علی رفیعی علامرودشتی

علی رفیعی علامرودشتی، از شاگردان درس ولایت‌فقیه امام‌خمینی.

علی رفیعی علامرودشتی در دوم اردیبهشت ۱۳۳۰ در روستای چاه عینی مرکز شهر علامرودشت لامرد فارس و خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مکتب‌خانه و سپس دبستان زادگاهش گذراند. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در زادگاهش پیش آقایان شیخ حسین رفیعی و شیخ اسداﷲ رفیعی مقدمات ادبیات عرب را آموخت. در سال ۱۳۴۲ برای ادامه تحصیل عازم شیراز شد و در مدرسه علمیه امامزاده ابراهیم بن موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ و مدرسه آقا باباخان از درس آقایان حاج عالم آیت‌اللهی، حاج سیدمحمدکاظم آیت‌اللهی، سیداحمد و سیدمحمود آیت‌اللهی و دیگر علمای شیراز کسب فیض کرد. او در سال ۱۳۴۵ به قصد مسافرت به عراق به خرمشهر رفت و پس از یک سال تحصیل در مدرسه علمیه رضویه آن شهر و نزد آقایان شیخ عبداﷲ محمدی و محسنی اقلیدی، به عراق رفت و وارد جامعه النجف الدینیه نجف اشرف به ریاست سیدمحمد کلانتر شد. در آنجا دروس سطح را پیش آقایان حاج شیخ محمدهادی معرفت و شیخ مجتبی لنکرانی خواند و از دیگر استادان، علوم فقه، اصول، تفسیر و کلام را آموخت. در سال ۱۳۴۸ امام‌خمینی در ادامه درس خارج فقه (بیع مکاسب)، به بحث ولایت‌فقیه رسیدو تدریس آن را آغاز کرد و از طلاب سطح هم خواست در این درس شرکت کنند و رفیعی هم در این درس شرکت کرد. وی در همه جلسات درس ولایت‌فقیه که بهمن ۱۳۴۸ برگزار شد، شرکت داشت («نگاهی به معلولیت در جامعه با تأکید بر جامعه حوزوی؛ در گفت‌وگو با استاد علی رفیعی علامرودشتی: فعالیت انقلابی را از نجف شروع کردم»، ۱۲). رفیعی علامرودشتی در سال ۱۳۵۰ به ایران بازگشت و مدتی در شیراز و سپس در قم اقامت گزید و دروس سطح را در حوزه علمیه قم نزد حسن فاضل اصفهانی، محمدتقی ستوده، علی‌اصغر حجتی‌زاده نیشابوری، احمد بهشتی، شیخ محمدهادی معرفت، محسن دوزدوزانی و سیدمحمدعلی علوی گرگانی به پایان رساند و مدت کمی نیز در دروس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و حسین وحید خراسانی شرکت نمود. او در سال ۱۳۵۳ از طرف دفتر آیت‌ﷲ گلپایگانی و با تأیید دفتر سیدمرتضی پسندیده به‌عنوان نماینده ایشان عازم کردستان شد («عیادتی از محقق و نویسنده حوزوی: رفیعی علامرودشتی؛ دایره المعارفی در بستر بیماری»، mobahesat.ir) ) و چند سال به تبلیغ و ارشاد در آن خطه پرداخت. وی در منطقه سین شاباد سنندج مستقر شد و در دبیرستان‌های دخترانه و پسرانه آنجا سخنرانی می‌کرد و همچنین صندوق قرض‌الحسنه را در همان‌جا بنیان نهاد («نگاهی به معلولیت در جامعه با تأکید بر جامعه حوزوی؛ در گفت‌وگو با استاد علی رفیعی علامرودشتی: فعالیت انقلابی را از نجف شروع کردم»، ۱۲). همچنین از طرف حوزه علمیه قم به مراکز شهرستان‌ها برای سخنرانی و بسیج جوانان اعزام شد از جمله به شهرهای کازرون، آبادان، جهرم و شیراز رفت و به سخنرانی علیه حکومت پهلوی پرداخت. یک بار نیز به سبب خواندن اعلامیه امام‌خمینی در شیراز دستگیر شد و مدت چهار ماه زندانی شد (همان). در اواخر سال ۱۳۵۶ یکسره در منطقه فارس و زادگاهش به