استعمار و استثمار: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:
'''استعمار و استثمار'''، سلطه و بهره‌کشی دولتی قوی بر سرزمین یا کشوری دیگر برای بهره‌جویی ظالمانه.
'''استعمار و استثمار'''، سلطه و بهره‌کشی دولتی قوی بر سرزمین یا کشوری دیگر برای بهره‌جویی ظالمانه.


استعمار در مفهوم سیاسی آن به معنای تسلط سیاسی، نظامی، اقتصادی یا فرهنگی ملتی قدرتمند بر ملتی ضعیف است. واژه استثمار نیز در اصطلاح سیاسی، به تصاحب و بردن معادن، مخازن، محصولات و اموال ضعیف به دست قوی گفته می‌شود. استثمار می‌تواند در سطح فردی، حکومتی یا [[روابط بین‌الملل]] صورت گیرد. در [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، مبارزه با استثمار فردی، بهره‌کشی اجتماعی و استثمارگری در سطح بین‌المللی، یک اصل است. در نگرش [[امام‌خمینی]] توجه به خطر استعمار و استثمار در کشورهای اسلامی و لزوم مبارزه با آن جایگاه ویژه‌ای دارد. ایشان بر این باور بود که ضعف [[خودباوری]] و اراده و ازدست‌دادن [[هویت]] و شخصیتِ مردم ستمدیده، از عوامل زمینه‌ساز استعمار و استثمار است. از نظر ایشان اگر مسلمانان و دولت‌های اسلامی به [[قرآن|قرآن کریم]] روی آورند، به [[اسلام]] و [[وحدت]] توجه کنند و از مکاتب انحرافی دور بمانند، از غارتگری و استثمارِ سلطه‌جویان در امان خواهند بود.
استعمار در مفهوم سیاسی آن به معنای تسلط سیاسی، نظامی، اقتصادی یا فرهنگی ملتی قدرتمند بر ملتی ضعیف است. واژه استثمار نیز در اصطلاح سیاسی، به تصاحب و بردن معادن، مخازن، محصولات و اموال ضعیف به دست قوی گفته می‌شود.  
 
استثمار می‌تواند در سطح فردی، حکومتی یا [[روابط بین‌الملل]] صورت گیرد. در [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، مبارزه با استثمار فردی، بهره‌کشی اجتماعی و استثمارگری در سطح بین‌المللی، یک اصل است. در نگرش [[امام‌خمینی]] توجه به خطر استعمار و استثمار در کشورهای اسلامی و لزوم مبارزه با آن جایگاه ویژه‌ای دارد.
 
ایشان بر این باور بود که ضعف [[خودباوری]] و اراده و ازدست‌دادن [[هویت]] و شخصیتِ مردم ستمدیده، از عوامل زمینه‌ساز استعمار و استثمار است. از نظر ایشان اگر مسلمانان و دولت‌های اسلامی به [[قرآن|قرآن کریم]] روی آورند، به [[اسلام]] و [[وحدت]] توجه کنند و از مکاتب انحرافی دور بمانند، از غارتگری و استثمارِ سلطه‌جویان در امان خواهند بود.
== معنای لغوی و اصطلاحی ==
== معنای لغوی و اصطلاحی ==
استعمار در اصل به معنای آبادانی‌خواستن و آبادکردن است<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۴/۶۰۴؛ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۱۸۳۴؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۳۸۱؛ معین، فرهنگ فارسی، ۱/۲۵۲.</ref> و در [[قرآن کریم]] نیز به همین معنا آمده است<ref>هود، ۶۱.</ref>؛ اما در مفهوم سیاسی، به معنای تسلط سیاسی یا نظامی یا اقتصادی یا فرهنگی ملتی قدرتمند بر قوم یا ملتی ضعیف است<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۶.</ref> که با هدف بهره‌کشی از سرزمین،<ref>مهرداد، فرهنگ جدید سیاسی، ۱۶.</ref> منابع انسانی، اقتصادی و فرهنگی یک کشور<ref>صدری افشار، فرهنگ فارسی امروز، ۶۳.</ref> صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، واژه استثمار از ریشه «ثمر» به معنای طلب زیادی و رشد است<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۳/۲۳۷.</ref> و در اصطلاح رایج به تصاحب و بردن معادن، مخازن، محصولات و اموال کشورهای ضعیف به دست کشوری قوی گفته می‌شود.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۳۶۳–۳۶۴.</ref> استعمار امروزه با مفهوم «امپریالیسم» پیوستگی کامل یافته و عملی امپریالیستی شناخته می‌شود؛ یعنی قدرتی که می‌خواهد از مرزهای ملی و قومی خود تجاوز کند و سرزمین‌ها و ملت‌ها و اقوام دیگر را زیر تسلط خود درآورد.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۷.</ref>
استعمار در اصل به معنای آبادانی‌خواستن و آبادکردن است<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ۴/۶۰۴؛ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۲/۱۸۳۴؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۳۸۱؛ معین، فرهنگ فارسی، ۱/۲۵۲.</ref> و در [[قرآن کریم]] نیز به همین معنا آمده است<ref>هود، ۶۱.</ref>؛ اما در مفهوم سیاسی، به معنای تسلط سیاسی یا نظامی یا اقتصادی یا فرهنگی ملتی قدرتمند بر قوم یا ملتی ضعیف است<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۶.</ref> که با هدف بهره‌کشی از سرزمین،<ref>مهرداد، فرهنگ جدید سیاسی، ۱۶.</ref> منابع انسانی، اقتصادی و فرهنگی یک کشور<ref>صدری افشار، فرهنگ فارسی امروز، ۶۳.</ref> صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، واژه استثمار از ریشه «ثمر» به معنای طلب زیادی و رشد است<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۳/۲۳۷.</ref> و در اصطلاح رایج به تصاحب و بردن معادن، مخازن، محصولات و اموال کشورهای ضعیف به دست کشوری قوی گفته می‌شود.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۱/۳۶۳–۳۶۴.</ref> استعمار امروزه با مفهوم «امپریالیسم» پیوستگی کامل یافته و عملی امپریالیستی شناخته می‌شود؛ یعنی قدرتی که می‌خواهد از مرزهای ملی و قومی خود تجاوز کند و سرزمین‌ها و ملت‌ها و اقوام دیگر را زیر تسلط خود درآورد.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۲۷.</ref>