وجودی خود در دنیا و آخرت<ref></ref> (طباطبایی، ۳/۲۹۹) و دین را سبب خروج از جهل و هلاکت و رهایی از بند شهوات و هوای نفس می‌دانند که انسان را به صراط مستقیم هدایت می‌کند.<ref> (ملاصدرا، شرح اصول الکافی، ۲/۳۳۹)</ref> لازمه اینکه انسان از زندگی حیوانی خارج شود و یک زندگی انسانی اختیار کند، این است که از اصول معین و مشخصی پیروی کند و خود را در چارچوب آن اصول محدود کند و تنها پیروی از دین است که می‌توان محدودیتی مستحکم و با مبنا به وجود آورد.<ref> (مطهری، ۲۳/۶۹۷)</ref> در حقیقت یکی از کارکردهای بزرگ دین این است که به ارزش‌ها و قوانین اخلاقی، مبنای استواری در نظام جهان داده می‌شود و این ارزش‌ها اموری حقیقی‌اند و مستقل از تصورات و احساسات بشری‌اند.<ref> (استیس، ۴۱۴)</ref> | ||
امام‌خمینی برای دین و دینداری اهداف و آثاری برشمرده است: | امام‌خمینی برای دین و دینداری اهداف و آثاری برشمرده است: | ||
۱. رسیدن به سعادت: هدف دین رساندن انسان به کمال خود در تمام ابعاد وجودی اوست (صحیفه، ۷/۲۸۸) و انبیای الهی برای تربیت و هدایت انسان از ناحیه خداوند آمده‌اند تا استعدادهای انسان را شکوفا کنند و او را به سعادت و نجات برسانند ( | ۱. '''رسیدن به سعادت''': هدف دین رساندن انسان به کمال خود در تمام ابعاد وجودی اوست<ref> (صحیفه، ۷/۲۸۸)</ref> و انبیای الهی برای تربیت و هدایت انسان از ناحیه خداوند آمده‌اند تا استعدادهای انسان را شکوفا کنند و او را به سعادت و نجات برسانند<ref> (صحیفه، ۴/۱۸۹؛ آداب الصلاة، ۳۷)</ref> و دین را برای تربیت و تهذیب نفس بشر آورده‌اند.<ref> (صحیفه، ۶/۴۶۷)</ref> | ||
۲. ایجاد عدالت و قسط: قرآن یکی از وظایف انبیا(ع) را اجرای عدالت و قسط در جامعه شمرده‌است (حدید، ۲۵؛ ملاصدرا، تفسیر القرآن، ۱/۲۷۸) | ۲. '''ایجاد عدالت و قسط''': قرآن یکی از وظایف انبیا(ع) را اجرای عدالت و قسط در جامعه شمرده‌است.<ref> (حدید، ۲۵؛ ملاصدرا، تفسیر القرآن، ۱/۲۷۸)</ref> امام‌خمینی با استفاده از این آیه تشکیل حکومت عادلانه و گسترش عدالت در جامعه را از وظایف انبیا(ع)<ref> (تفسیر حمد، ۱۷۱؛ ولایت فقیه، ۵۴ ـ ۵۶ و ۷۰)</ref> و تشکیل حکومت را نیز مقدمه اقامه قسط و عدل<ref> (صحیفه، ۸/۲۱۷ ـ ۲۱۸)</ref> شمرده‌است؛ البته هدف دین در اصلاح جامعه و برقراری عدالت اجتماعی نیز رسیدن انسان به مقام انسانیت و خارج‌شدن از مقام حیوانیت است.<ref> (صحیفه، ۹/۱۱، ۲۹۲؛ ۱۰/۶۷ ـ ۶۸ و ۱۹/۵۱)</ref> | ||
۳. ایجاد آرامش روحی: بشر خواهان این است که روحش آرامش یابد. امام‌خمینی بر این نکته تأکید می‌کند که امروزه انسان دیگر به این مسئله پی برده‌است که آنچه به او آرامش می‌بخشد، دین و مذهب است و تنها در سایه مذهب است که بشر به آن آرامش روحی مطلوب می‌رسد؛ زیرا در امور مادی این‌چنین آرامشی هرگز به دست نمی‌آید، بلکه این امور منافی با آرامشی است که بشر خواهان آن است ( | ۳. '''ایجاد آرامش روحی''': بشر خواهان این است که روحش آرامش یابد. امام‌خمینی بر این نکته تأکید می‌کند که امروزه انسان دیگر به این مسئله پی برده‌است که آنچه به او آرامش می‌بخشد، دین و مذهب است و تنها در سایه مذهب است که بشر به آن آرامش روحی مطلوب می‌رسد؛ زیرا در امور مادی این‌چنین آرامشی هرگز به دست نمی‌آید، بلکه این امور منافی با آرامشی است که بشر خواهان آن است.<ref> (صحیفه، ۱۱/۴)</ref> | ||