فعالیت پرداخت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی سرپرستی کمیته‌های آن منطقه را به‌عهده گرفت. رفیعی علامرودشتی در سال ۱۳۵۷ به خرمشهر اعزام شد و مسئولیت امور فرهنگی ستاد انقلاب اسلامی اعراب زیر نظر شیخ عیسی طرفی را به عهده گرفت. پس از آن به قم بازگشت و مشغول تحقیق، پژوهش و تألیف شد. در سال ۱۳۶۰ به تهران رفت و در دبیرستان‌ها و مراکز دانشگاهی و تربیت‌معلم به تدریس پرداخت و از سال ۱۳۶۱ در شورای عالی آموزش‌وپرورش به‌عنوان کارشناس تحصیلات غیررسمی مشغول به کار شد. یک سال بعد به دعوت دکتر مهدی محقق وارد بنیاد دائره‌المعارف اسلامی شد و به تحقیق در آنجا پرداخت. همچنین از سال ۱۳۶۲ همکاری با مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی در قالب تحقیق و پژوهش و تألیف مقاله را آغاز کرد که تا سال ۱۳۶۸ به‌صورت تمام‌وقت تداوم داشت. وی سپس معاونت بین‌المللی کتابخانه مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی را بر عهده گرفت. همچنین از سال ۱۳۶۶ هم با دائره‌المعارف تشیع همکاری می‌کرد و از سال ۱۳۷۰ نیز به دعوت سیدمحمود مرعشی نجفی، سرپرستی دائره‌المعارف کتابخانه‌های جهان وابسته به کتابخانه بزرگ حضرت آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی را در قم به عهده گرفت. از همان سال، همکاری با مرکز دائره‌المعارف اسلام ترکیه را هم آغاز کرد. همکاری با دائره‌المعارف فلسطین در مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، دائره‌المعارف ادب فارسی، مرکز دارالحدیث، مرکز دائره‌المعارف امام‌خمینی (ره) و مرکز ترجمه قرآن از دیگر فعالیت‌های او بود. تألیفات او عبارت‌اند از: تاریخ و جغرافیا و رجال علمی و ادبی علامرودشت، تاریخچه پیدایش مکتب‌خانه‌ها و مدارس کلاسیک در ایران، تاریخچه پیدایش مطبوعات فارسی، سیر مطالعات موضوعی، پیروزی قدس، آیین‌نامه‌ها و مقررات تحصیلات غیررسمی کشور، شیفتگان کتاب، تاریخ نیشابور، مشیخه‌نویسی در جهان اسلام به‌ویژه در شیعه، بر ستیغ نور، رجال و بزرگان سیراف، زندگینامه سیدمرتضی علم‌الهدی معروف به شریف مرتضی، قرض‌الحسنه، رجال و بزرگان فال، زندگینامه مفصل حضرت آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی (ره)، زندگینامه مؤذنان در تاریخ اسلام، تاریخ‌مندی سوسیالیسم و نقدی بر مارکسیسم، نظام سیاسی اسلام، شهاب شریعت، شکست پیلداران، تشیع، فقیه فرزانه: زندگینامه آیت‌ﷲ سیدمرتضی فقیه مبرقع، محقق کتاب مستدرک شهداء الفضیله، نویسنده مقدمه کتاب عشق و ایثار، درنگی در کارنامه زندگی استاد علامه محمدباقر محمودی، محقق کتاب صیغ العقود لاکثار القنود، مصحح کتاب تذکرة الشعراء مطربی سمرقندی، جمع‌آوری‌کننده کتاب گیلان، نویسنده دائرةالمعارف اسلامیه اردن، نویسنده درآمدی بر دائرةالمعارف کتابخانه‌های جهان، محقق کتاب مستدرک دانشمندان آذربایجان، محقق دانشمندان گمنام خوی و سلماس، محقق دیوان شعر آیت‌ﷲ سیداحمد فالی، محقق کتاب الهاشمیات، محقق ریاض الجنه میرزا حسن زنوزی، مترجم کتاب داستان حضرت موسی علیه‌السلام، جمع‌آوری‌کننده کتاب وراقان در تاریخ اسلام. رفیعی همچنین بیش از صد مقاله در باب موضوعات