یوسف صباغی

یوسف صباغی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

یوسف صباغی قراجهداغی در سال ۱۳۰۵ در روستای قراجه شهرستان هریس در استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد. او خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه آخوند ملاحسینقلی در زادگاهش فراگرفت. سپس به تبریز رفت و در مدرسه حسن پاشای آن شهر مقدمات را پیش آیتالله حسین ایوقی (از شاگردان برجسته امام‌خمینی که زندگینامه‌اش در این مجموعه درج شده است) خواند. سپس در درس شرح لمعه میرزا محمود دوزدوزانی شرکت کرد. صباغی در سال ۱۳۳۰ برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در آنجا باقی مانده شرح لمعه را پیش میرزا عبدالکریم ملایی تبریزی تکمیل کرد. رسائل و مکاسب را هم نزد آیات جعفر سبحانی و میرزا علی‌اکبر مشکینی به پایان رساند و در درس کفایةالاصول از شاگردان سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی بود (الوانساز خویی، ج ۲، ۲۰۶). میرزا محمد مجاهدی تبریزی یکی از دیگر از استادان صباغی بود (کاظمینی، ج ۲، ۸۸۰) و صباغی به احتمال زیاد بخشی از کفایةالاصول را پیش مجاهدی تبریزی خواند. او سپس به مدت ۵ سال در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی و آیت‌الله سیدکاظم شریعتمداری حضور یافت (همان). الوانساز خویی در زندگینامه صباغی، از حضور هفت ساله او در درس‌های آیت‌الله شریعتمداری و همچنین حضور وی در درسهای آیتالله سیدحسین طباطبایی بروجردی نیز سخن گفته است (الوانساز خویی، ج ۲،۲۰۶). صباغی در کنار تحصیل در حوزه علمیه قم، وارد دارالتبلیغ اسلامی‌شد و در رشتههای تفسیر قرآن، بررسی ادیان، تاریخ اسلام، فقه استدلالی، فلسفه و... ناصر مکارم شیرازی، جعفر سبحانی، سیدموسی شبیری زنجانی، مرتضی مطهری، سیدصدرالدین بلاغی و شیخ محمد کرمی اهوازی شرکت کرد. در کنار تحصیل به فعالیتهای تبلیغی در مناطق مختلفی چون قزوین، کردستان و آذربایجان (ارسباران و کلیبر) میپرداخت (همان؛ انصاری، ۱۵۱). وی در دوران نهضت اسلامی به فعالیتهای سیاسی هم می‌پرداخت. او در سال ۱۳۵۹ به سمت امام‌جمعه کلیبر منصوب شد و تا ۱۳۷۶ در آن سمت بود و در آن سال از سمت فوق استعفا داد. در مدت حضور در کلیبر مدیریت مدرسه علمیه آنجا را هم برعهده داشت. احداث مسجد و حسینیه و برگزاری جلسات مذهبی در شهر کلیبر و روستاهای آن شهر از جمله فعالیت‌های عام‌المنفعه صباغی بود (کاظمینی، ج ۲، ۸۸۰). از دیگر اقدامات او میتوان به اعطای زمین مسکونی به افراد بی‌بضاعت از زمین‌های بایر کلیبر، ساخت و تعمیراتی در مسجد جامع کلیبر، بازسازی مسجد ولیعصر کلیبر، کمک به ساخت مسجد کفش ایوی، تجدید بنای روستای چای کندی، ساخت مسجد روستای پیغام چای، تجدید بنای روستای هجرادوست، تجدید بنای روستای قوشابلاغ، تجدید بنای روستای اسگلو، تجدید بنای روستای آغویه، همکاری با مردم روستای مرزرود در تجدید بنای مسجد آنجا، ساخت امامزاده قاسم در روستای پیرلو کلیبر و راه‌سازی آن امامزاده، ساخت مدرسه ابتدایی در همان‌جا، ساخت خانه بهداشت در جوار امامزاده قاسم، جاده‌سازی روستای نوجه ده و... اشاره کرد (الوانساز خویی، ج ۲، ۲۰۷ـ۲۰۸). صباغی که از آیتالله شیخ محمدعلی اراکی اجازه روایی دریافت کرده بود، آثاری را هم نوشت که از آن جمله میتوان به النواصب من رجال الشیخین، شرح حال محمد بن اسماعیل بخاری، داستان پرماجرای موسی و ملک‌الموت، ماجرای قتل عثمان علل و عوامل آن، حکومت اسلامی طبق عقیده شیعه از دیدگاه منابع اهل سنت، یادداشتهایی پیرامون احادیث فقهی مورد بحث صحاح سته، بررسی رجال صحیحین، سیری در معادن گوهر (شرح دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان)، تکامل و خداشناسی معروف به فرضیه داروین و خداشناسی) (الوانساز خویی، ۲۰۷). یوسف صباغی در ۲۱ تیر ۱۳۹۷ در قم از دنیا رفت و پیکرش پس از تشییع و اقامه نماز توسط آیتالله سبحانی در قبرستان بقیع قم به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۵۱). منابع: الوانساز خویی، محمد (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، ج ۲، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۷)، درگذشتگان: حجت‌الاسلام صباغی، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست و نهم، شماره ۱۷۱، مرداد و شهریور؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۹۶)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، به اهتمام سیدمحمدکاظم مدرسی و میرزا محمدکاظمینی، ج ۲، قم، صحیفه خرد.