۴. جلوگیری از فساد: آنچه می‌تواند انسان را از لغزش حفظ کند، دیانت و اعتقاد به مبدأ و معاد است که حتی می‌تواند انسان را در خلوتگاه نیز کنترل | ۴. '''جلوگیری از فساد''': آنچه می‌تواند انسان را از لغزش حفظ کند، دیانت و اعتقاد به مبدأ و معاد است که حتی می‌تواند انسان را در خلوتگاه نیز کنترل کند؛<ref> (صحیفه، ۴/۴۰۲)</ref> همچنین دینداری و مقیدبودن به نماز و مسجد سبب می‌شود که افراد به سوی فساد کشیده نشوند و نماز و عبادتی که به‌درستی انجام شود، فحشا و منکر را از امتی بیرون می‌کند.<ref> (صحیفه، ۱۲/۳۹۲)</ref> | ||
۵. حفظ استقلال و آزادی: امام‌خمینی خاطرنشان کرده‌است که دین در جامعه سبب استقلال و آزادی کشور است ( | ۵. '''حفظ استقلال و آزادی''': امام‌خمینی خاطرنشان کرده‌است که دین در جامعه سبب استقلال و آزادی کشور است<ref> (صحیفه، ۵/۱۸۵) </ref>و ملتی که معتقد به قدرت الهی باشد و به آن توکل کند، به استقلال و پیروزی می‌رسد<ref> (صحیفه، ۱۷/۴۱۱)</ref> و این استقلال و آزادی سبب قدرت ملت‌ها در برابر دشمنان می‌شود.<ref> (صحیفه، ۵/۹۷)</ref> ایشان با تأکید بر نادرستی نگاه برخی که دین را «افیونی برای جامعه» دانسته‌اند و معتقدند دین آمده‌است تا انسان‌ها به غارت ثروتمندان در دنیا بی‌توجه باشند، یادآور شده‌است که با نگاهی عمیق به ادیان، به‌ویژه دین اسلام در طول تاریخ، می‌توان به این نکته پی‌برد که ادیانی همچون اسلام بوده‌اند که مردمِ مستضعف را بر ضد سلاطین شورانده‌اند،<ref> (صحیفه، ۴/۳۱۸؛ ۶/۴۰ ـ ۴۱؛ ۷/۳۸۸ و ۱۵/۵۰۷)</ref> بلکه پیامبران(ع) آمده‌اند تا مردم را بیدار کنند. آنان در این راه با فرعون‌های زمان خود مبارزه کرده‌اند و مردم را علیه آنان شورانده‌اند؛ چنان‌که حضرت موسی(ع) و شعیب(ع) مدت‌ها با قدرت‌های زمان خود مبارزه کرده‌اند؛<ref> (صحیفه، ۸/۲۹۱ ـ ۲۹۲ و ۴۵۶ ـ ۴۵۷)</ref> بنابراین چنین دینی چگونه می‌تواند دینی باشد که مردم را به سستی و خمودی دعوت کند و افیون جامعه باشد؟؛<ref> (صحیفه، ۴/۲۴۰ و ۸/۴۵۷)</ref> البته در حالی‌که دشمنان اسلام تلاش کرده‌اند دین را در نظر مردم متزلزل کنند و دین را برای مردم عامل انحطاط معرفی کنند.<ref> (صحیفه، ۶/۲۰۲؛ ۸/۴۵۵ و ۹/۵۰۵؛ ولایت فقیه، ۱۰)</ref> | ||
۶. تمدن‌سازی: امام‌خمینی معتقد است ادیان توحیدی با ترویج و توصیه به تفکر، پژوهش و علم‌آموزی و قراردادن این فعالیت‌ها در ردیف عبادت، یکی از مهم‌ترین عوامل تمدن‌ساز و از مترقی‌ترین فرهنگ‌ها در طول تاریخ بوده‌اند و این تمدن به وجودآمده در شرق با وجود علوم پیشرفته در آن به اروپا منتقل شد؛ اما پس از آن، شرق با ازدست‌دادن و گم‌کردن هویت دینی خود، تنزل یافت و نیازمند غرب شد (صحیفه، ۱۰/۳۸۵ و ۲۱/۳۹۰) | ۶. '''تمدن‌سازی''': امام‌خمینی معتقد است ادیان توحیدی با ترویج و توصیه به تفکر، پژوهش و علم‌آموزی و قراردادن این فعالیت‌ها در ردیف عبادت، یکی از مهم‌ترین عوامل تمدن‌ساز و از مترقی‌ترین فرهنگ‌ها در طول تاریخ بوده‌اند و این تمدن به وجودآمده در شرق با وجود علوم پیشرفته در آن به اروپا منتقل شد؛ اما پس از آن، شرق با ازدست‌دادن و گم‌کردن هویت دینی خود، تنزل یافت و نیازمند غرب شد.<ref> (صحیفه، ۱۰/۳۸۵ و ۲۱/۳۹۰)</ref> {{ببینید|تمدن | مهجوریت قرآن}} | ||
== نسبت علم و دین == | == نسبت علم و دین == | ||