تاریخی، جغرافیایی، رجالی، حدیثی، قرآنی و اصطلاحات در مجلدات اول تا یازدهم دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، بیش از ده مقاله در باب موضوعات و اصطلاحات قرآنی برای دانشنامه جهان اسلام و ایران که بیشتر آنها در حروف (ب) است، چندین مقاله در باب رجال و تاریخ برای دائرةالمعارف فلسطین، بیش از ۳۰ مقاله در باب تاریخ، جغرافیا و رجال حدیث در جلد پنجم دائرةالمعارف اسلامیه الکبری به عربی (این دائرةالمعارف ترجمه دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به عربی است)، چندین مقاله برای دائرةالمعارف بزرگ ایران، بیش از صد مقاله در باب اصطلاحات قرآنی، عرفان و فرق شیعی (که در مجلدات سوم به بعد دائرةالمعارف تشیع چاپ شده است و چندین مقاله دیگر در همان موضوعات برای مجلدات دیگر دائرةالمعارف تشیع)، بیش از هفتاد مقاله در باب ادب فارسی و شرح حال شعرای جنوب ایران و فارس و شاعران آسیای میانه و شعرای معاصر بخش علامرودشت و شعرای فال و دشتی و دشتستان برای دانشنامه ادب فارسی که حدود ۶۰ مقاله آن در مجلد یکم تا چهارم چاپ شده است، چند مقاله در زمینه تاریخ، جغرافیا و رجال ایران برای دائرةالمعارف اسلام در ترکیه در مجلدات چهارده به بعد، بیش از صد مقاله در زمینه‌های: دائرةالمعارف‌نویسی و تاریخچه آن در اسلام و جهان و ایران، نقد و معرفی کتاب، کتابداری در اسلام، طبقه‌بندی علوم در اسلام، معرفی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، پیدایش و تاریخچه مطبوعات فارسی در ایران، تاریخچه کتابخانه‌ها در اسلام و جهان در ایران، وقف کتاب در تاریخ اسلام و موضوعات دیگری در مجلات نشر دانشگاهی، تحقیقات تاریخی وابسته به مؤسسه مطالعات وزارت فرهنگ و آموزش عالی، کرانه، وقف میراث جاویدان وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه، طلایه وابسته به بنیاد پانزده خرداد، فرهنگ وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آینه پژوهش وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بینات وابسته به مؤسسه امام رضا (ع) در قم، روزنامه اطلاعات، فصلنامه میراث اسلامی وابسته به کتابخانه آیت‌ﷲ مرعشی نجفی در قم، فصلنامه میراث مکتوب و برخی از نشریات دیگر چاپ و منتشر کرده است. او همچنین چندین مقاله در کنگره‌های مختلف ارائه داده است از جمله: شیخ مفید در قم، دائرةالمعارف فقه اسلامی در قم، کتاب و کتابداری آستان قدس رضوی در مشهد، (کنفرانس) فرهنگ و تمدن اسلامی در تهران، شیخ انصاری در قم، ملا حسینقلی همدانی در همدان، و خارج از ایران مثل ایتالیا («عیادتی از محقق و نویسنده حوزوی: رفیعی علامرودشتی؛ دایرۀالمعارفی در بستر بیماری»، mobahesat.ir). منابع: «عیادتی از محقق و نویسنده حوزوی: رفیعی علامرودشتی؛ دایرۀالمعارفی در بستر بیماری» (۱۳۹۴)، نشریه مباحثات: رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت، ۱۲ خرداد، https://mobahesat.ir/7462؛ «نگاهی به معلولیت در جامعه با تأکید بر جامعه حوزوی؛ در گفت‌وگو با استاد علی رفیعی علامرودشتی: فعالیت انقلابی را از نجف شروع کردم» (۱۳۹۵)، هفته‌نامه حریم امام، سال پنجم، شماره ۲۳۲، ۱۱ شهریور.